Is een nieuwe Holocaust denkbaar?

DOOR EEN ONTWAAKT!-MEDEWERKER IN ZWEDEN

VAN 26 tot 28 januari 2000 waren staatshoofden en vertegenwoordigers van 48 regeringen van over de hele wereld in de Zweedse hoofdstad bijeen voor „The Stockholm International Forum on the Holocaust”. Uit sommige uitspraken vanaf het podium bleek dat wereldleiders een herleving van het nazisme vrezen. De voormalige Israëlische premier Ehud Barak zei: „Deze conferentie zendt een universele boodschap uit: Nooit meer ergens op aarde een regime tolereren van kwaad en moord en discriminatie onder mensen op grond van hun religie, ras of huidkleur.”

Niet alleen voor joden een zorg

Veel mensen in de wereld brengen de term „holocaust” alleen met joden in verband. Maar ook anderen werden het slachtoffer. Bij een joodse Holocaust-herdenkingsdienst in de Grote Synagoge van Stockholm die tijdens het forum gehouden werd en veel aandacht van de media ontving, stelde de Zweedse premier voor plechtig te beloven alle archieven in de wereld open te stellen om het publiek over de Holocaust in te lichten. „Laat ons weten”, zei hij, „van de genocide op de roma [zigeuners], de massamoord op invaliden en het vervolgen en vermoorden van homoseksuelen, dissidenten en Jehovah’s Getuigen.”

De Zweedse regering heeft een boek over de Holocaust uitgegeven met de titel Tell Ye Your Children (Vertel het uw kinderen), dat in het hele land gratis aan alle huishoudens met kinderen is verspreid. In deze publicatie wordt opgemerkt dat Jehovah’s Getuigen „weigerden een gelofte van trouw aan Hitler en nazi-Duitsland af te leggen. Zo’n weerstand is uitzonderlijk, want ze hoefden slechts een document te ondertekenen waarin ze zich trouw verklaarden, en hun vervolging zou ophouden — toch kozen weinigen voor deze optie.”

De Holocaust en Jehovah’s Getuigen

In 1933 waren er ongeveer 25.000 Getuigen van Jehovah in Duitsland. Duizenden van hen behoorden tot de eersten die in de nazikampen en -gevangenissen belandden. Ze verklaarden zich als christenen neutraal met betrekking tot elke vorm van politieke en militaire activiteit. Ze zeiden geen „Heil Hitler”. Ze weigerden de racistische ideologie van de nazi’s te aanvaarden en deel uit te maken van Hitlers oorlogsapparaat. Ongeveer 2000 van hen stierven, van wie meer dan 350 door executie.

Bovendien hielpen de Getuigen hun medegevangenen, onder wie joden en anderen, het vol te houden. Ze deden dit door hun een bijbelse hoop te geven en door alles wat ze hadden, vaak zelfs hun laatste stukje brood, met zieken en zwakken te delen. Tijdens de beginjaren van de nazivervolging smokkelden ze ook informatie naar buiten over het bestaan van concentratiekampen en wat daar plaatsvond. Sindsdien hebben ze in hun wereldwijd verspreide tijdschriften, De Wachttoren en Ontwaakt!, talloze artikelen over de gruweldaden van de nazi’s en ook levensgeschiedenissen van overlevenden gepubliceerd.

Onder de afgevaardigden op het Stockholm International Forum on the Holocaust was duidelijk vrees waarneembaar voor een herleving van het nazisme. Professor Yehuda Bauer, directeur van het International Center for Holocaust Studies aan het Institute of Contemporary Jewry in Israël, verwoordde het als volgt: „Omdat het één keer gebeurd is, kan het opnieuw gebeuren, niet in dezelfde vorm, niet per se tegen dezelfde mensen, niet door dezelfde mensen, maar tegen iedereen en door iedereen. Het was nooit eerder voorgekomen, maar nu is er een precedent.”

[Illustratie op blz. 12]

De paarse driehoek identificeerde Jehovah’s Getuigen in de kampen

[Illustraties op blz. 12, 13]

1. Julius Engelhardt, een van Jehovah’s Getuigen, werd op 14 augustus 1944 in Brandenburg door de nazi’s geëxecuteerd

2. Drie Getuigen van Jehovah op weg naar huis na hun bevrijding uit Sachsenhausen (1945)

3. Elsa Abt, een Getuige die van haar dochtertje werd gescheiden en bijna drie jaar gevangenzat

[Verantwoording]

Nordrhein-Westfälisches Hauptstaatsarchiv, Düsseldorf

[Illustraties op blz. 13]

Overlevenden vertellen hun verhaal op deze video’s