Leven zonder te zien

BLINDHEID en slechtziendheid kunnen meerdere oorzaken hebben, zoals letsel of ziekte. Hierdoor kunnen de ogen, de oogzenuwen of de hersenen beschadigd raken. Iemand die zijn zicht grotendeels of helemaal verliest, kampt vaak met ontkenning, verdriet en angst. Maar de meerderheid leert er goed mee om te gaan en leidt een tevreden leven.

Normaal gesproken zijn onze ogen de belangrijkste bron van informatie over de wereld om ons heen. Als iemand zijn gezichtsvermogen verliest, moet hij dus meer op zijn andere zintuigen — zijn gehoor, reukzin, tastzin en smaakzin — gaan vertrouwen.

Volgens het tijdschrift Scientific American blijkt uit onderzoek naar neuroplasticiteit dat de hersenen het vermogen hebben ‘te veranderen door ervaring’. Het artikel zegt verder: ‘Het bewijs toont aan dat wanneer hersenen geen input krijgen van een van de zintuigen, ze zichzelf kunnen reorganiseren om andere zintuigen te ondersteunen en te stimuleren.’ Beschouw het volgende eens.

Gehoor: Door geluiden, van stemmen tot voetstappen, kan een blinde zich een beeld van iemand vormen. Fernando, een blinde man, zegt: ‘Ik heb geleerd personen te herkennen aan hun stem, soms zelfs aan hun manier van lopen.’ Juan, die ook blind is, zegt: ‘Aan de hand van iemands stem vormt een blinde zich een beeld van iemands persoonlijkheid.’ En net als iedereen kan een blinde emoties herkennen aan de klank van iemands stem.

Voor een blinde kan geluid ook veel over de omgeving zeggen, bijvoorbeeld waar een auto vandaan komt, hoe groot een kamer is of waar een object zich bevindt.

Reuk: De reukzin kan ook veel informatie opleveren, en niet alleen maar waar een geur vandaan komt. Als een blinde een bepaalde route loopt, kan zijn reukzin hem helpen een plattegrond met bijvoorbeeld koffietentjes, restaurants en markten voor zich te zien. Bekende geluiden en dingen die hij heeft aangeraakt, maken deze plattegrond steeds gedetailleerder.

Tast: Francisco zegt: ‘Mijn vingers zijn mijn ogen.’ Die ‘ogen’ zien meer als hij een stok gebruikt. Manasés, die blind geboren is en als kind een stok leerde gebruiken, zegt: ‘Dankzij mijn andere zintuigen, mijn geheugen en patronen op de stoep die ik herken met mijn stok weet ik precies waar ik ben.’

Ook kunnen veel blinde mensen door middel van tast braillepublicaties lezen. Tegenwoordig zijn er meerdere voorzieningen voor blinden waarmee ze hun horizon kunnen verbreden. Naast braillepublicaties zijn dat bijvoorbeeld audio-opnamen en computertechnologie. Hiermee kan een blinde de Bijbel lezen en diverse studiehulpmiddelen gebruiken.a

Die Bijbelse publicaties hebben Paqui en haar man enorm veel troost en hoop geboden. Ze hebben ook een grote geestelijke familie erbij gekregen: de plaatselijke gemeente van Jehovah’s Getuigen. Paqui zegt: ‘We hebben nu een druk en grotendeels onafhankelijk leven.’

Blindheid heeft haar uitdagingen. Maar wat een aanpassingsvermogen en veerkracht laten mensen zien die zulke uitdagingen aangaan en plezier in hun leven blijven houden!