Behoort u Kerstmis te vieren?

DE HIER verschafte inlichtingen ter illustratie van de overeenkomst en het verschil tussen de oosterse en de westerse wijze van kerstvieren, is in de vorm gegoten van een briefwisseling tussen een Japanse briefschrijver en zijn vriend in Engeland. De inlichtingen zullen u helpen het antwoord te vinden op de vraag: Behoor ik Kerstmis te vieren?

Beste David,

Het is weer zover. De handelaars gaan als hogepriesters de mensen voor. De kerstman is de ceremoniemeester. Kerstbomen dienen als het symbool van het feest. En de offers die worden aangeboden, bestaan uit kerstkoeken en speelgoed. De handelaars maken propaganda voor de kerstreligie in Japan. Hun missie heeft de laatste drie of vier decennia aardig succes gehad. Een enorm aantal Japanners is bekeerd tot deze „religie” — althans voor enkele dagen per jaar!

Dit intrigeert mij. Ik heb mij dikwijls afgevraagd wat zoveel Japanners, die overwegend toch geen christenen zijn, ertoe beweegt een „christelijke” feestdag te vieren. Wanneer zijn de Japanners ermee begonnen op zo grote schaal Kerstmis te vieren? Wat zit er allemaal achter?

Terwijl ik op zoek was naar de oorsprong van de Japanse kerstviering, vond ik dit interessante verhaal. Sôsèki Natsoemè, een groot schrijver uit de Méidji-periode (1868-1912), stuurde uit Engeland een kerstkaart aan Sjiki Masaoka, een beroemd dichter, waarop hij het fascinerende kerstgebeuren in Londen aan het eind van het jaar 1900 beschreef. Sjiki schreef zelfs een haikoe (gedichtje in de kortste Japanse dichtvorm) over een kapelletje op een kerstdag. Blijkbaar was Kerstmis in Japan rond de eeuwwisseling nog iets nieuws. Wanneer hebben de Japanners dan hun eerste Kerstmis gevierd?

Wellicht interesseert het u te weten dat sommige autoriteiten beweren dat Kerstmis al in het achtste jaar van de Méidji-periode (1875) op een meisjesschool in Ginza werd gevierd. Maar „de gewoonte om Kerstmis te vieren, begon eigenlijk pas in 1945 in Japan voet aan de grond te krijgen”, aldus The Christian Century. Toen zagen de Japanners de gezinnen van Amerikaanse soldaten en zendelingen Kerstmis vieren. Nadat de Japanners in de Tweede Wereldoorlog de nederlaag hadden geleden en in een geestelijk luchtledig terecht waren gekomen, hadden zij algemeen gesproken iets nodig om hen op te vrolijken.

Kerstmis kwam aan die behoefte tegemoet. Je kunt je wel voorstellen dat de zakenlieden er prompt toe overgingen kerstversieringen te gebruiken om hun verkoop aan het eind van het jaar te stimuleren. De kerstversieringen „trokken als door toverkracht klanten aan”, zegt een columnist van een krant, Kimpei Sjiba. „Dit kwam”, zo voegde hij eraan toe, „doordat deze versiersels er aantrekkelijk uitzagen en vrolijkheid uitstraalden.”

Maar David, omdat je in Engeland woont, weet je misschien niet dat de Japanners al lang voordat het geven van kerstgeschenken in zwang raakte, de gewoonte hadden elkaar aan het eind van het jaar cadeaus te geven. December is altijd al een topperiode voor de kleinhandel geweest. De mensen hebben net hun jaargratificatie gekregen en gaan met een dikke portefeuille uit winkelen. Maar deze kerstsfeer „bracht de mensen in een opgewekte, kooplustige stemming en bewoog hen ertoe meer osei-bo [geschenken bij de jaarwisseling] te kopen dan gewoonlijk, en daarom is de gewoonte om kerstversieringen te gebruiken in zwang gebleven”, zo verklaart de heer Sjiba.

Tegenwoordig sloven warenhuizen en winkeliers zich uit om van de „kerstgeest” die het zo goed schijnt te doen een graantje mee te pikken. Speelgoedfabrikanten en bakkerijen stemmen eveneens af op deze sfeer om hun voordeel te doen met het hoogseizoen. In december liggen de verkopen van Kiddy Land, de grootste keten van speelgoedwinkels in Japan, viermaal zo hoog als in andere maanden. Naar schatting 5 tot 10 procent van alle koeken die jaarlijks in Japan worden geproduceerd, zouden „kerstkoeken” genoemd kunnen worden.

