Hoe u zich tegen depressiviteit kunt verzetten

„ALS iedereen die depressief is, ertoe gebracht zou kunnen worden om gewoon wat aan lichaamsbeweging te doen”, aldus Armand DiMele, directeur van een centrum voor psychotherapie, „dan zou driekwart van hen bemerken dat hun depressieve gemoedsstemming zou opklaren.” Anderen willen deze uitspraak wel onderschrijven wanneer het gaat om neerslachtigheid en niet om een ernstige depressie.a Ook goede rust en slaap zijn bijzonder belangrijk.

Sommige personen die in lichte mate depressief zijn, hebben er baat bij wanneer zij wat tijd nemen voor activiteiten die zij erg fijn vinden. Een vrouw die het heerlijk vindt om zelf haar kleren te maken, zei: „Je kunt moeilijk depressief zijn als je creatief bezig bent.” Soms is alles wat nodig is een verandering van tempo — misschien een keertje uit eten gaan of een korte vakantie.

Als iemand een vertrouwde vriend heeft bij wie hij zijn hart kan uitstorten, vormt dat een grote hulp. Maar wees voorzichtig met wie u omgaat — zowel in persoon als via het tv- of bioscoopscherm. Humeurige klagers en amusementsprogramma’s die het zedelijkheidsbesef kunnen ondermijnen of het geweten kunnen verontreinigen, zult u gewoon moeten mijden. — Spr. 17:17; 1 Kor. 15:33.

Maar als de gedeprimeerde stemming nu aanhoudt?

Is het uw voedsel?

Neem uw voeding onder de loep. Barbara Reed, hoofdambtenares voor reclasseringszaken in Cuyahoga Falls (Ohio) zette aan een stafschrijver van Awake! uiteen dat vele van de overtreders die aan de zorg van haar bureau waren toevertrouwd, klaagden over depressiviteit. Zij onderzocht hun voeding. Velen leefden op ’lege’ calorieën, energierijk voedsel zonder verdere voedingswaarde, en aten geen ontbijt. Sommigen aten wekenlang geen groente. Een betere voeding — geregelde en evenwichtig samengestelde maaltijden — en lichaamsbeweging hielpen velen positiever gestemd te zijn. „Een 20-jarige depressieve jongeman met een sterk minderwaardigheidsgevoel, die was gearresteerd wegens vandalisme, at uitsluitend dergelijk minderwaardig voedsel”, beschreef mevrouw Reed. Maar met een verbeterde voeding en raad en sociale hulp verdween zijn neerslachtigheid en verbeterde zijn gedrag.

Deskundigen zijn het er niet over eens of iemands voedingspatroon depressiviteit veroorzaakt. Zelfs met het voortreffelijkste voedsel worden sommigen depressief. Anderen vinden geen baat bij een verbeterde voeding. Ieder persoon is anders, en sommigen zijn gevoeliger voor substanties zoals suiker en cafeïne dan anderen. Maar evenwichtige maaltijden, gekoppeld aan matiging in het nuttigen van tussentijdse hapjes en snoeperijen, zal voor neerslachtige personen vaak goede resultaten opleveren.

Omdat een ernstige depressie ook een symptoom van een fysieke kwaal kan zijn, is het bovendien belangrijk een volledig medisch onderzoek te laten uitvoeren.

Is uw denken juist?

Hoewel niet alle gevallen van depressiviteit het gevolg zijn van een verkeerde kijk, toonde een recent onderzoek dat zich over tien jaar had uitgestrekt, dat depressieve personen vaak situaties verkeerd interpreteren. „De depressieve persoon voelt zich bedroefd en eenzaam omdat hij ten onrechte denkt dat hij te kort schiet en in de steek wordt gelaten”, verklaart psychiater en onderzoeker A. T. Beck. Dit leest u ook in de bijbel: Hoe u zich in uw hart voelt, kan uw gedachten ten aanzien van allerlei zaken kleuren. „Al de dagen van de ellendige zijn slecht; maar wie vrolijk van hart [in een opgewekte gemoedsstemming] is, heeft voortdurend een feestmaal.” Of iemands dagen alle „slecht” zijn of voortdurend als een „feestmaal”, hangt in hoge mate van zijn gemoedstoestand af. — Spr. 15:15.

