Malifalensi a Utumiki komasoti Moyo wasu wachikhilisitu kabuku kamisonkhano
© 2022 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
MARCH 6-12
CHUMA CHUPEZEKA M’MAWU A MULUNGU | 1 MBIRI 23-26
“Kulambila kwa pakachisi kwenzenkhala kwadongosolo ngako”
it-2 pedji 241
Alevi
Ntchito ya Alevi yenze yolinganijiwa luweme mu ulamulilo wa Davide, mwenze ololela, akapitawo, oweluza, amalonda apa miliyango, ansunga chuma, pamozi na chiŵelengelo chikulu cha ŵanthu enzeyavya ansembe m’kachisi, m’mabwalo, m’vipinda volyelamo, pa vopeleka, pa nsembe, pa ntchito yoyelesa, pa kupima vinthu komasoti pa ntchito za amalonda. Alevi oimba egaŵiwa m’magulu 24 molingana na magulu ŵa ansembe, ndipo enzetumikila mochinjana-chinjana. Kuti aziŵe wamene angakate ntchito zamene izi enzechita madjiki. Pa nkhani ya magulu ya amalonda apa miliyango, na magawo ayakine apa miliyango enze esankhiwa soti chimozi-mozi.—1Mb 23, 25, 26; 2Mb 35:3–5, 10.
it-2 pedji 686
Wansembe
Pa utumiki wapa kachisi ansembe enzelinganijiwa pansi pa akapitawo osiyana-siyana. Vinthu vinyinji venzekonzewa popeleka mautumiki ayakine. Gulu iliyonse ya magulu 24 yenzetumikila kamozi sondo iliyonse, ndipo yenzepasiwa ntchito kaŵili pa chaka. Mwachiwonekele ansembe onse enzetumikila pa nthawe ya vikondwelelo pamene nsembe masauzande anyinji zenzepelekewa na ŵanthu, monga ni mwechichitila popatulila kachisi. (1Mb 24:1-18, 31; 2Mb 5:11; yelekezelani na 2Mb 29:31-35; 30:23-25; 35:10-19.) Wansembe enzetumikila pa nthawe iyakine malinga keno aliyesokoneze ntchito ziyakine zamene ansembe zenzepasiwa. Mokatijana na miyambo ya arabi, mu nthawe ya moyo wa Yesu pano pachalo, ansembe enze anyinji, mwakuti utumiki wapa sondo imozi wenzegaŵiwa pakati pa mabanja osiyana-siyana amene enzepanga dela yamene iyo, banja iliyonse yenzetumikila nsiku imozi olo kupitililapo mokatijana na kupaka kwawo.
it-2 pedji 451-452
Nyimbo
Mokatijana na ntchito yokonzekela kachisi wa Yehova, Davide esankha Alevi 4.000 kuti akoimba nyimbo. (1Mb 23:4, 5) Muli amene aŵa, 288 enze “ophunzisiwa kuimbila Yehova, onse amene aŵa enze akaswili poimba.” (1Mb 25:7) Pamakonzedwe amene aŵa penze ŵanthu atatu oziŵa kuimba amene enzesogolela monga Asafu, Hemani na Yedutuni (wamene enzeitiwa soti kuti Etani). Powona kuti aliyense wa analume amene aŵa enze wovyalika kuli mmozi wa ŵana atatu a Levi, Gerisomu, Kohati na Merari, tetyo mabanja atatu akulu-akulu a Alevi niye enzepanamila mu gulu ya oimba nyimbo zapa kachisi. (1Mb 6:16, 31-33, 39-44; 25:1–6) Ŵana ŵa analume atatu ŵatatomola palulu apa enzepo 24, ndipo onse enze mu gulu ya oimba ŵala ŵatanena kuti enzekwana 288. Mwana aliyense kuti amusankhe echita madjiki kuti ankhale nsogoleli wa gulu imozi ya oimba. Pali ŵala ŵenzesogolela penze “akaswili” ayakinesoti 11, esankhiwa muli ŵana ŵake komasoti Alevi ayakine. Kuti chiŵelengelo cha Alevi oimba chipezeke 288 tikatishila ntchito njila iyi ([1+11] x 24 = 288) akaswili oimba achilevi, molingana na ansembe nawo enzegaŵiwe m’magulu 24. Keno onse ‘enzephunzisiwa’ okwana 3.712 kuti enze egaŵiwa teti, sembe avaleji yenze ipitilila na ŵanthu 155 pa gulupu imozi pa magulu 24 enzegaŵiwe, vamene vutanthauza kuti penze Alevi pafupi-fupi 13 m’magulu osiyana-siyana mwenzephunzilila kuimba kuli kaswili aliyense. (1Mb 25:1-31) Pakuti enzelija malipenga enze ansembe, vuwoneka kuti penzefunika Alevi anyinji oimba.—2Mb 5:12; yelekezelani na Nu 10:8.
