Waarom bezorgdheid te tonen voor de ouderen?
EENZAAMHEID, armoede, verdriet en vertwijfeling. Indien een geliefd persoon dit zou ondergaan, wat zou u dan doen? Waarschijnlijk hulp verlenen als dat mogelijk is.
Tijdens een onlangs ingesteld onderzoek in een bepaald gebied van de Verenigde Staten kwam aan het licht dat bijna de helft van de bejaarden hun latere levensjaren ’een tijd van eenzaamheid, armoede, verdriet en vertwijfeling’ vinden. Natuurlijk hebben niet alle oudere mensen dit soort van problemen. Maar ook zij zijn niet vrij van zorgen.
De ouderen die van kleine, vastgestelde pensioenen moeten leven, van een sociale uitkering of iets dergelijks, ondervinden rechtstreeks de invloed van het huidige inflatietempo. Sommigen zijn bovendien erg arm. Neem als voorbeeld eens het geval van een 70-jarige vrouw; zij leeft in armoede en heeft geen familie, zij is doof, gedeeltelijk invalide en heeft een ernstige bronchitis. Nog niet zo lang geleden kon zij wegens ziekte haar kamer niet verlaten en dagenlang had zij niets anders te eten dan wat pap.
Dieven en overvallers beschouwen bejaarden als een gemakkelijke prooi. Of zoals een jeugdig lid van een tienerbende het stelde: „Oude mensen, die zullen je niet nazitten. Die beginnen niet te vechten. In het algemeen hebben zij weinig, maar het is zo gemakkelijk te krijgen.” En inderdaad, de ouderen zijn vaak te oud, te zwak of te ziek om mishandeling te ontlopen of om zichzelf te verdedigen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat velen zich ’s avonds niet meer buiten hun huis, kamer of misschien hun bejaardenflat wagen. Vanwege dat feit zijn al veel oudere personen nu op klaarlichte dag overvallen.
De mishandeling die ouderen ondergaan, neemt allerlei vormen aan. Een Newyorkse politiefunctionaris maakte gewag van „talloze aanrandingen, waarvan vrouwen in de zeventig en tachtig jaar de voornaamste slachtoffers waren”. En soms sterven oudere personen aan een hartaanval vanwege de angst en spanning die zij bij een beroving moeten doorstaan. Hoewel lijkschouwingen ook onthullen dat velen gewurgd of doodgeslagen worden.
Geven al deze dingen u reden tot bezorgdheid? Hebt u bejaarde ouders of kennissen die al op leeftijd zijn? Maken zij het goed? Hebben zij uw hulp nodig? Hoe lang is het geleden dat u contact met hen had?
Zorg dragen voor de zwakken en zieken
Er zijn oudere personen met een zeer slechte gezondheid die in de huizen van hun kinderen of bij andere familieleden worden verzorgd. Hoe harteloos zou het zijn deze bejaarde ouders of grootouders naar een tehuis te zenden, enkel om niet het ongemak te hebben ze thuis te moeten verzorgen! Vermeldenswaard is hetgeen de bijbel zegt: „Hij die een vader mishandelt en die een moeder wegjaagt, is een zoon die schandelijk en smadelijk handelt.” „Luister naar uw vader, die uw geboorte veroorzaakt heeft, en veracht uw moeder niet, enkel omdat zij oud geworden is.” — Spr. 19:26; 23:22.
Onder bepaalde omstandigheden zou het echter kunnen zijn dat het de kinderen het beste toelijkt hun ziekelijke ouders in een verpleegtehuis of soortgelijke inrichting te laten opnemen. Waarom? Misschien omdat zij het gevoel hebben dat ze daar een oordeelkundige verzorging zullen genieten, die niet op vergelijkbare wijze thuis gegeven kan worden. Deze aangelegenheid zal natuurlijk binnen de familiekring overwogen moeten worden.
