IMIBUZO YABANTU ABATJHA
Ungakuhlula Njani Ukuba Neenhloni?
Iindaba ezimbi: Ukuba neenhloni kungakwenza ulahlekelwe kukwenza izinto nokuba nabangani abahle.
Iindaba ezimnandi: Ukuba neenhloni akusikumbi ngaso soke isikhathi. Kungakusiza ucabange ngaphambi kokuthi ukhulume bekukwenze ube mumuntu otjhejako nolalelisisako.
Iindaba ezihle: Ukuba neenhloni akusiyinto engakubamba ukuphila kwakho koke, yeke ungakghona ukukulawula. Isihlokwesi sizokusiza ubone ukuthi ungakwenza njani lokho.
Kwazi lokho okusabako
Iinhloni zingakwenza usabe ukukhuluma nabantu. Ngebanga lalokho ungazizwa uwedwa, kwanga uvalelwe endaweni enzima tshu. Lokho kungakuthusa. Kodwana nawukwaziko lokho okusabako, ungalemuka ukuthi akutlhogeki usabe. Akhucabange ngeembonelo ezintathu.
Ukusaba #1: “Angazi ukuthi ngikhulume ngani.”
Iqiniso: Abantu bakhumbula khulu indlela obenza bazizwe ngayo kunalokho okutjhoko. Ungakghona ukulawula ukusaba kwakho ngokulwela ukuba nekghono lokulalela, ukuba nekareko yamambala kilokho abanye abakutjhoko.
Ongacabanga ngakho: Mngani onjani othabela ukuba naye—kghani uthabela ukuba nomuntu okhuluma khulu namkha umuntu okghona ukulalela?
Ukusaba #2: “Abantu bazokucabanga ukuthi ngiyabhora.”
Iqiniso: Abantu bazokukhuluma ngawe akunandaba ukuthi uneenhloni namkha awa. Ungakghona ukulawula ukusaba kwakho begodu usize abantu bakhulume kuhle ngawe nange ubavumela babone ukuthi umumuntu onjani.
Ongacabanga ngakho: Nange ucabanga ukuthi woke umuntu ukwahlulela kumbi, kghani kungenzeka nguwe obahlulela kumbi ngokucabanga ukuthi abakuthandi?
Ukusaba #3: “Ngizokuhlazeka nange ngingakhuluma into ekungasiyo.”
Iqiniso: Lokho kwenzakalela woke umuntu. Ungakghona ukulawula ukusaba kwakho ngokuqala imitjhapho enjalo njengethuba lokutjengisa abanye ukuthi awucabangi ukuthi awunamtjhapho.
Ongacabanga ngakho: Akukuthabisi na ukuba nabantu abakghona ukuvuma ukuthi banomtjhapho?
Kghani bewazi? Abanye abantu bacabanga ukuthi abananhloni ngombana bakghona ukuthumela imilayezo eminengi. Kodwana kulula ukwenza ubungani bamambala nawukhuluma nomuntu ubuso nobuso. Udorhodere wengqondo begodu osisazi setheknoloji u-Sherry Turkle utlola uthi: “Lokha nasibonana ubuso nobuso nalokha nasizwa amaphimbo wabanye siba bangani bamambala.”a
Uzokubona ukuthi wathoma walawula ukusaba uzokuthabela ukucoca nabantu ubuso nobuso begodu uzokulemuka ukuthi akuthusi ngendlela ebewucabanga ngayo
Ongakwenza
Balekela ukuzimadanisa. Akutlhogeki bona ube mumuntu wabantu. Kunalokho umnqophwakho kufuze ube kuphungula iinhloni onazo ukwenzela bona ungalahlekelwa bungani obakhako.
“Ikulumiswano akutlhogeki ibe yide begodu akutlhogeki ube mumuntu okhuluma khulu. Zazise emntwini ongakwaziko namkha ubuze imibuzo embalwa elula.”—U-Alicia.
Ikambisolawulo yeBhayibheli: “Kodwana omunye nomunye akahlole lokho yena akwenzako begodu uzokuba nebanga lokuthaba malungana naye ayedwa, ingasi ngokuzimadanisa nomunye umuntu.”—Galatiya 6:4.
Tjhejisisa. Qala abantu abanobuntu ubone indlela abacoca ngayo nabanye. Khuyini ebasebenzelako? Khuyini engabasebenzeliko? Ngimaphi amakghono abanawo ofuna ukuba nawo?
“Tjheja bewufunde ebantwini abenza abangani lula. Baqale ukuthi baziphatha njani nokuthi bathini nabathoma ukuhlangana nomuntu abangamaziko.”—U-Aaron.
Ikambisolawulo yeBhayibheli: “Njengombana isimbi ilola enye isimbi, ngokunjalo nomuntu ulola ubuso bomnganakhe.”—IzAga 27:17.
Buza imibuzo. Kanengi abantu bathanda ukutjho umbonwabo ezintweni, yeke ukubuza imibuzo yindlela ehle yokuthoma ikulumiswano nabo. Lokho kungakwenza ungazidoseli amehlo.
“Ukuzilungiselela kungakusiza ungatshwenyeki khulu. Ungacabanga nangeenhloko namkha imibuzo ongayibuza ngaphambi kokuhlangana nabantu bona ungagandeleleki khulu nakufuze uhlangane nabantu kokuthoma.”—U-Alana.
Ikambisolawulo yeBhayibheli: ‘Ningatshwenyeki ngehlalakuhle yenu kwaphela kodwana tshwenyekani nangehlalakuhle yabanye.’—Filipi 2:4.
a Kuthethwe encwadini i-Reclaiming Conversation.