Jehovah denkt aan de zieken en de bejaarden
HET kan heel moeilijk zijn een „tijd van rampspoed” te moeten doormaken (Psalm 37:18, 19). Zo’n tijd kan aanbreken in de vorm van een gevorderde leeftijd en de zwakheden die daarmee gepaard gaan. Sommigen komen in een tijd van rampspoed terecht wanneer zij aan een ernstige, langdurige ziekte lijden. Zij kunnen het gevoel hebben dat hun ziekte beslag legt op hun hele leven, omdat al hun gedachten en daden erdoor worden beheerst.
Het is echter geruststellend te bedenken dat Jehovah op al zijn dienstknechten let. Het verheugt zijn hart wanneer zijn toegewijde dienstknechten ondanks ouderdom, ziekte of andere beproevingsvolle omstandigheden, loyaliteit en wijsheid blijven tentoonspreiden (2 Kronieken 16:9a; Spreuken 27:11). Koning David geeft ons de verzekering: „Jehovah is nabij allen die hem aanroepen, . . . en hun hulpgeschreeuw zal hij horen.” Ja, hij is zich bewust van hun strijd; hij sterkt hen met zijn geest. „En hij zal hen redden.” Hij denkt aan hen en helpt hen te volharden (Psalm 145:18, 19). Maar hoe staat het met ons? Denken wij net als Jehovah aan de zieken en de bejaarden?
Zwakheden door ziekte of ouderdom zijn realiteiten van het leven in dit huidige samenstel. Het zijn feiten waarmee wij te kampen hebben totdat Jehovah zijn voornemen met betrekking tot de aarde en de mensheid verwezenlijkt. Tegenwoordig bereiken steeds meer mensen een zeer hoge leeftijd, dus een groot aantal personen is bekend met de gebreken daarvan. Bovendien worden velen op nog jonge leeftijd getroffen door ongelukken of ziekten die levensbedreigend zijn of hen invalide maken. Totdat deze oude wereld voorbijgaat, zullen ziekten en ouderdom een grote uitdaging blijven vormen.
Wat hebben wij een waardering voor onze zieken en bejaarden die als voorbeelden in „het lijden van kwaad en het oefenen van geduld” door blijven gaan! Ja, „wij prijzen hen die hebben volhard, gelukkig” (Jakobus 5:10, 11). Veel bejaarden wier krachten nu zijn afgenomen, hebben tientallen jaren lang een aandeel gehad aan het onderwijzen, opleiden en vormen van degenen die nu in de gemeente de leiding nemen. Een aantal bejaarden ervaart tevens de vreugde te zien dat hun kinderen een aandeel aan de volle-tijddienst hebben. — Psalm 71:17, 18; 3 Johannes 4.
Ook hebben wij waardering voor degenen onder ons die ernstig ziek zijn en er toch, ondanks hun lijden, in slagen ons door hun getrouwheid aan te moedigen. Wanneer zij blijk geven van hun onwankelbare hoop, is de uitwerking zeer aanmoedigend en geloofversterkend. Uit hun vrede des geestes en voldoening blijkt een geloof dat beslist navolgenswaard is.
Het is voor iemand een schok om plotseling te worden getroffen door kanker, een beroerte of een andere aandoening waardoor zijn leven totaal verandert. Ook is het voor ouders een zware beproeving wanneer zij hun kinderen ziek zien worden of zien lijden als gevolg van een ongeluk. Wat kunnen anderen doen om te helpen? Zo’n tijd van rampspoed is altijd een beproeving voor de hele christelijke broederschap. Het is een gelegenheid om te tonen dat ’een ware metgezel een broeder is die geboren wordt voor de tijd dat er benauwdheid is’ (Spreuken 17:17). Natuurlijk kunnen niet alle zieken en bejaarden persoonlijke hulp verwachten van elk lid van de gemeente. Maar Jehovah zal erop toezien dat velen er door zijn geest toe worden bewogen op verschillende manieren te helpen. En de ouderlingen kunnen erop letten dat er niemand over het hoofd wordt gezien. — Zie Exodus 18:17, 18.
Probeer begrip te tonen
Wanneer u iemand probeert te helpen, is een goede communicatie belangrijk, en dat vergt tijd, geduld en empathie. Als helper wilt u natuurlijk graag ’met woorden sterken’; maar luister zorgvuldig voordat u spreekt of iets doet, want anders wordt u uiteindelijk misschien een ’last veroorzakende vertrooster’. — Job 16:2, 5.
