EHIMBIKILO
1 Konthyimbi Huku watunga omaulu, nohi.+
2 Ohi yali vala ngootyo,* itupu natyike;* kombanda yomaande aya kohi*+ kuna vala epuputu. Omphepo ya Huku yuundapa,+ yeenda-enda* kombanda yomeva.+
3 Huku ati: “Kukale otyitei.” Akukala otyitei.+ 4 Huku amono okuti otyitei otyiwa, ahimbika okuyapula otyitei kenthiki. 5 Aluku otyitei okuti, Otyitenya, epuputu eliluku okuti, Otyinthiki.+ Akukala otyinthiki, akukala omuhuka, oyo aikala onthiki yo tete.
6 Huku ati: “Mukale oluhandya meulu,+ pokati komaande. Omaande nomaande+ eliyapuke.” 7 Pahe Huku alingi oluhandya meulu, ayapula omaande, amwe akala mombwelo yeulu omakwavo akala meulu.+ Ngatyo umwe tyikala. 8 Huku aluku oluhandya lwomeulu okuti, Eulu. Akukala otyinthiki, akukala omuhuka, oyo aikala onthiki ya vali.
9 Huku ati: “Omaande mombwelo yeulu eliongiye pomphangu ike, kumoneke eheke liakukuta.”+ Ngatyo umwe tyikala. 10 Huku aluku eheke liakukuta okuti, Eheke,+ omaande eliongiya eeluku okuti Omalunga.+ Huku, okutala etyi alinga otyiwa.+ 11 Huku ati: “Eheke limene eholi, novifo vieta ombuto, nomiti vielikalaila kombanda yohi, viima ovinyango vina ononthanga.” Ngatyo umwe tyikala. 12 Eheke alihimbika okumena eholi, novifo vieta ombuto,+ nomiti vielikalaila viima ovinyango vina ononthanga. Huku, okutala etyi alinga otyiwa. 13 Akukala otyinthiki, akukala omuhuka, oyo aikala onthiki ya tatu.
14 Huku ati: “Meulu mukale ovimimi*+ viyapule otyitenya notyinthiki,+ vikale otyilekeso tyomivo, nononthiki, nomanima.+ 15 Ovimimi ovio viliaimine moluhandya lwomeulu, aviminikila ohi.” Ngatyo umwe tyikala. 16 Huku alingi ovimimi vivali ovinene, otyinene tyatyo tyitumina otyitenya,+ etyi otyitutu tyatyo, tyitumina otyinthiki, tupu alingi ononthungululu.+ 17 Huku evipake moluhandya lwomeulu vimimikile ohi, 18 opo vitumine otyitenya notyinthiki, tupu aviyapula otyitei nenthiki.+ 19 Akukala otyinthiki, akukala omuhuka, oyo aikala onthiki ya kwana.
20 Huku ati: “Momaande mukale ovipuka ovinyingi vina* omwenyo, kombanda yohi kukale viokuvavala, vivavala moluhandya lwomeulu.”+ 21 Huku alingi omanyama omanene omelunga, novipuka aviho ovinyingi vina* omwenyo, vimiñgonya momaande, mombuto yavio. Tupu alingi aviho vina omavava, evi vivavala, mombuto yavio. Huku okutala etyi alinga, otyiwa. 22 Huku evipe elao ati: “Lityitei, amuliyawisa, amuyula momaande omelunga.+ Vina viokuvavala vikale ovinyingi kombanda yohi.” 23 Akukala otyinthiki, akukala omuhuka, oyo aikala onthiki ya tano.
24 Huku ati: “Ohi yeete ovipuka vina* omwenyo, omu vielikalaila ovinyama viokutekulwa, noviyalalahi,* novinyama vyo mohika, omu vielikalaila.”+ Ngatyo umwe tyikala. 25 Huku alingi ovinyama vyo mohika omihoko nomihoko, novinyama viokutekulwa omihoko nomihoko, novinyama aviho oviyalalahi omihoko nomihoko. Huku okutala etyi alinga, otyiwa.
26 Pahe Huku ati: “Tulinge*+ omunthu motyifwika tyetu,+ omunthu ukahi ngoonthwe,+ atumine ombisi aiho melunga, neevi vivavala meulu aviho, novinyama viokutekulwa, nohi aiho, noviyalahi aviho vieenda-enda kombanda yohi.”+ 27 Huku alingi omulume welifwa nae, emutungu otyifwika tyae; wevetunga+ omulume nomukai. 28 Huku evepe elao, ati: “Lityitei, kalei ovanyingi; yulisei ohi+ amwiitumina;+ tuminei+ ombisi melunga, neevi vivavala meulu, novipuka aviho vina omwenyo vieenda-enda kombanda yohi.”
29 Pahe Huku ati: “Ame ndyimupa ovifo aviho viaava ombuto, vikahi kombanda yohi aiho, nomiti aviho viima ovinyango vina ononthanga. Aviho vikale okulia kwenyi.+ 30 Ovifo aviho vitalala vikale okulia+ kwovinyama vyo mohika, no kwovitungwa aviho vivavala meulu, no kwovipuka aviho vieenda-enda kombanda yohi, vina* omwenyo.” Ngatyo umwe tyikala.
31 Pahe Huku atale atyiho alinga, otyiwa unene.+ Akukala otyinthiki, akukala omuhuka, oyo aikala onthiki ya pandu.
2 Otyilinga tyokutunga omaulu,* nohi, novipuka aviho vili-mo* atyipu.+ 2 Monthiki ya pandu-vali, Huku etyi amana otyilinga ali natyo,* ahimbika okupululukwa-po monthiki ya pandu-vali etyi otyilinga tyae tyapwa.+ 3 Huku ape elao onthiki ya pandu-vali, eilingi onthiki ikola mokonda monthiki oyo omo Huku ahimbika okupululukwa-po etyi amana otyilinga tyae tyokutunga ovipuka aviho ahanda.