it-1 pedji 898
Malonda wapa muliyango
M’kachisi. Wasala patontho kufwa, Mfumu Davide elinganija luweme Alevi na antchito a pakachisi, kupamikijapo amalonda apa miliyango, amene enzepo 4.000. M’magulu ŵawo ove enzewela masiku 7 nsiku imozi. Ove enze na udindo wogading’a ng’anda ya Yehova na kuwona kuti viseko vaseguliwa novaliwa pa nthawe yoyenelela. (1Mb 9:23-27; 23:1–6) Kuyangijila pa ntchito ya amalonda, ayakine enzesamalila vopeleka venzeleta ŵanthu kuti vikatishiliwe ntchito pa kachisi. (2Mf 12:9; 22:4) Pavuli pake, pamene mkulu wa ansembe Yehoyada pechizoza Yowasi kunkhala mfumu, amalonda apalulu eikiwa pamiliyango ya pakachisi kuti ateteze Yowasi wamene enze mwana kuli Mfumukazi Ataliya wamene enze woshusha. (2Mf 11:4-8) Pamene Mfumu Yosiya pechisilija kulambila mafano, amalonda apa muliyango eyavyako kuchosa vinthu m’kachisi venzekatishila ntchito polambila Baala. Pavuli pake echiyavishoka kunja kwa tawuni yamene iyo.—2Mf 23:4.
Kusakila-sakila Mfundo zingatiyavye
Kulambila kwachendi kungakuyavyeni kunkhala wosangalala ngako
10 Tulambila Yehova keno tuimba nyimbo pamozi na abale na alongo ŵasu. (Sal. 28:7) Aisiraeli enzewona kuti kuimba nyimbo ni mbali yofunika ngako pa kulambila kwawo. Mfumu Davide esankha Alevi okwana 288, kuti ankhale oimba pa kachisi. (1 Mbiri 25:1, 6-8) Masiku ŵano, tingawoneshe kuti tumukonda Mulungu keno tumuimbila nyimbo zachitamando. Tufunikalini kuchitankhala na lizu iweme kuti tichite vamene ivi. Ganizilani chisanzo ichi: Tikolaŵila, “tonse tuphoniya nthawe zinyinji,” koma vamene ivi vutikangishalini kuti tikolaŵila mumpingo komasoti mu utumiki. (Yak. 3:2) Molingana na vamene ivi, tufunikalini kulola kuti kudela nkhaŵa zakuti tuimbalini luweme kutikangishe kuimba nyimbo zotamanda Yehova.
MARCH 13-19
CHUMA CHUPEZEKA M’MAWU A MULUNGU | 1 MBIRI 27-29
“Malangizo achikondi ŵechipeleka tata kuli mwana wake”
w05 15/2 pedji 19 ndim. 9
Kuteteza zina yasu monga Akhilisitu
9 Chiziŵeni luweme chendi cha m’Baibolo. Patontho na patontho tingaluŵe kuti nise atumiki a Yehova keno utumiki wasu wamene oyo uyendelalini pamozi na kuziŵa luweme Malemba. (Afilipi 1:9, 10) Mkhilisitu aliyense, kaya ni wachilumbwana olo wachikulile, ofunika kunkhala na umboni wakuti yove payeka akokhutila nawo umboni wakuti vakukhulupilila ni chendi cha m’Baibolo. Paulo ensenga okhulupilila ayake kuti: “Simikijilani vinthu vonse; katani mwamphamvu chamene chili chiweme.” (1 Atesalonika 5:21) Akhilisitu achilumbwana amene ofumila m’mabanja oyopa Mulungu ofunika kuziŵa kuti ove ŵeka angankhalelini Akhilisitu achendi mwakungodalila tyala chikhulupililo cha makolo ŵawo. Davide elimbikisa Solomo, mwana wake ngaye-ngaye kuti ‘ziŵa Mulungu watata ŵako, umutumikile na ntima wamphumbulu.’ (1 Mb 28:9) Venzelini vokwanila kwa Solomo wachilumbwana wamene uyo kungololela mwamene atata ŵake amene awo mwakutang’ishila chikhulupililo chawo mwa Yehova. Nayesoti enzefunika kumuziŵa Yehova, ndipo echita chendi vamene ivo. Yove esenga Mulungu kuti: “Munipase nzelu na kuziŵa vinthu kuti nikokwanisha kusogolela ŵanthu amene aŵa, pakuti niŵani angaweluze ŵanthu ŵanu anyinji teti amene aŵa.”—2 Mbiri 1:10.
w12 15/4 pedji 16 ndim. 13
Pitikijani kutumikila Yehova na ntima wamphumbulu
13 Kansi tuphunzilapo chinji? Vunkhala vokondwelesha tikopezeka pa misonkhano komasoti mu utumiki wakumunda nthawe zonse. Koma kutumikila Yehova na ntima wamphumbulu kutanthauzalini kuchita tyala vamene ivo. (2 Mbiri 25:1, 2, 27) Keno Mkhilisitu mu ntima mwake okonda mphela “vinthu va vakuvuli,”—kapena kuti vinthu viyakine vawuku kuchalo—ushamwali wake na Mulungu unkhala pa ngozi. (Lk. 17:32) Tingakwanishe kunkhala ‘oyenelela ufumu wa Mulungu’ peka-peka keno ‘Tunyansiwa na chiipa, nokatishisha chiweme.’ (Aro. 12:9; Lk. 9:62) Olo kuti vinthu viyakine m’chalo ichi cha Satana vingawoneke vothandiza kapena vokondwelesha, tufunikila kusamala kuti osati chinthu chilichonse chitikangishe kutumikila Yehova na ntima wonse.—2 Akor. 11:14; ŵelengani Afilipi 3:13, 14.
