Kansi mufunikila kuchita tyani kuti muzafwane moyo wosasila?

1. Kansi ndaŵa yanji ŵanthu anyinji oganiza kuti n’vosakwanishika kunkhala na moyo kosasila?

ŴANTHU anyinji, oyeja-yeja kulya vakulya vupasa thanzi komasoti kuchita masoŵela otang’isha muŵili kuti apitilije kunkhala na thanzi iweme. Koma olo n’tetyo, ove oziŵa kuti angankhalelini na moyo kosasila. Koma pa Yohani 3:16 na 5:24, Yesu elaŵila kuti n’vokwanishika ‘kunkhala na moyo kosasila.’

2. Kansi lemba ya Yohani chapitala 6 yunena chinji vokhuza moyo wosasila? (Yohani 6:39, 40)

² Nsiku iyakine, Yesu echita chodabwisa ndipo elyesha ŵanthu masauzande anyinji pokatishila ntchito nkate na nsomba.a Vamene ivi venze vodabwisa, koma vinthu vechilaŵila pa nsiku yokonkhapo niye venze vodabwisa ngako. Gulu ya ŵanthu peimukonkha ku Kapelenao, eŵauja kuti ŵanthu akufwa azauke ndipo azankhale na moyo kosasila. (Ŵelengani Yohani 6:39, 40.) Ganizilani mwayukhuzila nkhani yamene iyi azishamwali komasoti achibale ŵanu amene emwalila. Mawu ŵechilaŵila Yesu otisimikijila kuti ŵanthu anyinji amene emwalila azaushiwe ndipo mwewo pamozi na ŵanthu ŵamukonda muzankhale na moyo kosasila! Koma vinthu vechilaŵila Yesu mu chapitala 6 cha Yohani, ŵanthu anyinji evutika kuti avimvwishe, ndipo akalivutika mphela masiku ŵano. Kansi Yesu elaŵila kuti tyani?

3. Mokatijana na Yohani 6:51, kansi Yesu elaŵila chinji vokhuza yove?

³ Yesu pechipeleka chakulya chodabwisa kuli gulu ya ŵanthu, ove eganizila vokhuza mana ŵenzepeleka Yehova kuli Aisiraeli m’chipululu. Komasoti Malemba olaŵila kuti mana chenze “chakulya chofumila kululu.” (Sal. 105:40; Yoh. 6:31) Yesu ekatishila ntchito mana monga fandeshoni kuti aŵaphunzise mfundo iyakine yofunika ngako. Olo kuti mana chenze chakulya chodabwisa chofumila kwa Mulungu, ŵanthu amene echilya echifwa pepapita nthawe. (Yoh. 6:49) Mosiyana na vamene ivi, Yesu enena kuti yove enze “chakulya ngacho-ngacho chofumila kululu,” “chakulya chakupeleka Mulungu,” komasoti “chakulya chupasa moyo.” (Yoh. 6:32, 33, 35) Yesu efotokoza kusiyana kulipo pakati pa yove na chakulya cha mana. Yove enena kuti: “Newo nine chakulya cha moyo chofumila kululu. Munthu angalye chakulya chamene ichi azankhale na moyo kosasila.” (Ŵelengani Yohani 6:51.) Ayuda esokonezeka ngako pechimvwa mawu amene aŵa. Ove aliyemvwishe venzetanthauza Yesu pechilaŵila kuti yove ni “chakulya” chofumila kululu, komasoti chofunika ngako kupambana mana ŵenzepeleka Mulungu kuli makolo ŵawo akale. Yesu elaŵila chinthu chochitisha chidwi pechiŵauja kuti: “Chakulya chanikuti nizapeleke [. . .] ni yamene iyi nyonfu yangu.” Kansi yove enzetanthauza chinji? Tufunika kumvwisha venzetanthauza chifukwa chakuti mawu ŵechilaŵila owonesha kuti sewo pamozi na ŵanthu ŵatukonda tingakwanishe kuzankhala na moyo kosasila. Tiyeni tiwone venzetanthauza Yesu.

