Olie — Wat het voor u betekent
HEBT u er weleens bij stilgestaan hoe het leven er voor veel mensen uit zou zien zonder aardolie en aardolieproducten?a Van aardolie wordt smeerolie gemaakt voor motorvoertuigen, fietsen, kinderwagens en andere dingen met bewegende delen. Olie vermindert de wrijving en vertraagt zo de slijtage van machineonderdelen. Maar dat is nog niet alles.
Van aardolie wordt brandstof gemaakt voor vliegtuigen, auto’s en verwarmingssystemen. Heel veel cosmetica, verf, inkt, medicijnen, kunstmest en plastic, alsook talloze andere artikelen, bevatten aardolieproducten. Voor veel mensen zou het dagelijks leven er zonder olie totaal anders uitzien. Geen wonder dat aardolie en haar derivaten volgens een naslagwerk „misschien wel meer toepassingen [hebben] dan enige andere substantie in de wereld”. Hoe komen we aan olie? Waar komt het vandaan? Hoe lang gebruikt de mens het al?
De bijbel vertelt ons dat Noach ruim tweeduizend jaar voor Christus op aanwijzing van God een reusachtig vaartuig bouwde en het waterdicht maakte met teer — mogelijk een aardoliebestanddeel (Genesis 6:14). Aardoliebestanddelen werden door de Babyloniërs gebruikt als mortel voor hun bakstenen, door de Egyptenaren bij het mummificeren en door andere volken uit de oudheid voor medicinale doeleinden.
Wie had kunnen denken dat dit product in de wereld van vandaag zo belangrijk zou worden? Niemand kan ontkennen dat de hedendaagse industriële beschaving afhankelijk is van aardolie.
Het gebruik van olie voor kunstmatige verlichting is de springplank geweest naar het succes ervan. Al in de vijftiende eeuw werd in Bakoe, de huidige hoofdstad van Azerbajdzjan, olie uit oppervlaktebronnen gebruikt in lampen. In 1650 werden ondiepe oliereservoirs blootgelegd in Roemenië, waar olie in de vorm van kerosine (ook wel lampolie of petroleum genoemd) voor verlichting werd gebruikt. Tegen het midden van de negentiende eeuw had dat land, evenals andere landen in Oost-Europa, al een bloeiende olie-industrie.
In de Verenigde Staten was men in de negentiende eeuw op zoek naar hoogwaardige verlichting, en dat was de hoofdreden waarom een groep mannen hun aandacht op olie richtte. Ze kwamen terecht tot de conclusie dat ze, om genoeg kerosine te produceren voor de behoeften van de markt, naar olie zouden moeten boren. Dus werd er in 1859 in Pennsylvania met succes een olieput geboord. De oliekoorts was begonnen. Hoe ging het verder?
[Voetnoot]
a De genormaliseerde naam voor aardolie is „petroleum”, een woord dat uit het Latijn afkomstig is en letterlijk „steenolie” betekent. Naast aardolie is er het nauw verwante aardgas, ook wel bekend als methaan. Beide stoffen komen soms via barsten in de aardkorst naar de oppervlakte. Aardolie komt naast de vloeibare vorm ook voor in de vorm van asfalt, pek, bitumen en teer.
[Kader op blz. 3]
WAT IS AARDOLIE?
Aardolie wordt in een woordenboek gedefinieerd als „een dik, brandbaar, geel tot zwart mengsel van gasvormige, vloeibare en vaste koolwaterstoffen dat van nature onder het aardoppervlak voorkomt”. Het „kan gesplitst worden in fracties zoals aardgas, benzine, nafta, kerosine, stookolie, smeerolie, paraffine en asfalt en wordt als grondstof voor een grote verscheidenheid aan producten gebruikt”.