OMWATSI W’ERIGHA 31
OLWIMBO 12 Yehova, oMungu mukulu
Ekyo Yehova akola eritusabula oko rilolo n’oluholo
“OMungu mwanza ekihugho kyo kutsibu, kyo kyaleka inyatuma Mughala wiwe, ekyusa.”—YOH. 3:16.
ENZUMWA NGULU:
Tukendilangira ngoko Yehova akola atoke erituwatikya erilwa n’erilolo, kandi ngoko abirituwatikya erisyabana engebe y’erikota isihakiri erilolo.
1-2. (a) Erilolo niki, kandi twangakindalyo tuti? (Ulebaye n’“erikania oko maana w’ekinywa.”) (b) Tukendikania okuti omo mwatsi ono n’omo yindi myatsi eyikwamire eyiri omo gazeti eno? (Ulebaye n’omwatsi muke “Omulaghe oko basomi betu” w’omo gazeti eno.)
UNANZIRE eriminya Yehova ng’akwanzire omo lulengo lwahi? Ekyangakuwatikya eribana ekisubiryo oko ribulyo eryo kya kino: Eriminya ndeke ekyo Yehova akola atoke erikulusya omo rilolo n’oluholo. Eriloloa ni nzighu ey’amaka manene. Sihali omundu oywangakindayo iyuwene-wene. Itwe bosi tukakola amalolo obuli kiro, n’erilolo ryo likaleta oluholo. (Rom. 5:12) Aliwe hane engulu eyuwene: Twanganakinda erilolo omo buwatikya bwa Yehova. Tuyiketere kundu ngoko tukendisyasinga!
2 Hamabilaba emyaka nga 6 000, Yehova inyanemuwatikya abaghombe biwe batoke erilola embere erimukolera nomo ni bandu b’amalolo. Busanaki? Ni kundi atwanzire. Yehova atwanzire kutsibu eritsuka ekiro atubumba. Kandi abirikola emyatsi eyangatuwatikya omughulu twamakola erilolo. OMungu anasi ngoko erilolo rikakolaya oko luholo, neryo syanzire tukahola. Anzire itwabyaho kera na kera. (Rom. 6:23) Naghu ekyo kyo akakusunzira. Omo mwatsi ono, tukendisubirya oko mabulyo asatu: (1) Yehova abiriha abandu amaha wahi nomo ni b’amalolo? (2) Abandu bakera ababya isibahika-hikene ibakakolaki batoke eritsemesya Yehova? (3) Yesu mwakolaki erisabula abandu oko rilolo n’oluholo?
YEHOVA ABIRIHA ABANDU B’AMALOLO AMAHA WAHI?
3. Ekyahuluka omo ririma lye Edeni niki?
3 Yehova abere abumba omulume n’omukali b’erimbere, mwanza ati kumbe ibabya n’obutseme. Mwahabo obwikalo obughambire, ekihembo ky’endwa, n’omubiiri ow’erikola owakatsemesaya. Bendibuta abana n’erisulya ekihugho kyosi n’eriyirakyo mo paradiso ng’eririma lye Edeni. Mwahabo omughambo mughuma musa. Kandi mwabwirabo ati bamabisombola eribuna omughambo wiwe oyo ibakendihola. Tunasi ndeke emyatsi nga muyabya yiti. Omumalaika mubi oyutanzire Yehova n’abandu, mwalenga oko Adamu na Eva, bamayisamambula oko Yehova, n’erikwama omumalaika oyo. Busana n’eritendiyiketera Tata wabo w’olwanzo, mubakola erilolo. Ngoko tunasi, ebyo Yehova abugha mubyabererera. Busana n’eritendyowa Yehova, Adamu na Eva mubaghalwa omo ngebe yabo yosi; mubakekeluha, n’oko mwiso bamahola.—Enz. 1:28, 29; 2:8, 9, 16-18; 3:1-6, 17-19, 24; 5:5.
