Gelukkige kinderen opvoeden in een wereld die in beroering verkeert

Dit is het eerste van twee studieartikelen. Dit artikel is voor de ouders en de kinderen, en het tweede is voor de jongeren zelf.

„Zouden zij dat hart van hen maar ontwikkelen om altijd mij te vrezen en al mijn geboden te onderhouden, opdat het hun en hun zonen tot onbepaalde tijd goed mocht gaan!” — Deut. 5:29

1. Waarom is het onderwerp van deze les zo uitermate belangrijk voor ons?

„MIJN EERSTE BABY!” Wat een geluk spreekt er uit de woorden van de moeder die dat kleine, warme bundeltje aan haar borst koestert! De bijbel spreekt over de tederheid van een zogende moeder en gebruikt dit beeld om de genegenheid te schetsen die in de christelijke gemeente dient te bestaan. Zelfs onrechtvaardige personen houden van hun kinderen en geven hun goede dingen. Hoeveel te meer dienen wij, die rechtvaardigheid liefhebben, ons om onze kinderen te bekommeren en ons ervoor te interesseren hen in de huidige wereld een opleiding ten leven te geven! — 1 Thess. 2:7; Ps. 127:3-5; Matth. 7:11.

2. Wat is de beste bron van raad en leiding met betrekking tot het grootbrengen van kinderen? Waarom?

² De nieuwe ouder beseft echter al gauw dat het grootbrengen van kinderen een ernstige verantwoordelijkheid is. Waar kunt u degelijke raad en leiding vinden? Waarom zou u hiervoor niet naar de Schepper opzien? Hij heeft ervoor gezorgd dat er kinderen geboren konden worden (Gen. 1:28). Hij heeft elk kind gezien dat ooit geboren is, alsook de resultaten van de opvoeding die de ouders hem of haar hebben gegeven. Zijn instructies zijn ongetwijfeld het beste. Ze staan opgetekend in de bijbel — te zamen met voorbeelden van mensen die zijn beginselen hebben opgevolgd en van anderen die dit niet hebben gedaan. — Spr. 3:5, 6.

3. (a) Welke dingen hebben onze kinderen zoal nodig? (b) Waarom dient dit ons niet te ontmoedigen?

³ Wat leert dit schitterende boek ons over het grootbrengen van kinderen? Er worden veel dingen in onderwezen waarvan hedendaagse specialisten menen dat zij dit zelf hebben ontdekt. Het toont onder andere aan dat kinderen liefde en zekerheid nodig hebben. Zij moeten onderricht ontvangen over God en zijn Woord. Zij hebben goed onderwijs nodig, alsook heilzame ervaringen, voortreffelijke voorbeelden en juiste omgang. Zij moeten gehoorzaamheid leren en respect voor autoriteit. Zij moeten onderwijs ontvangen over moraal en huwelijk, over de soort van echtgenoot of echtgenote die zij zouden willen hebben en zelf zouden moeten zijn, en hoe zij zich kunnen ontwikkelen tot een goede ouder. Dit schijnt u als ouder misschien een enorme taak toe. Maar houd in gedachte dat de bijbel wijsheid kan verschaffen. De bijbel kan „aan de onervarenen schranderheid . . . geven” en aan een jeugdig persoon „kennis en denkvermogen”. Laten wij eens enkele van de dingen beschouwen die de bijbel ons over het grootbrengen van kinderen leert. — Spr. 1:4.

BIJBELSE VOORBEELDEN

4. (a) Wat leerden kinderen van godvrezende Israëlitische ouders? (b) Door wie en hoe werd dit onderwijs gegeven?