KANSI YESU ENZETANTHAUZA CHINJI PENZENENA ZA “CHAKULYA CHAMOYO” KOMASOTI ‘NYONFU YAKE’?

4. Kansi ndaŵa yanji ŵanthu ayakine edabwa na vinthu vechilaŵila Yesu?

⁴ Ŵanthu ayakine edabwa ngako Yesu pechilaŵila kuti ‘azapeleke nyonfu yake kuti chalo chifwane moyo.’ Payakine ove enzeganiza kuti Yesu enzetanthauza kuti ofuna kuŵalyesha nyonfu yake ngayo-ngayo. (Yoh. 6:52) Koma pavuli pake Yesu elaŵila chinthu chiyakine chamene cheŵadabwisa ngako. Yove enena kuti: “Mukaleka kulya nyonfu ya Mwana wa munthu komasoti kumwa milopa yake muzafwanelini moyo.”—Yoh. 6:53.

5. Ndaŵa yanji tinganene kuti vinthu vechilaŵila Yesu vutanthauzalini kuti tufunikilalini kumwa milopa yake ngayo-ngayo?

⁵ Munthawe ya Nowa, Yehova epeleka lamulo kuli ŵanthu yolesha kulya milopa. (Gen. 9:3, 4) Yehova ewelejelasoti lamulo yamene iyi mu Chilamulo chechipeleka kuli Aisiraeli. Munthu aliyense wakulya milopa enzefunikila “kupaiwa.” (Lev. 7:27) Yesu enzemvwila lamulo yamene iyi. (Mat. 5:17-19) Tetyo, n’vowonekelatu kuti yove sembe aliyeuje Ayuda kuti alye nyonfu yake komasoti kumwa milopa yake ngayo-ngayo. Koma Yesu pechilaŵila mawu achilwendo amene aŵa enzefuna kuyavya ŵanthu kuziŵa vangachite kuti akafwane—“moyo wosasila.”—Yoh. 6:54.

6. Kansi tuziŵa tyani kuti pa Yohani 6:53, Yesu ekatishila ntchito fanizo?

⁶ N’vowonekelatu kuti Yesu ekatishila ntchito mawu ophiphilisila monga nimwechichitila poyamba penzelaŵila na mwanakazi wa Chisamaliya kuti: “Wamene akuti azamwe manzi ŵati nizamupase newo azamvwelini njota olo patontho. Manzi ŵati nizamupase amene awo azasanduke nyenje za manzi amene akuti akofuma muli yove nomupasa moyo wosasila.” (Yoh. 4:7, 14)b Yesu enzengotanthauzalini kuti mwanakazi wa Chisamaliya enzengofunika kumwa manzi ngawo-ngawo kuti azafwane moyo wosasila. Molingana na vamene ivi, Yesu penzelaŵila na gulu ya ŵanthu ku Kapelenao, enzetanthauzalini kuti ŵanthu enzefunika kulya nyonfu olo kumwa milopa yake ngayo-ngayo kuti azafwane moyo wosasila.

YESU EKATISHILASOTI NTCHITO MAWU AKUTI NKATE PANTHAWE IYAKINE

7. Kansi ŵanthu ayakine onena chinji vokhuza nkhani yechilaŵila Yesu pa Yohani 6:53?

⁷ Ŵanthu ayakine onena kuti pa Yohani 6:53 Yesu enzefotokoza vinthu vakufunikila kuchita ŵanthu panthawe ya Chakulya cha Nchingulo cha Ambuye, chifukwa chakuti ekatishila ntchito mawu olingana panthawe yenzeyambisha mwambo wamene uyo. (Mat. 26:26-28) Ove onena kuti aliyense wapezeka pa Chikumbukilo ofunika kulya nkate na kumwa vinyu. Koma kansi vamene ivi n’vomvwika? Tufunika kusimikijila keno vakulaŵila ŵanthu amene aŵa ni vachendi olo vawenye, chifukwa chaka chilichonse ŵanthu mamiliyoni anyinji kuzenguluka pachalo chonse opezekapo pa chochitika chamene ichi. Tiyeni tiwone umboni uwonesha kuti vechilaŵila Yesu pa Yohani 6:53, n’vosiyana ngako na vechilaŵila panthawe yenzeyambisha mwambo wa Chakulya cha Nchingulo cha Ambuye.

