Wat is de zienswijze van de bijbel?
Is kunstmatige inseminatie God welgevallig?
HET eerste geboekstaafde geval van kunstmatige inseminatie bij de mens dateert van 1799. De Londense arts J. Hunter volgde toen deze methode om een vrouw zwanger te maken met het sperma van haar eigen echtgenoot (de zogenoemde homologe kunstmatige inseminatie). Maar pas in recente jaren is kunstmatige inseminatie betrekkelijk algemeen geworden, zodat er elk jaar als gevolg van de toepassing van deze methode duizenden baby’s worden geboren. Wanneer echtparen hun toevlucht nemen tot heterologe kunstmatige inseminatie (met het sperma van een donor), is de reden gewoonlijk dat de echtgenoot onvruchtbaar is, en de donors van het sperma blijven in de regel anoniem.
Eeuwenlang heeft men elke vrouw die moeder werd van een kind dat niet door haar echtgenoot was verwekt, als een overspeelster bezien en het kind werd als onwettig beschouwd. Bepaalde rechtbanken hebben een soortgelijk standpunt ingenomen met betrekking tot kunstmatige inseminatie door anonieme donors. Maar de zienswijzen variëren. Hoewel sommige religieuze organisaties bezwaar maken tegen een dergelijke methode van bevruchting, staan andere groeperingen er niet afwijzend tegenover.
In de bijbel lezen wij: „Er bestaat een weg die recht is voor het aangezicht van een man, maar de wegen van de dood zijn er naderhand het einde van” (Spr. 14:12). Met het oog hierop en omdat de menselijke redenatie dikwijls verkeerd is, doet men er goed aan zich af te vragen: Is kunstmatige inseminatie God welgevallig? Wat geeft zijn Woord, de bijbel, te kennen?
Reeds vele jaren is kunstmatige inseminatie toegepast bij het fokken van dieren. God heeft de mens heerschappij over de dieren gegeven en staat hem toe ze voor voedsel, kleding, enzovoort, te gebruiken (Gen. 1:28; 3:21; 9:2-4). In de Mozaïsche Wet werd het kruisen van twee soorten van dieren verboden, maar anderszins werden de mens geen beperkingen opgelegd aangaande datgene wat hij zou kunnen doen om de vermeerdering van dieren te regelen (Lev. 19:19). Op grond daarvan zijn sommige christenen van mening dat de Schrift kunstmatige inseminatie bij dieren niet verbiedt.
Maar wat valt er te zeggen over kunstmatige inseminatie bij de mens door anonieme donors? Dat is een heel andere zaak. Het kan in de eerste plaats talloze problemen scheppen. Het uit heterologe inseminatie geboren kind kan een voortdurende, knagende herinnering zijn aan het feit dat de echtgenoot niet in staat is kinderen te verwekken. Er kunnen enkele wenselijke elementen ontbreken in de verhouding van de man tot het kind, of zelfs in die van de echtgenoot tot de vrouw. Sommige mannen zijn „krankzinnig jaloers” geworden op de onbekende donors en sommige nieuwsgierige vrouwen hebben ziekenhuisarchieven gestolen om erachter te komen wie de vader van hun kind is. Onzekerheid omtrent de afkomst kan emotionele problemen voor het kind vormen. Bovendien kunnen moeders en adopterende vaders door hun geweten worden gekweld daar zij ’overeenkomstig een leugen leven’ door het te doen voorkomen alsof de nakomeling hun bloedeigen kind is. — Ps. 40:4.
Hoewel misschien vergezocht, bestaat er nog een ernstige mogelijkheid. De anonieme donor kan nauw verwant zijn aan de vrouw, en bij hun nakomelingen zouden zich als gevolg van de bloedverwantschap ongewenste lichamelijke of geestelijke afwijkingen kunnen voordoen. Merk op wat er in dit verband enkele jaren geleden is gebeurd. Een arts werd hevig geschokt toen hij te weten kwam dat twee bepaalde jonge mensen met elkaar in het huwelijk wilden treden. Waarom? Omdat hij de enige sterveling was die wist dat zij halfbroer en halfzuster waren. Deze arts had hun respectieve moeders met het sperma van dezelfde donor bevrucht. — Vergelijk Leviticus 18:9.