4. Busanaki Yehova aponire erilolo kandi busanaki akatuwatikaya erilwa nalyo? (Abanya Roma 8:20, 21)
4 Yehova mwahandikisya omwatsi oyu w’omo Biblia tutoke erigha enzumwa y’omughaso munene. Omwatsi oyu akatuwatikaya eriminya busanaki Yehova aponire erilolo. Erilolo rikatsandaya obwira bwetu haghuna na Yehova, kandi likatukolaya oko luholo. (Isa. 59:2) Sitani aponire n’abandu. Ekyo kyo kyaleka inyalenga oko Adamu na Eva batoke erikola erilolo. Sitani anemulola embere erilenga oko bandu na munabwire. Neryo, Adamu na Eva babere bakola erilolo, alinga Sitani mwalengekania ati amabitoka eritsandya erisonda lya Yehova oko kihugho. Aliwe mwataminya olwanzo lwa Yehova. OMungu mwatabindula erisonda liwe oko bana ba Adamu na Eva. Anzire abandu, neryo mwalw’inyakola omupango batoke eribya n’amaha. (Soma Abanya Roma 8:20, 21.) Yehova mwaminya ngoko hakendisyabya abandu abakendisyasombola erimwanza n’erimowa. Yehova mwimya omupango abandu abo batoke eriyitunda hakuhi naye n’erisabulwa oko rilolo n’oluholo. Yehova akendisyakola ati ebyosi ebyo bitokekane?
5. Yehova mwatsuka eriha amaha oko bandu b’amalolo mughulu wahi? Kanaya. (Enzuko 3:15)
5 Soma Enzuko 3:15. Abere abikangania ebikendisyahikira Sitani, Yehova mwatsuka eriha bandu amaha. OMungu mwabugha ati hakendisyabya “olubuto” olukendisyasabula abandu. Olubuto olo lw’endihinolera Sitani, n’erikokotya emyatsi yosi eyo Sitani atsandaya omo Edeni. (1 Yoh. 3:8) Aliwe, olubuto olo lwendyaghalibwa lukakola omubiiri oyo. Sitani endyaghalya olubuto olo n’eritalo. Ekyo kyendyaghalya Yehova yo kutsibu. Aliwe oko ndulya, eryaghalibwa eryo ryendiluiramo ebighuma ebyuwene kundi abandu banene bendisabulwa oko rilolo n’oluholo.
ABANDU ABATAHIKA-HIKENE ABAKERA MUBAKOLAKI BATOKE ERILIWA NA YEHOVA?
6. Abalume bw’obwikirirya, nga Abeli na Noa, mubakolaki batoke eriyitunda hakuhi na Yehova?
6 Omo myaka mingyi eyakwama, Yehova mwasa akakangania lyolo-lyolo ngoko abakola-nabi banganayitunda hakuhi naye. Abeli, ye kambale wa Adamu na Eva, yo wabya mundu w’erimbere eribya n’obwikirirya oko Yehova enyuma sy’omulele owahuluka omo Edeni. Kundi Abeli inyanzire Yehova kandi inyanzire eriyitunda hakuhi naye, mwayisogha eriherera Yehova y’obuhere. Abeli abya mulisya, neryo mwimya ehimbere hilebe hy’oko syonyama siwe n’erihererahyo oko Yehova. Yehova mwanatsemera omwatsi oyo? EBiblia yiti: “Mwatsemera Abeli n’obuhere bwiwe.” (Enz. 4:4) Yehova mwatsemera amahere w’abandi bandu abakanganaya ngoko bamwanzire kandi bayiketere iye, nga Noa. (Enz. 8:20, 21) Omw’iligha amahere ayo, Yehova mwakangania ngoko abandu b’amalolo banganatasyaliwa n’aye n’eritasyabya bira biwe.b
7. Ekyo Abrahamu abya tayari erikola kyamatwighisyaki?
7 Yehova mwasaba Abrahamu, omulume w’obwikirirya omwatsi owakalire kutsibu. Mwamubwira ati aherere mughala wiwe ye Isaka. Eribugha ekwenene, alinga omwatsi oyo mwakala kutsibu oko Abrahamu. Nomo bine bitya, Abrahamu mwakola ekyo Yehova amusaba. Abrahamu abere akasonda eriita omwana wiwe, oMungu mwamukakirya. Yehova mwaminya ngoko Abrahamu endyaghalwa kutsibu amabikera omwana wiwe. Omwatsi oyo abya akakangania ekyo Yehova endikola omo biro ebikasa. Endiherera Mughala wiwe mwanzwa mo buhere. Yehova anzire abandu bo kutsibu erihika oko kika ekyo.—Enz. 22:1-18.