8. Kansi pali kusiyana kotyani pakati pa vochitika viŵili vamene ivi? (Onanisoti chithunzi.)

⁸ Tiyeni tiwone vinthu viŵili vamene venze vosiyana pa vochitika vamene ivi. Choyamba, kansi Yesu enze kuni, ndipo ni nthawe yanji yechilaŵila mawu apa Yohani 6:53-56? Yove elaŵila mawu amene aŵa kuli gulu ya Ayuda penze ku Galileya mu 32 C.E. Vamene ivi vechitika kukali pafupi-fupi chaka chimozi kuti Yesu ayambishe mwambo wa Chakulya cha Nchingulo cha Ambuye ku Yerusalemu. Chachiŵili, kansi niŵani ŵenzeuja mawu amene aŵa? Yesu elaŵila mawu amene aŵa kuli ŵanthu amene enzefuna ngako chakulya ku Galileya m’malo mwakuti aphunzile vinthu vokhuza Yehova komasoti Ufumu wake. (Yoh. 6:26) Kulaŵila chendi, Yesu pechilaŵila nkhani iyakine yamene ove aliye imvwishe, ove eleka mokulumija kumukhulupilila. Ndipo ophunzila ŵake ayakine eleka kuyenda naye pamozi. (Yoh. 6:14, 36, 42, 60, 64, 66) Ŵanthu amene awo enze osiyana ngako na atumwi 11 okhulupilika amene enze pamozi na Yesu penzeyambisha mwambo wa Chakulya cha Nchingulo cha Ambuye. Panthawe yamene iyi, atumwi ŵake 11 enze naye pamozi olo kuti enzekwanishalini kumvwisha vinthu viyakine venzeŵaphunzisa. Koma mosiyana na ŵanthu ayakine aku Galileya, atumwi ŵake okhulupilika enzekaikilalini kuti yove ni Mwana wa Mulungu ndipo efumila kululu. (Mat. 16:16) Yesu eŵatembeja atumwi ŵake pechiŵauja kuti: “Mwewo mwankhala mphela na newo m’mayeselo wangu onse.” (Luk. 22:28) Kusiyana kwa vochitika vamene ivi kuwonesha kuti pa Yohani 6:53, Yesu enzefotokozalini vakufunikila kuchita ŵanthu pa Chakulya cha Nchingulo cha Ambuye. Koma palisoti vinthu vinyinji vosiyana ngako pa vochitika viŵili vamene ivi.

KANSI MAWU ŴECHILAŴILA YESU OKUKHUZANI TYANI?

9. Kansi mawu ŵechilaŵila Yesu pa mwambo wa Chakulya cha Nchingulo cha Ambuye okata ntchito kuli gulu yotyani?

⁹ Panthawe ya Chakulya cha Nchingulo cha Ambuye, Yesu etola nkate uliye isiti nopasa atumwi ŵake, ndipo eŵauja kuti upanamila muŵili wake. Pavuli pake, yove eŵapasa vinyu ndipo eŵauja kuti wenzepanamila ‘milopa yake yapangano.’ (Mko. 14:22-25; Luk. 22:20; 1 Ako. 11:24) Nkhani yechilaŵila yove yokhuza pangano ni yofunika ngako. Pangano yanyowani yamene iyi ni yopangiwa na “ng’anda ya Isiraeli [wauzimu]”—yamene ikuti izalamulile “mu Ufumu wa Mulungu,”—osati ŵanthu onse. (Ahe. 8:6, 10; 9:15) Atumwi panthawe yamene iyo enzemvwishalini luweme vinthu viyakine, koma ove enzeyembekezela kuzozewa na mzimu utuŵa nonkhala m’pangano yanyowani pamozi na Yesu Khilisitu kululu.—Yoh. 14:2, 3.

