Amabulyo erilua oko basomi betu
Yesu abere abibutwa, busanaki Yosefu na Maria mubasighala e Betelehemu omo mwanya w’erisuba ewabo e Nazareti?
EBiblia siyiribugha. Aliwe yikatubwira emyatsi milebe y’omughaso eyangalekire ibayisogha batya.
Omumalaika mwabwira Maria ati akendiheka obukule n’eributa omwana. Omughulu omumalaika asa n’omulaghe oyu, Yosefu na Maria babya bikere e Nazareti, omuyi w’omo Galilaya ogho Yosefu abutirawamo. (Luka 1:26-31; 2:4) Enyuma, babere babilua e Misiri mubasuba e Nazareti. (Mat. 2:19-23) Ekyo kyo kikaleka itwalu twalengekania oko Nazareti bamabyahula Yesu, Yosefu na Maria.
Maria abya n’omutunga wiwe oyo wabya akahulwa mo Elizabeti, oyo wabya ikere e Yudea. Elizabeti Abya mukali w’omuhereri Zakaria, kandi mwabya nyinya wa Yoane mubatisya. (Luka 1:5, 9, 13, 36) Maria mwayabana Elizabeti neryo mwikala naye omo misi isatu omo Yudea. Enyuma w’aho Maria mwasuba e Nazareti. (Luka 1:39, 40, 56) Aho ho Maria aminyira ekiharo kye Yudea.
Enyuma, Yosefu mwalua e Nazareti n’eriya e Betelehemu kundi Abaroma mubabugha bati abandu baye “oko tsapa, obuli mundu oko wabo.” Neryo Yosefu mwalua e Nazareti Amaya e Betelehemu eyo Masiya angabutirwe ngoko obuminyereri bwabya ibwabiribugha. (Luka 2:3, 4; 1 Sam. 17:15; 20:6; Mik. 5:2) Maria abere abibutira Yesu y’eyo, Yosefu mwalangira isikitolere Maria aghende olughendo luli erisuba e Nazareti n’olumekeke. Mubasighala e Betelehemu omuyi owabya oko bilometere hakuhi 9 ne Yerusalema. Neryo mubalangira ikyamatolera eritwala olumekeke lwabo l’oko hekalu n’eriteka obuhere ngoko Emighambo yabya yisabire.—Law. 12:2, 6-8; Luka 2:22-24.
Oho mbere, omumalaika w’oMungu abya iniabiribwira Maria ati omughala wiwe asyahabwa “ekitumbi ky’obwami kya Dawidi” kandi ‘asyatabala.’ Yosefu na Maria mubanalengekania bati Yesu atolere eributwa omo muyi wa Dawidi? (Luka 1:32, 33; 2:11, 17) Kwamuhwa mubalangira ikyabya ky’amenge erisighalayo bakalindirira eriminya ekyo oMungu anzire ibatasyakola.
Sitwasi nga babya ibamabibugha biro bingahi omo Betelehemu omughulu abandu b’amenge babalenderera. Neryo, eritsuka aho, ekihanda kyabya kikere omo nyumba, “n’omwana” wabo abya isyakiri lumekeke. (Mat. 2:11) Omo mwanya w’erisuba e Nazareti, alinga mubasighala mughulu muli e Betelehemu.
Herode mwahamula “eriita abana bosi b’obulume ababya e Betelehemu . . . ababya b’emyaka ibiri n’abalere kw’aho.” (Mat. 2:16) Omumalaika mwabwira Yosefu okw’ihamula ly’omwami eryo, neryo iye na Maria haghuma na Yesu mubatibitira e Misiri nabo mubasighalayo erihika oko luholo lwa Herode. Enyuma, Yosefu mwasubya ekihanda kiwe e Nazareti. Busanaki mubatasuba e Betelehemu? Kundi oko mughulu oyo mughala wa Herode yo Arkelayo oyuwabya akatabala e Yudea abya mulume mutsibu, kandi busana n’erikwama obusondoli b’oMungu. E Nazareri abya muyi owuwene owo Yosefu endikulirwamo Yesu ndeke.—Mat. 2:19-22; 13:55; Luka 2:39, 52.
Oluholo lwa Yesu mulwaleka ikyatokekana oko bandi erisyaghenda omo lubula. Neryo kundi alinga Yosefu mwahola embere sya Yesu, kwa muhwa asyalubukibwa oko kihugho. Neryo alinga kyasyatokekana oko bangyi erisungana naye n’eribana akanya k’erimubulya emyatsi mingyi. Neryo wanganasyamubulya ekyaleka iye na Maria ibasighala e Betelehemu enyuma w’eributwa lya Yesu.