NKHANI YOPHUNZILA N.° 11
NYIMBO N.° 129 Tipitilije kupilila
Mungapitilije kutumikila Yehova olo pamukumana na vinthu vokhumudwisa
‘Wewo walimbana na mavuto osiyana-siyana chifukwa cha zina yangu.’—CHIV. 2:3.
CHOLINGA CHANKHANI
Nkhani ino, itiyavye kuwona vatingachite kuti tipitilije kutumikila Yehova olo patukumana na vinthu viyakine vokhumudwisa.
1. Ndaŵa yanji n’chinthu chiweme kunkhala m’gulu ya Yehova?
N’CHINTHU chofunika ngako kunkhala m’banja ya Yehova m’masiku ŵano osilijila amene ni ovuta ngako. Vinthu muli chino chalo pavuipila-ipila, Yehova watipasa banja yauzimu ya abale na alongo amene ni okatijana. (Sal. 133:1) Yove otiyavyasoti kutang’isha banja yamene iyi komasoti kunkhala osangalala. (Aife. 5:33–6:1) Mulungu otipasasoti nzelu zatufunikila kuti tikwanishe kulimbana na nkhaŵa zasu nonkhala na ntendele wamuntima.
2. Kansi n’chinji chatufunika kuchita, ndipo ndaŵa yanji?
2 Koma olo n’tetyo, tufunika kuchita khama kuti tipitilije kutumikila Yehova mokhulupilika. Ndaŵa yanji tunena tetyo? Chifukwa chakuti nthawe ziyakine tingakhumudwe na vochita olo vinthu vakulaŵila ayakine. Tingolimbanasoti na kusoŵa ungwilo kwasu, maka-maka keno tuphoniyesha chinthu chimo na chimo moweleja-weleja. Munkhani ino, tikambilane vochitika vitatu vamene tufunika kunkhala ŵanthu opilila (1) keno m’bale olo mulongo wachita vinthu viyakine votikhumudwisa, (2) keno muyasu wa muukwati wachita vinthu viyakine votikhumudwisa, komasoti (3) keno taphoniyesha chinthu chiyakine chikulu. Mu nkhani ino, tikambilane chochitika chilichonse pacheka-pacheka. Komasoti tikambilane vatingaphunzile kufumila kuli munthu wokhulupilika wamene otomolewa m’Baibolo.
PITILIJANI KUNKHALA OKHULUPILIKA KWA YEHOVA M’BALE OLO MULONGO AKAKUKHUMUDWISANI
3. Kansi ni vuto yotyani yakukumana nayo ŵanthu a Yehova?
3 Mavuto. Abale ayakine angankhale na viyoloŵezi vatisakondwela navo sewo. Ayakine angatikhumudwise olo kuchita vinthu mosatiganizila. Nawo akulu mumpingo ophoniyesha vinthu viyakine. Vochitika monga ni vamene ivi vingachitishe ayakine kukaikila kuti yamene iyi ni gulu ya Mulungu. Mmalo mopitilija kutumikila Mulungu “mokatijana” pamozi na abale na alongo, ove angaleke kulaŵijana na ŵanthu amene eŵakhumudwisa olo kulekelatu kusonkhana. (Zef. 3:9) Kansi ni nzelu kuchita vamene ivi? Tiyeni tikambilane za munthu muyakine otomolewa m’Baibolo wamene ekumanapo na vinthu voteti.
4. Kansi ni mavuto otyani ŵechikumana nawo ntumwi Paulo?
4 Chisanzo cha m’Baibolo. Ntumwi Paulo enzeziŵa kuti abale na alongo ŵake ni ŵanthu aliye ungwilo. Mwachisanzo, abale ayakine mumpingo waku Yerusalemu enzekhulupililalini kuti Paulo ni ntumwi wa Khilisitu. (Mach. 9:26) Pavuli pake, ŵanthu ayakine eyamba kumulaŵilila vinthu viipa pofuna kuti amuipishile mbili. (2 Ako. 10:10) Nthawe iyakine, yove ewona akulu ampingo opanga vosankha vamene sembe vekhumudwisa ŵanthu ayakine. (Agal. 2:11, 12) Ndipo nshamwali wake wapa ntima Maliko, echita vinthu vamene vemukhumudwisa ngako Paulo. (Mach. 15:37, 38) Paulo sembe eleka kukatijana na ŵanthu amene awo chifukwa enzechita vinthu vomukhumudwisa. Koma olo n’tetyo, yove epitilija kuwona viweme venzechita abale na alongo ŵake nopitilija kutumikila Yehova mwakhama. Kansi n’chinji chemuyavya Paulo kuti akwanishe kupilila?
