Makolo—yavyani ŵana ŵanu kuti akokonda Yehova

1–2. Ndaŵa yanji malemba ayakine angankhale ofunika ngako kuli sewo keno vinthu vachinja pa moyo wasu?

PA NSIKU ya ukwati wawo nkwati na nkwatibwi, omvwishila mwatchelu nkhani ya m’Baibolo yokhuza ukwati. Mfundo zufotokozewa mu nkhani yamene iyo zunkhalalini zachilwendo kuli ove. Koma kufumila pa nsiku yamene iyo, malemba ofotokozewa mu nkhani yamene iyo oyamba kunkhala ofunika ngako pa moyo wawo. Ndaŵa yanji? Ndaŵa yakuti ayambe kuŵakatishila ntchito pa moyo wawo monga banja.

² N’chimozi-mozisoti keno banja ya Chikhilisitu yankhala na ŵana. Kwa vyaka vinyinji, payakine ove ankhala akumvwa nkhani zosiyana-siyana zokhuza kuphunzisa ŵana. Koma kufumila pa nsiku yamene iyo, malangizo ofotokozewa mu nkhani yamene iyo onkhala ofunika ngako pa moyo wawo. Chifukwa chakuti ove azankhale na udindo wolela ŵana ŵawo. Wamene uyu ni udindo ukulu ngako! Tetyo, keno vinthu vachinja pa moyo wasu, mfundo zufotokozewa m’malemba ayakine zunkhala zofunika ngako kuli sewo. Chamene ichi ni chimozi mwa vifukwa vuchitisha atumiki a Mulungu kuŵelenga Malemba komasoti kusinkha-sinkha, “masiku onse” pa moyo wawo monga ni mwechiujiliwa mafumu a Chiisiraeli.—Deut. 17:19.

3. Kansi tikambilane chinji mu nkhani ino?

³ Makolo, mwewo muli na udindo ukulu ngako wangankhale nawo Mkhilisitu, wamene ni kuphunzisa ŵana ŵanu vokhuza Yehova. Koma mufunika kuchita vinyinji kupambana tyala kuŵaphunzisa vokhuza Mulungu wasu. Mwewo mufunika kuyavya ŵana kuti akomukonda ngako Mulungu. Kansi mungachite tyani kuti muyavye ŵana ŵanu kuti akokonda Yehova? Mu nkhani ino, tikambilane mfundo za m’Baibolo zokwana 4 zamene zingakuyavyeni mwewo monga makolo. (2 Tim. 3:16) Tiwonesoti mwapindulila makolo ayakine a Chikhilisitu pokatishila ntchito malangizo a m’Baibolo.

MFUNDO ZOKWANA 4 ZAMENE ZINGAYAVYE MAKOLO

4. Kansi ni mfundo imozi yotyani ingayavye makolo kuphunzisa ŵana ŵawo kuti akokonda ngako Yehova? (Yakobo 1:5)

⁴ Mfundo 1: Mukolola kuti Yehova akokusogolelani. Mukomusenga Yehova kuti akupaseni nzelu zamufunikila kuti muyavye ŵana ŵanu kuti akomukonda ngako. (Ŵelengani Yakobo 1:5.) Yove ni munthu muweme ngako wamene opeleka malangizo kupambana aliyense. Pali vifukwa vinyinji vatunenela tetyo. Ganizilani vinthu viŵili ivi. Choyamba, Yehova oziŵa vinthu vinyinji vokhuza kunkhala kolo. (Sal. 36:9) Chachiŵili, malangizo ŵakupeleka nthawe zonse onkhala opindulisha.—Yes. 48:17.

5. (a) Kansi gulu ya Yehova yapeleka chinji pofuna kuyavya makolo? (b) Monga mwayuwoneshela vidiyo, kansi muphunzilapo chinji kufumila pa mwechilelela ŵana ŵawo, M’bale na Mulongo Amorim?

