Ekitabu ky’Eribisulirwa kiri na mughaso wahi okw’iwe munabwire?

1-2. Ni mwatsi mughuma wahi w’angaleka itwatsemera ekitabu ky’Eribisulirwa?

OMUNDU mulebe anabirikusaba ati ulebaye esyofoto sy’omo albumu yiwe? Ukalebya esyofoto esyo, wamalangira mw’abandu bangyi abo utasi. Aliwe, wamahika oko foto nguma eyo wamanza eriyiteghererya kutsibu. Busanaki? Kundi wamayilangira kuyo. Ukayiteghereryayo, iwayikasa eryibuka omughulu yahambawa kandi nga yahambawa hayi. Kandi iwayikasa eriminya obuli mundu oyuli kuyo. Efoto eyo, ni y’omughaso munene okw’iwe.

² Ekitabu ky’Eribisulirwa kiri ng’efoto eyo. Busanaki? Busana n’emyatsi ibiri. Ow’erimbere, ekitabu ky’eBiblia ekyo kyahandikawa busana netu. Omo mulondo w’erimbere-mbere, tukasomamo tutya: “Omo kitabu eki musakire emyatsi eyo Yesu Kristo abisula. Eribisula eri oMungu amuhalyo erikumbulira abagombe buwe emyatsi eyikandisyabya luba.” (Erib. 1:1) Eryo ni bughambu ebihandikire omo kitabu eki, sibyahandikawa busana n’abandu bosi, aliwe busana netu kundi twabiriyiha oko Mungu mo baghombe biwe. Kusangwa tuli bandu b’oMungu situlisweka erilangira ngoko tunemusangira okw’ibererera ly’amaminyereri awali omo kitabu ekikaswekaya eki. Omo bindi binywa tuli ng’oyukayilangira oko “foto.”

3-4. Erikwamana n’ekitabu ky’Eribisulirwa, amaminyereri awalimo, angabererere mughulu wahi, n’akandi amaminyereri ayo litolere iniatukuna eryanza erikolaki?

³ Omwatsi w’akabiri w’omughulu owo amaminyereri ayo asyabererera. Omukwenda Yoane mwakangania amaminyereri ayo ng’angabererere oko mughulu wahi omugulu abugha ati: ‘Oko kiro ky’Omukama, ekirimu mokyambikako.’ (Erib. 1:10) Omughulu Yoane ahandika ebinywa ebyo omo mwaka hakuhi 96 M.W., “ekiro ky’oMukama” kyabya isikyekyaberwa. (Mat. 25:14, 19; Luka 19:12) Aliwe erikwamana n’obuminyereri bw’eBiblia, ekiro ekyo kyatsuka oko mwaka 1914 omughulu Yesu asingibawa mo Mwami omo Lubula. Eritsuka oko mwaka oyo amaminyereri awali omo kitabu ky’Eribisulirwa awalebirye abandu b’oMungu mwatsuka eribererera. Inga, lino tuli omo “kiro ky’oMukama”!

⁴ Kundi tuli omo mughulu w’obutseme ono, litolere itwayiteghererya ndeke erihano ly’olwanzo erikabanika omo Eribisulirwa 1:3: “Obutseme buli n’omundu oyukasoma ekitabu eki, kandi obutseme buli nʼabandu abakowa ebinywa byʼeriminyerera eri, nʼabakakwama emyatsi eyisakire omo kitabu eki! Kusangwa emyatsi eyi ikandisyabererera luba.” Kwenene, tutolere ‘itwasoma n’ery’owa ebinywa by’eriminyerera eri,’ n’erikwamabyo. Ebinywa bilebe by’oko ebyo tutolere itwakwama ni byahi?