De zieken en de bejaarden zullen het van tijd tot tijd moeilijk vinden hun frustratie te verbergen. Velen hebben de hoop gekoesterd in leven te blijven om de grote verdrukking mee te maken, en nu voelen zij zich verwikkeld in een race tegen de klok, een race waarvan zij niet zeker zijn dat zij die zullen winnen. Bovendien zijn zij door hun conditie vaak moe en bezorgd. Het is een strijd om het geloof levend en sterk te houden, vooral wanneer iemand niet langer gehoor kan geven aan zijn hartewens om een volledig aandeel aan de christelijke bediening te hebben. Een christelijke ouderling bezocht een bejaarde zuster; toen hij met haar bad, vroeg hij Jehovah om vergeving van onze zonden. Na het gebed merkte hij dat de zuster huilde. Zij legde uit dat zij het gevoel had dat zij Jehovah’s speciale vergeving nodig had omdat zij niet meer in staat was een aandeel aan de van-huis-tot-huisprediking te hebben. Ja, het gevoel tot niets in staat of onbekwaam te zijn kan, hoewel het vaak ongegrond is, iemand in zijn hart heel erg bedroefd maken.
Wees u ervan bewust dat bezorgdheid en vermoeidheid het geestelijke evenwicht kunnen beïnvloeden. Door de zwakheid van de ouderdom of door de spanning van een afmattende ziekte zou iemand zich door Jehovah in de steek gelaten kunnen voelen en zegt hij misschien: „Wat heb ik misdaan? Waarom ik?” Denk aan de woorden in Spreuken 12:25: „Angstige bezorgdheid in het hart van een man zal het neerbuigen, maar het goede woord verheugt het.” Probeer goede woorden te vinden die zullen vertroosten. Bejaarden die pijn hebben, zouden zelfs net als Job het verlangen kunnen uiten te sterven. Daar hoeft u niet van te schrikken: probeer het te begrijpen. Zulke klachten zijn niet noodzakelijkerwijs een bewijs van gebrek aan geloof of vertrouwen. Job vroeg in gebed om ’in Sjeool verborgen’ te worden, maar uit zijn woorden die meteen op die uitspraak volgen, blijkt zijn vaste vertrouwen dat Jehovah hem later zou opwekken. Een sterk geloof maakt het mogelijk om door periodes van bezorgdheid en depressiviteit heen te komen en steeds dicht bij Jehovah te blijven. — Job 14:13-15.
Eer betonen aan zieke en bejaarde personen
Het is van het grootste belang zieke en bejaarde personen met eer en waardigheid te behandelen (Romeinen 12:10). Als zij niet zo snel reageren of niet zo veel kunnen doen als vroeger, verlies dan niet uw geduld. Wees niet snel geneigd bij te springen en de touwtjes in handen te nemen. Als wij ons op een dominerende of autoritaire manier gedragen zal de ander, hoe goed wij het ook bedoelen, onvermijdelijk van zijn zelfrespect worden beroofd. Onderzoekster Jette Ingerslev zette in een in 1988 gepubliceerd proefschrift uiteen wat een groep 85-jarigen zelf het belangrijkst vond voor de kwaliteit van hun leven: „Zij kenden aan drie terreinen een hoge prioriteit toe: bij familieleden zijn; een goede gezondheid genieten; en, als laatste genoemd maar daarom niet minder belangrijk, hun eigen beslissingen kunnen nemen.” Merk op dat de patriarch Jakob, toen hij oud was geworden, niet door zijn zonen werd betutteld; zijn wensen werden gerespecteerd. — Genesis 47:29, 30; 48:17-20.
Ook zij die ziek zijn moeten met waardigheid worden behandeld. Een ouderling verloor door een tijdens een operatie gemaakte fout het vermogen te spreken, te lezen en te schrijven. Dat was een zware slag, maar zijn medeouderlingen besloten alles te doen wat zij konden om te voorkomen dat hij zich nutteloos zou voelen. Zij lezen hem nu alle correspondentie van de gemeente voor en betrekken hem bij het regelen van andere gemeentelijke aangelegenheden. Op ouderlingenvergaderingen proberen zij te weten te komen wat zijn mening is. Zij laten hem merken dat zij hem nog steeds als een medeouderling beschouwen en zijn aanwezigheid waarderen. In de christelijke gemeente kunnen wij er allemaal moeite voor doen dat geen enkele zieke of bejaarde zich ’weggeworpen’ of vergeten voelt. — Psalm 71:9.