⁴ De bijbel toont aan dat de kinderen van godvrezende ouders in een omgeving werden grootgebracht die zekerheid ademde, in een gezin waarin hun zwakheden en hun behoefte aan bescherming in aanmerking werden genomen (Gen. 33:14; 43:8). Kinderen leerden een vak waardoor zij in hun levensonderhoud konden voorzien — David was een herdersjongen en Jezus een timmerman (1 Sam. 16:11; Mark. 6:3). Zij leerden ook iets veel belangrijkers — de wonderbare wegen van de grote God JEHOVAH. Dit onderricht werd niet in catechisatieklassen of op zondagsscholen gegeven, maar door degenen die de grootste belangstelling voor de kinderen hadden — hun eigen ouders. Jehovah verwachtte van de Israëlieten dat zij zijn wegen aan hun zonen en hun kleinzonen bekend zouden maken (Deut. 4:9, 10). Ouders moesten hun kinderen te allen tijde onderwijzen — thuis of wanneer zij elders waren, wanneer zij neerlagen of opstonden. Zij moesten onderwijs geven door hun woorden en door hun voorbeeld en aldus schitterende waarheden aan volgende geslachten doorgeven. — Deut. 11:18-21.

5. Wat vermeldt een bekend bijbels woordenboek over de opleiding van kinderen?

⁵ De beroemde Franse Dictionnaire de la Bible vermeldt dat een kind, zodra het kon praten, enkele passages uit de bijbelse wet leerde opzeggen. „Zijn moeder repeteerde een vers met hem; wanneer hij het kende, leerde zij hem er weer een. Later werd de geschreven tekst van de verzen die de kinderen reeds uit het hoofd konden opzeggen, in de handen van de kinderen gelegd. Op deze wijze werden zij vertrouwd gemaakt met lezen, en als zij groter waren geworden, konden zij hun religieuze onderricht voortzetten door in de wet van de Heer te lezen en erover te mediteren.”a In dit verwijswerk wordt vervolgens gezegd: „In de zekerheid van het gezin en bij zijn vader en moeder op schoot zou het kind zijn eerste en meest heilzame morele lessen ontvangen.” — Deel II, kolom 1596.

6. (a) Welke opwindende ervaringen maakten Israëlitische kinderen mee? (b) Hebben uw kinderen overeenkomstige ervaringen meegemaakt, en zo ja, welke voordelen heeft dit voor hen afgeworpen?

⁶ God wist dat kinderen gunstig reageren op nieuwe ervaringen en dat deze een hulpmiddel kunnen zijn bij het geven van onderwijs. Daarom werden de „kleinen” meegenomen tijdens opwindende tochten naar Jeruzalem om Gods wet te horen voorlezen (Deut. 31:12, 13). Uw kinderen kunnen overeenkomstige zegeningen genieten door de kring- en districtsvergaderingen van Jehovah’s Getuigen geregeld bij te wonen, waar zij voordeel kunnen trekken van onderricht, als vrijwilligers dienst kunnen verrichten en goede nieuwe vrienden kunnen opdoen. U kunt zulke gebeurtenissen tot hoogtepunten in hun leven maken, evenals de tochten naar Jeruzalem evenementen waren voor de kinderen in Israël.

7. Waarom is het zo belangrijk een goed voorbeeld te geven?

⁷ God wist hoe belangrijk een goed voorbeeld is. Kinderen imiteren wat zij zien. Zij kunnen een taal leren — hoe moeilijk dat ook is — door datgene wat zij horen, na te doen. God heeft gezegd: „Zouden [de mensen] dat hart van hen maar ontwikkelen om altijd mij te vrezen en al mijn geboden te onderhouden, opdat het hun en hun zonen tot onbepaalde tijd goed mocht gaan!” De bijbel zegt: „De goede zal een erfenis aan zoonszonen nalaten” (Deut. 5:29; Spr. 13:22). Er hangt dus veel van u af. Als ouders dienen wij ons uiterste best te doen om het juiste voorbeeld te geven, want wij zouden toch beslist niet graag willen dat onze kinderen een verkeerd voorbeeld volgen.