ULEBAYE YEHOVA NG’ANALIGHIRE ERIRAMYA LYAGHU

5. Ekitabu ky’Eribisulirwa kikakanganaya kiti ngoko ni ky’omughaso erilebya Yehova ng’analighire eriramya lyetu?

⁵ Eritsuka oko sura y’erimbere y’ekitabu ky’Eribisulirwa, tukigha ngoko Yesu anasi emyatsi yosi eyikakoleka omo syondeko sy’abandu biwe. (Erib. 1:12-16, 20; 2:1) Emilaghe eyo Yesu atumira esyondeko irinda (7) sy’omo Asia-Nge ikakanganaya omwatsi oyo. Omo milaghe eyo, mwaha aBakristo b’oko mughulu oyo b’obusondoli obubatolere ndeke obwangabawatikirye eriminya Yehova ng’analighire eriramya lyabo. Ebiri omo milaghe eyo bilebirye n’abandu b’oMungu bosi ba munabwire. Ekyo kikatuha somo yahi? Omusondoli wetu Yesu Kristo anasi ndeke nga tunawite obwira obuwene haghuma na Yehova. Akatusondola n’erituteya; kandi analangire emyatsi yosi. Anasi ebyo tutolere erikola imo twatoka erilola embere eriliwa na Yehova. Mwateka obusondoli bwahi obo tutolere erikwama munabwire?

6. (a) Erikwamana n’ebinywa bya Yesu ebiri omo Eribisulirwa 2:3, 4, endeko y’omo Efeso yabya n’obuligho bwahi? (b) Omwatsi oyo amatw’ighisyaki?

⁶ Soma Eribisulirwa 2:3, 4. Siritolere itwaherya olwanzo lwetu lw’erimbere oko Yehova. Omulaghe wa Yesu oko babya omo ndeko ye Efeso, mwakangania ngoko babya n’eriyiyinia kandi ngoko babya bakayitsinga erikolera Yehova nomo banabya omo maligho mangyi. Nomo bine bitya, babya ibabiriherya olwanzo olo babya nalo erimbere. Lyabya litolere ibasubira olwanzo olo. Bite bitya Yehova syangalighire eriramya lyabo. Kutya na munabwire, eriyiyinia lisa siritosire. Litolere itwayiyinia itunawite ebikaleka ebyuwene. Kwenene oMungu wetu akatsomana ebyo tukakola aliwe kandi n’ekikaleka itwakolabyo. Ebikatukuna erikola omwatsi mulebe ni by’omughaso okw’iye kusangwa anzire itwamuramya kundi tumwanzire kutsibu kandi kundi twanzire erimusima.​—Emi. 16:2; Mar. 12:29, 30.

7. (a) Ngoko kiri omo Eribisulirwa 3:1-3, endeko eye Sardi yabya n’obuligho bwahi? (b) Litolere itwakolaki?

⁷ Soma Eribisulirwa 3:1-3. Litolere itwabya itunateghirye. Ab’omo ndeko eye Sardi babya n’obundi buligho. Nibya nomo banabya n’omuhwa omo mubírí wa Yehova mw’embere, babya isibakikola batya. Neryo Yesu mwababwira ati ‘babuke.’ Omwatsi oyo amatukangirirya somo yahi eyangaleka itwayilandako? Kwenene, Yehova syangibirirwa omubírí wetu. (Ebr. 6:10) Nomo bine bitya, siritolere itwalengekania tuti kusangwa motwakolera Yehova yo kera, situkitolere erimukolera lino. Nomo twangabya n’ebikakiryo bingyi kulenga embere, litolere itwabya itune ‘n’ebingyi by’erikola omo mubiri w’Omukama,’ n’eribya itunateghirye erihika oko nduli.​—1 Kor. 15:58; Mat. 24:13; Mar. 13:33.

8. Ngoko kiri omo Eribisulirwa 3:15-17, tukigha somo yahi omo binywa ebyo Yesu abwira abaghala betu b’omo ndeko eye Laodikia?

⁸ Soma Eribisulirwa 3:15-17. Litolere itwabya n’omuhwa omw’iramya Yehova n’erimukolera n’omutima wosi. Omulaghe wa Yesu oko ababya omo ndeko eye Laodikia mwakangania obundi buligho. Babya “kange-kange” omwiramya lyabo. Busana n’eritenditsomana lyabo, Yesu mwababwira ati ni ‘bahanya n’ab’obulighe.’ Lyabya litolere ibakangania omuhwa munene busana na Yehova n’eriramya liwe. (Erib. 3:19) Twamalusyamo somo yahi? Twamabya itwabiriherya omuhwa wetu w’oko lulengo lulebe, litolere itwayikasa eribya n’erisima rinene oko bibuya byosi ebyo Yehova n’endondeka yiwe bakatuha. (Erib. 3:18) Siritolere n’ahake eriyikasa erisondekania engebe eyuwene lino, neryo iryaleka eriramya Yehova iritasyabya mwatsi w’omughaso munene omo ngebe syetu.