10. Kansi pali kusiyana kotyani pakati pa vinthu vechilaŵila Yesu pa mwambo wa Chakulya cha Nchingulo cha Ambuye na vechilaŵila ali ku Galileya? (Onanisoti chithunzi.)

¹⁰ Vinthu vechilaŵila Yesu panthawe ya Chakulya cha Nchingulo cha Ambuye, venzekhuza kagulu katontho ka Akhilisitu kamene koitiwa kuti “kagulu ka mbelele.” Atumwi okhulupilika amene enze naye pamozi panthawe yamene iyo niye enze oyamba kunkhala m’mbali ya kagulu katontho kamene aka. (Luk. 12:32) Ŵanthu amene aŵa niye ŵechiuja Yesu kuti—alye nkate na kumwa vinyu. Ŵanthu ayakine amene echizankhala mbali ya kagulu kamene aka pavuli pake, nawosoti ni oyenelela kulya nkate komasoti kumwa vinyu pa mwambo wa Chakulya cha Nchingulo cha Ambuye. Akhilisitu amene aŵa niye akuyankhala kululu pamozi na Yesu. Uku ni kusiyana kuyakinesoti kulipo pakati pa Chakulya cha Nchingulo cha Ambuye na vinthu vechilaŵila Yesu penze ku Galileya. Vinthu vechilaŵila yove kuli ophunzila ŵake panthawe ya Chakulya cha Nchingulo cha Ambuye, vukhuza tyala kagulu katontho ka Akhilisitu. Koma vinthu vechilaŵila ku Galileya, vukhuza ŵanthu anyinji ngako.

11. Kansi vinthu vechilaŵila Yesu penzeyambisha mwambo wa Chakulya cha Nchingulo cha Ambuye vusiyanasoti tyani na vechilaŵila ku Galileya?

¹¹ Yesu penze ku Galileya m’chaka cha 32 C.E., enzelaŵila na Ayuda amene chinthu chikulu chenzefuna kuli yove ni chakulya. Yesu enzefuna kuŵayavya kuwona kuti pali chinthu chiyakine chofunika ngako kupambana chakulya, ndipo sembe cheŵayavya kuyafwana moyo wosasila. Komasoti Yesu eŵauja kuti ŵanthu amene emwalila azaushiwe pansiku yosilijila, ndipo azankhale na moyo kosasila. Pachapitala 6 cha Yohani, yove enzenenalini za madaliso ŵakuti azafwane ŵanthu atontho osankhiwa, monga ni mwechichitila pa Chakulya cha Nchingulo cha Ambuye. Koma penze ku Galileya, yove enena za madaliso amoyo wosasila ŵakulonjeza Mulungu kuli munthu aliyense. N’chifukwa chake yove enena kuti: “Chakulya chanikuti nizapeleke kuti chino chalo chifwane moyo, ni yamene iyi nyonfu yangu.”—Yoh. 6:51.

12. Kansi chufunika n’chinji kuti tizafwane moyo wosasila?

¹² Kansi Yesu enzetanthauza kuti wanthu onse azafwane moyo wosasila? Yayi, koma amene ‘akulya chakulya chamene ichi’, kutanthauza kuti ŵanthu akuti akafwane moyo wosasila, ni ŵala okhulupilila Yesu Khilisitu. Ŵanthu anyinji amene onena kuti ni Akhilisitu oganiza kuti angapulumuke mwa ‘kukhulupilila tyala muli [Yesu]’ nomuwona kuti ni mpulumusi wawo. (Yoh. 6:29, Baibolo ya King James) Koma kuchita vamene ivi n’kosakwanila. Chifukwa penze ŵanthu anyinji ku Galileya amene poyamba enzemukhulupilila Yesu, koma pavuli pake eleka kumukhulupilila. Ndaŵa yanji?