Hulp om geestelijke kracht te verkrijgen
Wij hebben allemaal geestelijk voedsel nodig om ons geloof levend en sterk te houden. Daarom worden wij aangemoedigd de bijbel en bijbelse publikaties dagelijks te lezen en een ijverig aandeel aan christelijke vergaderingen en predikingsactiviteiten te hebben. Vaak hebben zieke en bejaarde personen hulp nodig om dit voor elkaar te krijgen, en het is belangrijk te doen wat in hun specifieke geval reëel is. Gelukkig kunnen velen nog steeds vergaderingen bijwonen als zij worden opgehaald en in de Koninkrijkszaal een beetje worden geholpen. Dat zij deze vergaderingen bijwonen, vormt een grote aanmoediging voor de gemeente. Hun volharding is stimulerend en geloofversterkend.
In veel gevallen kunnen zieke en bejaarde personen ook een zinvol aandeel aan de christelijke bediening hebben. Sommigen kunnen met een groepje in een auto meegaan om getuigenis te geven, en zij zullen zich ongetwijfeld verkwikt voelen doordat zij een paar bezoekjes kunnen brengen. Als dat niet langer mogelijk is, kunnen zij er vreugde in vinden informeel getuigenis te geven aan personen met wie zij in contact komen. Een zuster die door kanker werd getroffen, besloot de tijd die zij nog te leven had, te gebruiken in een speciale poging het goede nieuws te bevorderen. Haar vrijmoedige prediking was een aanmoediging voor allen. Zij regelde zelfs haar eigen begrafenis zodat er een voortreffelijk getuigenis zou worden gegeven aan ongelovige familieleden, collega’s en buren. Haar bedroevende omstandigheden hebben op die manier „tot de vooruitgang van het goede nieuws . . . bijgedragen”, en door haar vaste besluit uiting te geven aan haar geloof en vertrouwen heeft de laatste periode van haar leven een speciale betekenis gekregen. — Filippenzen 1:12-14.
Het is goed om zieke en bejaarde personen te helpen geestelijk versterkt te worden. Gezinnen kunnen hen uitnodigen een avond in hun midden door te brengen, of hun gezinsstudie kan voor een deel af en toe worden verplaatst naar het huis van iemand die de deur niet uit kan. Een moeder bracht haar twee jongste kinderen naar een oudere zuster zodat zij samen Mijn boek met bijbelverhalen konden lezen. Dit maakte de oudere zuster gelukkig, en de kinderen genoten van de aandacht die zij van haar kregen.
Er zijn echter tijden waarop iemand die lichamelijk zwak is, niet te veel mag worden gestoord, en dan is het wellicht het beste zo iemand gewoon af en toe iets voor te lezen. Maar bedenk dat als iemand lichamelijk te zwak is om aan een gesprek deel te nemen, hij wellicht nog steeds behoefte heeft aan wat geestelijke omgang en daarnaar verlangt. Wij kunnen met zulke personen bidden, hun voorlezen, of ervaringen vertellen; maar wij dienen ervoor te zorgen niet langer te blijven dan zij aankunnen.
Er is een vorm van heilige dienst die de meeste zieken en bejaarden nog steeds kunnen verrichten: ten behoeve van anderen bidden. De vroege discipelen hechtten grote waarde aan deze dienst. Bij één gelegenheid verdeelden zij de werklast in de gemeente op zo’n manier dat de apostelen zich op het gebed konden concentreren. Over de getrouwe Epafras wordt gezegd dat hij ’zich ten behoeve van anderen inspande in zijn gebeden’ (Kolossenzen 4:12; Handelingen 6:4). Zulke gebeden zijn heel belangrijk en nuttig. — Lukas 2:36-38; Jakobus 5:16.
Jehovah denkt aan de zieken en de bejaarden en zorgt voor hen in hun tijd van rampspoed. Hij verwacht terecht dat ook wij erover nadenken wat wij kunnen doen om hen te helpen en te steunen. De bezorgdheid die wij tonen, vormt een weerspiegeling van ons vaste besluit onze rechtschapenheid te bewaren. En het verheugt ons aan de woorden van koning David te denken: „Jehovah is zich bewust van de dagen der onberispelijken, en hun erfdeel — het zal zelfs tot onbepaalde tijd blijven.” — Psalm 37:18.