⁵ Kupitila m’Mawu ŵake na gulu yake, Yehova opeleka vakulya vauzimu vinyinji vamene vingakuyavyeni mwewo makolo kulela bwino ŵana ŵanu kuti akokonda Yehova. (Mt. 24:45) Mwachisanzo, mungafwane malangizo anyinji othandiza mu nkhani zakuti “Mfundo Zothandiza Mabanja,” zamene zankhala zufalisiwa kwa vyaka vinyinji mu magazini a Galamukani! ndipo lomba zupezeka pa webisaiti yasu. Kuyangijila pamene apa, mavidiyo anyinji amene ofalisiwa pa jw.org owonesha mbali za kukonsha na masewelo amene angayavye makolo kukatishila ntchito malangizo a Yehova polela ŵana ŵawo.b—Miy. 2:4–6.

6. Kansi tata muyakine akumvwa tyani chifukwa cha malangizo ŵakulondela pamozi na nkazi wake ofumila ku gulu ya Yehova?

⁶ Makolo anyinji owonesha kutembeja kwawo pa thandizo yakupeleka Yehova kupitila mu gulu yake. Tata muyakine zina yake Joe enena kuti: “Kulela ŵana atatu mu choonadi ni nkhanilini ipepu. Newo na nkazi wangu tenzepemphela kwa Yehova nthawe zonse kuti atiyavye. Ndipo kanyinji-kanyinji tuwona kuti nkhani olo vidiyo iyakine ifuma pa nthawe yake kuti itiyavye kulimbana na vuto yetenzekumana nayo. Tankhala tudalila malangizo ofumila kwa Yehova nthawe zonse.” Joe na nkazi wake aziŵa kuti nkhani na mavidiyo amene aŵa vuyavya ŵana ŵawo kunkhala pafupi na Yehova.

7. Ndaŵa yanji makolo ofunika kuganizila ngako za chisanzo chawo chakupeleka? (Aroma 2:21)

⁷ Mfundo 2: Mukonkhala chisanzo chiweme. Ŵana owoneshesha vakuchita makolo ŵawo ndipo kanyinji-kanyinji otolelako vala vakuwona. N’chendi kuti paliye kolo yangwilo. (Aro. 3:23) Olo vili tetyo, makolo anzelu ochita vonse vangakwanishe kuti akopeleka chisanzo chiweme kuli ŵana ŵawo. (Ŵelengani Aroma 2:21.) Pa nkhani ya ŵana, tata muyakine enena kuti: “Ŵana ali monga ni thonje yamene yunyoŵa chilichonse.” Yove enenasoti kuti: “Keno sewo tuchitalini vinthu vatuŵaphunzisa, ove angatiuje kuti chisanzo chasu chukatijanalini na vinthu vatuŵaphunzisa.” Tetyo, keno tufuna kuti ŵana ŵasu akokonda Yehova, choyamba sewo tufunika kuwonesha kuti tumukonda ngako.

8–9. Kansi mwaphunzilapo chinji pa vechifotokoza Andrew na Emma?

⁸ Pali njila zinyinji zangakatishile ntchito makolo pophunzisa ŵana ŵawo kuti akokonda Yehova. Onani vechinena m’bale muyakine wa vyaka 17 zina yake Andrew, yove enena kuti: “Makolo ŵangu nthawe zonse onifotokozela za kufunika kwa pemphelo. Usiku uliwonse, atata enzepemphela nane olo kuti nenzekwanisha kupemphela neka. Makolo ŵasu nthawe zonse enzetikumbusha kuti: ‘Mwewo mungakwanishe kulaŵila na Yehova nthawe iliyonse yamufuna.’ Chifukwa cha vamene ivi, pemphelo inkhala chinthu chofunika ngako kuli newo, lomba ni vosavuta kuli newo kupemphela ndipo nulimvwa kuti Yehova ni Atata amene onikonda ngako.” Makolo, nthawe zonse mukokumbukila kuti kukonda kwanu Yehova, niye kungayavye ŵana ŵanu kuti nawo akomukonda.