SLECHTE OMGANG

8. Wat dienen wij ons allemaal af te vragen over de omgang van onze kinderen?

⁸ God vestigt onze aandacht ook op de gevaren van slechte omgang. Zijn Woord zegt: „Slechte omgang bederft nuttige gewoonten” (1 Kor. 15:33). Het is dan ook belangrijk te weten met wie uw kinderen omgaan. Weet u werkelijk wie hun vrienden zijn? Laat u de vrienden en vriendinnen van uw kinderen bij u thuis komen, zodat u hen kunt leren kennen? Of stuurt u de kinderen eenvoudig de straat op, om maar van hen af te zijn? Weet u wat voor taal uw kinderen horen en hoe hun metgezellen tegenover liegen, stelen en drugs staan?

9. Welke positieve stappen zou u kunnen doen om uw kinderen te helpen betere vrienden te vinden?

⁹ Indien die omgang wat te wensen overlaat, waar kunnen uw kinderen dan betere vrienden en vriendinnen vinden? In de gemeente van Jehovah’s Getuigen — waar vuile taal, liegen, stelen en drugmisbruik niet worden toegelaten. Zou u graag zien dat anderen in de gemeente meer met uw kinderen omgingen? Waarom zou u dan niet vriendelijk op hen toestappen? Hebt u het initiatief genomen? Waarom zou u niet andere jonge mensen bij u thuis uitnodigen of hun vragen u in het christelijke getuigeniswerk te vergezellen of aan andere gezonde activiteiten deel te nemen?

10. Hoe kunt u uw kinderen helpen betere metgezellen voor anderen te worden?

¹⁰ Als u dit hebt geprobeerd en het probleem op het gebied van omgang blijft bestaan, zou het goed zijn uzelf af te vragen hoe dit komt. Bent u er pas sinds kort mee begonnen bijbelse beginselen toe te passen? Soms hebben jonge mensen die naar de Koninkrijkszaal worden meegenomen, bepaalde problemen nog niet gecorrigeerd en hierdoor zijn zij zelf nog geen goede metgezellen geworden. Zo merkte een tiener over een medescholier op: „In de Koninkrijkszaal gedraagt ze zich keurig, maar het is niet te geloven wat ze allemaal op school doet!” De losse seksuele houding van dit meisje op het schoolterrein maakte dat anderen niet met haar vereenzelvigd wilden worden. Hoe kunt u uw kinderen helpen hun geest in deze kwesties te hervormen? Door het onderricht dat u geeft, door uw gezinsbijbelstudie, door als gezin aan het christelijke getuigeniswerk deel te nemen, door uw eigen voorbeeld in spraak, gedrag en eerlijkheid en door uw krachtsinspanningen om juiste beginselen tot het hart van uw kind te laten doordringen, kunt u veel bereiken. Indien noodzakelijk, kan ook een beroep worden gedaan op de ouderlingen van de gemeente om liefdevolle hulp te geven. — Jak. 5:13-15.

GEZINSPROBLEMEN

11. Waarom moet u niet wanhopen indien personen in uw gezin een slecht voorbeeld geven?

¹¹ Maar als er in uw eigen gezin nu eens ernstige problemen bestaan? Stel dat een ongelovige echtgenoot totaal in strijd leeft met gezonde bijbelse beginselen. Wanhoop dan niet. Uw goede invloed en de hulp van Gods geest kunnen wonderen bewerkstelligen. Er zijn kinderen die ogenschijnlijk onoverkomelijke problemen te boven zijn gekomen en fantastische jonge mensen zijn geworden. Mensen zijn door God gemaakt, en zelfs kleine kinderen kunnen een verbazingwekkende kracht ten toon spreiden wanneer een vriend, een attente oudere persoon of een gelovige ouder in een bijna uitsluitend ongelovig gezin hen in de juiste richting leidt.