[Kader op blz. 28, 29]
Praktische hulp geven met begrip
VRIENDEN en verwanten dienen een elementaire maar goede kennis te verkrijgen van de manier waarop zij voor zieken en bejaarden moeten zorgen. Bovenal kunnen zij hen aanmoedigen een positieve kijk op het leven te behouden, het gevoel te hebben dat zij nodig zijn en gewaardeerd worden, en een gevoel van eigenwaarde te hebben. Zo zal de kwaliteit van hun leven op een niveau blijven dat hen in staat stelt om, ondanks hun kwalen en pijnen, hun vreugde in Jehovah te bewaren. Men heeft opgemerkt dat veel getuigen van Jehovah een gezegende leeftijd bereiken. Een factor die hier veel toe bijdraagt is ongetwijfeld hun levendige belangstelling voor de hoop die voor hen ligt, hun opgewekte instelling, en hun zo groot mogelijke aandeel aan Koninkrijksactiviteiten. De voormalige president van het Wachttorengenootschap, Frederick W. Franz, die na een vreugdevol en produktief leven in zijn 100ste levensjaar vredig stierf, was hiervan een prachtig voorbeeld. — Vergelijk 1 Kronieken 29:28.
Over het algemeen kan aandacht voor de fundamentele aspecten van dagelijkse verzorging veel omvatten: een goede hygiëne, juiste voeding, voldoende vocht en zout, redelijke lichaamsbeweging, frisse lucht, zachte massage en aanmoedigende gesprekken. Juiste voeding kan bijdragen tot een beter gehoor, een beter gezichtsvermogen, een beter functioneren van de geest, een betere lichamelijke gezondheid, en een grotere weerstand tegen ziekten. Voor bejaarden kan alleen al een juiste voeding en veel vocht het verschil betekenen tussen een goede conditie en seniliteit. Het kost misschien wat denkwerk om een vorm van lichaamsbeweging te vinden die geschikt is voor de persoon in kwestie. Een zuster die een bejaarde en bijna blinde zuster komt voorlezen, danst aan het begin en het eind van elk wekelijkse bezoek in een rustig tempo met haar de kamer rond. De bandrecorder staat altijd klaar met uitgekozen muziek, en beiden genieten van deze „training”.
In veel landen kunnen hulporganisaties waardevolle en praktische assistentie bieden, en informatie en advies geven over specifieke aandoeningen en de manier waarop men ermee moet omgaan. (Natuurlijk dient een christen er altijd voor te zorgen dat hij niet op een zijspoor wordt gebracht door activiteiten die hem van onze ware christelijke bediening afleiden.) Soms wordt hulp geboden in de vorm van het uitlenen van een ziekenhuisbed, loophulpen, beugels, een rolstoel, een hoorapparaat, enzovoort. Aangezien veel bejaarden vinden dat zij niets nodig hebben of dat het niet loont om zulke nieuwe dingen aan te schaffen, moeten verwanten vaak een gezond advies geven of zelfs overredingskracht gebruiken. Een praktische handgreep voor de badkamerdeur kan meer werkelijke vreugde verschaffen dan een bos bloemen.
Voor bejaarden zorgen kan veel mentale spanning veroorzaken, vooral als de bejaarde seniel wordt. Seniliteit begint vaak sluipend. Men kan dit proberen tegen te gaan door te voorkomen dat de patiënt onnodig passief is. Een seniel persoon kan plotseling aanstoot nemen aan iemand aan wie hij vroeger erg gehecht was. Verwanten moeten beseffen dat iemand die ouder wordt zelfs alles kan vergeten wat met de waarheid te maken heeft — een droevig gevolg van de lichamelijke achteruitgang, geen bewijs van een verlies van geloof.
Als de patiënt in een ziekenhuis of verpleeginrichting verblijft, is een goed contact met het personeel noodzakelijk zodat personeelsleden weten wat zij moeten doen in verband met verjaardagen, Kerstmis of andere wereldse feestdagen. Indien een operatie noodzakelijk is, kunnen verwanten het standpunt ten aanzien van bloedtransfusie dat de patiënt had, uiteenzetten en met bewijsstukken staven.