Oudere personen mogen dan in een bejaardentehuis een goede verzorging hebben — in sommige inrichtingen is dit toch stellig niet het geval. Zakgeld bijvoorbeeld, dat de bejaarden rechtmatig toekomt, kan ingehouden worden. Onverschilligheid en verwaarlozing is misschien hun lot. Natuurlijk is dit niet de soort van behandeling die hun in alle bejaardentehuizen ten deel zal vallen. Heel anders is bijvoorbeeld de houding die spreekt uit de volgende woorden van een directielid van een bejaardentehuis: „We hebben hier twee geestelijk afgeleefde dametjes die elkaar gevonden hebben en nu de hele dag bij elkaar zijn. En dan moet u weten dat zij geen enkel tot hen gericht woord begrijpen, maar het zijn zulke aardige, schattige mensjes, net kinderen.”
Mocht de noodzaak zich voordoen een goed verpleegtehuis voor uw bejaarde vader of moeder te zoeken, breng dan eerst verschillende van deze tehuizen een bezoek. Overtuig u ervan dat u elke verdieping van het tehuis hebt gezien. Neem de badkamer, de keuken, de eetzaal en de afdeling voor de fysische therapie grondig in ogenschouw. Let ook op de algemene sfeer. Vraag uzelf af: Zou ik hier willen wonen als dat nodig mocht zijn? Raadpleeg de inspectierapporten van het tehuis. En verkrijg ook elke sociale hulp waar uw ouders recht op hebben.
Toon uw bezorgdheid op verschillende manieren
Op dit moment zijn uw bejaarde ouders misschien opgenomen in een verpleegtehuis. Hoe vaak bezoekt u hen? Als hun nakomelingen kunt u hun van iets uiterst belangrijks voorzien — genegenheid geschonken door hun kinderen. Denk nog eens terug aan vroeger. Toen u klein was, hoe vertroostend was het dan niet te weten dat u moeders liefdevolle zorg genoot, vooral wanneer u ziek was! En hoe veilig voelde u zich niet als uw vader zijn arm om u heen sloeg. Zou het daarom niet redelijk zijn, uw aan huis gebonden ouders vaak op te zoeken en hun aldus te verzekeren van uw genegenheid en bezorgdheid?
Er zijn vele manieren om uw bezorgdheid voor oudere familieleden en vrienden te tonen, of zij nu in tehuizen of op zichzelf wonen. Wat dacht u bijvoorbeeld van brieven en kaarten? Wees ervan overtuigd dat een onverwacht briefje — met warme aanmoedigende en liefdevolle woorden — gewaardeerd zal worden.
Als uw bejaarde ouders of andere oude kennissen in het bezit zijn van een telefoon, waarom er dan geen gebruik van gemaakt? Het betekent zoveel voor hen de stem van een goede vriend of een geliefd persoon te horen! Overtuig u ervan dat de telefoonnummers voor noodgevallen en natuurlijk ook uw eigen nummer zich duidelijk naast de telefoon bevinden. Op zekere dag zou het kunnen gebeuren dat zij dringend hulp nodig hebben.
Nu we het toch over telefoons hebben, waarom zou u uw bejaarde ouders of bejaarde vrienden niet bellen wanneer u gaat winkelen? Misschien kunt u een boodschap voor hen doen of enkele dingen meenemen die ze nodig hebben. U zou hun ook kunnen vragen u te vergezellen, indien zij daartoe in staat zijn. Het is waar, dit kost wat extra moeite en gaat wat langzamer. Maar de ouderen die u vergezellen zullen u plezierige momenten bezorgen.
En hoewel natuurlijk iedereen het recht heeft zijn eigen leven te leiden, en we daarop geen inbreuk willen maken, zou het bovendien kunnen zijn dat u uw bejaarde ouders een onverstandige financiële koers ziet volgen. Door middel van verlokkende aanbiedingen of iets anders in deze richting zou een sluwe zakenman hen kunnen uitbuiten. Wellicht zou u hun goede raad kunnen geven of duidelijk kunnen maken waar zij de benodigde informatie kunnen krijgen. Dat zou van gepaste bezorgdheid getuigen.
Aangename uren met elkaar doorbrengen
In deze dagen, die gekenmerkt worden door wetteloosheid en onrust, is het bezoeken van ouderen zo vaak dit maar mogelijk is, een voortreffelijke manier om uw bezorgdheid voor hen te tonen. Opbouwende en aanmoedigende conversatie zal hun waarschijnlijk veel goed doen. En wanneer hun gezichtsvermogen is verminderd, waarom zou u dan niet wat tijd uittrekken om deze ouderen iets voor te lezen? Misschien valt hun keus op een artikel dat over de wonderen van de schepping gaat. Bij het lezen wanen u en uw luisteraar zich misschien in een boslandschap; u hoort de vogels zingen of u ziet de speelse capriolen van jonge welpen. Indien zulke voorvallen het gesprek op het leven van „vroeger” zouden brengen, dan zou dat heel fijn zijn. U kunt dan leren een goed luisteraar te worden.