Depressieve personen moeten zich dus beijveren om hun denken te corrigeren en ervoor zorgen niet te gaan piekeren. Dit is waarschijnlijk heel wat gemakkelijker gezegd dan gedaan! Enkele schadelijke gedachten die vele depressieve personen vaak koesteren, staan op de andere bladzijde opgesomd. Elk ervan is onjuist. Wanneer ze opkomen, moet u ze snel weer uit uw geest bannen. Lang bij dergelijke gedachten stilstaan zal leiden tot een minderwaardigheidsgevoel en een diepere depressie.

Overmatige schuldgevoelens en depressiviteit gaan gewoonlijk samen. Maar besef dat iedereen fouten maakt. „Indien gij op dwalingen zoudt letten, o Jah, o Jehovah, wie zou stand kunnen houden?” Niemand! Toch kan er echte vergeving voor onze fouten en zonden worden gevonden bij Jehovah. — Ps. 130:3, 4.

Presteer iets

Bedroefdheid over de dood van haar man en teleurstelling over niet-ingeloste beloften van anderen om haar huis op te knappen, leidden bij een weduwe tot een ernstige depressie. Maar toen dacht zij: ’Wat er gedaan moet worden, kan toch niet zo moeilijk zijn.’ Zij ging aan de slag en had al spoedig een nieuwe tegelvloer in haar keuken gelegd. Hoewel haar werk niet perfect was, gaf het haar voldoening. Haar besef van eigenwaarde schoot omhoog en haar depressiviteit versmolt.

Niet iedereen zou dit kunnen, maar bij één onderzoek bleek dat enkele ernstig depressieve patiënten die meenden bepaalde taken niet te kunnen volbrengen, deze in werkelijkheid even goed uitvoerden als niet-depressieve deelnemers.

Wat een depressief persoon wellicht zou moeten proberen, ligt misschien niet alleen op het vlak van huishoudelijke werkzaamheden. Hij of zij zou zich bijvoorbeeld ten doel kunnen stellen door een bezoekje of een telefoontje een ander op te monteren, of iets aardigs voor het gezin te doen.

Een depressieve christelijke vrouw bezocht een jonge vrouw die kort daarvoor afgeranseld en verkracht was en steekwonden had opgelopen. Hoewel zelf depressief, deed de christelijke vrouw haar best om haar iedere week te bezoeken en te vertroosten. Het resultaat? „Geleidelijk aan voelde ik mij niet langer depressief”, berichtte zij. „Terwijl ik probeerde haar aan te moedigen, ging ik daardoor mettertijd mijn eigen problemen vergeten.” Zij ontdekte de waarheid van Jezus’ woorden: „Het is gelukkiger te geven dan te ontvangen.” — Hand. 20:35.

„Als u kwaad wordt, bega dan geen fouten”

Een andere factor bij depressiviteit is de manier waarop wij met onze boosheid weten om te gaan, zegt psycholoog DiMele. „Wat gewoonlijk gebeurt is dat iemand boos is op een ander, misschien om een of andere schijnbaar irrationele reden. Toch gelooft hij dat dat niet goed is omdat hem is geleerd: Boos zijn is slecht. Dus begin je jezelf verwijten te maken over het feit dat je boos bent en je wordt boos op jezelf. Dit brengt, gecombineerd met een gevoel van hulpeloosheid, depressiviteit teweeg.”

Anderzijds, ongeremd uiting geven aan boosheid jegens anderen is niet alleen gevaarlijk, maar zoals onderzoekingen hebben aangetoond, het schenkt ook geen enkele verlichting van de depressiviteit. De bijbel waarschuwt: „Als u kwaad wordt, bega dan geen fouten; eindig de dag niet verbitterd [of: „terwijl gij in een geërgerde stemming verkeert”]” (Ef. 4:26, Het Nieuwe Testament in de omgangstaal; vergelijk Nieuwe-Wereldvertaling). Als zij zich niet door angst laten tegenhouden maar veeleer bereid zijn hun gevoelens te uiten en daarbij duidelijk maar vriendelijk zijn, kunnen depressieve personen hun gevoelens op zo’n wijze overbrengen dat daarbij de vrede bevorderd wordt. Vooral binnen het huwelijk is een dergelijke open communicatie tussen de partners van enorm belang.

Maar er is iets dat al deze suggesties nog overtreft. Omdat het percentage zelfmoorden onder depressieve personen 25 maal zo hoog ligt als bij de bevolking in het algemeen, kan dit een verschil tussen leven of dood betekenen. Wat is het?