w17.09 pedji 32 ndim. 20-21
“Tang’a ntima . . . ndipo kata ntchito yamene iyi”
20 Mfumu Davide euja Solomo kuti Yehova ankhale naye mpaka ntchito yonse yomanga kachisi wamene uyo izasile. (1 Mbiri 28:20) Vuwoneka kuti Solomo enzeganizila ngako mawu amene aŵa, ndipo emuyavya kuti osati akozidelela chifukwa chakuti enze akali ntontho komasoti enzeziŵalini vinthu vinyinji. Yove etang’a ntima noyamba kukata ntchito yamene iyo, ndipo Yehova emuyavya kuti asilije kumanga kachisi wamene uyo muweme kwa vyaka 7 tyala na hafu.
21 Yehova angatiyavyesoti kuti tikochita vinthu motang’a ntima nokwanilisha ntchito yasu m’banja komasoti mumpingo. (Yes. 41:10, 13) Osati tikokaikila kuti tikankhala otang’a ntima polambila Yehova, yove atidalise palipano komasoti kusogolo. Tetyo tiyeni tonse “tinkhale otang’a ntima . . . nopitilija kukata ntchito” ziweme.
Kusakila-sakila Mfundo zingatiyavye
w17.03 pedji 29 ndim. 6-7
Muyasu akankhala pa mavuto
Davide enzekatijanasoti na ŵanthu ayakine amene enkhala mphela okhulupilika kuli yove pa nthawe ya mavuto. Mmozi wa ŵanthu amene aŵa enze Husai ndipo Baibolo yunena kuti yove enze “muyake wa Davide.” (2 Sam. 16:16; 1 Mbiri 27:33) Vuwoneka kuti Husai enzekata ntchito ku ng’anda ya mfumu yamene iyi ndipo nthawe ziyakine enzetumiwa kuchita vinthu vachisinsi.
Pamene mwana wa Davide zina yake Abisalomu penzefuna kulonda ufumu, Aisiraeli anyinji enkhala kumbali yake. Koma Husai enkhala kumbali ya Davide. Davide pechithaŵa, Husai eluta naye pamozi. Davide ekhumudwa ngako powona kuti ŵanthu ŵenzekhulupilila komasoti mwana wake ngaye-ngaye amuyalukila. Koma Husai enkhala mphela wokhulupilika kwa Davide ndipo eika moyo wake pangozi nochita vechimuuja Davide kuti chiwembu cha Abisalomu chikange. Sikuti Husai echingochita vamene ivi chifukwa chakuti enzekata ntchito kwa mfumu. Koma n’chifukwa chakuti enze wokhulupilika kuli muyake wamene uyu.—2 Sam. 15:13-17, 32-37; 16:15–17:16.
MARCH 20-26
CHUMA CHUPEZEKA M’MAWU A MULUNGU | 2 MBIRI 1-4
“Mfumu Solomo aliyepange chosankha chanzelu”
it-1 pedji 174 ndim. 5
Masodja
Mu ulamulilo wa Solomo malamulo anyowani elembewasoti m’mabuku a nkhondo a Isiraeli. Ulamulilo wake wenze wantendele, koma olo n’tetyo enze eyangijila mahosi na magaleta. (Onani mawu akuti GALETA.) Kanyinji-kanyinji mahosi amene aŵa enzeguliwa kuchokela ku Iguputo. Matawuni onse enzefunika kumangiwa mu dela yonse yamene iyo kuti akwanishe kugaŵa magulu ankhondo anyowani amene aŵa. (1Mf 4:26; 9:19; 10:26, 29; 2Mb 1:14-17) Koma olo n’tetyo, Yehova aliyedalise luso ya Solomo yamene iyi, ndipo imfwa yake na kugaŵikana kwa ufumu wamene uyo kwichitisha kuti gulu ya nkhondo ya Isiraeli inkhale itontho. Monga mwechilembela Yesaya pavuli kuti: “Soka kuli ŵanthu amene oluta ku Iguputo kuyasenga thandizo. Ove odalila tyala mahosi wamba na kukhulupilila magaleta a nkhondo, chifukwa chakuti ni anyinji. Odalilasoti mahosi akulu-akulu chifukwa chakuti ali na mphamvu ngako, koma aliyeloleshe kuli Ntuŵa wa Isiraeli ndipo aliyesakile-sakile Yehova.”—Yes 31:1.