5. Kansi n’chinji chemuyavya Paulo kuti osati afoke chifukwa cha vochita va abale na alongo ŵake? (Akolose 3:13, 14) (Onanisoti chithunzi.)
5 Paulo enzekonda abale na alongo ŵake. Chikondi cha Paulo chemuchitisha kuti akoganizila ngako minkhalidwe iweme ya abale ŵake mmalo moganizila ngako vinthu venzephoniyesha. Chikondi chimuyavya soti Paulo kukonkheja malangizo ŵechilemba yeka pa Akolose 3:13, 14. (Ŵelengani.) Ganizilani vechichita Paulo pokhululukila nshamwali wake Maliko. Olo kuti Maliko enze emusiya Paulo paulwendo wake woyamba waumishonale, yove aliyemusungile chakuntima. Pavuli pake, Paulo penzelemba kalata yake yoluta kuli Akolose kuti aŵatang’ishe, yove elaŵila mawu otembeja Maliko kuti, “onitang’isha ngako.” (Akol. 4:10, 11) Komasoti panthawe yenze mudjeli, Paulo esenga Maliko mosapita mmbali kuti alute akamuyavye. (2 Tim. 4:11) N’vowonekelatu kuti Paulo aliyewelele nvuli chifukwa cha kusoŵa ungwilo kwa abale ŵake. Kansi tuphunzila chinji kuli Paulo?
Pavuli pa nkangano wa pakati pa Paulo, Baranaba, na Maliko Paulo aliyepitilije kusunga chakuntima. Koma pavuli pake, yove esangalala kukatilasoti ntchito pamozi na Maliko (Onani ndime 5.)
6-7. Kansi tingapitilije tyani kuwonesha chikondi kuli abale na alongo ŵasu olo kuti ophoniyesha vinthu viyakine? (1 Yohani 4:7)
6 Vatuphunzilapo. Yehova ofuna kuti sewo tipitilije kukonda abale na alongo ŵasu. (Ŵelengani 1 Yohani 4:7.) Nkhilisitu muyasu akatichitila vinthu mosatiganizila, tikopewa kuganiza kuti wachitila lona kuti tikhumudwe. Tikokumbukila kuti m’bale wasu wamene uyo ochita vonse vangakwanishe kuti akokondwelesha Yehova. (Miy. 12:18) Mulungu oŵakonda atumiki ŵake okhulupilika mosasamala kanthu za vinthu vakuphoniyesha. Yove wapitilija kunkhala nshamwali wasu ndipo otisungilalini chakuntima. (Sal. 103:9) Tutembeja ngako kuti Atata ŵasu otikhululukila! Tetyo, tiyeni nase tikokhululukila ayasu!—Aife. 4:32–5:1.