8. Omughambo w’eriherera amahera w’esyanyama amatwighisyaki? (Abalawi 4:27-29; 17:11)
8 Abere abiha Abaisraeli b’emighambo, Yehova mwasababo eribya bakaherera esyonyama amalolo wabo atoke erighanyirwa. (Soma Abalawi 4:27-29; 17:11.) Obuhere obo ibukakanganaya ngoko Yehova enditeka obuhere bunene kutsibu obw’endilusyaho erilolo olosi. OMungu mwabwira abaminyereri biwe ati bahandike omwatsi w’olubuto olo abirilagha. Mubabugha bati Omughala w’oMungu endyaghalibwa n’eriitwa. Endibya ng’embuli eyikahererawa. (Isa. 53:1-12) Neryo, Yehova mwalagha ati akendisyaherera Mughala wiwe mwanza mo buhere, abandu batoke erisabulwa erilua omo rilolo n’oluholo. Oyo w’omwatsi munene kutsibu ogho Yehova akola, kandi mwakolagho busana naghu kutya.
YESU MWASABULA ATI ABANDU OMO RILOLO?
9. Yohana Mubatisya mwabughaki oko Yesu? (Abaebrania 9:22; 10:1-4, 12)
9 Oko mwaka we 29, Yohana Mubatisya abere abilangira Yesu Munazareti, mwabugha ati: “Lebaya, Ekyana ky’Embuli ky’oMungu oyukalusaya erilolo ry’ekihugho.” (Yoh. 1:29) Ebinywa ebyo, ebyasondolawa n’ekirimu ky’oMungu, mubyakangania ndeke-ndeke ngoko Yesu yuwabya olubuto olwalaghawa. Endiherera engebe yiwe. Oko ndulya olubuto lwa Yehova mulwahikira erisabula abandu olosi oko luholo.—Soma Abaebrania 9:22; 10:1-4, 12.
10. Yesu mwakangania ati ngoko mwasa “erisyabirikira” abakola-nabi?
10 Yesu inyakawatikaya kutsibu-tsibu abandu ababya bakaghalwa busana n’amalolo wabo. Mwabirikirabo ati babye bigha biwe. Inyasi ngoko ekikulu kutsibu ekikaleka abandu ibaghalwa ry’erilolo. Mwakolesya omusyo ono: “Abatalwere sibalilagha oko munganga, nikwa abalwere bo bakamulaghako.” Mwasyatomekako ati: “Mundasa erisyabirikira abatunganene, nikwa nasa erisyabirikira abakola-nabi.” (Mat. 9:12, 13) Ni kwenene, Yesu mwaghanyira omukali mukola-nabi oyuwatsapaya ebisando biwe omo misonia yiwe. (Luka 7:37-50) Yesu mwakangirirya omukali musamariya omwatsi w’omughaso munene nomo anabya asi ngoko omukali oyo ikere n’omulume w’abane. (Yoh. 4:7, 17-19, 25, 26) Abandu bakahola busana n’erilolo. Aliwe, oMungu mwaha Yesu y’obutoki bw’erilubukya abalume, abakali, n’abana ababya ibabirihola.—Mat. 11:5.
11. Busanaki abakola-nabi ibanzire eribya hakuhi na Yesu?
11 Abandu b’amalolo ibakayowa ndeke hakuhi na Yesu. Busanaki? Ni busana, inyakakwirabo obulighe n’eriyihira omo mwanya wabo. Isibalisagha erikania naye. (Luka 15:1, 2) Kandi Yesu inyabeghere erisimabo. Nibya iniakahemba abandi busana n’obwikirya bwabo. (Luka 19:1-10) Ekyo mukyakangania ngoko Tata wiwe naye akaghanyira. (Yoh. 14:9) Omo binywa n’omo mikolere yiwe, Yesu mwakangania ngoko Tata wiwe ow’obughanyiri anzire eriwatikya abandu, kandi anzire eriwatikya obuli mundu erisinga erilolo. Yesu inyakawatikaya abakola-nabi babye n’omuhwa w’eribindula emighendere yabo n’erimukwama.—Luka 5:27, 28.