it-1 pedji 427
Galeta
Mu Isiraeli, mwenze mukaliye nkhalako gulu ya nkhondo ikulu ya magaleta mpaka mu nthawe ya Solomo. Chifukwa cha vamene ivi, Mulungu enze eichenjeja mfumu yamene iyo kuti yenzefunikilalini kunkhala na mahosi anyinji, chifukwa ntundu wa Isiraeli ungayambe kudalila magulu amene awo. Lamulo yamene iyi ichefya kukatishila ntchito magaleta, chifukwa mahosi amene awo niye enzedonsa magaleta amene awo. (De 17:16) Samueli penzechenjeja za malamulo ŵamene mafumu ŵenze kuzafuna kuli ŵanthu amene awo, yove eŵauja kuti: “Izatole ŵana ŵanu kuti akoyenda pa magaleta ŵake nokwela pamahosi ŵake, ndipo ayakine mwa ŵana ŵanu amene awo akoutuka pasogolo pa magaleta ŵake.” (1Sa 8:11) Abisalomu na Adoniya, pofuna kulonda ufumu, aliyense ezipangila galeta yamene yenzenkhala na analume 50 outuka pasogolo pake. (2Sa 15:1; 1Mf 1:5) Davide pechigonjesa mfumu yaku Zoba, esunga mahosi 100 na magaleta ŵake.—2Sa 8:3, 4; 10:18.
Mfumu Solomo, pogaŵa gulu ya nkhondo ya Isiraeli, ayangijila chiŵelengelo cha magaleta kufwika pa 1.400. (1Mf 10:26, 29; 2Mb 1:14, 17) Kuyangijila pali Yerusalemu, matauni ayakine amene otomolewa kuti matauni a magaleta, enze na malo apadela osungilako vida vonse va nkhondo vamene ivi.—1Mf 9:19, 22; 2Mb 8:6, 9; 9:25.
Kusakila-sakila Mfundo zingatiyavye
w05 1/12 pedji 19 ndim. 6
Mfundo zikulu-zikulu za m’buku ya 2 Mbiri
1:11, 12. Pempho ya mfumu Solomo iwonesha Yehova kuti vinthu veyenzefuna ngako muntima mwaine nikufwana nzelu na kuziŵa vinthu. N’chendi, mapemphelo ŵasu kwa Mulungu owonesha vaukonda ntima wasu. Tetyo, ni bwino kuganizila mofasa za vinthu vatulaŵila m’mapemphelo wasu.
MARCH 27–APRIL 2
CHUMA CHUPEZEKA M’MAWU A MULUNGU | 2 MBIRI 5-7
“Ntima wangu unkhale pamalo ŵano nthawe zonse”
w02 15/11 pedji 5 ndim. 1
Osaleka kusonkhana pamozi
Pavuli pake, Davide pechinkhala mfumu mu Yerusalemu, ewonesha kuti enze wofunishisha na ntima wonse kumanga nga’nda yamene ingalemekeze Yehova. Koma powona kuti Davide enze munthu wankhondo, Yehova emuuja kuti: “Umangelini ng’anda ili na zina yangu.” Mmalo mwake, Yehova esankha mwana wake Solomo kuti amange kachisi. (1 Mbiri 22:6-10) Solomo epatulila kachisi wamene uyu mu 1026 B.C.E., pechisilija ntchito yomanga kachisi yamene itola vyaka 7 na hafu. Yehova evomekeja ng’anda yamene iyo ponena kuti: “Natuŵisha ng’anda yamene iyi yawamanga poikapo zina yangu mpaka kale-kale, ndipo menso ŵangu na ntima wangu akonkhala pamene apa nthawe zonse.” (1 Mafumu 9:3) Yehova sembe eleta madaliso pa ng’anda yamene iyo kuti Aisiraeli enze epitilija mphela kunkhala okhulupilika. Koma keno angaleke kuchita viweme, Yehova sembe aliyeŵavomekejesoti malo amene awo, ndipo ng’anda yamene iyo sembe inkhala matongwe.’—1 Mafumu 9:4-9; 2 Mbiri 7:16, 19, 20.
it-2 pedji 1077-1078
Kachisi
Mbili. Kachisi wamene uyu enkhalapo mpaka mu 607 B.C.E., pechiza wonongewa na gulu ya nkhondo ya Babulo yamene yenze sogolelewa na Mfumu Nebukadinezara. (2Mf 25:9; 2Mb 36:19; Yer 52:13) Chifukwa chakuti a Israeli eyamba kulambila kwa wenye, Mulungu elola mitundu iyakine kuvutisha Yuda na Yerusalemu, ndipo nthawe ziyakine itola chuma cha m’kachisi. Kachisi eyamba kunyalanyaziwa kwa nthawe itali. Mfumu Sisaki yaku Iguputo itola chuma chawo mu (993 B.C.E.) m’masiku a Rehobowamu mwana wa Solomo, pafupi-fupi vyaka 33 tyala kuchokela peyinkhazikishiwa. (1Mf 14:25, 26; 2Mb 12:9) Mfumu Asa mu (977-937 B.C.E.) enzelondela ulemu chifukwa cha ng’anda ya Yehova, koma mmalo mwakuti ateteze Yerusalemu yove mopusa echitila chinyengo Mfumu Beni-hadadi woyamba waku Siriya, popeleka siliva na golide wochokela mu chuma cha m’kachisi, kuti afwaye pangano yake na Basa Mfumu ya Isiraeli.—1Mf 15:18, 19; 2Mb 15:17, 18; 16:2, 3.