Gebed en een verhouding tot God

„Het enige wat mij ervan weerhield de trekker over te halen en er een eind aan te maken”, bekende een moeder die aan een ernstige depressie leed, „was mijn verhouding tot God. Ik had het wapen in mijn hand, en op dat moment hielp Jehovah mij werkelijk om het weg te leggen.” Ja, deze vrouw vond kracht „die datgene wat normaal is te boven gaat” en kon zo volharden totdat in reactie op een medische behandeling haar toestand verbeterde. Zij had waar geloof ontwikkeld door haar studie van de bijbel en het bijwonen van christelijke vergaderingen waar zij ware vrienden vond. Dit geloof redde haar leven. — 2 Kor. 4:7, 8; Fil. 4:13.

Een van de manieren waarop God helpt, is door zijn Woord te verschaffen. De bijbel toont hoe men zijn gezinsleven kan verbeteren, hoe men met anderen kan opschieten, hoe men gedrag kan vermijden dat angst- en schuldgevoelens kan opwekken, en hoe men waardevolle werken en doeleinden in het leven kan kiezen. Deze informatie op te volgen kan ertoe bijdragen vele stress-situaties die depressiviteit met zich brengen, te verlichten. — Kol. 3:5-14, 18-21; 1 Tim. 6:9, 10, 17-19.

Zelfs met een sterk geloof kan iemand die aan depressiviteit lijdt, twijfels koesteren en wellicht het gevoel hebben dat God hem in de steek heeft gelaten. Maar houd nooit op met bidden! „Ik bad dagelijks — vijfmaal, zesmaal, heel intens”, zei een moeder die zo depressief was dat zij maandenlang nauwelijks uit bed kon komen. „Ik smeekte en smeekte om hulp. Ik smeekte dat Jehovah God mij naar een dokter zou leiden die wist wat mij mankeerde en me kon helpen. Ik bad om kracht om op de been te blijven en alles nog zo draaiende te houden dat ik mijn gezin niet nog meer zou schaden.” Deze volhardendheid leverde resultaten op. Zij wist vol te houden totdat de juiste medische behandeling haar ernstige depressie verlichtte.

„Voorkom het”

„Het belangrijkste advies dat ik kan geven is: Voorkom het”, zei één patiënt. Maar hoe? Er zijn geen gemakkelijke of eenvoudige antwoorden. Sommige deskundigen suggereren:

1. Ontleen uw gevoel van eigenwaarde niet aan liefde, geld, sociale positie, macht of drugs. Als die u in de steek laten, kunnen de gevolgen verwoestend voor u zijn.

2. Heb realistische verwachtingen. Stel u ten doel alles zo goed mogelijk te doen maar wees geen perfectionist.

3. Herken de vroege symptomen (angstgevoelens, paniek, verlies van concentratievermogen). Ga na of uw dagelijkse schema redelijk is. Zo niet, breng veranderingen aan. Leer nee te zeggen wanneer dat nodig is.

Ondanks vele persoonlijke spanningen hebben miljoenen personen echter ontdekt dat een van de grootste hulpmiddelen om niet depressief te worden, bestaat in het nauwkeurig leren kennen van de wil en het voornemen van „de Vader der tedere barmhartigheden en de God van alle vertroosting”. — 2 Kor. 1:3.

[Voetnoten]

[Kader op blz. 8]

GEDACHTEN DIE IEMAND DEPRESSIEF KUNNEN MAKEN

□ Ik kan pas gelukkig zijn als ik succesvol ben in alles wat ik onderneem.

□ Wil ik gelukkig zijn, dan moet ik altijd door iedereen aanvaard worden.

□ Mijn waarde als persoon hangt af van wat anderen van mij denken.

□ Zonder liefde kan ik niet leven. Als mijn huwelijkspartner (mijn vriendje/vriendinnetje, mijn vader/moeder, mijn kind) niet van mij houdt, ben ik niets.

□ Als iemand het niet met me eens is, dan mag hij me zeker niet.

□ Ik moet een perfecte vriend, ouder, onderwijzer, student, huwelijkspartner zijn.

□ Ik behoor elke moeilijkheid in kalme rust te kunnen verduren.

□ Op elk probleem behoor ik vlot een oplossing te kunnen vinden.

□ Ik mag me nooit gekwetst voelen; ik moet me altijd gelukkig voelen en steeds een zelfde kalme gemoedsrust bezitten.

□ Ik behoor nooit moe te zijn of ziek te worden, maar altijd op topvermogen te kunnen draaien.

Voor een deel gebaseerd op „Cognitive Therapy and the Emotional Disorders” door A. T. Beck.