⁹ Ganizilanisoti chisanzo cha Emma. Atata ŵake pechifumapo pa ng’anda kusiya banja yawo, enze na nkhongole zinyinji ndipo amayi ŵake niye enzefunika kuweja. Emma enena kuti: “Kanyinji-kanyinji amama enzenkhalalini na ndalama zokwanila, koma ove nthawe zonse enzefotokoza mwamene Yehova mwakusamalilila atumiki ŵake. Nenzewonelatu kuti ove enzekhulupilila mfundo yamene iyi chifukwa cha mwenzenkhalila pa moyo wawo. Amama enzevikatishila ntchito vinthu venzeniphunzisa.” Kansi tuphunzilapo chinji? Makolo angaphunzise ŵana ŵawo, na chisanzo chawo chiweme olo kuti vinthu ni vovuta pa moyo wawo.—Aga. 6:9.

10. Kansi makolo a Chiisiraeli enzelaŵila na ŵana ŵawo vokhuza Yehova pa nthawe zotyani? (Deuteronomo 6:6, 7)

¹⁰ Mfundo 3: Mukolaŵila nawo ŵana ŵanu nthawe zonse. Yehova elangiza Aisiraeli mu nthawe yakuvuli kuti akolaŵila na ŵana ŵawo nthawe zonse. (Ŵelengani Deuteronomo 6:6, 7.) Makolo amene awo enzenkhala na mipata inyinji kwa nsiku yonse kuti akotandala nawo noŵaphunzisa kukonda Yehova. Mwachisanzo, mulumbwana wa Chiisiraeli payakine enzetola ma awazi anyinji poyavya atata ŵake pokomola mbewu olo kuweja. Ndipo payakine mulongosi wake enzetola nthawe ikulu poyavya amayi ŵake posona vovwala na ntchito ziyakine za pang’anda. Makolo pamozi na ŵana penzekatila ntchito pamozi, enzekwanisha kukambilana nkhani zinyinji zikulu-zikulu. Mwachisanzo, payakine enzekambilana za ubwino wa Yehova komasoti mwenzeyavyila banja yawo.

11. Kansi ni pa nthawe yotyani yamene makolo yangatandale na ŵana ŵawo masiku ŵano?

¹¹ Masiku ŵano, moyo ni wosiyana na mwewenzele kale. M’vyalo vinyinji, makolo okwanishalini kunkhala pamozi na ŵana kwa nsiku yonse. Vili tetyo chifukwa chakuti makolo nthawe ziyakine onkhala ku ntchito ndipo ŵana onkhala ku sikulu. Tetyo, makolo ofunika kuyeja-yeja kufwana nthawe yotandala na ŵana ŵawo. (Aef. 5:15, 16; Afil. 1:10) Ndipo kuti akwanishe kuchita kulambila kwa pabanja angafunikesoti kufwana nthawe. M’bale muyakine wachilumbwana zina yake Alexander enena kuti: “Nthawe zonse atata ŵangu opanga makonzedwe akuti pankhale kulambila kwa pabanja ndipo ove ololalini kuti chilichonse chitikangishe kunkhala pamozi pa nthawe yamene iyo. Pavuli pakuti tasilija kuphunzila tuyamba kutandala.”

