Gehoorzamen tot een genoegen maken

ATTENTHEID en consideratie zijn als olie die zorgt voor een soepele loop van het raderwerk van menselijke betrekkingen. En zeker geldt dit wanneer deze eigenschappen aan de dag worden gelegd door personen die anderen ertoe moeten brengen zich gehoorzaam te betonen. Het is voor veel mensen een moeilijk te verteren zaak wanneer ze iemand anders moeten gehoorzamen, en dit geldt voor zowel kinderen als volwassenen. Maar wanneer mensen die met een bepaalde autoriteit zijn bekleed, attent zijn en van consideratie blijk geven, kan gehoorzamen tot een genoegen worden gemaakt in plaats dat iemand het een irritante last zou vinden.

Ouders hebben bijvoorbeeld een door God geschonken autoriteit over hun kinderen. Maar hoe oefenen zij die autoriteit uit? Sommige ouders staan er misschien op dat hun kinderen hen gehoorzamen, maar bekommeren zich er verder niet om of dat gehoorzamen bereidwillig of met tegenzin geschiedt. Ongetwijfeld is dit gebrek aan consideratie van de zijde van volwassenen een van de oorzaken waardoor in deze „laatste dagen” zoveel kinderen ’ongehoorzaam aan hun ouders’ zijn (2 Tim. 3:1, 2). Hoe kunnen ouders ervoor zorgen dat hun kinderen gehoorzamen een genoegen vinden? Het belangrijkste hierbij is dat zij empathie betonen, want empathie maakt iemand attent en doet hem consideratie betonen. Empathie betonen betekent voor de ouders dat zij als het ware in de schoenen van hun kinderen gaan staan. Wanneer een kind iets wordt opgedragen, zorg er dan voor dat er taal wordt gebruikt die hij vanuit zijn kinderlijke standpunt gemakkelijk kan begrijpen. Belangrijk is ook dat een opdracht of verzoek met een vriendelijke en liefdevolle klank in de stem wordt uitgesproken, maar tevens vastberaden, indien nodig. Het belangrijkste is dat men nooit in een vlaag van onbeheerste woede geboden gaat uitvaardigen.

Wanneer tijd en omstandigheden dat toelaten, is het ook bijzonder nuttig om uit te leggen om welke reden iets moet worden gedaan. En natuurlijk bestaan er altijd redenen voor het doen van bepaalde dingen. Het is ideaal wanneer de gelegenheid ertoe bestaat dingen samen te doen, een vader met zijn zoon en een moeder met haar dochter. Wanneer zoiets niet mogelijk is, zou een verzoek gepaard kunnen gaan met een opmerking in de trant van ’terwijl jij dit doet, ga ik dat doen’. Wil gehoorzaamheid een genoegen zijn, dan moet er ook consequent worden gehandeld. Ouders moeten beoefenen wat ze prediken. Als zij willen dat hun kinderen hen respecteren, zullen ook zij respect voor autoriteit moeten tonen. En al deze factoren, zo zou men kunnen zeggen, zijn met nog meer kracht van toepassing wanneer het volwassenen betreft. Gehoorzamen betekent dat men zichzelf onderwerpt aan de autoriteit die terecht door een ander wordt uitgeoefend, hetgeen wellicht tegen het ego of de trots van sommigen indruist. Vandaar dat de bijbel christenen aanraadt ’niets uit twistgierigheid te doen, of uit egotisme, maar met ootmoedigheid des geestes de anderen superieur aan uzelf te achten’. — Fil. 2:3; vergelijk Galaten 5:26.

Vrouwen wordt gezegd dat ze ’aan hun man onderworpen moeten zijn, in alles’. Maar als de man ook de bijbelse raad opvolgt om ’zijn vrouw lief te hebben als zijn eigen lichaam’, als hij empathie en consideratie aan de dag legt, dan zal zijn vrouw het een genoegen vinden hem te gehoorzamen (Ef. 5:22-28) . Zo zal een liefdevolle, begrijpende echtgenoot, die over een goed onderscheidingsvermogen beschikt, zijn verzoeken aan zijn vrouw gepaard laten gaan met een beroep op haar redenatievermogen, trouw en liefde. En hij zal niet vergeten haar te prijzen voor haar bekwame ondersteuning als zijn helpster en voor haar ijver, zelfs in kleine dingen. — Spr. 31:10, 27-31.