4 Eli olio ehipululo liomaulu nohi lipopia ononthiki ovipuka ovio viatungwa, etyi Siovaa* Huku alinga ohi neulu.+
5 Opo nkhele mohika mutupu-ale tyavinkhondo, kamunemene ovifo navike, mokonda Siovaa Huku kenelokese ombila kombanda yohi, nkhele petupu omunthu ulima. 6 Kukatuka vala ombundu ineñgenesa eheke aliho.
7 Siovaa Huku atungu omulume nombundu yeheke,+ afili momayulu ae omphepo yomwenyo,+ omulume alingi omunthu una omwenyo.*+ 8 Pahe Siovaa Huku alingi otyitaka pohika patiwa Endene+ koutundilo, ngoomo apaka omulume oo atunga.+ 9 Siovaa Huku amenesa meheke omiti aviho vikahi nawa, vitavela okulia, apake pokati kotyitaka omuti womwenyo,+ nomuti wenoñgonoko liotyiwa notyivi.+
10 Mo Endene mwali ondongi itapelela otyitaka, ailiyapuka onondongi ononkhwana.* 11 Ondongi yo tete itiwa o Pisoo; oyo ondongi ina iliseta notyilongo tyo Havilaa, tyina o olu. 12 O olu yotyilongo otyo ongwa. Tupu kuvasiwa ombao yahamonekelela itiwa Mbendeliu, noumanya ouwa utiwa onikisi. 13 Ondongi ya vali itiwa o Siyoo; oyo ondongi ina iliseta notyilongo tyo Kuse. 14 Ondongi ya tatu o Hindekeli;*+ ikwata koutundilo wotyilongo tyo Asilia.+ Ondongi ya kwana o Eufalate.+
15 Pahe Siovaa Huku apake omulume motyitaka tyo Endene, emutumu alime-mo, otyo etyiyunga nawa.+ 16 Siovaa Huku aavela omulume otyitumino, ati: “Komiti aviho vyo motyitaka ove upondola okulia-ko.+ 17 Mahi komuti wenoñgonoko liotyiwa notyivi wahalie-ko, mokonda monthiki ulia-ko tyilityili monkhi.”+
18 Siovaa Huku ati: “Hatyiwa-ko omulume okukala aike. Mandyimulingila ou memukwatesako, wemuta umwe nawa.”+ 19 Siovaa Huku watungile neheke ovinyama aviho viofika, aviho neevi viokuvavala meulu, ahimbika okuvitwala komulume, omulume otyo eviluka omanyina; enyina amaluku etyi tyina omwenyo* ngalio likala umwe enyina liatyo.+ 20 Pahe, omulume aluku ovinyama aviho viokutekulwa, aviho neevi viokuvavala meulu, novinyama aviho vyo mofika; mahi omulume utupu ou memukwatesako wemuta umwe nawa. 21 Pahe Siovaa Huku alalesa omulume otumphoki otunene, tyina omulume elele emupolo olupati lumwe, apa elupola apate-po vali ohitu. 22 Olupati olo apola momulume, Siovaa Huku atungu nalo omukai, emutwala komulume.+
23 Omulume ati:
“Ou pahe enkhipa liomankhipa ange,
Ohitu yohitu yange.
Matiwa Omukai,
Mokonda wapolwa momulume.”+
24 Otyo omulume masila-po he na ina, ekelikwata-po* nomukai wae, vevali avakakala ohitu ike vala.+ 25 Aveho vevali, namphila vali muhoyo,+ omulume nomukai, kavelinkhile ohonyi.
3 Onyoka+ ankho yelitonkhokesa* vali kovinyama ovikwavo aviho vyo mofika Siovaa Huku alinga. Aipulu omukai okuti: “Otyili Huku wati mwahaliei komiti aviho vyo motyitaka?”*+ 2 Omukai apopila onyoka ati: “Tupondola okulia ovinyango aviho vyo motyitaka.+ 3 Mahi otyinyango tyomuti ukahi pokati kotyitaka,+ Huku wati: ‘Mwahaliei-ko nii mwahakwatei-ko; okukwata-ko vala mamunkhi.’” 4 Mahi onyoka aipopila omukai okuti: “Onwe mwene tyili kamamunkhi-ale.+ 5 Huku wapopia vala mokonda utyii okuti monthiki mulia-ko, omaiho enyi maaikuka, amukala nga Huku, amunoñgonoka otyiwa notyivi.”+
6 Omukai okwatala omuti, utavela okuulia, okuutala omuwa, aumupe olwiho, akwata otyinyango tyatyo, ahimbika okulia.+ Etyi alia, pahe aavela otyinyango omulume wae, etyi pahe vena-e, nae ahimbika okulia.+ 7 Omaiho avo aaikuka, avetyimono okuti vemuhoyo. Avelitungila omafo omukuyu valinge omatati vavale.*+
8 Konyima omulume nomukai aveivi ondaka ya Siovaa Huku weenda-enda motyitaka, poola okamphepo keli nokufila, omulume nomukai wae avakaholama otyipala tya Siovaa Huku momiti vili motyitaka. 9 Siovaa Huku aihana omulume emupulu okuti: “Uli-pi?” 10 Omulume akumbulula okuti: “Neiva ondaka yove motyitaka, andyitili owoma mokonda ndyimuhoyo, otyo nakaholamena.” 11 Huku emupulu okuti: “Olie wati ove umuhoyo?+ Ove walia komuti nekutile wahalie-ko?”+ 12 Omulume ati: “Ou wampha akale omukai wange, oe wampha otyinyango tyo komuti, ame andyili.” 13 Siovaa Huku apulu omukai okuti: “Walinga ñgeni?” Omukai akumbulula okuti: “Onyoka yankhemba, ame otyo nalila.”+
14 Siovaa Huku apopila onyoka+ ati: “Mokonda yootyo walinga, povinyama viatyo aviho viokutekulwa, no povinyama aviho viomofika, ove ndyikuteyela onkhano ipangulapo vala ove. Mokelikokela keimo, ononthiki mbove ambuho mokalia ombuma. 15 Ame mandyikapaka oundyale+ pokati kenyi+ nomukai,+ no pokati ko ou makatuka* mwoove+ no ou makatuka momukai.*+ Ngwe mekekumiangula* omutwe,+ ove okemunumata* kotyikomeko.”*+
16 Apopila omukai okuti: “Mandyikayawisa unene kolwihamo lwove tyina umulemi; mokaihamenwa tyina ukutula ovana okapeleya okukala nomulume wove, ngwe ekekutumina.”