Ik heb ontdekt dat sommige mensen verontwaardigd zijn omdat het kerstgebeuren in Japan door de commercie wordt beheerst. De Daily Yomiuri citeert bijvoorbeeld de volgende uitspraak van een Amerikaan die reeds geruime tijd in Japan woont: „De Japanners hebben bijna alle franje van Kerstmis overgenomen, maar op een of andere manier is de geest van het feest niet aanwezig.” Hij doelde op de religieuze kant van Kerstmis.

Hierdoor kwam ik op de gedachte de religieuze kant van Kerstmis eens te onderzoeken. Kerkgangers beweren dat Kerstmis (25 december) de geboortedag van Christus is. Wat was ik verbaasd toen ik in de Encyclopedia of Japanese Religions las dat niet vastgesteld kan worden dat Jezus op 25 december geboren is! De encyclopedie zegt: „Hoewel de feitelijke geboortedatum van Jezus onbekend is, wordt Kerstmis al sedert omstreeks de derde eeuw op 25 december gevierd . . . Deze datum valt ten naaste bij op de dag van de winterzonnewende, en men heeft het voor-christelijke feest van de wedergeboorte der Zon overgenomen.” Wedergeboorte der zon? Ik dacht dat het de geboortedag van Jezus moest voorstellen. Nu, hoe zouden oprechte christenen een feest kunnen vieren dat oorspronkelijk een heidense viering ter ere van de winterzonnewende was? Het was niet de geboortedag van Jezus, maar het feest van de wedergeboorte der zon. Hoe konden westerse kerkgangers de Japanners als beginselloos kritiseren omdat zij een „christelijk” feest vieren, terwijl zijzelf in feite dezelfde gewoonte in ere houden?

Ik zou het dus heel fijn vinden, David, als je die vragen voor mij zou kunnen ophelderen, want ik vind het heel verwarrend.

Je vriend,

Itjiro

Beste Itjiro,

Heel hartelijk bedankt voor je brief waarin je de kerstviering in jouw land beschrijft. Het is voor ons westerlingen hoogst interessant te vernemen hoe mensen in het Oosten een westers feest vieren.

Als ik me eens vrij concreet mag uitdrukken: je hebt volkomen gelijk als je zegt dat Kerstmis een heidens feest is. Vrijwel ieder naslagwerk zal je vertellen dat het kerstfeest zijn oorsprong vindt in de heidense viering van de Saturnalia, het feest van de Romeinen voor hun landbouwgod Saturnus.

Ja, precies zoals jullie in Japan Kerstmis hebben opgenomen in jullie boeddhistische en sjintoïstische cultuur, hebben de kerken van de christenheid heidense feesten opgenomen in hun „christelijke” traditie. In zekere zin is dat misschien een nog grotere zonde, want terwijl de Japanners Kerstmis vieren als een buitenlands feest, beschouwen de kerkgangers de heidense viering van de Saturnalia als een „christelijk” kerstfeest.

Er is trouwens hier in Engeland een tijd geweest dat de wereldse en religieuze viering van Kerstmis bij de wet verboden was als een heidens gebruik. Dat was toen de puriteinen in Engeland aan de macht waren. In Massachusetts Bay in Noord-Amerika, destijds nog een kolonie van Engeland, verboden de puriteinen die Engeland wegens hun geloofsovertuigingen hadden verlaten, Kerstmis eveneens en stelden boetes in op het feestvieren gedurende de kersttijd.

Maar het lijkt mij dat je moet weten hoe de bijbel versmelting van het christendom met heidense religie beziet. „Komt niet onder een ongelijk juk met ongelovigen.” Die vermaning gaf de apostel Paulus in 2 Korinthiërs 6:14-16. Vervolgens deed hij in 6 vers 17 een aanhaling uit het boek Jesaja (52:11, om precies te zijn): „’Gaat daarom uit hun midden vandaan en scheidt u af’, zegt Jehovah, ’en raakt het onreine niet langer aan.’”

Hoe kunnen wij ons afscheiden van ongelovigen terwijl wij nog steeds een feest vieren dat zijn oorsprong vindt in heidense religies? Deze vraag heeft veel oprechte christenen ertoe bewogen af te zien van hun traditionele kerstviering. (Je zult het beslist interessant vinden je bijbel open te slaan bij Matthéüs 15:3-6 en de woorden van Jezus te lezen die daar staan opgetekend.) Maar er zijn nog meer redenen om dergelijke vieringen uit de weg te gaan.

