Goddelijke raadsels en Gods voornemen

WANNEER men niet weet wat het is, dan is het iets; maar wanneer men weet wat het is, dan is het niets. Wat is het? Een raadsel.

In de hedendaagse zeer pragmatische samenleving zijn mensen geneigd raadsels als kinderspel te beschouwen, maar in de oudheid was het raadsel „een toets op het vernuft”, zo wordt in The Interpreter’s Dictionary of the Bible opgemerkt. — Vergelijk Spreuken 1:5, 6.

In plaats van zijn wil of voornemen duidelijk uiteen te zetten, heeft Jehovah zijn profetische uitspraken af en toe met opzet verhuld door gebruik te maken van analogieën, raadselachtige „duistere woorden” of raadsels die hoofdbrekens kosten (Psalm 78:2, King James Version; Numeri 12:8, Statenvertaling). In feite staat de Schrift, hoewel het Hebreeuwse woord voor raadsel slechts zeventien keer in de bijbel wordt gebruikt, vol raadsels en spreuken.

Bijbelse raadsels te over

Koning Salomo was naar verluidt in staat zelfs de ingewikkeldste vragen, of raadsels, die hem werden voorgelegd op te lossen (1 Koningen 10:1, voetnoot). Dit was beslist een resultaat van door God geschonken wijsheid. Als er enige waarheid schuilt in verslagen van historici uit de oudheid dat Salomo eens een raadselwedstrijd met koning Hiram van Tyrus heeft verloren, gebeurde dit waarschijnlijk nadat hij ten gevolge van zijn afvalligheid niet langer Jehovah’s geest bezat. Rechter Simson had eveneens een grote voorliefde voor raadsels. Bij één gelegenheid bood een raadsel hem de gelegenheid om, door de kracht van heilige geest, het hart van Gods vijanden met vrees te vervullen. — Rechters 14:12-19.

Veel bijbelse raadsels staan echter rechtstreeks in verband met Jehovah’s voornemens. Neem bijvoorbeeld Genesis 3:15. Deze profetie, die de basis legt voor het thema van de bijbel, is op zichzelf in zekere zin een enigma, een ’heilig geheim’ (Romeinen 16:25, 26). Behalve dat de apostel Paulus bovennatuurlijke visioenen en openbaringen kreeg, zag hij bepaalde aspecten van Gods voornemen in „vage omtrekken”, of letterlijk „duistere uitdrukking” (1 Korinthiërs 13:12; 2 Korinthiërs 12:1-4). En hoe staat het met de eindeloze bespiegelingen over het mysterieuze getal van het wilde beest — „zeshonderd zesenzestig” — dat plotseling en zonder verklaring in Openbaring 13:18 wordt geïntroduceerd? Wie kan deze goddelijke raadsels oplossen, en welk doel dienen ze?

Heilige geheimen ontsluieren

Voor velen van ons is het gezichtsvermogen het kostbaarste van onze vijf zintuigen. Maar zonder licht zou het menselijk oog vrijwel nutteloos zijn. Wij zouden feitelijk blind zijn. Zo is het ook met de menselijke geest. Onze geest heeft een verbazingwekkende bekwaamheid om gelijke patronen te vinden, logica toe te passen en aldus raadsels op te lossen. Maar er is meer nodig om heilige geheimen te ontsluieren. Hoewel anderen oplossingen kunnen aandragen voor de raadsels die in de bijbel staan, kan alleen hun Auteur, Jehovah, de God van licht, de eigenlijke betekenis onthullen. — 1 Johannes 1:5.

Helaas zijn mensen vaak te trots en onafhankelijk om voor antwoorden op Jehovah te wachten. Geïntrigeerd door het mysterie hebben sommigen, op zoek naar intellectuele stimulering maar niet noodzakelijkerwijs naar de waarheid, oplossingen buiten Gods Woord gezocht. De joodse mystiek bijvoorbeeld met haar kabbala heeft nagedacht over de magische betekenis van getallen en de letters van het Hebreeuwse alfabet. De gnostici uit de tweede eeuw daarentegen maakten gebruik van de Hebreeuwse en Griekse Geschriften in een poging er geheime betekenissen aan te ontlenen.