13. Kansi chufunika n’chinji kuti munthu ankhale wophunzila ngaye-ngaye wa Yesu?

¹³ Ŵanthu anyinji pagulu yamene iyo, enzeyenda pamozi na Yesu chifukwa chakuti enzengofuna kuti akoŵapasa vinthu vakufuna. Ove enzefuna kuti yove akoŵapojeka matenda ŵawo, kuŵapasa chakulya, komasoti kuŵaphunzisa vinthu vangawamijiwe navo. Koma Yesu efotokoza momvwika luweme kuti aliyewele pano pachalo kuzapasa tyala ŵanthu vinthu vakufuna. Yove ewela kuzaphunzisa ŵanthu kuziŵa vakufunikila kuchita kuti ankhale ophunzila ŵake ngawo-ngawo. Ove enzefunikila ‘kuwela kuli yove’, kutanthauza kuti enzefunika kumvwila venzeŵaphunzisa noyenda naye pamozi.—Yoh. 5:40; 6:44.

14. Kansi tufunikila kuchita tyani kuti tipindule na muŵili komasoti milopa ya Yesu?

¹⁴ Yesu eŵaphunzisa kuti azapeleke nyonfu komasoti milopa yake kuti ove azafwane moyo wosasila. Ove enzefunikila kukhulupilila mfundo yamene iyi ya chonadi. Kukhulupilila mfundo yamene iyi ya chonadi kwenze kofunika ngako kuli Ayuda, ndipo n’kofunikasoti masiku ŵano. (Yoh. 6:40) Tetyo, vechilaŵila Yesu pa Yohani 6:53, vutanthauza kuti tufunika kukhulupilila dipo kuti tizafwane moyo wosasila. Madaliso amene aŵa niye ŵakuyembekezela ŵanthu anyinji.—Aife. 1:7.

15-16. Kansi ni vinthu votyani vofunika vataphunzila pa Yohani chapitala 6?

¹⁵ Nkhani ya m’Baibolo yapa Yohani chapitala 6, ni yofunika ngako kuli sewo komasoti azishamwali ŵasu. Taphunzila kuti Yesu enzekonda ngako ŵanthu. Yesu penze ku Galileya echija olwala, eŵaphunzisa vokhuza Ufumu, komasoti eŵapasa chakulya penze na njala. (Luk. 9:11; Yoh. 6:2, 11, 12) Koma chinthu chofunika ngako chechiŵaphunzisa n’chakuti yove ni “chakulya chupasa moyo.”—Yoh. 6:35, 48.

¹⁶ N’chendi kuti gulu ya ŵanthu ŵechitomola Yesu kuti ‘ambelele ziyakine’, yufunikilalini napatontho kumo, kulya nkate olo kumwa vinyu pa mwambo wa Chakulya cha Nchingulo cha Ambuye. (Yoh. 10:16) Koma olo n’tetyo, ove akulya “chakulya chupasa moyo” mwanjila yophiphilisila. Ove ochita vamene ivi mwakukhulupilila nsembe ya dipo ya Yesu Khilisitu komasoti vinthu viweme vatuyembekezela chifukwa cha nsembe yamene iyi. (Yoh. 6:53) Akhilisitu amene akulya nkate na kumwa vinyu owonesha kuti ali m’pangano yanyowani, ndipo oyembekezela kuyalamulila mu Ufumu wa kululu. Tetyo, viliye kanthu keno nise ozozewa olo ambelele ziyakine, tufunikila kuiziŵa luweme nkhani ili pa Yohani chapitala 6. Nkhani yamene iyi yutiphunzisa kuti tufunikila kunkhala na chikhulupililo chotang’a kuti tikafwane moyo wosasila.