12. Hoe zijn de voorbeelden van Lot en Timótheüs in dit opzicht aanmoedigend?

¹² Beschouw het voorbeeld van Lot. Hij woonde met zijn gezin in het goddeloze Sodom, en zijn vrouw wilde daar klaarblijkelijk blijven. Maar Lot en zijn dochters vluchtten en overleefden de vernietiging van de stad (Gen. 19:15-17, 23-26). De jonge Timótheüs had een ongelovige vader, maar zijn moeder en grootmoeder onderwezen hem in de Schrift en zagen hem opgroeien tot een getrouwe volgeling van Jezus Christus en een loyale metgezel van de apostel Paulus (2 Tim. 1:5; 3:14, 15). Dus ook al hebt u geen gelovige partner, dan kan God u toch helpen een diepe liefde voor waarheid en rechtvaardigheid in het hart van uw kinderen te planten.

KENNIS EN ONDERWIJS

13. (a) Waarom dienen jonge christenen het onderwijs dat zij ontvangen ernstig op te vatten? (b) Hoe blijkt uit Salomo’s voorbeeld dat een juiste spraak belangrijk is?

¹³ Moedigt u uw kinderen ertoe aan te leren, zowel op school als in de gemeente? Is leren belangrijk in uw gezin? Bij de Israëlieten wel. Zij leefden in een geletterde maatschappij. Hun kinderen konden de Schrift lezen. Behalve dat uw kinderen Gods Woord moeten kunnen lezen, zullen zij ook met anderen over dit Woord moeten spreken. Is hun spraak grammaticaal juist? Hebt u fouten gecorrigeerd die u misschien jarenlang hebt gemaakt, zodat uw kinderen u een juiste taal zullen horen gebruiken? Salomo koos zorgvuldig woorden uit waarmee hij God kon loven. Wij lezen dan ook: „De bijeenbrenger zocht de verrukkelijke woorden te vinden en het schrijven van juiste woorden van waarheid.” — Pred. 12:10.

14. Hoe kunnen wij onze kinderen helpen juiste beslissingen te leren nemen?

¹⁴ Wij willen vanzelfsprekend dat onze kinderen rijpe volwassenen worden die juiste beslissingen zullen nemen welke in overeenstemming zijn met Gods Woord. Het is derhalve goed er vroeg mee te beginnen hun juiste beginselen bij te brengen — niet slechts geboden die gehoorzaamd moeten worden, maar ook de redenen die ervoor bestaan. Dan zullen de kinderen leren hoe zij persoonlijk juiste beslissingen moeten nemen.

15. (a) Welke belangrijke steun hebben onze kinderen van ons nodig? (b) Waarvoor moeten wij erg oppassen?

¹⁵ Onze kinderen bevinden zich in een verdorven wereld. Het is erg belangrijk dat zij zien dat wij innerlijke kracht en overtuiging bezitten, terwijl zij moeten weten dat indien zij het bij het rechte eind hebben, wij hen zullen steunen, zoals Sara Isaäk tegen Ismaël verdedigde (Gen. 21:9, 10). Wij moeten ook in gedachte houden dat als wij goede dingen verwachten, het ook waarschijnlijker is dat wij ze zullen ontvangen. „Weet u hoe het komt dat u geen problemen met ons hebt?” vroeg een jonge Getuige aan haar vader. „Omdat u niet probeert ons op het doen van verkeerde dingen te betrappen — u verwacht van ons dat wij het goede doen, en het is alleen maar vanzelfsprekend dat wij aan die verwachting willen voldoen.” Hoe vaak beschuldigen ouders hun kinderen niet ergens van terwijl zij later merken dat de kinderen het helemaal niet hebben gedaan! Als u kinderen ervan beschuldigt dat zij liegen en de beschuldiging niet waar is, zouden zij kunnen denken dat u verwacht dat zij zullen liegen, zodat zij dit de volgende keer misschien ook werkelijk zullen doen.

16. (a) Welke suggesties worden gedaan met betrekking tot christelijke vergaderingen? (b) Waaruit blijkt dat deze vergaderingen erg waardevol zijn voor kinderen? (c) Kent u voorbeelden waardoor wordt geïllustreerd hoe waardevol ze voor kinderen zijn?