7 Tikokumbukila kuti tili kumapeto ngako-ngako kwa masiku osilijila, n’chifukwa chake tufunika kupitilija kunkhala okatijana ngako na abale na alongo ŵasu. N’vowonekelatu kuti mavuto akulile-kulile. Ndipo tingamangiwe noikiwa mudjeli chifukwa chachikhulupililo chasu. Vamene ivi vikezetichitikila, tizafunikile ngako thandizo ya abale na alongo ŵasu kupambana kale yonse. (Miy. 17:17) Ganizilani vechitikila nkulu muyakine waku Spain, zina yake Josep.a Yove pamozi na abale ayakine eikiwa m’djeli chifukwa chokana kuloŵelela ndale. Yove enena kuti: “Chifukwa chakuti kudjeli kwenzeve kusungilana nkhani zachisinsi, venze vosavuta kukalipijana muyake na muyake. Sewo tenzefunika kulolelana nokhulukilana muyake na muyake. Vamene ivi vetiyavya kuti tipitilije kunkhala okatijana komasoti kutetezana. Kudjeli tenze pakati pa akaidi asatumikila Yehova. Nthawe iyakine newo nechitiwa kwanja, ndipo nenzefunika kuikiwa pulasitala, chifukwa chavamene ivi nenzekwanishalini soti kuchita vinthu viyakine paneka. Koma m’bale muyakine enzeniyavya kuwasha vovwala noniyavya ntchito ziyakine. Newo newona chikondi ngacho-ngacho pa nthawe yovuta ngako monga niyamene iyo.” Tili na vifukwa viweme ngako vosilijila mokulumija kusamvwana kulikonse kwatingankhale nako na abale ŵasu!
PITILIJANI KUNKHALA OKHULUPILIKA KWA YEHOVA MUYANU WA MUUKWATI AKAKUKHUMUDWISANI
8. Kansi mabanja okumana na mavuto otyani?
8 Mavuto. Ŵanthu onse amene ali pabanja okumana na mavuto. Baibolo yanena momvwika luweme kuti amene oloŵa m’banja, azakumane na “mavuto pamoyo wawo.” (1 Ako. 7:28) Ndaŵa yanji? Chifukwa chakuti banja ni nkatijano wa ŵanthu aŵili amene aliye ungwilo. Aliyense onkhala na umunthu, vakukonda, komasoti maganizo osiyana na amuyake. M’banja, ŵanthu angankhale osiyana chinkhalidwe olo olelewa mosiyana. N’chifukwa chake m’kupita kwanthawe, onse aŵili mwanalume na mwanakazi, angakwanishe kuwona nkhalidwe iyakine yali nayo muyake yamene akaliyeloŵa m’banja aliyekwanishe kuiziŵa. Iyakine mwa minkhalidwe yamene iyo ingayambishe mavuto. Mmalo mokumbukila kuti nthawe ziyakine onse aŵili angankhale ophoniya nochita vinthu mokatijana polimbana na vuto yawo, ove angasankhe kuimba mulandu muyawo wa muukwati. Mabanja ayakine, owona kuti njila yosilijila mavuto ni kupatukana olo kusuzulana. Koma kansi kupatukana olo kusuzulana niye kungasilije mavuto?b Tiyeni tikambilane za munthu muyakine otomolewa m’Baibolo wamene ekwanisha kupilila olo kuti enzekumana na mavuto akulu ngako m’banja mwake.
9. Kansi Abigaeli enzekumana na vuto yotyani?
9 Chisanzo cha m’Baibolo. Abigaeli, enze elunguliwa na Nabala wamene Baibolo yunena kuti enze munthu watyala-tyala komasoti muipa. (1 Sam. 25:3) Chenzelini chinthu chipepu kuli Abigaeli kunkhala m’banja na mwanalume wotetyo. Venze vosavuta kuli Abigaeli kuyamba kusakila njila kuti alekane na mwanalume wake. Davide wamene enzeyembekezela kunkhala mfumu ya Aisiraeli enzefuna kupaya Nabala, chifukwa chakuti yove enze elaŵila vinthu vonyoza yove pamozi na analume ŵenze nawo, ndipo Abigaeli sembe ewona kuti wamene uyo ni mwayi wake. (1 Sam. 25:9-13) Abigaeli sembe echingothaŵa nomusiya mwanalume wake kuti apaiwe na Davide. Koma yove aliyechite tetyo. Mmalo mwake, eluta kuyamupapatila Davide kuti osati apaye mwanalume wake Nabala. (1 Sam. 25:23-27) Koma kansi n’chinji chemulimbikisa kuti achite vamene ivo?