Vooral heilzaam is het lezen van christelijke publikaties en Gods Woord, de bijbel. De Schrift spreekt zelfs over de houding die men jegens vrienden en familieleden op leeftijd aan de dag moet leggen. Ons wordt bijvoorbeeld gezegd: „Voor het grijze haar dient gij op te staan, en gij moet de persoon van een oude man achting betonen” (Lev. 19:32). Of neem de uitspraak van Jezus Christus: „God heeft . . . gezegd: ’Eer uw vader en moeder’” (Matth. 15:4-6). En de christelijke apostel Paulus vermaande: „Maar indien een weduwe kinderen of kleinkinderen heeft, laten die dan eerst leren in hun eigen gezin godvruchtige toewijding te beoefenen en een passende vergoeding aan hun ouders en grootouders te blijven betalen, want dit is aangenaam in Gods ogen.” — 1 Tim. 5:4.
En misschien is het in verband met de geestelijke aangelegenheden van het leven ook mogelijk om oudere personen van dienst te zijn met vervoer van en naar christelijke vergaderingen voor bijbelonderwijs. Indien hun gezondheidstoestand dit niet toelaat, zou u wellicht gedeeltes van het programma op een bandrecorder kunnen opnemen ten einde in de gelegenheid te zijn deze bij een later bezoek af te spelen. Of u zou de hoogtepunten van het programma ook mondeling kunnen overbrengen. Wees ervan overtuigd dat het gewaardeerd zal worden wanneer u zo aan hen denkt.
Veronderstel dat u uw bejaarde ouders voor de vergadering hebt opgehaald en hen ’s avonds weer naar huis brengt. U zou dan kunnen wachten tot ze veilig binnen of op hun kamer zijn. Als zij aan het raam verschijnen, of als teken het licht een aantal malen aan- en uitknippen, weet u dat zij goed zijn binnengekomen. Nog beter is het wellicht hen tot aan de deur te vergezellen.
Indien u ouderen bezoekt, kijk dan eens om u heen. Staat er afwas? Wordt het op prijs gesteld de vloer te zuigen? Moet er nog gestoft worden? Hoe staat het met de was? Het is vanzelfsprekend dat u niet de indruk wilt wekken dat uw bejaarde familieleden of vrienden alles laten verwaarlozen. Aan de andere kant zou u hun buitengewoon van dienst kunnen zijn door aan zulke dingen te denken. Doe dit geregeld en u zult rijke vruchten in de vorm van voldoening en dankbaarheid oogsten.
Waarom zou u ouderen niet eens betrekken in uw eigen sociale omgang? Tijdens een avond van rustige conversatie zult u waarschijnlijk verbaasd en verrukt zijn over hun fijne opmerkingen en herinneringen aan vroeger. Wat dacht u er bijvoorbeeld van uw bejaarde ouders eens van tijd tot tijd uit te nodigen om bij u thuis een maaltijd te gebruiken? Hieruit zou zeer beslist blijken dat u om hen geeft. En denk nu niet dat u veel geld moet uitgeven of een feest moet organiseren. Er is iets wat veel belangrijker is dan voedsel. In de bijbel lezen wij: „Beter is een schotel groente waar liefde is, dan een aan de kribbe gevoederde stier en haat daarbij.” — Spr. 15:17.
U kunt de bladzijden van de tijd niet terugslaan. Noch kunt u de ouderen hun jeugdige kracht teruggeven. U kunt niets meer doen aan de zorgen van vroeger en de ongemakken die hen reeds hebben afgemat. En evenmin bent u in staat hun leven te verlengen. Maar u kunt hen wel helpen de eenzaamheid, vertwijfeling en smart waaronder zij misschien op dit moment nog gebukt gaan, uit hun leven te bannen. Toon hun een oprechte en actieve liefde. En doe dat vooral nu.