17 Apopila Andau* okuti: “Mokonda ove wetavela ondaka yomukai wove, oli komuti kuna nekwavelele otyitumino+ tyati: ‘Wahalie-ko,’ ohi neiteyela onkhano mokonda yove.+ Mokalia nononkhumbi ovikuna vyo meheke ononthiki ambuho mbomwenyo wove.+ 18 Ohi maikamena omiti viomakete, nohongo, ove okalia-lia onombi mbo momapia. 19 Mokalia okulia* komatukuta o* motyipala* tyove, atee ukakondoka meheke mokonda omo wapolwa.+ Ove umbuma yeheke, kombuma yeheke oko ukakondoka.”+
20 Konyima Andau aluku omukai wae okuti o Eva,* mokonda oe makala ina yovanthu aveho.+ 21 Siovaa Huku alingila Andau nomukai wae omivalo omilaale viombandwa yoseta, opo vavale.+ 22 Siovaa Huku ati: “Pahe omulume ukahi nga umwe pwoonthwe, wii otyiwa notyivi.+ Opo ahatandaveke okuvoko, akwata komuti womwenyo,+ ali akala-ko apeho,* . . .” 23 Opo ahalinge ngootyo, Siovaa Huku emutaata motyitaka tyo Endene,+ opo akalime eheke omu apolwa.+ 24 Ataata-mo omulume, apake koutundilo wotyitaka tyo Endene ono kelumbii,+ nomutunga ulakauka omutemo wotupia uliseta-seta, uyunga ondyila yokwenda no komuti womwenyo.
4 Andau aveliyame kolutu nomukai wae Eva, alingi omulemi.+ Etyi akutula Kaii,+ ati: “Nakutula* omona omukwendye mokwakwateswa-ko na Siovaa.” 2 Akutula vali omona omukwendye utiwa o Ambele,+ ondenge ya Kaii.
Ambele akala omunthita wonongi, Kaii alingi omulimi. 3 Etyi pakala, Kaii apolo etyi apola mepia, etyipakula ku Siovaa. 4 Ambele apolo povipako viae viokwatetaikila okutyitwa,+ alingi ovilikutila, ayeke umwe novilenga viatyo. Siovaa ahambukilwa Ambele notyilikutila tyae alinga,+ 5 ahahambukilwa Kaii nii otyilikutila tyatyo alinga. Pahe Kaii ankhi onyengo, asoyo unene.* 6 Siovaa apulu Kaii okuti: “Tyekunumanesa otyityi, oityi wasoyela? 7 Ine ove ulinga etyi tyaviuka, okuti himekulingi vali okankhenda?* Mahi ine kulingi etyi tyaviuka, onkhali oyoo ivendamena pepito liove, yasuka umwe natyo tyokukutumina; okuti ove motyivili okulityilika-yo?”
8 Ou pahe Kaii apopila ondenge yae Ambele ati: “Twende kepia.” Etyi vaya kepia, Kaii autukila ondenge yae Ambele, emwipaa.+ 9 Etyi emwipaa, Siovaa emupulu okuti: “Ondenge yove Ambele uli-pi?” Akumbulula ati: “Katwii. Ame, ame muyungi wondenge yange?” 10 Ngwe ati: “Oityi walinga? Tehela! Ohonde yondenge yove ikahi nokuliyava kwaame meheke.+ 11 Pahe ove wateyelwa onkhano, motewa-tewa meheke liaikula omulungu walio alinu ohonde yondenge yove pomavoko ove.+ 12 Tyina ulima meheke, kamalikekwavela ovikuna vialio.* Ove mokakuva-kuva,* okakalela vala okwenda-nkholo.” 13 Kaii apopila Siovaa ati: “Etyi mandyilingwa mokonda yeetyi napengesa, tyalema unene, himetyivili okutyikoleleya. 14 Hono wanthaata meheke eli,* mandyikalela vala okuholama kotyipala tyove; ame mandyikakuva-kuva, otyo ndyenda-nkholo, una wambasa mandyipaa.” 15 Siovaa emupopila ati: “Naina, ou wamaipaa Kaii, konyengo matyepeko umwe tyikehika pepandu-vali.”
Siovaa apake-ko otyilimbo, opo ou uvasa Kaii ehemwiipae. 16 Kaii atundu ponthele ya Siovaa, ailukila kotyilongo Tyoukonde* tyikala koutundilo wo Endene.+
17 Etyi pakala, ovo Kaii nomukai wae aveliyame kolutu,+ apatuku eimo, akutula Enoke. Etyi pakala, Kaii ahimbika okutunga epunda-umbo, eliluku Enoke, enyina liomona wae. 18 Pahe Enoke atyiti Ilande. Ilande atyiti Meusayeli, Meusayeli atyiti Metusaele, Metusaele atyiti Lameke.