Kusakila-sakila Mfundo zingatiyavye
w10 1/12 pedji 11 ndim. 7
Yove oziŵa luweme “ntima wa ŵana a ŵanthu”
Pemphelo ya Solomo yamene iyi niyolimbikisa ngako. Nthawe ziyakine ŵanthu a yasu angamvwishelini ‘mulili na ululu wasu’ kapena kuti mwamene mwatumvwila mu ntima mwasu. (Miyambo 14:10) Koma Yehova oziŵa mitima yasu ndipo otidela nkhaŵa ngako. Kupemphela kuli yove mofumila pansi pa ntima kungatiyavye kupilila mavuto ŵatingakumane nawo. Baibolo yunena kuti: “pamumutulila nkhaŵa zanu zonse, pakuti yove okudelani nkhaŵa.”—1 Petulo 5:7.
APRIL 10-16
CHUMA CHUPEZEKA M’MAWU A MULUNGU | 2 MBIRI 8-9
“Yove enzelemekeza nzelu”
w99 1/11 pedji 20 ndim. 4
Mwamene ayakine mwechiwoneshela ntima wopasa
N’chendi kuti mfumukazi yaku sheba itola nthawe itali yuyeja-yeja kuti ikatandale na Solomo. Vuwoneka kuti sheba enze mudela yamene masiku ŵano yuitiwa kuti Republic of Yameni; tetyo mfumukazi yamene iyo na ngamila zake iyenda nsenga utali wa 1.000 mailosi [1.600 km], kuluta ku Yerusalemu. Monga ni mwechinenela Yesu, “yamene iyi iwela kufumila kwachupelela chalo (kutali ngako).” Kansi mfumukazi yaku Sheba iwelelanji? Ichingowela “kuzakumvwa nzelu za Solomo.”—Lk. 11:31.
w99 1/7 pedji 30 ndim. 4-5
Ulwendo wamene wenze wopindulisha ngako
Mulimonse mwevenzele, mfumukazi yamene iyo ichizafwika ku Yerusalemu “na ŵanthu anyinji eipelekeja, iwela na ngamila zenzenyamule mafuta a basamu, golide unyinji, na miyala ya ntengo wapatali.” (1 Mafumu 10:2a) Ayakine onena kuti ulwendo wamene uyo utali wenzepamikijapo ŵanthu amene enze na vida. Vamene ivi vingakhale vachendi chifukwa mfumukazi yamene iyo yenze yolemekezeka ngako, ndipo yenzeyenda na katundu wodula ngako wa ndalama mamiliyoni anyinji ngako.
Koma lomba, onani kuti mfumukazi yamene iyo ichimvwa mbili ya Solomo “yamene yenze tchukisha zina ya Yehova.” Tetyo, wamene uyu wenzelini ulwendo wakuya chita bizinesi. Vuwoneka kuti mfumukazi yamene iyo iluta kuti ikamvwe nzelu za Solomo—payakinesoti kuyaphunzila za Mulungu wake, Yehova. Powona kuti mfumukazi yamene iyo ivyalika kwa mbadwa za Semu kapena Hamu, amene enzelambila Yehova, vuwonesha kuti yenze na chidwi na chipembezo cha makolo ŵaine.
w99 1/7 pedji 30-31
Ulwendo wamene wenze wopindulisha ngako
Mfumukazi yaku sheba yesila nzelu ngako na nzelu za Solomo komasoti ulemelelo wa ufumu wake mwakuti “izizila m’mendo.” (1 Mafumu 10:4, 5) Ayakine onena kuti mfumukazi yamene iyo “isoŵa chonena.” Kaswili muyakine wamaphunzilo mpaka efwika ponena kuti payakine ikomoka! Keno pechitika votyani, mfumukazi yamene iyo idabwa ngako na veiwona na veyenzekumvwa. Inena kuti alumbwana a Solomo enze odala ngako chifukwa enzekumvwa nzelu za mfumu yamene iyi, ndipo mfumukazi ifwika polemekeza Yehova chifukwa chopasa Solomo ufumu. Pavuli pake mfumukazi yamene iyo ipeleka mphaso kuli mfumu Solomo za ntengo wapatali, mwakuti golide tyala enzekwana ndalama pafupi-fupi $40.000.000 mokatijana na mitengo ya masiku ŵano. Naye Solomo epelekasoti kuli mfumukazi ya ku sheba “vofuna vake vonse veisenga.”—1 Mafumu 10:6-13.
it-2 pedji 990-991
Solomo
Mfumukazi yamene iyo peiwona kuwama kwa kachisi na ng’anda ya Solomo komasoti thebo yake na utumiki ŵake nowonasoti ntchito ya chakumwa na vovwala va atumiki ŵake, komasoti nsembe zonyesha za nthawe zonse zenzepelekewa pa kachisi, “isoŵa chonena,” tetyo eŵilikija kuti: “Onani! Nechingoujiwako tyala vitontho. Nzelu zanu na ulemelelo wanu zapambana vinthu venichimvwa.” Tetyo yove inena kuti ni osangalala atumiki amene otumikila amene otumikila pamenso panu nthawe zonse. Vonse vamene ivi vechitisha kutamanda Yehova, nolemekeza Yehova Mulungu, wamene ewonesha chikondi chake kuli Isiraeli poika Solomo kunkhala mfumu yopeleka vigamulo na chilungamo.—1Mf 10:4-9; 2Mb 9:3-8.