9. Ngoko omulaghe wa Yesu oko Bakristo b’omo ndeko eye Pergamo ne Tuatera akakanganaya, ni bwiko bwahi obo litolere itwayihighulako?

⁹ Litolere itwayihighula oko makangirirya w’abakayisamambula oko bwikirirya. Yesu mwakunga abandu balebe b’omo ndeko eye Pergamo busana n’erileta erighabana ly’omo ndeko. (Erib. 2:14-16) Mwasima ab’omo ndeko ye Tuatera ababya ibabirighana “erikumbo lya Sitani erikalire” n’eribasaba ati ‘bahambe ndeke’ ekwenene. (Erib. 2:24-26) Abakristo abatabya n’obwikirirya obuwatire abatsuka erikwama amakangirirya w’amabehi, lyabya litolere ibayisubako. Nikwa netu munabwire? Litolere itwaghana amakangirirya wosi-wosi awatahambene n’amalengekania wa Yehova. Oko nzuko, abakayisamambula okw’ikirirya aba bakabya nga “bakwamire omuhanda w’ekisomo, nikwa bakaghana obutoki bwakyo.” (2 Tim. 3:5) Eriminya n’erighana amakangirirya w’amabehi ryolobire twamabibya bigha b’omuhwa ab’eKinywa ky’oMungu.​—2 Tim. 3:14-17; Yuda 3, 4.

10. Ni yindi somo yahi eyo twangigha omo binywa ebyo Yesu abwira endeko eye Pergamo n’eye Tuatera?

¹⁰ Litolere itwayihighula oko mihanda yosi y’obusingiri. Omo ndeko eye Pergamo n’eye Tuatera mwabya obundi buligho. Yesu mwatsweba abandu balebe b’omo syondeko esyo busana n’eritendiyihighula oko busingiri. (Erib. 2:14, 20) Twamalusya mw’esomo yahi? Isitwalengekanaya tuti Yehova anganalekerania amategheko malebe w’obusingiri awo tulyakola, nomo twangabya itwabirimukolera omo myaka mingyi kutse na lino itunemukola emibírí mbiriri-mbiriri y’omo ndondeka yiwe. (1 Sam. 15:22; 1 Pet. 2:16) Anzire ati kumbe itwamakirira oko syokanuni siwe sy’emighendere esiri n’omughaso munene nomo esyokanuni sy’ekihugho syangatsanda kungahi.​—Efe. 6:11-13.

11. Twamab’igha myatsi yahi? (Ulebaye n’akasanduku “Esyosomo okwitwe munabwire.”)

¹¹ Omo kikuhi twangabugha tuti ebyo twamabigha? Litolere itwalebya Yehova ng’analighire eriramya lyetu. Twamabya itunemukola omwatsi mulebe owangaleka Yehova iniataligha eriramya lyetu, litolere itwabindula emighendere yetu y’aho-naho tutoke eriliwa naye. (Erib. 2:5, 16; 3:3, 16) Aliwe omo mulaghe wiwe oko syondeko, Yesu mwakania oko ghundi mwatsi. Ni mwatsi wahi?

UBYE IWUNAYITEGHEKIRE ERIYIYINIA OKW’ENDERERIBWA

12. Emilaghe ya Yesu oko ndeko eye Smurna n’eye Filadelfia yamatw’ighisyaki? (Eribisulirwa 2:10)

¹² Hatya tukanaye oko milaghe ya Yesu oko ndeko eye Smurna n’eye Filadelfia. Mwabwira aBakristo b’omo syondeko esyo ati isibasagha ery’endereribwa kundi Yehova akasyabahemba bamabisighala bataleghula. (Soma Eribisulirwa 2:10; 3:10) Ni somo yahi okw’itwe munabwire? Litolere itwayilindirira okw’endereribwa n’eribya itunayiteghekire eriyiyinia. (Mat. 24:9, 13; 2 Kor. 12:10) Busanaki eryibuka omwatsi oyo ni ry’omughaso?

