Wat betekent Kerstmis voor u?

Wat zou u antwoorden? Kerstmis is (1) een tijd om met uw gezin samen te zijn; (2) een tijd voor feestjes; (3) een tijd voor religieuze overdenking; (4) een tijd vol stress; (5) een nostalgische tijd; (6) een tijd van schaamteloze commercie.

HET lijkt misschien verbazingwekkend, maar van de meer dan 1000 personen die in Engeland werden geënquêteerd, beschouwde slechts 6 procent Kerstmis hoofdzakelijk als een religieus feest. In tegenstelling daarmee bezag 48 procent Kerstmis voornamelijk als een tijd om met hun gezin samen te zijn. Velen zeggen zelfs dat Kerstmis een speciale tijd voor kinderen is. Het was typerend dat een elfjarig meisje, toen haar werd gevraagd wat zij het leukst vond aan Kerstmis, antwoordde: „De opwinding, het gevoel van geluk [en] het geven van cadeautjes.” In The Making of the Modern Christmas wordt ermee ingestemd dat „bij [het] ’traditionele’ kerstfeest ongetwijfeld de meeste nadruk wordt gelegd op de gezinskring, de familie en in het bijzonder de kinderen”.

Maar het is vooral in de westerse christenheid dat Kerstmis een familieaangelegenheid is, waarbij verwanten bij elkaar komen om geschenken uit te wisselen. In landen waar de Oosters-Orthodoxe Kerk de scepter zwaait, besteden de mensen meer aandacht aan Pasen; toch is de kersttijd daar gewoonlijk een vakantieperiode.

Een „commerciële onderneming”

Kerstmis heeft „een proces van frappante . . . vercommercialisering doorgemaakt”, wordt in The New Encyclopædia Britannica gezegd. Misschien is dat wel nergens zo van toepassing als in Japan.

„De Japanners hebben alles wat aan religie doet denken, afgeschaft en Kerstmis in een strikt commerciële onderneming veranderd”, bericht de in Washington verschijnende Daily Record. Kerstmis is in Japan, zo wordt eraan toegevoegd, „een belangrijke viering waarbij veel nadruk op de commercie en vrij weinig nadruk op het religieuze aspect wordt gelegd”.

Zelfs in veel zogenaamd christelijke landen is dit „religieuze aspect” vaak moeilijk te ontdekken. Zo’n veertig jaar geleden werd in een pamflet tegen het kerstfeest de klacht geuit: „Kerstmis wordt gestimuleerd door de handelswereld. De kersttijd is de meest winstgevende periode van het jaar. Zakenlieden die belijden christenen te zijn, zien niet omwille van Christus, maar omwille van het financiële gewin naar de kersttijd uit.” Hoe waar zijn die woorden in deze tijd! In veel landen is doorgaans het laatste kwartaal van het jaar nog niet aangebroken of wij worden er al aan herinnerd hoeveel dagen wij nog hebben om geschenken voor het komende kerstfeest te kopen. De handel wordt levendiger naarmate het jaar ten einde loopt, en wel een kwart van de jaaromzet van winkels wordt in de kersttijd behaald.

Ongeacht wat Kerstmis in deze tijd voor u betekent, u zou u terecht kunnen afvragen hoe dit feest is ontstaan. Ondersteunt de bijbel eigenlijk het geven van kerstgeschenken? Zijn de kerstvieringen van tegenwoordig werkelijk christelijk? Laten wij eens zien.

[Illustratieverantwoording op blz. 2]

Omslag: Thomas Nast/Dover Publications, Inc., 1978