¹⁶ Veel mensen hebben het verstandig geacht hun kinderen vanaf hun prille jeugd mee te nemen naar vergaderingen waar Gods Woord wordt besproken — niet om daar in een apart vertrek met hen te gaan zitten of hen naar achteren te brengen (behalve heel kort, wanneer hier af en toe een goede reden voor bestaat) maar om hen te leren rustig te zitten, respect te tonen voor de vergaderingen en voordeel te trekken van de goede dingen die worden besproken. In deze tijd zijn er heel wat oudere personen die krachtig zijn in het geloof en die zich nog kunnen herinneren met welk een ijver hun ouders hen geregeld over grote afstanden meenamen, misschien in een gammele oude auto, om zulke vergaderingen bij te wonen. Een gemeentelijke ouderling herinnert zich hoe zijn ouders ingewikkelde profetieën bespraken wanneer zij zich lang geleden op de Wachttoren-studie voorbereidden, terwijl hij als klein kind op de grond speelde. Zij hadden er geen flauw vermoeden van dat hij luisterde — laat staan dat hij zich de uitleg ruim een halve eeuw later nog zou herinneren!

17. Welke bijbelse voorbeelden kunt u aanhalen van kinderen die op vergaderingen aanwezig waren, en welke vragen zouden wij onszelf in dit verband kunnen stellen?

¹⁷ In Ezra’s tijd stonden allen die verstandig genoeg waren om te luisteren van het aanbreken van de dag tot de middag om de Schrift te horen voorlezen (Neh. 8:2, 3). Als u in die tijd had geleefd, zouden uw kinderen daar dan zijn geweest, of zou u van mening zijn geweest dat het materiaal te zwaar was en het voorlezen te lang duurde en zou u hen hebben weggestuurd om te gaan spelen? Jozef en Maria waren „gewoon om van jaar tot jaar voor het paschafeest naar Jeruzalem te gaan”. Zo kwam het dat zij daar waren toen Jezus twaalf jaar oud was (Luk. 2:41-49). Zou u zo’n afstand hebben afgelegd, te voet of op de rug van een ezel, om dat congres bij te wonen? Toen menigten, met inbegrip van „jonge kinderen”, naar Jezus toe kwamen en zij niets te eten hadden, voedde Jezus hen op wonderbare wijze (Matth. 14:21; 15:38). Zouden uw kinderen daar aanwezig zijn geweest, of zou u thuis zijn gebleven om hun een schijnbaar noodzakelijk maal voor te zetten?

18. Hoe kunnen wij verder nog waardering voor christelijke vergaderingen tonen?

¹⁸ Weten uw kinderen dat u bijbelstudievergaderingen ernstig opvat? Zien zij dat u deze vergaderingen belangrijk genoeg acht om er niet slechts aanwezig te zijn maar om er een aandeel aan te hebben en commentaar te geven wanneer hierom wordt gevraagd? Hebt u bijvoorbeeld deze les met uw kinderen voorbereid en zullen zowel zij als u op z’n minst één commentaar geven tijdens de vergadering waarop deze stof wordt besproken?

EEN HOOG DOEL

19. Met welke positieve houding dienen wij onze geliefde kinderen groot te brengen?

¹⁹ Zijn er ook mensen die al deze dingen volmaakt doen? Natuurlijk niet! De dingen die hier zijn besproken, zijn dingen waaraan men moet werken, niet doeleinden die reeds zijn bereikt. In deze wereld zullen er altijd problemen zijn, maar de bijbel verschaft ons manieren waarop wij ze kunnen aanpakken, en als wij proberen de dingen op Gods manier te doen, zal hij ons helpen. Toen aan een christelijke vader werd gevraagd waarom zijn kinderen sterk in het geloof leken te zijn, zei hij: „Ik zou het werkelijk niet weten. We hebben niets uitzonderlijks gedaan. We hebben gewoon geprobeerd de raad toe te passen die wij uit de bijbel en van de organisatie kregen.”