12. Kansi mutu wa banja ufunika kukumbukila chinji pa nthawe ya kulambila kwawo kwa pabanja?

¹² Keno mwewo nimwe mutu wa banja, kansi mungachite tyani kuti kulambila kwa pabanja kukonkhala kokondwelesha kuli ŵana ŵanu? Tyani kuphunzilako na ŵana ŵanu buku yanyowani iweme ngako yakuti Sangalalani na moyo kosasila! Kuphunzila buku yamene iyi kungakupaseni mpata uweme ngako wa makambilano okondwelesha. Mwewo mufuna kuti ŵana ŵanu akokuujani vakuganiza, mwakumvwila komasoti vinthu vuŵadesa nkhaŵa, tetyo osati mukokatishila ntchito nthawe ya kulambila kwa pabanja kuti mukoŵakalipila olo kuŵazuzula. Ndipo mukoyeja-yeja kuti osati mukokulumija kukalipa keno ŵana ŵanu ofotokoza maganizo ŵawo amene okatijanalini na mfundo za m’Malemba. Mmalomwake, mukoŵatembeja chifukwa chofotokoza vachendi pa nkhani ya mwakumvwila ndipo mukoŵalimbikisa kuti akofotokoza maganizo ŵawo momasuka. Mwewo mungakwanishe kuŵayavya luweme ŵana ŵanu peka-peka keno mwaziŵa mwakumvwila.

13. Kansi ni nthawe ziyakine zotyani zamene makolo zangayavyile ŵana ŵawo kuvwendela pafupi na Yehova?

¹³ Mwewo makolo, mukosakila-sakila mipata kwa nsiku yonse, yamungayavyile ŵana ŵanu kuti akovwendela pafupi na Yehova. Mufunikalini kuchitayembekezela kuti muzayambe kuŵachitisha phunzilo ya Baibolo, kuti muzaŵaphunzise vokhuza Mulungu wasu wachikondi. Onani vechilaŵila mama muyakine zina yake Lisa, yove enena kuti: “Sewo tenzekatishila ntchito chinthu chilichonse cha m’chilengedwe pophunzisa ŵana ŵasu vokhuza Yehova. Mwachisanzo, keno kaimbwa kasu kachita vinthu vosekesha ŵana, tenzeŵauja kuti vamene ivi vuwonesha kuti Yehova ni Mulungu wachisangalalo, ndipo vuchitisha kuti nase tikosangalala na moyo komasoti kuti tikosangalala na vinthu viyakine.”

14. Ndaŵa yanji n’chinthu chofunika ngako kuti makolo akoyavya ŵana ŵawo kusankha azishamwali mwanzelu? (Miyambo 13:20)

¹⁴ Mfundo 4: Mukoyavya ŵana ŵanu kusankha azishamwali aweme. Mawu a Mulungu ofotokoza momvwika luweme kuti azishamwali ŵasu—angatichitishe kuti tichite vinthu viweme olo viipa. (Ŵelengani Miyambo 13:20.) Makolo, kansi muŵaziŵa azishamwali a ŵana ŵanu? Kansi mwewo mwewonanako nawo kale nonkhalako nawo kwa nthawe itali? Kansi mungachite tyani kuti muyavye ŵana ŵanu kuti ankhale pa ushamwali na ŵanthu okonda Yehova? (1 Akor. 15:33) Mungayavye ŵana ŵanu kupanga azishamwali aweme, poitako ŵanthu amene ali pa ushamwali uweme na Yehova kuti muzachite nawo vinthu pamozi na ŵana ŵanu.—Sal. 119:63.

15. Kansi makolo angachite chinji kuti ayavye ŵana ŵawo kusankha azishamwali aweme?

¹⁵ Ganizilani vichitikila tata muyakine zina yake Tony. Yove ofotokoza vimuyavya pamozi na nkazi wake kuti ayavye ŵana ŵawo kusankha luweme azishamwali ndipo enena kuti: “Kwa vyaka vinyinji, newo pamozi na nkazi wangu tankhala tuita abale na alongo a misinkhu yosiyana-siyana komasoti a vinkhalidwe vosiyana-siyana. Tukulya nawo pamozi chakulya ndipo tuchita nawo pamozi kulambila kwa pabanja. Yamene iyi ni njila iweme yoziŵila ŵanthu okonda Yehova na kumutumikila mosangalala. Tankhala tulondelasoti alwendo ayakine monga opanamila madela, amishonale komasoti ŵanthu ayakine ku ng’anda kwasu. Ŵana ŵasu aphunzila vinthu vinyinji ngako kufumila pa vinthu vechikumana navo ŵanthu amene aŵa na khama yechichita potumikila Yehova. Ndipo vonse vamene ivi vaŵayavya ŵana ŵasu.” Mwewo makolo, mukonkhala okonzeka kuyavya ŵana ŵanu kuti akonkhala na azishamwali aweme.