10. Kansi chingankhale chinji chemulimbikisa Abigaeli kuti apitilije kupilila mavuto am’banja mwake?
10 Abigaeli enzekonda Yehova, ndipo enzelemekeza mfundo zake pankhani ya ukwati. N’vosakaikisha kuti yove enzeziŵa mawu ŵechilaŵila Mulungu kuli Adamu na Hava pechingoti wankhazikisha banja yoyambilila. (Gen. 2:24) Abigaeli enzeziŵa kuti ukwati n’chinthu chopatulika kwa Yehova. Yove enzefuna kuchita vinthu vokondwelesha Mulungu, ndipo payakine vamene ivi niye vemulimbikisa kuchita vonse vangakwanishe kuti ateteze ŵanthu am’banja mwake kupamikijapo mwanalume wake. Yove echitapo kwanthu mokulumija kuti apulumushe Nabala kuli Davide. Komasoti yove enzewokonzeka kupepesa olo kuti niyovelini wamene enzewophoniya. Kulaŵila chendi, Yehova enzemukonda mwanakazi wotang’a ntima wamene uyu komasoti wokonzeka kuchitapo kanthu. Kansi ŵanthu olungulana angaphunzile chinji pa chisanzo cha Abigaeli?
11. (a) Kansi Yehova oyembekezela chinji kuli ŵanthu olungulana? (Aifeso 5:33) (b) Kansi mwaphunzila chinji pa khama yechichita Carmen kuti ateteze banja yake? (Onanisoti chithunzi.)
11 Vatuphunzilapo. Yehova oyembekezela kuti mwanalume na mwanakazi akonkhala mokatijana m’banja olo kuti muyake ochita vinthu vamene vusokoneza ntendele m’banja mwawo. Mulungu osangalala ngako akawona mwanalume olo mwanakazi ochita vonse vangakwanishe ponkhazikisha ntendele m’banja komasoti powonesha chikondi na ulemu. (Ŵelengani Aifenso 5:33.) Ganizilani chisanzo cha Carmen. Pavuli pavyaka pafupi-fupi 6 kufumila pechilunguliwa, Carmen eyamba kuphunzila Baibolo na Amboni za Yehova ndipo ebatizika, koma enzefunika kupilila vinthu vinyinji. Yove eyeja-yeja kuteteza banja yake kwa vyaka vokwanila 50, komasoti kuwonesha chikondi na ulemu. Yove efotokoza kuti: “Mwanalume wangu aliyekondwele peninkhala wa Mboni. Yove eyamba kuzonda Yehova, kuchita vinthu viyakine kuti newo nikhumudwe, komasoti kuniyofya kuti anileke. M’kupita kwavyaka, newo neyamba kumumvwisha mwanalume wangu ndipo nenzeyeja-yeja kumulaŵija mowama ntima. Chinthu cheniyavya kuti nipitilije kuteteza banja yangu ni kuziŵa kuti ukwati n’chinthu chopatulika kwa Yehova. Newo niliyeleke kuchita vonse vaningakwanishe poteteza banja yangu chifukwa nenzekonda Yehova.”c Keno namwe mukumana na mavuto m’banja mwanu ziŵani kuti Yehova azakuyavyeni kuti mukwanishe kupilila.
Kansi mwewo muphunzilapo chinji pa khama yechichita Abigaeli kuti ateteze ŵanthu am’banja mwake? (Onani ndime 11.)