Als 25 december niet de geboortedag van Jezus is, komt het vieren van die datum als zijn geboortedag neer op liegen. Precies zoals je in je brief al zei: Hoe kan een christen die de waarheid liefheeft en voor wie het gebod geldt dat hij eerlijk moet zijn, een leugen bevorderen? (Efeziërs 4:25) Het hele kerstfeest, vanaf de datum zelf tot het verhaal van de kerstman toe, is een en al leugen. In Openbaring 22:15 wordt echter tot christenen gezegd dat „een ieder die op de leugen gesteld is en ze beoefent” uiteindelijk niet de goddelijke zegening van eeuwig leven zal ontvangen.

Waarom vieren zogenaamde christenen in het Westen dan Kerstmis? Een van de redenen is de commercie, precies zoals in jouw land. Ik las over een baptistenvoorganger in de Verenigde Staten die klaagde: „Als het commerciële aspect volledig verwijderd werd, zouden de meeste mensen vinden dat zij geen Kerstmis hadden gehad. Maar als het hele religieuze aspect zou komen te vervallen, zou een groot aantal mensen het verschil niet eens opmerken.” Deze woorden kunnen evengoed op Engeland worden toegepast.

Het is interessant dat de bijbel een nauwe band onthult tussen de commercie en wat „Babylon de Grote” wordt genoemd. Nadat de bijbel de val van dit „Babylon de Grote” heeft beschreven, staat er vervolgens (in Openbaring 18:2, 11-19): „De reizende kooplieden der aarde wenen en rouwen om haar, omdat er niemand meer is die hun overvloedige voorraad koopt . . . De reizende kooplieden in deze dingen, die rijk van haar zijn geworden, zullen uit vrees voor haar pijniging op een afstand staan en zullen wenen en rouwen.”

Kun je „Babylon de Grote” identificeren? Welnu, wie hebben voor „de reizende kooplieden der aarde” hier in Engeland en in Japan de mogelijkheid van enorme winsten geopend door valse leerstellingen omtrent Kerstmis te verbreiden? De religies van de christenheid toch zeker? Ja, ik heb uit mijn studies geleerd dat „Babylon de Grote” symbolisch is voor het wereldrijk van valse religie, met inbegrip van de christenheid.

Wat vind je dat wij moeten doen? Het verslag in de bijbel over „Babylon de Grote” heeft mij geholpen te beslissen wat ik moest doen. In Openbaring 18:4 wordt de aansporing gegeven: „Gaat uit van haar, mijn volk, indien gij niet met haar in haar zonden wilt delen, en indien gij geen deel van haar plagen wilt ontvangen.”

’Van haar uitgaan’, dat wil zeggen een religie verlaten die leugens voorstaat, heeft voor mij betekend dat ik resoluut heb moeten handelen. Het was niet gemakkelijk mij los te maken van alle gewoonten die met Kerstmis verstrengeld zijn. Kerstmis is hier zowel een sociaal als een religieus feest. Ik moest al mijn moed bijeenrapen om anders te zijn dan anderen. De woorden die ik in Spreuken 29:25 vond, zijn een hulp voor mij gebleken: „Het beven voor mensen, dat spant een strik, maar hij die op Jehovah vertrouwt, zal beschermd worden.”

Ik ben die dingen gaan inzien dank zij de hulp van Jehovah’s Getuigen. Duizenden mensen in Engeland hebben dezelfde stap gedaan en ’zijn uitgegaan van Babylon de Grote’ met al haar vals-religieuze gebruiken, waartoe ook de kerstviering behoort. Maar dit betekent niet dat wij Jezus Christus niet eren. Wij eren hem, niet door slechts eenmaal per jaar een „geest van Kerstmis” aan de dag te leggen, maar door het hele jaar de geest van Christus tentoon te spreiden.

Je oprechte vriend,

David

(Zie Efeziërs 4:20-24; Filippenzen 2:1-6; Kolossenzen 3:1-14 voor de christelijke geest die ze trachten te bevorderen. — Redactie.)

[Inzet op blz. 4]

De handelaars zijn net hogepriesters. De kerstman is de ceremoniemeester

[Inzet op blz. 5]

De handelaars gebruikten Kerstmis om de verkoop aan het eind van het jaar te stimuleren

[Inzet op blz. 5]

Hierdoor kwam ik op de gedachte de religieuze kant van Kerstmis eens te onderzoeken

[Inzet op blz. 6]

„Gaat daarom uit hun midden vandaan . . . en raakt het onreine niet langer aan”

[Inzet op blz. 6]

„De reizende kooplieden der aarde wenen en rouwen om haar”

[Inzet op blz. 7]

„Het beven voor mensen, dat spant een strik, maar hij die op Jehovah vertrouwt, zal beschermd worden”