19 Lameke anepe oluvale. Tembo yeumbo o Anda, onthawa* o Silaa. 20 Anda wakutulile omona omukwendye utiwa o Sambali. Wali omukwaukulu wa vana vakala monohinge, vokuna ovipako. 21 Ondenge ya Sambali utiwa o Sumbali. Wali omukwaukulu wovanthu aveho vahika ovisandyi nonongayeta.* 22 Silaa nae atyiti Tumbali-Kaii, wali omupangiyi woviti aviho viotyitasu no viovivela. Tumbali-Kaii wali nomphange utiwa o Naamaa. 23 Nthiki imwe Lameke apopila ovakai vae Anda na Silaa okuti:
“Onwe vakai vange tehelelei ondaka yange;
Tehelelei etyi mandyipopi:
Naipaa omulume wanthalakana,
Naipaa omukwendye wambanga.
24 Ine ou wiipaa Kaii, konyengo matyepeko umwe tyikehika pepandu-vali,+
Opo ou wiipaa Lameke, konyengo matyepeko umwe tyikehika 77.”
25 Andau aveliyame vali kolutu nomukai wae, omukai akala omulemi, atyiti omona omukwendye. Emuluku okuti o Sete,*+ mokonda wati: “Huku wandyavela omona omukwavo* wapinga pu Ambele, una Kaii aipaa.”+ 26 Sete tupu atyiti omona omukwendye, emuluku okuti o Enu.+ Pononthiki opo, opo ovanthu vahimbika okutumbula enyina lya Siovaa.
5 Ou omukanda wehipululo liomwenyo wa Andau. Monthiki Huku atunga Andau, wemulinga otyifwika tyae.+ 2 Wevetunga+ omulume nomukai. Monthiki evetunga+ evepe elao, eveluku okuti Ovanthu.*
3 Etyi Andau avetesa omanima 130, atyiti omona omukwendye velifwa nae, otyifwika tyae, emuluku okuti o Sete.+ 4 Okutuka apa atyita Sete, Andau akala vali nomwenyo omanima 800. Wakalele he yovana ovakwendye novakainthu. 5 Omanima aeho Andau akala nomwenyo aatuuka 930, anyimi.+
6 Etyi Sete avetesa omanima 105, atyiti Enu.+ 7 Okutuka apa atyita Enu, Sete akala vali nomwenyo omanima 807. Wakalele he yovana ovakwendye novakainthu. 8 Omanima aeho Sete akala nomwenyo aatuuka 912, anyimi.
9 Etyi Enu avetesa omanima 90, atyiti Kenaa. 10 Okutuka apa atyita Kenaa, Enu akala vali nomwenyo omanima 815. Wakalele he yovana ovakwendye novakainthu. 11 Omanima aeho Enu akala nomwenyo aatuuka 905, anyimi.
12 Etyi Kenaa avetesa omanima 70, atyiti Maalaleli.+ 13 Okutuka apa atyita Maalaleli, Kenaa akala vali nomwenyo omanima 840. Wakalele he yovana ovakwendye novakainthu. 14 Omanima aeho Kenaa akala nomwenyo aatuuka 910, anyimi.
15 Etyi Maalaleli avetesa omanima 65, atyiti Salete.+ 16 Okutuka apa atyita Salete, Maalaleli akala vali nomwenyo omanima 830. Wakalele he yovana ovakwendye novakainthu. 17 Omanima aeho Maalaleli akala nomwenyo aatuuka 895, anyimi.
18 Etyi Salete avetesa omanima 162, atyiti Enoke.+ 19 Okutuka apa atyita Enoke, Salete akala vali nomwenyo omanima 800. Wakalele he yovana ovakwendye novakainthu. 20 Omanima aeho Salete akala nomwenyo aatuuka 962, anyimi.
21 Etyi Enoke avetesa omanima 65, atyiti Metusalei.+ 22 Okutuka apa atyita Metusalei, Enoke waendelele kumwe na Huku yotyotyili* momanima 300. Wakalele he yovana ovakwendye novakainthu. 23 Ngootyo omanima aeho Enoke akala nomwenyo aatuuka 365. 24 Enoke atwalako okweenda na Huku yotyotyili.+ Pahe ahamonwa vali,* mokonda Huku wemupola-ko.+
25 Etyi Metusalei avetesa omanima 187, atyiti Lameke.+ 26 Okutuka apa atyita Lameke, Metusalei akala vali nomwenyo omanima 782. Wakalele he yovana ovakwendye novakainthu. 27 Ngootyo omanima aeho Metusalei akala nomwenyo aatuuka 969, anyimi.
28 Etyi Lameke avetesa omanima 182, atyiti omona omukwendye. 29 Emuluku okuti o Nowee,*+ ati: “Ou omona weungumaneso,* metuyovola movilinga vietu vialema, no kepwilo liononkhono mbomavoko etu, viaetwa neetyi Siovaa ateyela onkhano eheke.”+ 30 Okutuka apa atyita Nowee, Lameke akala vali nomwenyo omanima 595. Wakalele he yovana ovakwendye novakainthu. 31 Omanima aeho Lameke akala nomwenyo aatuuka 777, anyimi.
32 Etyi Nowee avetesa omanima 500, atyiti Sei,+ na Kaa,+ na Safee.+
6 Etyi pahe ovanthu vahimbika okulinga ovanyingi kombanda yeheke, avatyiti ovana ovakainthu, 2 ava ovana va Huku yotyotyili*+ avamono ovana ovo ovakainthu, ovana vovanthu, valinga ovawa unene. Aveya avanepe-po ava vaholovona-po aveho. 3 Siovaa ati: “Omphepo yange kamaiyeke vala ngootyo omunthu,+ mokonda ngwe o wolutu lwohitu.* Omunthu pahe makalako vala omanima 120.”+
4 Pononthiki mbatyo ombo, mouye mwali Omakihi,* akalele-ko umwe ononthiki. Etyi pakala-pakala, ovana va Huku yotyotyili avalala novana vovanthu, ovana ovahikwena, ovo avalingi ovalemi, avakutula ovana. Ovana vatyo ovo, vali ovana vamwe ovanene, ovanene vali kovanthu, avankhimana unene kononthiki ombo mbo kohale.