Al zulk vorsen bracht hen echter dieper in heidense riten of bijgelovige ideeën en weg van de goddelijke waarheid. ’Wel, als de wereld van kwaad vervuld is,’ zo redeneerden de gnostici, ’dan kan de Schepper ervan, Jahweh, geen goede God zijn.’ Is dit de beste conclusie die zij te bieden hadden? Wat is menselijke redenatie toch oppervlakkig! Geen wonder dat de apostel Paulus, toen hij afvallige ideeën bestreed die later door gnostische sekten werden ontwikkeld, in zijn brieven krachtig waarschuwde: „Gaat niet buiten de dingen die geschreven staan”! — 1 Korinthiërs 4:6.

Het licht op „duistere woorden” werpen

Maar waarom zou een God van licht eigenlijk „duistere woorden” spreken? Alleen al de aard van een raadsel is een uitdaging aan iemands verbeelding en deductieve vermogens. Raadsels, die door de hele Schrift heen verspreid zijn als lekkere hapjes bij een uitgebreide maaltijd, werden soms dan ook eenvoudig gebruikt om de belangstelling van de toehoorders te wekken of om de boodschap die werd overgebracht, te verlevendigen. In deze gevallen worden de verklaringen gewoonlijk onmiddellijk daarna gegeven. — Ezechiël 17:1-18; Mattheüs 18:23-35.

Jehovah verleent edelmoedig wijsheid, maar nooit zonder onderscheid (Jakobus 1:5-8). Beschouw eens het boek Spreuken, een geïnspireerde verzameling van veel moeilijk te vatten gezegden die sommigen als raadsels zouden kunnen bezien. Ze te begrijpen, vergt tijd en meditatie. Maar hoeveel mensen zijn bereid er die moeite voor te doen? De wijsheid die ze bevatten, is alleen toegankelijk voor degenen die bereid zijn ernaar te graven. — Spreuken 2:1-5.

Jezus gebruikte insgelijks illustraties om de hartentoestand van zijn toehoorders aan het licht te brengen. Menigten verdrongen zich om hem heen. Zij luisterden graag naar zijn verhalen. Zij vonden zijn wonderen prachtig. Maar hoevelen waren bereid hun levensstijl te veranderen en hem te volgen? Hoe anders waren Jezus’ discipelen, die herhaaldelijk trachtten Jezus’ leringen te begrijpen en zich bereidwillig verloochenden om zijn volgelingen te worden! — Mattheüs 13:10-23, 34, 35; 16:24; Johannes 16:25, 29.

Naar het licht kijken

„Belangstelling voor raadsels”, zo merkt één bron op, „schijnt samen te gaan met tijden van intellectueel ontwaken.” Thans zijn wij zeer bevoorrecht in een tijd te leven waarin er geestelijk ’licht is opgegaan’ voor Gods volk (Psalm 97:11; Daniël 12:4, 9). Kunnen wij geduldig op Jehovah wachten tot hij zijn voornemens overeenkomstig zijn tijdtafel zal onthullen? Nog belangrijker, handelen wij prompt om ons leven te veranderen wanneer wij te weten komen hoe wij ons vollediger naar Gods geopenbaarde wil moeten schikken? (Psalm 1:1-3; Jakobus 1:22-25) Als wij dit doen, zal Jehovah onze inspanningen zegenen, zodat, net als brillenglazen wazig zicht corrigeren, heilige geest het prachtige mozaïek van het goddelijke voornemen duidelijk voor ons geestesoog in beeld zal brengen en daardoor ons geestelijke gezichtsvermogen scherper zal maken. — 1 Korinthiërs 2:7, 9, 10.

Ja, bijbelse raadsels verheerlijken Jehovah als de „Onthuller van geheimen” (Daniël 2:28, 29). Bovendien doorzoekt hij harten (1 Kronieken 28:9). Het dient ons niet te verbazen te leren dat het licht van goddelijke waarheid altijd progressief is onthuld (Spreuken 4:18; Romeinen 16:25, 26). Laten wij in plaats van kennis omtrent de diepe dingen Gods te zoeken door middel van mystiek of oppervlakkige menselijke wijsheid, wat slechts tot frustratie kan leiden, vol vertrouwen naar Jehovah God opzien om het licht der waarheid op zijn „duistere woorden” te werpen en op zijn bestemde tijd zijn schitterende voornemens aan getrouwe dienstknechten bekend te maken. — Amos 3:7; Mattheüs 24:25-27.

[Illustratieverantwoording op blz. 26]

Biblia Hebraica Stuttgartensia, Deutsche Bibelgesellschaft Stuttgart