Kusakila-sakila Mfundo zingatiyavye
it-2 pedji 1097
Mpando wachifumu
Mpando wa wolamulila wa Isiraeli wamene wafotokozewa mwasatanesatane ni wechipanga tyala Solomo. (1Mf 10:18-20; 2Mb 9:17-19) Vuwoneka kuti “M’mbali mwa Mpando wachifumu” mwenzenkhala vinthu ndipo imozi mwa ng’anda yamene mwenze mipando yotetyo yenze palupili ku Moriya ku Yerusalemu. (1Mf 7:7) Wenze ‘mpando ukulu wachifumu wa mansengo a nzovu wokukutija golide woyengewa luweme na ntenje walaundi kuvuli kwake ndipo wenze na moika manja.’ Olo kuti mansengo a nzovu enze vinthu vofunika ngako pa mpando wachifumu wamene uyu, njila zinyinji zomangila zenzekonkheja pomanga pakachisi pamene apo zingawoneshe monga kuti kachisi wamene uyo enze wamapulanga, vokukutijiwa na golide woyengewa luweme komasoti enzewoneka muweme ngako na mansengo a nzovu ŵenzeikeko. Kuli ŵala enzeuwona mpando wachifumu wamene uyo, enzekungouwona monga niwopangiwa na mansengo a nzovu komasoti golide yeka-yeka. Pavuli potomola masitepi 6 okwelela kuluta ku mpando wachifumu, nkhani yamene iyi yupitilija kuti: “M’mbali mwake mwenze vifanizilo viŵili va mphondolo zili paname. Pamasitepi 6 amene awo, penze vifanizilo 12 va mphondolo zili paname, mbali ya uku na uku.” (2Mb 9:17-19) Chizindikilo cha mphondolo chutanthauza ulamulilo woyenelela. (Ge 49:9, 10; Chv 5:5) Vuwoneka kuti mphondolo 12 zamene izo zenzelingana na mafuko 12 a Isiraeli, ndipo payakine zupanamila kugonjela na kuchilikizako kwawo wolamulila wapa mpando wamene uyo. Pa mpando wachifumu wamene uyo pa chokandililapo mendo chagolide enzechipange mwanjila iyakine. Kafotokozedwe ka mpando wachifumu wamene uyu wamene wenze na mansengo a nzovu na golide—m’mululu mwake, mwenzechingilijiwe na mphondolo za mphamvu kusogolo kwake—ponena za mpando wachifumu wamu nthawe yamene iyo, ofukula vinthu va m’matongwe, efwana vinthu venzelembewa pavipilala, olo vofotokozewa m’mipukutu ya mu nthawe yamene iyo. Monga ni mwechifotokozela wolemba mbili muyakine kuti: “Paliyesoti ufumu uyakine wamene wenze na mpando wachifumu monga ni wamene uyo.”—2Mb 9:19.
APRIL 17-23
CHUMA CHUPEZEKA M’MAWU A MULUNGU | 2 MBIRI 10-12
“Mukopindula na malangizo anzelu”
w18.06 pedji 13 ndim. 3
Sembe ekwanisha kukondwelesha Mulungu
Rehobowamu owoneka kuti evutika kusankha vochita pa nkhani yamene iyi. Venze tetyo chifukwa chakuti kuti yove echita vechisenga ŵanthu amene awo, yove, banja yake, komasoti ŵanthu ayakine amene enzenkhala m’ng’anda ya mfumu, sembe aliyekwanishe kufwana vinthu vapalulu vechidjaila. Koma kuti yove enze ekana kuchita venzefuna ŵanthu amene awo, payakine ove sembe emuukila. Kansi Rehobowamu esankha kuchita chinji? Poyamba ekonshako malangizo kuli analume achikulile amene enze alangizi a Solomo. Koma pavuli pake echiyekonshakosoti malangizo kuli achilumbwana ayake. Yove esankha kukonkheja malangizo ŵa achilumbwana ndipo echitila nkhanza ŵanthu amene awo. Yove eyankha kuti: “Newo nizakutakujeni goli yolema ngako, ndipo nizayangijile goli yanu yamene iyo. Atata ŵangu ekukwapulani na mishamu, koma newo nizakukwapuleni na vikoti vaminga.”—2 Mbiri 10:6-14.
w01 1/9 pedji 28-29
Mwamungasankhile mwanzelu
Yehova waikasoti ŵanthu okhwima maganizo mumpingo amene tingakambilane nawo vosankha vasu. (Aefeso 4: 11, 12) Koma lomba, pokonsha kuli ŵanthu ayakine tufunikalini kuchita vakuchita ŵanthu ayakine pokonsha ŵanthu anyinji mpaka kufwana amene onena vakufuna ove, pavuli pake nokonkheja malangizo amene awo. Tikokumbukilasoti chisanzo chutichenjeja cha Rehobowamu. Penzefuna kupanga chosankha chikulu ngako, elondela malangizo aweme ngako kufumila kuli ŵanthu achikulile amene enzekata ntchito na atata ŵake. Koma m’malo mokonkheja malangizo amene awo, yove echiyakonsha kuli achilumbwana ayake. Pechikonkheja malangizo ŵayake amene awo, aliyesankhe mwanzelu ndipo vokonkhapo vake venze vakuti ŵanthu anyinji amene enze kumbali ikulu ya ufumu wake emupandukila.—1 Mafumu 12:1-17.