5 Siovaa wakati-ko ñgaa ovanthu onomphwiiliki, ovivi vialinga ovinene kombanda yohi, evi omitima viavo viayemba vala kokulinga ovivi omuvo auho.+ 6 Siovaa pahe, tyokwatunga ovanthu kombanda yohi atyimwihama,* atyimulingi navi komutima.*+ 7 Pahe Siovaa ati umwe: “Ovanthu ava naeta kouye mandyivenyimi-ko, matyiti umwe novanthu novinyama aviho viokutekulwa, noviyalalahi, no viokuvavala meulu aviho mandyivihanye-ko, nelivela okwevitungile.” 8 Mahi Nowee alingi omunthu wapandwa na Siovaa.
9 Nowee yatyo oo, waendaile ngeetyi.
Nowee wali omulume umwe ondingaviwa.+ Oe vala wali omunthu wahavelwa mbei,* pokati kovanthu vo pononthiki mbae.* Nowee wali omulume weenda na Huku* yotyotyili.+ 10 Nowee pahe, atyiti ovana vetatu ovakwendye: ou o Sei, ou o Kaa, ou o Safee.+ 11 Ouye auho wakalele omapita komaiho a Huku yotyotyili, weyula ovivi. 12 Huku pahe, utala ouye kauli vali nawa, wanyonoka;+ ovanthu aveho,* kombanda yohi vanyona omukalelo wavo.+
13 Huku pahe apopila Nowee ati: “Nasoka okunyima-ko ovanthu aveho* mokonda ouye weyula ovivi kombanda yavo; otyo mandyivehanyaunina-ko aveho kumwe neheke.+ 14 Linga otyikasa nomavai omuti wokutunda owii.+ Oyapaula otyikasa otyo* ohoto mokati no kondye nolukatalau.+ 15 Una okwitunga ñgaa: moule maikala nonokovandu* 300, mounthanda maikala nonokovandu 50, motyitai aikala nonokovandu 30. 16 Paka ondyanena opo motyikasa mumoneke,* ipakela mombwelo yotyiyambelo pena okovandu ike. Una okulinga epito monthele,+ linga-mo onosapalalo ononthatu ike yo pombwelo no yo pokati no yo peulu.
17 Ame mandyieta ombila onene+ mayeta omaande mouye auho, andyinyimi mombwelo yeulu aviho vina* omwenyo.* Atyiho tyili kombanda yohi matyikankhia.+ 18 Ndyikahi nokulinga omphango no ove, ove una okunyingila motyikasa novana vove, nomukai wove novakai vovana vove.+ 19 Povipuka aviho vina omwenyo+ pola-po vivali-vivali otyitwei notyindema+ ovinyingiya motyikasa, opo navio vihupile kumwe no ove; 20 po viokuvavala pola-po viombuto yavio, povinyama viokutekulwa pola-po viombuto yavio, poviyalalahi aviho pola-po viombuto yavio, pola vivali-vivali onyingila navio motyikasa opo navio vihupe.+ 21 Mahi ove, ongiya atyiho tyiliwa,+ tyilinge okulia kwoove nokulia kwovinyama.”
22 Nowee alingi umwe etyi atumwa na Huku. Ngatyo umwe alinga.+
7 Siovaa pahe apopila Nowee, ati: “Nyingila motyikasa, noove no veumbo liove, ove namona okuti ulinga evi viaviuka komaiho ange, ove vala pokati kovanthu vomuvo uno aveho.+ 2 Povinyama aviho viokwasukuka,* pola-po epandu-vali epandu-vali*+ ovilume, novindema; povinyama viahasukukile pola-po vala vivali-vivali, otyilume notyindema; 3 no viokuvavala meulu pola-po epandu-vali epandu-vali,* ovilume noviina, navio vilinge ombuto, viahavombe kombanda yeheke.+ 4 Mapakala vala ononthiki epandu-vali, mandyilokesa ombila onene+ kombanda yohi, mailoko ovitenya 40 novinthiki 40,+ mandyinyimi-ko ovipuka aviho vina omwenyo natunga+ vili kombanda yohi.” 5 Nowee alingi umwe atyiho atumwa na Siovaa.
6 Nowee opo pahe una omanima 600, pu etyi ombila onene yaloka ouye auyula omeva.+ 7 Etyi ombila yehenehimbike okuloka, opo Nowee anyingila motyikasa nae novana vae, nomukai wae, novakai vovana vae.+ 8 Ovinyama aviho viasukuka, novinyama viahasukukile, no viokuvavala neevi vienda-enda kombanda yeheke,+ 9 Nowee aende navio mokati kotyikasa vivali-vivali, ovilume novindema, ngeetyi Huku atuma Nowee. 10 Pakala vala ononthiki epandu-vali, ombila onene aiuyuka-mo, ailoko kombanda yohi aiho.
11 Opo Nowee avetesa omanima 600, mohanyi ya vali, monthiki 17, monthiki yatyo oyo omaiva omaande okwaya kohi aatutana, omapito omaande o meulu aaikuka.+ 12 Ombila ailoko kombanda yohi ovitenya 40 novinthiki 40. 13 Ngwe opo Nowee, wanyingila-le motyikasa, nae novana vae ovakwendye, ovo Sei, na Kaa, na Safee,+ nomukai wae novakai vovana vae.+ 14 Avanyingila novinyama omu vielikalailila, ovinyama aviho viokutekulwa mombuto yavio, novinyama aviho oviyalalahi mombuto yavio, neevi viokuvavala aviho mombuto yavio, noviila aviho, aviho vina omavava. 15 Ovipuka aviho vina omwenyo, aviho vina omphepo yokufima,* avii na Nowee mokati kotyikasa, avii-mo vivali-vivali, ovinyama viatyo aviho.* 16 Ovinyama aviho avinyingila, povilume povindema, aviho umwe ngeetyi Huku atuma. Pahe Siovaa aiki epito.