20. (a) Welke dingen kunt u zoal doen om thans gelukkige kinderen groot te brengen? (b) Hoe moedigen zowel de thematekst aan het begin van deze les als Spreuken 20:7 ons in dit opzicht aan?

²⁰ Goed beschouwd is dat nu precies wat ervoor nodig is om in deze tijd gelukkige kinderen groot te brengen. Geef het juiste voorbeeld. Onderwijs uw kinderen dat voorbeeld na te volgen. Verheug u over de goede dingen die zij doen en probeer hen te helpen de andere dingen te corrigeren. Deel in hun vreugden en in hun leven. Spreid liefde ten toon. Doe de dingen op Gods manier en hij zal uw krachtsinspanningen zegenen. Denk aan Salomo’s verheffende geïnspireerde woorden: „De rechtvaardige wandelt in zijn rechtschapenheid. Gelukkig zijn zijn zonen na hem.” — Spr. 20:7.

[Voetnoten]

Gods geboden moesten op de deurposten worden geschreven en op de handen worden gebonden — daden die weinig waarde gehad zouden hebben voor mensen die niet konden lezen (Deut. 6:8, 9; 27:8). De koning moest zijn eigen exemplaar van de wet afschrijven en er dagelijks in lezen (Deut. 17:15, 18, 19). Een jongeman uit Sukkoth schreef de namen van de belangrijkste mannen van zijn stad op. — Recht. 8:14.

Lezen en schrijven waren niet beperkt tot de ontwikkelde klasse. In zijn commentaar op het boek Rechters schreef James D. Martin dat „enkele van onze vroegste bewijzen voor alfabetisch schrift inscripties zijn die door slaven in de mijnen van Sinaï op de muren van grotten waren gekrast”. Amos was een nederige schapenfokker. Micha was een profeet van het platteland, afkomstig uit het dorpje Moreseth (Amos 1:1; Micha 1:1). Toch schreven beiden een bijbelboek.

Het apocriefe boek Eén Makkabeeën, dat naar alle waarschijnlijkheid omstreeks het laatste gedeelte van de tweede eeuw v.G.T. werd geschreven, geeft te kennen dat er mensen waren die een exemplaar van de Wet in huis hadden (1 Makk. 1:55-57). De joodse geschiedschrijver Josephus zette zijn eerste-eeuwse zienswijze uiteen dat de Wet voorschrijft aan kinderen „lezen te leeren, en hen bekend te maken zoowel met de voorschriften der wet als met de daden van het voorgeslacht”. — Tegen Apion, II 25.

OUDERS EN KINDEREN, HOE ZOUDEN JULLIE DE VOLGENDE VRAGEN BEANTWOORDEN?

□ Waar dienen ouders raad te zoeken over het grootbrengen van kinderen, en waarom?

□ Wat zijn enkele bijbelse voorbeelden van een juiste opleiding van kinderen?

□ Op welke praktische manieren kunnen ouders op de omgang van hun kinderen letten?

□ Hoe kunnen problemen in verdeelde huisgezinnen worden overwonnen door bijbelse beginselen toe te passen?

□ Welke stappen dienen ouders te doen ten einde hun kinderen het juiste onderwijs te geven?

□ Kunnen ouders en kinderen verwachten dat zij alles volmaakt doen? Hoe zullen zij echter toch succes kunnen hebben?

[Illustratie op blz. 12]

Een kind vroeg aan zijn moeder: „Kijk eens hoe moeilijk het is een kind groot te brengen — zou u het niet fijner hebben gevonden als ik er niet was geweest?” Vele jaren later herinnert hij zich nog steeds met diepe genegenheid haar antwoord: „Alles wat de moeite waard is, vergt tijd en krachtsinspanningen.”

[Illustratie op blz. 13]

Hoe vaak geeft u, als ouders, het voorbeeld door niet alleen aanwezig te zijn op vergaderingen waar Gods Woord wordt besproken, maar er ook aan deel te nemen?