OSATI MUKOTAYA CHIYEMBEKEZO!

16. Tyani keno mwana wanu wanena kuti ofunalini kutumikila Yehova?

¹⁶ Lomba tyani keno mwayeja-yeja kuchita vonse vamungakwanishe kuphunzisa ŵana ŵanu ndipo mmozi mwa ŵana ŵanu wanena kuti ofunalini kutumikila Yehova? Osaganiza kuti mwakangiwa kunkhala kolo. Yehova epasa aliyense wa sewo ufulu wosankha—kupamikijapo ŵana ŵanu—yamene ni luso yosankha kutumikila Mulungu olo yayi. Keno mwana wanu wasankha kuleka kutumikila Yehova, osati mukotaya chiyembekezo chakuti nsiku iyakine azajokele. Mukokumbukila fanizo ya mwana woloŵelela. (Lk. 15:11-19, 22-24) Mwana wamene wala echita vinthu vinyinji viipa, koma pamapeto pake echizajokela. Ayakine payakine angaganize kuti, “yamene iyi yenze tyala fanizo. Kansi vamene ivi vingachitike chendi pa moyo wa munthu?” Kulaŵila chendi, vingachitike! Ndipo vamene ivi niye vichitikila mulumbwana muyakine zina yake Elie.

17. Kansi chisanzo cha Elie chukulimbikisani tyani mwewo?

¹⁷ Ponena za makolo ŵake, Elie enena kuti: “Ove echita vonse vangakwanishe kuti aniphunzise kukonda Yehova na Mawu ŵake, Baibolo. Olo n’tetyo, penenze wachilumbwana niyamba kupanduka.” Elie eyamba kuchita vinthu mwachinyengo pa moyo wake. Makolo ŵake eyeja-yeja kumuyavya kuti ankhale pafupi na Yehova, koma yove aliyeŵamvwile. Yove pechifumapo pa ng’anda eyamba kuloŵelela m’minkhalidwe iipa. Olo n’tetyo, nthawe ziyakine enzekambilana na mmozi mwa azishamwali ŵake vokhuza Baibolo. Elie enena kuti: “Penenzemufotokozelako vokhuza Yehova nshamwali wangu, niyesoti penenzeyamba kuganizila ngako vokhuza Yehova. Patontho na patontho, mbewu za choonadi cha m’Baibolo zamene zenzefwikilike muntima mwangu—zamene ni mbewu zechiyeja-yeja kukomola makolo ŵangu—ziyamba kukula.” Papita nthawe, Elie ejokela mu choonadi.c Ganizilani mwechisangalalila makolo ŵake chifukwa choyeja-yeja kumuphunzisa kukonda Yehova kufumila akali ntontho!—2 Tim. 3:14, 15.

18. Kansi mukumvwa tyani mukaganizila za makolo amene oyeja-yeja kuphunzisa ŵana ŵawo kukonda Yehova?

¹⁸ Mwewo makolo, Yehova wakupasani mphaso iweme ngako, yolela ŵana amene ni m’badwo wanyowani wa ŵanthu olambila Yehova. (Sal. 78:4–6) Yamene iyi ni ntchitolini ipepu, ndipo sewo tukutembejani kufumila pansi pa ntima chifukwa cha kuyeja-yeja kwanu kuti muyavye ŵana ŵanu! Keno mupitilija kuchita vonse vamungakwanishe poyavya ŵana ŵanu kukonda Yehova noŵaphunzisa kuti akomumvwila, mungankhale osimikijila kuti Atata ŵasu ŵakululu amene ni achikondi ankhale osangalala.—Aef. 6:4.