17 Ombila otyo iloka,* ailoko kombanda yohi ononthiki 40, omaande aalingi omanyingi, aatyindi-po otyikasa, atyiyalala kombanda yomaande. 18 Omaande aalingi omanyingi, ohi aihimbika okupwila-mo, mahi otyikasa atyiyalala* kombanda. 19 Omaande aalingi umwe unene omanyingi, onomphunda mbokwaya peulu mbuli mombwelo yeulu, ambunyingila kohi.+ 20 Omaande aalambe onomphunda okwenda no peulu, ai umwe peulu pavasa onokovandu* 15.
21 Ovipuka aviho* vienda-enda kombanda yohi avinkhi+ — aviho, tyilinge viokuvavala, tyilinge ovinyama viokutekulwa, ovinyama viofika, nounyama oututu wali meheke, novanthu vatyo umwe aveho+ avankhi. 22 Atyiho tyali kombanda yeheke liakukuta, tyina omphepo yomwenyo* atyinkhi.+ 23 Huku apolo-ko umwe ovipuka aviho vina omwenyo kombanda yohi — povanthu, povinyama, poviyalalahi, pwevi viokuvavala meulu, aviho umwe. Aviho avinyimwa-ko kombanda yohi;+ o Nowee vala na ava ali navo motyikasa vahupile.+ 24 Ohi aiho aipwila momeva, aikala momeva ononthiki 150.+
8 Pahe Huku ahinangela* Nowee novinyama aviho vyo mohika, novinyama aviho viokutekulwa ena-vio motyikasa,+ atumu omphepo, aifili kombanda yohi, omaande aahimbika okupwinina. 2 Onondyivindyivi mbomeva omaande okwaya kohi, ambupate, omapito omaande o meulu aiki; ombila aityi-ko.*+ 3 Omaande pahe kombanda yohi aehimbika okupwinina katutu-katutu. Etyi pakala ononthiki 150, omaande aatepuluka umwe pahe. 4 Monthiki 17 mohanyi ya pandu-vali, otyikasa atyihakama konomphunda mbotyilongo tyo Alalate. 5 Omeva otyo atepuluka-atepuluka, atee tyati mohanyi ya 10. Monthiki ya mohi yohanyi ya 10, ononthongo-nthongo mbonomphunda ambumoneka.+
6 Pahe etyi pakala ononthiki 40, Nowee aikula ondyanena,+ 7 alupula pondye ekwaila; mahi liti vala alieende alikondoka, alieende alikondoka. Etyi pakala omaande kombanda yohi akukuta-ko.
8 Atumu opomba ikatale omaande kombanda yohi ine atepuluka. 9 Opomba ayahavasi apa mailapela,* aikondoka kotyikasa, mokonda ohi ankho nkhele yepwila vala momaande.+ Nowee atandaveka okuvoko no pondye, opomba eyeeta no mokati kotyikasa. 10 Apakala vali ononthiki epandu-vali, alupula vali pondye opomba. 11 Etyi opomba yakondoka kwe kokangulohi, Nowee amono okuti yatyinda komulungu efo epe liomundyambi. Nowee pahe etyimono okuti omeva atepuluka kombanda yohi.+ 12 Ayeke-ko nkhele apakala vali ononthiki epandu-vali. Pahe alupula vali pondye opomba ayiende, mahi pahe ayahakondoka vali kwe.
13 Menima 601,+ mohanyi yo tete, monthiki ya mohi kohanyi, omaande kombanda yohi pahe akukuta-ko; Nowee ayambulula otyikasa, ukati ñgaa eheke pahe lili nokukukuta. 14 Mohanyi ya vali, monthiki 27 yohanyi, eheke pahe aliho liakukuta.
15 Huku apopila Nowee ati: 16 “Lupuka motyikasa nomukai wove, novana vove, novakai vovana vove.+ 17 Lupuka pondye, noove novipuka aviho unavio omo vina omwenyo vielikalaila,+ viokuvavala, ovinyama aviho, oviyalalahi, opo vilityitile* kombanda yohi,+ aviliyawisa, avikala ovinyingi.”