13-14. Niki kyo kyahikira abandu b’oMungu busana n’emyatsi eyikanibweko omo kitabu ky’ Eribisulirwa esura 12?

¹³ Ekitabu ky’Eribisulirwa kikatubwira ngoko abandu b’oMungu bangendereribwe omo “kiro ky’oMukama”​—ekyo tulimo lino. Esura ye 12 ey’ekitabu ky’Eribisulirwa yikakanganaya ngoko omo lubula mo mwalw’imwahuluka amalwa Yesu abinasingibwa mo Mwami. Mikaeli, ni bughambu yo Yesu abihabwa obusike, haghuma n’abamalaika biwe mobalwa na Sitani haghuma n’esyombinga siwe. (Erib. 12:7, 8) Esyonzighu sy’oMungu esyo, mosyakindwa n’erighuswa oko kihugho, neryo sinemuletera abikere oko kihugho b’amaghali mangyi. (Erib. 12:9, 12) Niki kyo kyahikira abandu b’oMungu busana n’amalwa ayo?

¹⁴ Emilondo eyikwamire yikatubwira Sitani nga mwayiwata ati. Syangatasyahika omo lubula n’ahake, neryo akalwa n’abaghombe b’oMungu abahirirwe kw’amaghuta abali oko kihugho. Abo bo bakasighika oBwami bw’oMungu b’oko kihugho, “n’abakakwama eritulago lya Yesu.” (Erib. 12:17; 2 Kor. 5:20; Efe. 6:19, 20) Obuminyereri obu mubwabererera buti?

15. Ni bahi bo bakasosekanibawa ’n’abalangiri babiri’ abakanibweko omo kitabu ky’ Eribisulirwa esura 11, kandi ni kyahi kyo kyabahikira?

¹⁵ Sitani mwakuna esyonzighu sy’oMungu erilwa n’abaghala betu abahirirwe kw’amaghuta ababya bakasondola omubírí w’eritula engulu y’oBwami. Abalume abo bo babya basosekanibwe ‘n’abalangiri babiri’ abitawa abakanibweko omo kitabu ky’Eribisulirwa.b (Erib. 11:3, 7-11) Oko mwaka 1918, abaghala betu munani ab’oko babya bakasondola omubírí w’eritulira, mubatsongerwa ery’amabehi n’eribugha ambu bali k’olubanza n’eritswerwa emyaka mingyi omo muliki. Oko malengekania w’abandu, omubírí w’abaghala betu abahirirwe kw’amaghuta abo mwabya ng’am’itibwa.

16. Ni mwatsi wahi w’eriswekya owahika omo mwaka 1919, aliwe erilua omughulu oyo Sitani akinalola embere erikolaki?

¹⁶ Kandi obuminyereri obuli omo Eribisulirwa 11 mobwakangania ngoko “abalangiri babiri” bangalubukire enyuma sy’akatambi kake. Obuminyereri obo mobwabererera omo nzira y’eriswekya, isihehalaba n’omwaka abaghala betu abo ibanahirirwe omo muliki. Oko nzuko y’omwaka 1919 abaghala betu abahirirwe kw’amaghuta abo mobaboholwa omo muliki n’enyuma syaho mubatitasyaghanzwa nga baliko lubanza. Abaghala betu abo mobalw’ibasubira omubírí, ni bughambu omubírí w’oBwami. Aliwe ekyo mukitaleka Sitani akumbya erilwa n’abandu b’oMungu. Erilua aho Sitani abiryuta “olusi” lw’eriendererya lw’oko bandu b’oMungu abosi. (Erib. 12:15) Kwenene, ekisabirwe oko buli mughuma w’okwitwe “ni yitsingirira n’erikirirya.”​—Erib. 13:10.

