COVERONDERWERP | EERLIJKHEID: DE MOEITE WAARD?
Is eerlijkheid ouderwets?
Hitoshi werkte op de afdeling boekhouding van een uitzendbureau in Japan. Toen hij een financieel verslag doornam met zijn baas, kreeg hij te horen dat hij het verslag moest vervalsen. Hitoshi legde uit dat zijn geweten hem niet toestond oneerlijk te zijn. Als gevolg daarvan dreigde zijn baas hem te ontslaan, en uiteindelijk verloor hij zijn baan.
In de maanden daarna had Hitoshi er steeds minder vertrouwen in dat hij nog een nieuwe baan zou vinden. Tijdens een sollicitatie zei Hitoshi bijvoorbeeld dat hij geen oneerlijk werk wilde doen. De werkgever zei: ‘Wat denk jij raar!’ De vrienden en familie van Hitoshi moedigden hem aan voet bij stuk te houden, maar hij begon te twijfelen. Hij zei bijvoorbeeld: ‘Ik vroeg me af of het wel een goed idee was om eerlijk voor mijn geloof uit te komen.’
Uit Hitoshi’s verhaal blijkt helaas dat niet iedereen het belangrijk vindt om eerlijk te zijn. Sommigen vinden het zelfs een gevaarlijke eigenschap, vooral in de zakenwereld. Een zakenvrouw uit Zuid-Afrika zei: ‘Bijna iedereen om me heen is oneerlijk, en soms is de druk om het ook te worden erg groot.’
Een vorm van oneerlijkheid die tegenwoordig heel gewoon is, is liegen. Enkele jaren geleden bleek uit een onderzoek van Robert Feldman, psycholoog aan de Universiteit van Massachusetts in Amherst, dat 60 procent van alle volwassenen tijdens een gesprek van tien minuten minstens één keer liegt. Feldman zegt: ‘Die uitkomst was heel verrassend. We hadden niet verwacht dat liegen zo normaal geworden was.’ Is het niet raar dat de meeste mensen het vreselijk vinden als iemand tegen ze liegt, maar dat liegen toch de gewoonste zaak van de wereld is geworden?
Waarom komen liegen, stelen en andere vormen van oneerlijkheid tegenwoordig zo veel voor? Welke invloed heeft oneerlijkheid op de maatschappij? En hoe kunnen we het vermijden zelf oneerlijk te worden?