18 Nowee alupuka motyikasa, nae novana vae,+ nomukai wae, novakai vovana vae, avatundu-mo. 19 Ovipuka aviho vina omwenyo, poviyalalahi, po viokuvavala, aviho omu vielikalailila,+ aviho vieenda-enda kombanda yeheke, motyikasa avitundu-mo. 20 Nowee atungila Siovaa omutala wovilikutila,+ apolo povinyama aviho viasukuka, no po viokuvavala viasukuka,+ evilingila komutala wovilikutila otyiawa tyokuyokwa.+ 21 Omuniko wotyilikutila tyokuyokwa auhambukiswa* Siovaa. Siovaa elipopila okuti: “Himetyipaleka vali tyokuteyela onkhano* eheke+ mokonda yomunthu, tyeetyi eyembelo liomutima womunthu evi okupolelela poututu;+ himahanye-ko vali ovipuka aviho vina omwenyo ngeetyi nalinga.+ 22 Ononthiki ambuho eheke malikala-ko, kamaliyekwa-po okulimwa ovikuna aviteywa, okukala noutalala noutokotwe, nombila nokwenye, notyitenya notyinthiki.”+
9 Huku ape elao Nowee novana vae evepopila okuti: “Lityitei, kalei ovanyingi, amuyulisa ohi.+ 2 Aviho vina omwenyo kombanda yeheke, aviho vivavala meulu, aviho vienda-enda kombanda yeheke, nonohi ambuho* melunga, aviho mavikemutila-tila owoma, mavikemuhataika. Aviho nevipakula peke lienyi.*+ 3 Ovinyama viatyo aviho vina omwenyo vienda-enda kombanda yeheke vikale okulia kwenyi.+ Ngeetyi nemwavela onombi, otyo ndyimupela-vio aviho.+ 4 Ohitu vala nomwenyo watyo — ohonde yatyo+ — onwe mwahapondola okulia.+ 5 Ine umwe pwoonwe wiipaa mukwavo, ame mandyimutanthe ohonde yo ou aipaa.* Okuti otyinyama tyemwipaa natyo tyina okwipawa. Mahi ine omunthu velilandula nae, nae una okwipawa mokonda wapola ohonde yo ou velilandula nae.+ 6 Una wiipaa omunthu nae makaipawa, mokonda yomunthu aipaa,+ mokonda Huku walinga omunthu otyifwika tyae.+ 7 Lityitei kalei ovanyingi; liyawisei unene kombanda yohi amukala ovanyingi-nyingi.”+
8 Pahe Huku atolela vali Nowee, novana vae ena-vo ati: 9 “Ndyikahi nokulinga omphango noonwe+ naava vakatuka mwoonwe, 10 neevi aviho vina* omwenyo muna-vio, novinyama, aviho vina omwenyo kombanda yeheke muna-vio, aviho viokwatunda motyikasa,* aviho vina omwenyo kombanda yeheke.+ 11 Nalinga omphango noonwe yokuti: hiketyipaleka vali tyokuhanya-ko ovipuka vina omwenyo* nomaande ombila onene, ombila onene kaikahanya-ko vali eheke.”+
12 Huku apopi vali, ati: “Mandyimupe otyilekesa tyomphango nalinga noonwe novipuka aviho vina omwenyo* muna-vio, ovanthu vatyo aveho vekeya velivasa. 13 Mandyipake omuvia wonkhongolo* momakaka, aukakala enyingilikilo liomphango nalinga neheke. 14 Tyina napaka omakaka meulu, omuvia wonkhongolo nao maumoneka momakaka. 15 Ame apeho mandyihinangaila omphango nalinga, ei nalinga noonwe novipuka aviho vielikalaila vina omwenyo;* kamakukakala-kala vali ombila onene aihanye-ko atyiho tyina omwenyo.*+ 16 Tyina omuvia wonkhongolo wamamoneka momakaka, maunthyinangelesa omphango nalinga, ei nalinga novipuka aviho viokwelikalaila vina omwenyo,* vili kombanda yeheke.”
17 Huku apopila vali Nowee ati: “Oko mamuhinangailila omphango ndyilinga novipuka vina omwenyo* kombanda yeheke.”+
18 Ovana va Nowee alupukile navo motyikasa* ovo Sei na Kaa na Safee.+ Kaa atyiti Kanaa.+ 19 Ovo vetatu, ovo vali ovana va Nowee, okutuka opo muvo amutundu ovanthu aveho veyula mouye.+
20 Pahe Nowee, ahimbika okulima meheke, atwiki omuti wonouva. 21 Anu ovinyu, alambesa akolwa, elipolo omatati esala muhoyo mekaka liae. 22 Kaa he ya Kanaa, atale he uli muhoyo eketyitolela vana elilandula navo ankho veli pondye. 23 Sei na Safee avapolo ekutu avelityindi komapepe avanyingila ovisala nyima.* Avafiki he tyemutyindamena opo vahatale omapenge a he.
24 Etyi Nowee ounkholwa wemupwa apinduka-po eivi etyi omona wae omututu watyo emulinga, 25 ati:
“Kanaa akatengale.+
Akale omututu watyo povapika vovakulu vae.”+
26 Ayawisa-ko vali okuti:
“Siovaa Huku ya Sei ankhimanekwe,
Kanaa alinge omupika wa Sei.+
27 Huku ahandyule otyilongo tya Safee,
Ngwe akala monohinge mba Sei.
Kanaa tupu alinge omupika wae.”
28 Konyima yombila onene+ Nowee wakalele-ko vali omanima 350. 29 Omanima aeho a Nowee aatuuka 950, anyimi.
10 Eli ehipululo liovana va Nowee, ovo Sei+ na Kaa na Safee.
Konyima yombila onene+ vakalele novana. 2 Ovana va Safee tyati o Ngomele,+ o Mangonge,+ o Mandai, o Savaa, o Tumbali,+ o Meseke,+ o Tila.+
3 Ovana va Ngomele tyati o Asikenasi,+ o Lifate, o Tongaluma.+
4 Ovana va Savaa tyati o Elisaa,+ o Talisi,+ o Kitii,+ o Ndondanii.
5 Movanthu ovo omo mwatuka ovanthu vokukala poulongo wo pokati komaande vokweliyandyana movilongo viavo, no momalaka avo, no monombunga mbavo, no movilongo viavo.
6 Ovana va Kaa tyati o Kuse, o Misilai,+ o Pute,+ o Kanaa.+
7 Ovana va Kuse tyati o Sembaa,+ o Havilaa, o Sambitaa, o Lamaa,+ o Sambiteka.
Ovana va Lamaa tyati o Sambaa, o Ndendaa.