Het volk Israël uit de oudheid hoefde de kwestie van heterologe kunstmatige inseminatie niet onder de ogen te zien omdat dit gebruik destijds niet bestond. Maar de getrouwen onder hen zouden deze methode van bevruchting volledig hebben gemeden, want God had verordend: „Gij moogt uw zaaduitstorting niet aan de vrouw van uw volksgenoot geven, zodat gij daardoor onrein wordt.” De straf op ongehoorzaamheid was de dood (Lev. 18:20, 29). De gehuwde vrouw die kunstmatige inseminatie door een donor die niet haar echtgenoot is toelaat, maakt zich schuldig aan overspel, een zonde tegen God (Deut. 5:18). Christenen weten dat overspelers Gods koninkrijk niet zullen beërven en worden gewaarschuwd dat ’God hoereerders en overspelers ongunstig zal oordelen’. — 1 Kor. 6:9, 10; Hebr. 13:4.
Aangezien kunstmatige inseminatie door een anonieme donor God niet welgevallig is, zou een christelijk echtpaar dat zijn toevlucht hiertoe zou nemen, zich blootstellen aan uitsluiting uit de hedendaagse gemeente van Jehovah’s volk. (Vergelijk Leviticus 20:10.) Per slot van rekening heeft de toestemmende echtgenoot zijn vrouw in werkelijkheid aan een andere man gegeven, en de vrouw heeft zichzelf aan die persoon gegeven ten einde een kind te krijgen bij een man met wie zij niet door God in een huwelijk onder één juk is samengebracht (Matth. 19:4-6). Dat er geen direct lichamelijk contact bij betrokken is en de toestemmende echtgenoot het kind adopteert, doet niets af aan het feit dat er sprake is van overspelig gedrag. — 1 Kor. 5:1-13.
Sommige christelijke huwelijkspartners die geen kinderen kunnen voortbrengen, is verteld dat dit probleem overwonnen zou kunnen worden indien de echtgenoot sperma zou verschaffen, dat dan langs kunstmatige weg aan zijn vrouw toegediend zou kunnen worden. Als zowel de echtgenoot als zijn vrouw hier volledig mee instemmen, zou dit een persoonlijke zaak zijn, aangezien Gods Woord over deze zogenaamde homologe kunstmatige inseminatie niets zegt en een aldus voortgebrachte nakomeling hun eigen kind zou zijn; het zou geen kind zijn dat uit overspel was geboren. Niettemin zouden zij alle persoonlijke vragen inzake de juistheid met betrekking tot de manier waarop het sperma wordt verkregen, zelf moeten oplossen. Insgelijks zouden zij de verantwoordelijkheid dragen indien er medische of psychologische moeilijkheden uit de procedure zouden voortvloeien.
Of gehuwde christenen al dan niet een kind zullen adopteren, is ook iets dat zij zelf moeten beslissen. Zij kunnen weliswaar diep teleurgesteld zijn dat zij zelf geen kinderen kunnen voortbrengen. Niettemin kunnen zulke personen, zelfs al hebben zij geen kinderen, ervan verzekerd zijn dat hun vurige gebeden tot Jehovah God om zijn heilige geest en hulp bij het aankweken van hoedanigheden als vrede en vreugde, niet onverhoord zullen blijven. — Luk. 11:13; Gal. 5:22, 23.
Velen hebben, ook al hadden zij geen kinderen, waar geluk gevonden in Gods dienst. In het oude Israël waren grote gezinnen gewoon en onvruchtbare vrouwen voelden zich diep teleurgesteld. Niettemin vervulde Jefta’s dochter de gelofte die haar vader jegens God had afgelegd door haar leven lang ongehuwd en kinderloos te blijven. Was zij als gevolg hiervan voortdurend terneergeslagen en diep ongelukkig? Neen, want Jehovah gaf haar vreugde in de dienst in zijn heiligdom (Recht. 11:30-40). Bovendien zijn er in deze „laatste dagen” vele christelijke huwelijkspartners die kinderloosheid als een omstandigheid beschouwen die hun grotere vrijheid schenkt om de belangen van Gods koninkrijk na te streven.
Christelijke echtgenoten die graag kinderen zouden verwekken maar hiertoe niet in staat zijn, kunnen troost putten uit Jehovah’s verzekering opgetekend in Jesaja 56:3-7. In zulke omstandigheden kunnen beide christelijke partners er zeker van zijn dat als zij God trouw blijven, zij toch de grootste vreugde in het leven kunnen smaken, namelijk Gods goedkeuring te genieten.