Tikafuna kukonsha malangizo, tikokonsha kuli ŵanthu akumana na vinthu vinyinji pa moyo wawo, amene oziŵa luweme malemba komasoti amene owona mfundo ziweme zachinkhalidwe kunkhala zofunika. (Miyambo 1:5; 11:14; 13:20) Keno n’vokwanishika, mukoganizila pa mfundo zachinkhalidwe zamene zukatijana na nkhani yamene iyo komasoti zamwafwana pakusakila-sakila kwanu. Mukayamba kuwona vinthu mwauzimu kupitila M’mawu a Mulungu, chosankha ngacho-ngacho chizawonekeletu.—Afilipi 4:6, 7.
it-2 pedji 768 ndim. 1
Rehobowamu
Ntima wolikuja na wolitukumula wenze nawo Rehobowamu wechitolela kuli alumbwana ayake wichitisha kuti ŵanthu anyinji asokonezeke. Mafuko amene epitilija mphela kuchilikiza ng’anda ya Davide enze Yuda na Benjamini, pamene ansembe na Alevi a maufumu onse aŵili amene awo, pamozisoti na ŵanthu amene enzelini a mafuko 10 amene awo, nawo eyavyako.—1Mf 12:16, 17; 2Mb 10:16, 17; 11:13, 14, 16.
Kusakila-sakila Mfundo zingatiyavye
it-1 pedji 966-967
Chiŵanda chuwoneka monga ni mbuzi
Mawu a Yoswa apa Yoswa 24:14 owonesha kuti Aisiraeli ekhuziwako patontho na kulambila kwawenye kwa ku Iguputo pa ulwendo wawo wofuma ku Iguputo, ndipo Ezekieli ewonesha kuti miyambo yotetyo yachikunja ipitilija kuŵavutisha pavuli pake. (Eze 23:8, 21) N’chifukwa chake akaswili ayakine owona kuti lamulo ya Mulungu yamene ipelekewa m’chipululu yolesha Aisiraeli kuti akopeleka nsembe ku viŵanda vamene venzewoneka monga ni mbuzi (Le 17:1–7) komasoti pamene Yerobiamu pechinkhazikisha ansembe “m’malo okwela, na viŵanda venzewoneka monga ni mbuzi, na ŵana a ng’ombe ŵenzepanga” (2Mb 11:15) vamene ivi vuwonesha kuti penze kulambila mbuzi pakati pa Aisiraeli monga mwevenzechitikila ku Iguputo makamaka ku Lower Iguputo. Herodotus (ll, 46) onena kuti kufumila pa kulambila kwa Aiguputo kwamene uku, Agiriki eyamba kukhulupilila Pan komasoti milungu yonyansa ya m’chipululu, yamene pamapeto pake echizaiwonesha kunkhala na mansengo, mchila wa mbuzi na mendo a mbuzi. Ayakine okonda kunena kuti kawonekedwe ka hafu ya nyama yamene iyo ya milungu yawenye, niye chimake cha mchitidwe wamene uyu woyelekezela Satana kuti ali na mchila, mansengo, na vipazi voyaŵikana, wamene wenze mwambo wofalikila pakati pa ŵala enzelitomola kuti na Akhilisitu mu nthawe ya mfinzi.
Tetyo, ofotokozalini bwino-bwino kuti “hairy ones” (seʽi·rimʹ) yenze chinji. Koma ayakine oganiza kuti yenze mbuzi ngayo-ngayo kapena mafano olingana na mbuzi, vamene ivi vuwoneshalini kuti chamene ichi chenze chinji ngacho-ngacho komasoti malemba opelekalini umboni ngawo-ngawo wa vamene ivi. Mawu akatishiliwa ntchito pamene apa angawoneshe m’maganizo mwa ŵala olambila milungu ya wenye yamene iyo kuti inzewoneka monga ni mafano olo mbuzi yausako. Komasoti kukatishila ntchito “mbuzi” m’maumboni amene aŵa kungankhale tyala njila yowoneshela kunyoza vinthu vonse vulambiliwa mwachisawawa, monga mwamene mawu akuti mafano m’malemba anyinji ofumila ku mawu oyambilila amene otanthauza “vinyanswa,” olo vinthu viliye ntchito, tetyo mafano amene awo enzepangiwe na vinyanswa.—Le 26:30; De 29:17.
APRIL 24-30
CHUMA CHUPEZEKA M’MAWU A MULUNGU | 2 MBIRI 13-16
“Kansi tufunika kudalila Yehova—pa nthawe yanji?”
