Een ander soort paradijs
DOOR ONTWAAKT!-CORRESPONDENT IN CANADA
ALS u hoog op de hellingen van het ravijn staat en uw blik laat rondwaren, wordt u van ontzag vervuld door het adembenemende landschap — golvende heuvels en steile wanden. Voor u ligt wat wel een oneindige zee van gras lijkt. Een windvlaag wervelt om u heen, verzadigd van de zware geur van salie — het parfum van de prairie.
Stel u voor, nog maar tweehonderd jaar geleden zou u dagen achtereen hebben kunnen reizen zonder de enorme bizonkuddes die het uitgestrekte grasland van Canada verdonkerden ooit uit het oog te verliezen, en had u de grond onder uw voeten kunnen voelen schudden van het gedender van miljoenen hoeven. Zelfs de befaamde trekkende kudden in Afrika konden niet op tegen die van de bizon die over deze enorme graszee rondzwierf.
Nu vormen de grote schuurstenen bijna de enige resterende tekenen dat de bizons hier ooit geweest zijn. U kunt de gladgesleten hoeken voelen en de greppels zien die rondom de stenen zijn gemaakt door de duizenden bizons die hun jeukende huid ertegen hebben geschuurd. Het is niet alleen de stevige westenwind die uw ogen doet tranen, maar een overweldigend gevoel van ontzag voor de scheppingswonderen die u omringen en beslag leggen op uw zintuigen. Waar bent u? U bent op bezoek in een ander soort paradijs.
Een park apart
Welkom in Grasslands National Park, in het zuidwesten van Saskatchewan (Canada) — het enige park in Noord-Amerika dat ten doel heeft een onverstoord gemengd-grasprairielandschap te behouden. In feite bestaat het park uit een oostelijk en een westelijk deel, met 22,5 kilometer ertussenin. Uiteindelijk zal het 900 vierkante kilometer bestrijken.
Het terrein is ruig en rijkelijk voorzien van uitdagende obstakels. Het is het beste te voet of te paard op verkenning te gaan. Wie avontuurlijk aangelegd is, kan ettelijke nachten kamperend onder de sterren doorbrengen, maar zorg ervoor voldoende water en andere noodzakelijke voorzieningen mee te nemen. (Zie het kader „Parkverkenning”.) Tijdens uw trek door het park zult u geen hedendaagse gebouwen zien, geen geplaveide of verharde wegen, geen hoogspanningsdraden, geen vuilstortplaatsen en geen parkeerterreinen. Misschien komt u zelfs geen ander menselijk wezen tegen. Het is werkelijk een ander soort paradijs! Wanneer u het park binnengaat, betreedt u een wereld van unieke schoonheid.
De Great Plains van Noord-Amerika vormen een van de meest drastisch overhoopgehaalde ecosystemen ter wereld. Nog geen tweehonderd jaar geleden was dit 100 procent wild, ongerept land. Thans is bijvoorbeeld minder dan 25 procent van de gemengde-grasprairie in Canada nog onontgonnen. Het idee om dit prairiegrasland te beschermen door er een park van te maken, is in de jaren ’30 van de vorige eeuw opgekomen. Meer dan honderd jaar later, in 1957, ging de Saskatchewan Natural History Society aan de slag om een nationaal park in het leven te roepen.
Maar pas in 1988 kwam door een federaal-provinciale overeenkomst het Grasslands National Park tot stand. Dit park beschermt nu, samen met andere in de Canadese prairies, 22 planten, zoogdieren en vogels die op Canada’s officiële lijst van bedreigde soorten staan. Bovendien worden zo vele andere soorten behouden, waarvan er sommige nergens anders ter wereld te vinden zijn.
Het Grasslands Park is wat klimaat betreft een land van uitersten. Gelegen in het hart van het vasteland ondervindt het geen matigende invloed van de oceanen. Daardoor kunnen ’s winters de temperaturen waarden van –50 °C bereiken, terwijl ’s zomers temperaturen van meer dan 40 °C niet ongewoon zijn. Met uitzonderlijk weinig regen en een aanhoudende wind is het een streng klimaat.
Niettemin is er, hoewel het op het eerste gezicht niet zo lijkt, een overvloed aan wilde dieren. Met geduld en volharding zult u, vooral rond de dageraad en de avondschemering, misschien uw fototoestel kunnen richten op herten, prairiewolven, rode lynxen, prairiehazen, waaierhoenders, ratelslangen, konijnuiltjes, roestbruine ruigpootbuizerds, steenarenden, exotische gaffelantilopen (beschreven als waarschijnlijk de snelste grote dieren van Noord-Amerika), of de enig overgebleven kolonie zwartstaartprairiehonden in Canada. U zult ook veel andere vogels alsook insekten en planten zien die in deze streek thuishoren.