OSALEKA KUTUMIKILA YEHOVA OLO MUKAPHONIYESHA CHINTHU CHIKULU
12. Kansi ni mavuto otyani ŵatingakumane nawo pavuli pakuti tachita chimo ikulu?
12 Mavuto. Munthu akachita chimo ikulu angafoke ngako. Baibolo yuwonesha kuti vinthu vatuphoniyesha vingachitishe ntima wasu kunkhala ‘wokezuka komasoti wofwaika.’ (Sal. 51:17) M’bale muyakine zina yake Robert, eyeja-yeja mwakhama kwavyaka vinyinji kuti ankhale ntumiki wothandiza. Koma pavuli pake, echita chimo ikulu ndipo eziŵa kuti wakhumudwisa Yehova. Yove efotokoza kuti: “Chikumbuntima changu chenzenilema ngako, nenzelimvwa monga nili pansi pachisime chonoka. Nenzelila komasoti kupemphela kwa Yehova, koma panthawe yamene iyo nenzewona kuti Yehova angaimvwelini soti pemphelo yangu. Nenzelikonsha kuti kansi Mulungu angamvwe tyani pemphelo yangu pakuti namukhumudwisa ngako?” Tikachita chimo ikulu tingakhumudwe ngako, komasoti tingayambe kuganiza kuti Yehova watisiya ndipo paliye chifukwa chopitilijila kumutumikila. (Sal. 38:4) Keno mwewo mwelimvwapo kale mwanjila yamene iyi, ganizilani za munthu muyakine wokhulupilika wamene epitilija kutumikila Yehova olo kuti echita chimo iyakine ikulu ngako.
13. Kansi ni vinthu votyani vechiphoniyesha Petulo, ndipo ni chimo yanji ikulu yechichita?
13 Chisanzo cha m’Baibolo. Usiku Yesu akaliyemwalila, Petulo ephoniyesha vinthu moweleja-weleja vamene vechitisha kuti achite chimo ikulu ngako. Poyamba, Petulo elidalila ngako ndipo efwika ponena kuti apitilije kunkhala wokhulupilika kuli Yesu olo kuti ophunzila ayake amuthaŵe. (Mko. 14:27-29) Pavuli pake, penze mmunda wa getsemani Petulo ekangiwa moweleja-weleja kuti apitilije kunkhala tuni. (Mko. 14:32, 37-41) Komasoti gulu ya ŵanthu peifwika kuti izamange Yesu, Petulo ethaŵa. (Mko. 14:50) Pamapeto pake, Petulo ekana Yesu moweleja-weleja kwamaulwendo atatu, mwakuti echita kulumbila molitembelela kuti omuziŵalini. (Mko. 14:66-71) Kansi Petulo echita tyani pechiziŵa kuti wachita chimo ikulu ngako pokana Mwana wa Mulungu? Yove elimvwila chisoni ngako ndipo eyamba kulila chifukwa chovutika muntima. Kulaŵila chendi, yove efwaika ntima chifukwa chakukula kwa chimo yechichita. (Mko. 14:72) Ganizilani tyala mwechivutikila muntima penzewona nshamwali wake Yesu opaiwa pachimuti pavuli pa maawazi atontho tyala. Petulo eliwona kuti ni watyala-tyala ngako, komasoti munthu aliye kumo na ntchito.
14. Kansi n’chinji chemuyavya Petulo kuti apitilije kutumikila Yehova? (Onani chithunzi .)
14 Pali vinthu vinyinji vamene vemuyavya Petulo kuti akwanishe kupilila nopitilija kutumikila Yehova. Chinthu choyamba, yove enzelipatulalini; yove eluta kuli abale auzimu amene mosakaikila emuyavya nomutonthoja. (Luk. 24:33) Kuyangijila pamene apo, Yesu pechingoti waushiwa ewonekela kuli Petulo ndipo mosakaikila emutang’isha. (Luk. 24:34; 1 Ako. 15:5) Pavuli pake, mmalo molimbana naye Petulo chifukwa cha vinthu vechiphoniyesha, Yesu emunkhazika ntima pansi nshamwali wake wamene uyo pomuuja kuti alondele maudindo ayakine anyinji. (Yoh. 21:15-17) Petulo enzeziŵa kuti wachita chimo ikulu ngako, koma aliyeleke kuchita vinthu viweme. Ndaŵa yanji? Chifukwa chakuti enzekaikilalini kuti Ambuye ŵake Yesu, aliyemusiye. Komasoti ophunzila ayake epitilija kumuyavya. Kansi tingaphunzile chinji kufumila pachisanzo cha Petulo?
Lemba ya Yohani 21:15–17 yuwonesha kuti Yesu aliyemusiye Petulo, ndipo vamene ivi vemuyavya kuti akwanishe kupilila (Onani ndime 14.)