UKOLE EKYOSI EKYO WANGATOKA OMO MUBÍRÍ OWO YEHOVA ABIRITUHA

17. Abaghombe b’oMungu mobabana obuwatikya bwahi obo batabya bayilindirireko, nomo banabya in’ibo Sitani akakwamirira erilwa nabo?

¹⁷ Neryo ekitabu ky’ Eribisulirwa esura 12 kikakanganaya ngoko abandu ba Yehova bangabwene obuwatikya obukasira aho batalue balengekenie nga bwanganasira. Kyangabere “ekitaka” nga ‘kikamera olusi’ olw’ery’endereribwa. (Erib. 12:16) Kwenene, ekyo kyo kyanakoleka. Hakanabya endambi, ebitunga bilebe by’omo kihugho kya Sitani ebitekene kundu, ng’ebikalebaya emyatsi y’emighambo, ibyawatikya abandu b’oMungu. Ngendo nyingyi abaghombe ba Yehova babirikinda esyombanza oko syo tribinali n’ekyo ikyabaletera obwiranda oko lulengo lulebe. Bakabya bakakolesya obwiranda obo bo bati? Bakabya bakakolesya emighulu eyo n’amenge erikola omubírí owo Yehova abiribaha. (1 Kor. 16:9) Omubírí oyu ahiriremoki?

18. Omo biro by’enduli bino, omubírí wetu mukulu ni wahi?

¹⁸ Yesu mwabugha embere ati abandu biwe bakasyatulaghanaya “engulu yowene y’Obwami [bw’oMungu]” embere enduli yihike. (Mat. 24:14) Omughulu bakatulira bakawatikibawa n’ekikumula ky’abamalaika, kutse n’omumalaika mughuma oyo erisako rikabugha riti “awite engulu yowene y’erikota erikangiriryayo oko bandu abikere omo kihugho oko buli kitunga ky’abandu, n’obuli kihanda n’obuli mubuge n’oko bandu.”​—Erib. 14:6.

19. Abandu abanzire Yehova batolere eritulaghania owundi mulaghe wahi?

¹⁹ Engulu yowene y’oBwami siyo ngulu nguma nyisa eyo abandu b’oMungu batolere eritulaghania. Kandi litolere ibawatikya n’oko mubírí w’abamalaika abakanibweko omo Eribisulirwa esura 8 erihika oko 10. Abamalaika aba bakatula amalighe awakwama-kwamene w’oko bandu abakaghana oBwami bw’oMungu. Busana n’ekyo, aBimiri ba Yehova babiritula engulu eyikasosekanibawa na “amatwa n’amabwe” eyikakanaya okw’itswera ly’oMungu oko bitunga mbiriri-mbiriri by’omo kihugho kibi kya Sitani. (Erib. 8:7, 13) Litolere abandu ibaminya ngoko enduli yiri hakuhi. N’ekyo kyanganabawatikya eribinduka kutsibu omo ngebe syabo batoke erisyalama oko kiro ky’erihitana erikalire lya Yehova. (Zef. 2:2, 3) Aliwe omulaghe oyu syanzirwe n’abandu bangyi. Eritula omulaghe oyu likatusaba obutubaha. Omughulu w’obulighe bunene, engulu y’eritswera ey’enduli ikasyahitanaya abandu bo kutsibu kulenga.​—Erib. 16:21.

UKWAME EBINYWA BY’OBUMINYERERI OBU

20. Tukasyakanaya okuki omo myatsi ibiri eyikwamire?

²⁰ Litolere itwakwama ndeke “ebinywa by’eriminyerera eri’ ebyo tukasoma omo kitabu ky’Eribisulirwa kundi tukasangira okw’ibererera ly’emyatsi eyiri mukyo. (Erib. 1:3) Aliwe twangatoka tuti eriyiyinia butaleghula okw’endereribwa n’erilola embere eritulaghania butubaha emilaghe eyi? Tukendibana akaghala erilabira emyatsi ibiri eyi: ow’erimbere, ebyo ekitabu ky’Eribisulirwa kikabisula oko syonzigu sy’oMungu. Ow’akabiri, emiyisa eyo tukasyabana omo biro ebikasa twamabisighala bataleghula. Tukendikania oko myatsi eyo omo myatsi ibiri eyikwamire.