12. Yesu mwakangirirya abigha biwe boki oko luholo lwiwe?
12 Yesu abya asi ngoko akendiherera engebe yiwe. Ngendo nyingyi mwabwira abigha biwe ngoko akendihoterwa n’erihanikwa oko muti. (Mat. 17:22; 20:18, 19) Yesu abya asi ngoko eriherera engebe yiwe likendisyalusyaho erilolo ly’ekihugho ngoko Yohana anabugha, n’abandi baminyereri embere sy’aho. Kandi, Yesu mwakangirirya ati enyuma sy’eriherera engebe yiwe asyakura “emihanda yosi y’abandu.” (Yoh. 12:32) Abakola-nabi benditsemesya Yehova omw’iligha Yesu mo Mukama wabo n’omw’ikwama olughobe lwiwe. Omw’ikola batya, bendilusibwa “omo bukobe bw’erilolo.” (Rom. 6:14, 18, 22; Yoh. 8:32) Ebyo byo byaleka Yesu inyaligha omo butubaha eryaghalwa n’erihola atoke erisabula engebe yetu.—Yoh. 10:17, 18.
13. Yesu mwahola oluholo oluli luti, n’ohulolo lwiwe lwamatwighiki oko Yehova Mungu? (Ulebaye n’epitsa.)
13 Yesu mwahoterwa n’omughuma w’oko bira biwe b’oko ndungu. Neryo esyonzighu musyamuhamba, syamamutsumanga n’erimulegha oko myatsi eyo atakola. Neryo mubamutswera oluholo n’erimwaghalya. Oko ndulya abasuda mubahira Yesu y’oko muti batoke erimwita. Akayiyinia butaleghula oko malighe ghosi ayo, habya ihane omundu oyunemwaghalwa kutsibu kulenga. Omundu oyo ni Yehova. Abya anzire Mughala wiwe yo kutsibu. Neryo busanaki mwatakakirya eryaghalwa n’erihola liwe? Omo kikuhi ni kundi atwanzire. Yesu mwabugha ati: “OMungu mwanza ekihugho kyo kutsibu, kyo kyaleka inyatuma Mughala wiwe, ekyusa; oyukamwikiriraya syahere nikwa abane engebe y’erikota.”—Yoh. 3:16.
Yehova mwaghalwa kutsibu omughulu alighira Mughala wiwe mwanzwa ahole tutoke erisabulwa oko rilolo n’oluholo (Ulebaye enungu 13)
14. Eriyiherera lya Yesu lyamakwighisyaki?
14 Eriyiherera lya Yesu w’omwatsi mukulu owakakanganaya ngoko Yehova anzire abana ba Adamu na Eva n’omo ni bakola-nabi. Ekyo kikakanganaya ngoko Yehova akwanzire kutsibu. Mwaherera Mughala wiwe mwanzwa n’eriyiyinia oko bulumi bunene kutsibu atoke erikusabula oko rilolo n’oko luholo. (1 Yoh. 4:9, 10) Anzire eriwatikya obuli mughuma w’okw’itwe erimukolera lino nomo tuli bakola-nabi, kandi anzire erisyabughaho losi erilolo omo biro ebikasa.
15. Litolere itwakolaki tutoke eribana endundi eyikalua omo kihembo ky’oMungu eky’embanulo ya Yesu?
15 Embanulo y’eriherera Mughala wiwe kyusa, ekihembo eky’oMungu atuha, mukyaleka ikyatokekana okw’itwe erighanyirwa amalolo wetu. Aliwe, litolere itwakola omwatsi mulebe tutoke erighanyirwa amalolo wetu. Ni mwatsi wahi? Yohana Mubatisya na Yesu Kristol iyuwene-wene bakatusubiraya bati: “Mubindule emitima yenyu kusangwa Obwami bw’elubula buli hakuhi.” (Mat. 3:1, 2; 4:17) Kwesi, litolere itwabindula emitima yetu twamanza eriyitunda hakuhi na Yehova n’erighanyirwa amalolo wetu. Nikwa eribindula omutima niki, kandi ekyo kikatuwatikaya kiti eritsemesya Yehova itukine bakoli b’amalolo? Omwatsi owakwamire akendisubirya oko ribulyo eryo.
OLWIMBO 18 Tukasima busana n’embanulo
a ERIKANIA OKO MAANA W’EKINYWA: Omo Biblia, ekinywa “erilolo” kikanamaanisaya erikola ekyo Yehova akabugha ati sikyuwene, kutse eritendikola ekyo akabugha ati kyuwene. Aliwe kandi ekinywa “erilolo” kyanganamaanisya eritendihika-hikana eryo Adamu na Eva batusighira. N’erilolo eryo batusighira lyo likaleka itwahola.