Kleurrijke historie van het gebied
Voor het geval u zou besluiten dit unieke park te bezoeken, raden wij u aan eerst enig nazoekwerk naar dit gebied te doen. U zult bemerken dat het rijk aan historie is. Er is bijvoorbeeld nog steeds een markering die de historische North West Mounted Police Red Coat Trail aangeeft. In 1874 stuurde de Canadese regering op het horen van geruchten over beroeringen onder de Indianen een detachement van driehonderd man Bereden Politie naar het westen om wet en orde te herstellen. Dit optreden nam ook de bij velen bestaande vrees weg dat het westen van Canada op het punt stond door de Verenigde Staten opgeslokt te worden. Met hun felrode tunieken en gezeten op prachtig verzorgde paarden bood het detachement zo’n treffende aanblik dat hun route tot op deze dag nog bekendstaat als de Red Coat Highway.
Het is interessant dat dit gebied in 1878 verblijf bood aan een van de meest gevreesde Indiaanse krijgers in Noord-Amerika — de grote Sioux-hoofdman Sitting Bull. Na de overwinning van de Sioux op Custers troepen te Little Bighorn vluchtten duizenden Amerikaanse Sioux naar dit deel van Canada om de Amerikaanse cavalerie te ontlopen.
Er zijn in het park ongeveer 1800 archeologisch betekenisvolle plaatsen die nog verder in de tijd teruggaan. Op veel bergkammen, heuveltoppen en eenzame aardverhogingen zijn grote stenen aan te treffen, opgesteld in cirkels die bekendstaan als teepee- of tipi-ringen. Met deze stenen werden eens de randen van tipi’s (tenten) van bizonhuid vastgezet om te verhinderen dat ze wegwaaiden in de wind. Er zijn ook verscheidene stelsels van oude banen waarlangs de Plains-Indianen bizons opdreven. Vele eeuwen geleden was het gebied een rijk jachtterrein voor de Indianenstammen Gros Ventre, Cree, Assiniboin, Blackfoot en Sioux.
Uit een nog verder verleden stammen de dinosaurusresten die in het oostelijke deel van het park te midden van de sterk geërodeerde adobeheuvels van de Killdeer Badlands aangetroffen zijn.
Een panorama van schoonheid
Als de diversiteit en overvloed van de flora en fauna of de fascinerende geschiedenis van dit land niet voldoende zijn om u in verbazing te brengen, zal de grootsheid van het landschap zelf dat wel voor elkaar krijgen. Er klinken geluiden van ontelbare vogelsoorten, er is de geur van salie en het gevoel van de hete zon en de wind op uw huid. De smaak van voedsel bereid op een meegenomen brandertje wordt versterkt door het panoramische uitzicht, een onafgebroken feestmaal voor uw ogen. Bovenal hebt u een onbelemmerd zicht van 360 graden op de horizon, vooral langs de Two Trees Interpretive Trail, gelegen in het westelijke deel van het park. De heldere wijde blauwe hemel boven u is getooid met een enkele pluizige witte wolk, als een zwevende berg boven uw hoofd. Het indrukwekkende landschap bezorgt u een overstelpend gevoel van vrijheid en maakt tegelijkertijd dat u zich heel klein en van ontzag vervuld voelt.
Als het om de prairies gaat, is niet alleen wat u ziet, maar ook wat u voelt belangrijk. Het is uw gevoel voor deze plaats, dat u opnieuw naar dit andere soort paradijs zal lokken. De ervaring vult uw hart met dankbaarheid. Uw gedachten bruisen van lof voor de Grootse Schepper, Jehovah, die het hier allemaal heeft aangebracht. Weldra zal de langverbeide dag aanbreken dat de gehele aarde tot een paradijs zal worden en haar natuurlijke schoonheid in volle glorie tentoon zal spreiden.
[Kader op blz. 26]
Parkverkenning
Vergeet niet
1. U te laten inschrijven bij het parkbeheer en een inlichtingenpakket te halen voordat u het park betreedt.
2. Voldoende drinkwater mee te nemen. Drinkwater is uitsluitend verkrijgbaar bij het informatiecentrum van het park.
3. Een zonnehoed te dragen, alsook stevige, gemakkelijke schoenen, die uw enkels bedekken ter bescherming tegen de stekelige cactus.
4. Een stok bij u te hebben om voor u uit heen en weer te slaan als u door hoog gras en kreupelhout loopt.
5. Een camera en een veldkijker mee te nemen, als u die hebt. De beste tijden om dieren te zien zijn rond de dageraad en de avondschemering.
WAARSCHUWINGEN: Plaats uw hand of voet niet op een plek die u niet kunt zien. Ratelslangen kunnen toeslaan als ze in het nauw gedreven of verrast zijn. Het is onwettig wilde dieren in een nationaal park te plagen of te jagen.
[Illustratieverantwoording op blz. 25]
All pictures: Parks Canada