Zo getuigt het ook van attentheid en consideratie om een verzoek te laten voorafgaan door de redenen ervoor. Een man zou bijvoorbeeld het volgende kunnen zeggen: ’Wij hebben de afgelopen maand veel meer uitgegeven dan onze inkomsten waren en als dat zo doorgaat, zullen we dit jaar niet met vakantie kunnen. Zullen we daarom deze maand binnen ons budget proberen te blijven, schat?’ Wanneer een echtgenoot een verzoek doet, zal hij beslist niet uit het oog willen verliezen dat hij redelijk moet zijn. Hij zal hierbij aan de woorden van de apostel Petrus willen denken: „Gij mannen, blijft insgelijks bij [uw vrouw] wonen overeenkomstig kennis, haar eer toekennend als aan een zwakker vat, het vrouwelijke.” — 1 Petr. 3:7.

Soortgelijke beginselen kunnen worden toegepast in de verhouding tussen een werknemer en zijn baas, voorman of opzichter. De bijbel geeft aan degenen die in wereldse aangelegenheden autoriteit over anderen hebben, het gebod om dreigementen achterwege te laten; dreigen is een methode waartoe bazen maar al te vaak geneigd zijn, maar die er nauwelijks toe bijdraagt om gehoorzamen tot een genoegen te maken. Gods Woord beveelt zulke personen ook aan te blijven betrachten ’wat rechtvaardig en billijk is’. Er is niets wat er meer toe bijdraagt de vreugde van werk weg te nemen dan onder onrechtvaardige en onderdrukkende omstandigheden te moeten werken. — Ef. 6:9; Kol. 4:1.

Ook hier is een beroep op het redenatievermogen en de bereidheid van de ander van nut. Zo zou een ouderling in een christelijke gemeente zijn verzoeken of toewijzingen vooraf kunnen laten gaan door een woord van waardering voor de wijze waarop de persoon zich in het verleden van toewijzingen heeft gekweten of bereidwillig dienst heeft verricht. Een opziener zou zich van de hulp van medewerkers kunnen verzekeren door vriendelijk te vragen of ze aan dit of dat project hun medewerking zouden willen verlenen, of door samen met hen een deel van de last te dragen van de taak die op dat moment moet worden verricht.

Wat gehoorzaamheid vooral tot een genoegen maakt, zijn uitingen van waardering voor verricht werk. Dit is zoiets eenvoudigs dat het vaak als ouderwets over het hoofd wordt gezien, maar ook in deze tijd bewijzen welgemeende uitingen van waardering nog steeds hun nut. Een bericht in het blad Today’s Health van augustus 1972 toont dit aan. Er was een winkelbediende wiens werk onder meer bestond in het dweilen van het middengangpad van het warenhuis van zijn firma. De eerste maal dat de baas opmerkte hoe goed de bediende de vloer had gedweild, riep hij uit: „Sjonge! Wat heb je dat fijn gedaan.” De winkelbediende merkte hierover op: „Dat was alles, niets meer, maar elke dag of elke keer dat ik de vloer dweilde, zei hij er iets plezierigs over. . . . Eenvoudige woorden zoals deze kunnen iemand het gevoel geven dat hij of zij iets gepresteerd heeft. Iemand heeft belangstelling voor wat je doet en wat je doet is belangrijk. En dat heeft tot gevolg dat je het telkens beter probeert te doen.”

Het is voor ouders gemakkelijk het contact met hun kinderen te verliezen, voor echtgenoten om onnadenkend met hun vrouw om te gaan, en voor werkgevers of opzichters in het bedrijfsleven om zich zo door hun verantwoordelijkheden in beslag te laten nemen dat ze het menselijke element in hun contacten met degenen die onder hen staan, uit het oog verliezen. Maar empathie — die voor attentheid en consideratie zo bevorderlijke eigenschap — kan wanneer ze wordt betoond van de zijde van degenen die verzoeken moeten doen of orders moeten geven, veel doen om gehoorzaamheid tot een genoegen te maken in plaats van een verplichting waar men zich met tegenzin aan onderwerpt.