Alumbwana—Kansi mungachite tyani kuti ŵanthu ayakine akokukhulupililani?
12 Penze mulumbwana, Mfumu Asa enze wolichefya komasoti wotang’a ntima. Mwachisanzo, pechifwa atata ŵake, Abiya, Asa enkhala mfumu, ndipo yove eyambisha ntchito kuti asilije kulambila mafano. Yove naye, “euja Ayuda kuti asakile-sakile Yehova Mulungu wa makolo ŵawo komasoti kukonkheja chilamulo.” (2 Mbiri 14:1-7) Ndipo Zera Mwitiyopiya, pechizaloŵa mu Yuda na masodja ŵake okwana 1.000.000, Asa echita mwanzelu posenga thandizo kwa Yehova, yove enena kuti: “Mwewo Yehova mukafuna kuyavya, viliye kanthu kuti ŵanthu amene awo ni anyinji olo aliye mphamvu. Tiyavyeni, mwewo Yehova Mulungu wasu, ndaŵa tudalila mwewo.” Mawu aweme amene aŵa ŵa Asa, owonesha kuti enzedalila kuti Yehova angamupulumuse yove komasoti ŵanthu ŵake. Asa edalila Atata ŵake ŵakululu, ndipo “Yehova eŵagonjesa Aitiyopiya.”—2 Mbiri 14:8-12.
Alumbwana—Kansi mungachite tyani kuti ŵanthu ayakine akokukhulupililani?
13 Mosakaikila, mwewo muvomekeja kuti kulimbana na gulu yankhondo ya masodja 1.000.000 yenze vuto ikulu ngako, koma Asa echiyakumana nawo bwino-bwino. Koma chomvwisha chisoni n’chakuti pavuli pake, yove pechikumana na vuto yosiyana na yamene iyi, aliyesenge thandizo kwa Yehova. Pechiyofyewa na Basa Mfumu ya Isiraeli, Asa echiyasenga thandizo kwa mfumu ya Siriya. Chosankha chamene ichi chileta vokonkhapo viipa ngako! Kupitila muli mneneli Haneni, Yehova euja Asa kuti: “Chifukwa chakuti mwidalila mfumu ya Siriya ndipo muliye dalile Yehova Mulungu wanu, gulu yankhondo ya mfumu ya Siriya yautuka mmanja mwanu.” Ndipo kulaŵila chendi, kuyambila nthawe yamene iyo, Asa eyamba kuchita nkhondo na Basa. (2 Mbiri 16:7, 9; 1 Mafumu 15:32) Lomba tuphunzilapo chinji?
Alumbwana—Kansi mungachite tyani kuti ŵanthu ayakine akokukhulupililani?
14 Osaleka kunkhala wolichefya ndipo pitilijani kudalila Yehova. Mwewo pemwibatizika, mwiwonesha kuti mwenze na chikhulupililo chikulu komasoti chidalilo mwa Yehova. Ndipo Yehova ekondwela namwe ngako pokupasani mwayi wakuti munkhale m’banja yake. Apa lomba, chisinsi ni kupitilija kudalila mwa Yehova. Vingawoneke monga ni vosavuta kudalila mwa Yehova keno mwewo mufuna kupanga vosankha vamene vingachinje moyo wanu, lomba tyani keno mufuna kupanga vosankha pa nkhani zitontho-zitontho? Kudalila Yehova n’kofunika ngako popanga vosankha, olo vinkhale vitontho-vitontho, monga kusankha vosangulusha, olo vikulu-vikulu, monga kusankha ntchito komasoti volinga vamufuna kukwanilisha! Osadalila nzelu zanu. M’malo mwake, sakilani mfundo za m’Baibolo zamene zukatijana na nkhani yamene iyo. Pavuli pake, katishilani ntchito mfundo zamungapeze. (Miy. 3:5, 6) Mukachita tetyo, Yehova akondwele namwe ngako ndipo abale a mumpingo mwanu akokulemekezani.—Ŵelengani 1 Timoteyo 4:12.
Kusakila-sakila Mfundo zingatiyavye
w17.03 pedji 19 ndim. 7
Tikotumikila Yehova na ntima wamphumbulu!
7 Tonse tufunika kufufuza ntima wasu kuti tiwone keno tutumikila Mulungu molipeleka. Tingalikonshe kuti, ‘Kansi nufunishisha kukondwelesha Yehova, kuteteza mpingo kuti unkhale mphela utuŵa komasoti kuteteza ŵanthu a Mulungu ku vinthu viipa?’ Asa enzefunikila kunkhala wotang’a ntima kuti achose a Maaka pa udindo wonkhala “mayi wa mfumu.” Nthawe ziyakine mwewo namwe mungafunikile kunkhala otang’a ntima monga ni Asa. Mwachisanzo, kansi mungachite tyani keno wachibale kapena muyanu wapa ntima wachita chimo koma aliyelape ndipo wachosewa mumpingo? Kansi mungatang’e ntima noleka kuchita naye vinthu? Kansi ntima wanu ukulimbikisani kukonkheja malangizo a Mulungu?