15. Kansi Yehova ofuna kuti tikokhulupilila chinji? (Salimo 86:5; Aloma 8:38, 39) (Onanisoti chithunzi.)
15 Vatuphunzilapo. Yehova ofuna kuti tikokhulupilila kuti otikonda ndipo otikhululukila vophoniya vasu. (Ŵelengani Salimo 86:5; Aloma 8:38, 39.) N’chendi kuti tikachita chimo tuliimba mulandu ndipo kuchita vamene ivi n’kuphoniyalini. Komasoti kuliimba mulandu kutiyavya. Koma olo n’tetyo, tufunika kupewa kuganiza kuti Mulungu waleka kutikonda ndipo angatikhululukile lini. Mmalo mwake tufunika kusakila thandizo mokulumija. Robert watatomola poyamba enena mosimikijila kuti kusakila thandizo n’kofunika pechifotokoza kuti: “Newo niponela muchimo chifukwa nenzeliwona kuti nine wotang’a ngako ndipo ningagonjelini pa mayeselo. Penisakila thandizo kuli akulu neyamba kuwona kuti Yehova enze akaliyeleka kunikonda, komasoti Mulungu enzekatishila ntchito abale amene awo pofuna kuniwonesha chikondi chake. Akulu aliyenisiye. Ove eniyavya kusimikijila kuti naye Yehova aliyenisiye.” Nase tikokhulupilila kuti Yehova otikonda na ntima wonse komasoti otikhululukila tikalapa machimo ŵasu, kusakila thandizo kuli abale, komasoti kuchita vonse vatingakwanishe popewa kuwelejelasoti machimo amene awo. (1 Yoh. 1:8, 9) Keno tukhulupilila kuti Yehova otikonda ndipo niwokonzeka kutikhululukila tizalekelini kumutumikila olo tikezephoniyesha chinthu chikulu.
Kansi mwewo mungamvwe tyani mukalondela thandizo kufumila kuli akulu amene okata ntchito mwakhama? (Onani ndime 15.)
16. Ndaŵa yanji mwewo mwasimikija ntima kupitilija kutumikila Yehova?
16 Yehova otembeja ngako vonse vatuchita pomutumikila m’masiku ŵano osilijila amene ni ovuta ngako. Ndipo moyavyiwa na Yehova tingakwanishe kupitilija kupilila pomutumikila olo tikakumana na vinthu vokhumudwisa. Tingapitilije kukonda abale na alongo ŵasu komasoti kuŵakhululukila akatikhumudwisa. Komasoti tingawoneshe kuti tumukonda ngako Mulungu ndipo tulemekeza ukwati mwakuchita vonse vatingakwanishe posilija kusamvwana kwamene kungankhalepo pakati pa sewo na muyasu wa muukwati. Ndipo keno tachita chimo ikulu, tikosakila thandizo kwa Yehova, kuvomekeja kuti yove ni wachikondi na wokhululuka, nopitilija kumutumikila. Tiyeni tikokhulupilila kuti tizalondele madaliso anyinji keno ‘tingalekelini kuchita viweme.’—Agal. 6:9.
KANSI TINGAPITILIJE TYANI KUTUMIKILA YEHOVA . . .
keno m’bale olo mulongo watikhumudwisa?
keno muyasu wa muukwati watikhumudwisa?
keno tachita chimo ikulu?
NYIMBO N.° 139 Ganizila kuti uli m’chalo chanyowani
a Mazina ayakine achinjiwa.
b Baibolo yulesha kusilija ukwati ndipo yuphunzisa kuti kupatukana kupasalini ufulu mwanalume olo mwanakazi wolungulana na munthu muyakine. Koma olo n’tetyo, pali vifukwa viyakine vikulu-vikulu vamene vingachitishe Nkhilisitu kusankha kuti apatukane na muyake wa muukwati. Onani mawu akumapeto 4 akuti “Kansi olungulana angapatukane pa vifukwa votyani” m’buku ya Sangalalani na moyo kosasila!.
c Onani chisanzo chiyakine muvidiyo yapa jw.org yakuti Osasemphewa na ntendele wochita yejelela!—Darrel na Deborah.