De zienswijze van de bijbel

Wat helpt tegen uw stress?

HEBT u last van stress? Zo ja, dan staat u daarin niet alleen. Wij leven in ’kritieke tijden, die moeilijk zijn door te komen’, en mensen van alle leeftijden en van elke rang en stand kampen met stress (2 Timotheüs 3:1). Sommige deskundigen beweren dat voor meer dan de helft van alle bezoeken aan de dokter geldt, dat met stress samenhangende klachten de aanleiding daartoe zijn.

Toch is stress op zich niet noodzakelijkerwijs slecht. „In feite”, aldus de directeur van een stresskliniek, „schenkt stress ons onze opwinding, het enthousiasme om te leven, de energie om iets te bewerkstelligen. Wij genieten ervan — mits wij ermee om weten te gaan.”

Anderzijds kan stress verwoestend, destructief zijn. Wat dan te doen als stress u problemen bezorgt? Hier volgen enkele op bijbelse wijsheid gebaseerde suggesties die u kunnen helpen de destructieve gevolgen ervan tot een minimum te beperken.

Vermijd onredelijke verwachtingen

„Verwachting die wordt uitgesteld, maakt het hart ziek”, zegt de bijbel (Spreuken 13:12). Als verwachtingen nooit worden verwezenlijkt, kan de stress overweldigend zijn. Dat is bijna onvermijdelijk als wij onze verwachtingen irreëel hoog stellen.

De reclamemedia bijvoorbeeld hebben menigeen wijsgemaakt dat hun geluk afhankelijk is van het bezit van materiële dingen. Wanneer iemand hunkert naar dingen die zijn middelen ver te boven gaan, kunnen stress en frustratie het gevolg zijn. De bijbel geeft dan ook de raad: „Wanneer wij . . . voedsel, kleding en onderdak hebben, zullen wij daarmee tevreden zijn” (1 Timotheüs 6:8). Ja, misschien hebt u niet de auto, het huis of de meubelen die u graag zou bezitten, maar waardeer wat u wel hebt. Wees bescheiden in wat u op materieel gebied verwacht.

Onredelijke verwachtingen ten aanzien van mensen kunnen ook stress teweegbrengen. Hoewel een werkgever of opzichter bijvoorbeeld het recht heeft een redelijk prestatieniveau te verwachten van zijn ondergeschikten, is het dwaas volmaaktheid van hen te verwachten. Carlos, een Braziliaanse opzichter in een drukkerij, zegt: „Je moet mensen accepteren zoals ze zijn. Als je meer verwacht dan zij kunnen geven, verhoogt dat het stresspeil, wat iedereen ongelukkig maakt.” — Vergelijk Jeremia 17:5-8.

Houd uw prestatiedrang onder controle

De Latin America Daily Post brengt nog een bron van stress aan het licht met de opmerking dat ’prestatiegericht gedrag en wedijver een significante risicofactor vormen bij hartkwalen’. Een jonge boekhouder geeft toe: „Op kantoor ben ik verschrikkelijk nerveus en bang enige zwakheid te verraden. Ik werk intensief en ervaar het als frustrerend geen erkenning van anderen te krijgen.”

Over zulk streven naar erkenning en prestaties zei Salomo: „Ikzelf heb al het harde werk en al de bedrevenheid in het werk gezien, dat het de wedijver betekent van de een tegenover de ander; ook dit is ijdelheid en een najagen van de wind.” — Prediker 4:4.

Het is gewoon zo dat ’niet altijd de snellen de wedloop hebben’ wanneer het om promotie of erkenning gaat (Prediker 9:11). Maria, een Braziliaanse kantoorbediende, zei het zo: „Iemand kan bekwaam zijn, maar de omstandigheden, en misschien zelfs vriendjespolitiek, kunnen een promotie in de weg staan.” — Vergelijk Prediker 2:21; 10:6.

Houd uw verwachtingen bescheiden en erken uw beperkingen. Werk voor de vreugde die werken op zich schenkt in plaats van alleen voor promoties te werken (Prediker 2:24). In feite verliest iemand die door presteren geobsedeerd is niet alleen veel van de vreugde van het leven, maar hij kan ook zo gespannen raken dat hij zijn eigen pogingen tot slagen ondermijnt. Dr. Arnold Fox gaf dan ook de raad: „De beste op uw terrein willen zijn is een loffelijk streven, maar laat uw leven niet door die ene gedachte beheersen. Indien u gedachten aan liefde, lachen en de vreugde van het leven negeert, of indien u zo gefixeerd bent dat u vergeet van het leven te genieten, dan raakt u gestresst.”

Wat u kunt doen

Nog een manier om de spanning van de dagelijkse druk tegen te gaan, is het ontwikkelen van gevoel voor humor (Prediker 3:4). U hoeft geen komiek te zijn om een opgewekte instelling te hebben. „Een hart dat blij is, doet goed als geneesmiddel, maar een geest die terneergeslagen is, droogt de beenderen uit.” — Spreuken 17:22.

Hebt u de neiging dingen tot morgen uit te stellen? Op de lange duur wordt de stress daardoor erger in plaats van minder. De bijbel geeft de raad: „Doet uw werk niet traag” (Romeinen 12:11). Maak een lijstje, al dan niet op schrift, van de dingen die u moet doen (Spreuken 21:5). Bepaal vervolgens welke dingen het eerst moeten gebeuren — en ga aan de slag.

Maar stel dat u zich ondanks alle moeite die u doet, nog steeds gespannen of gestresst voelt. Misschien moet u doelbewuste pogingen doen om uw denkwijze te veranderen. Sta niet stil bij vroeger gemaakte fouten. Dat kan extra stress aan het heden verlenen. Een filosoof uit de negentiende eeuw schreef: „Het leven kan alleen achterwaarts begrepen worden, maar het moet voorwaarts worden geleefd.” Hoewel wij van fouten kunnen leren, wordt onze toekomst gevormd door wat wij nu doen.

Koning David wees op de beste remedie voor stress toen hij tot Jehovah bad: „De noden van mijn hart hebben zich vermenigvuldigd; o voer mij uit mijn benauwenissen” (Psalm 25:17). Ja, David had voor verlichting van zijn benauwdheid zijn hoop op God gesteld. Indien u de tijd neemt om Gods Woord te lezen en erover te mediteren, zult u eveneens merken dat u zich nauwer met God verbonden voelt. Als u Gods voornemens naar waarde gaat schatten, zult u ertoe bewogen worden zijn belangen de eerste plaats in uw leven toe te kennen, wat u van veel onnodige zorgen zal bevrijden (Mattheüs 6:31, 33). Leer één dag tegelijk te nemen. Waarom zou u de zorgen van morgen bij die van vandaag voegen? Jezus zei het zo: „Weest . . . nooit bezorgd voor de volgende dag, want de volgende dag zal zijn eigen zorgen hebben. Elke dag heeft genoeg aan zijn eigen kwaad.” — Mattheüs 6:34.

[Inzet op blz. 15]

„Iemand kan bekwaam zijn, maar de omstandigheden, en misschien zelfs vriendjespolitiek, kunnen een promotie in de weg staan”

[Illustratieverantwoording op blz. 14]

Het Metropolitan Museum of Art, Fondsen geschonken door de Josephine Bay Paul and C. Michael Paul Foundation, Inc., de Charles Ulrick and Josephine Bay Foundation, Inc. en het Fletcher Fund, 1967.