8 Kuse atyiti Nilonde. Nilonde, wali omulume omunene vali wo tete kombanda yohi. 9 Akala omuyevi omunene ulwisa Siovaa. Otyo kwakalela omuhampho* wokuti: “Lifwa na Nilonde omuyevi omunene ulwisa Siovaa.” 10 Etyi akala pahe ohamba, wahimbikila okutumina mo* Mbambele,+ no mo Eleke,+ no mo Akande, no mo Kalinee, motyilongo tyo Sineyale.+ 11 Atundu kotyilongo oko aende no ko Asilia,+ atungu-ko epunda-umbo lyo Ninive,+ no Leombote-Ili, no Kalaa 12 atungu epunda-umbo lyo Lesene, pokati ko Ninive no Kalaa: Olio epunda-umbo enene.*
13 Ovana va Misilai tyati o Lunde,+ o Anamii, o Leambii, o Nafitwii,+ 14 o Patulusii,+ o Kasilwimi (mombunga mwatuka ova Filisitiya+) o Kafetolii.+
15 Otyiveli tya Kanaa o Sindone+ akulandula Hete,+ 16 nova Sembusi,+ nova Amoleu,+ nova Silingaseu, 17 nova Heveu,+ nova Alikeu, nova Sineu, 18 nova Aluvande,+ nova Semele, nova Hamate.+ Konyima yotyo, onombunga mbova Kanaa ambuliyandyana. 19 Pahe otyilongo tyova Kanaa atyipononoka okupolelela ko Sindone atee ko Selale,+ popepi no Ngasa,+ atyiende atee ko Sondoma, no ko Ngomola,+ no ko Andimaa, no ko Semboi,+ popepi no Lasa. 20 Ovo vali ovana va Kaa omu velityitaila, no momalaka avo, omu velikalaila monofika mbavo, no movilongo viavo.
21 Sei omukwaukulu wovana aveho va Embele,+ velilandula na Safee, omukulu watyo,* nae wali novana. 22 Ovana va Sei tyati o Elau,+ o Asule,+ o Alupasande,+ o Lunde, o Alaa.+
23 Ovana va Alaa tyati o Usi, o Hule, o Setele, o Maase.
24 Alupasande atyiti Selaa, Selaa+ atyiti Embele.
25 Embele atyiti ovana vevali. Umwe utiwa o Pelenge,*+ mokonda o pononthiki mbae ohi yatepauka.* Omukwavo o Sokitaa.+
26 Ovana va Sokitaa tyati o Alimondande, o Selefe, o Hasalumavete, o Selaa,+ 27 o Handolau, o Usali, o Ndikila, 28 o Ombale, o Ambimayeli, o Sambaa, 29 o Ofili,+ o Havilaa, o Sombambi; ovo aveho vali ovana va Sokitaa.
30 Otyilongo ankho vakala okupolelela ko Mesa atee ko Sefale, otyilongo tyomphunda yo Koutundilo.
31 Ovo vali ovana va Sei omu velityitaila, no momalaka avo, omu velikalaila monohika mbavo, no movilongo viavo.+
32 Ombo onombunga mbovana va Nowee, omu velityitaila, no movilongo viavo. Muvo omo mwatuka ovanthu vovilongo veliyandyana kombanda yohi konyima yombila onene.+
11 Mouye auho ovanthu vapopia vala elaka like, nonondaka mbwike.* 2 Ovanthu avatundu koutundilo wekumbi,* avavasa onthanthalahi* motyilongo tyo Sineyale+ ngamo vakala. 3 Nthiki imwe, avelihindila na vakwavo okuti: “Vanthu vakwetu endywei kuno! Tuhukulei onondopio, atumbuyoko motupia.” Onondopio ombo, ngambo vatunga nambo, avahatungu nomamanya, avalingi olukatalau ngonthata ngayo vatunga nayo. 4 Avelipakela-mo okuti: “Tulitungilei epunda-umbo, nondywo yaya peulu ina okatongo-tongo kehika komaulu, opo tunkhimaneke unene enyina lietu; tupu opo tweheliyandyane kombanda yohi aiho.”+
5 Siovaa atuluka atale epunda-umbo, nondywo yaya peulu ovanthu vatunga. 6 Siovaa ati: “Tala! Ovanthu ava veke vala, vapopia vala elaka like,+ talei etyi vekahi nokulinga. Etyi vasoka okulinga kamatyivepono, mavetyilingi. 7 Twendei!+ Tutulukei tukapililike elaka liavo, vehelivile na vakwavo.” 8 Siovaa eveyandyaneka kombanda yohi aiho,+ katutu-katutu avayeke-po okutunga epunda-umbo. 9 Otyo epunda-umbo lialukilwa okuti o Mbambele,*+ mokonda omo Siovaa apililikilile elaka liovanthu aveho kombanda yohi, Siovaa eveyandyaneka kombanda yohi aiho.
10 Eli ehipululo lya Sei.+
Sei etyi atyita Alupasande+ una omanima 100, apa ombila onene yaloka ngootyo opo palamba omanima evali. 11 Okutuka apa atyita Alupasande, Sei akala vali nomwenyo omanima 500. Wakalele he yovana ovakwendye novakainthu.+
12 Etyi Alupasande avetesa omanima 35, atyiti Selaa.+ 13 Okutuka apa atyita Selaa, Alupasande akala vali nomwenyo omanima 403. Wakalele he yovana ovakwendye novakainthu.
14 Etyi Selaa avetesa omanima 30, atyiti Embele.+ 15 Okutuka apa atyita Embele, Selaa akala vali nomwenyo omanima 403. Wakalele he yovana ovakwendye novakainthu.
16 Etyi Embele avetesa omanima 34, atyiti Pelenge.+ 17 Okutuka apa atyita Pelenge, Embele akala vali nomwenyo omanima 430. Wakalele he yovana ovakwendye novakainthu.
18 Etyi Pelenge avetesa omanima 30, atyiti Leuu.+ 19 Okutuka apa atyita Leuu, Pelenge akala vali nomwenyo omanima 209. Wakalele he yovana ovakwendye novakainthu.
20 Etyi Leuu avetesa omanima 32, atyiti Selunge. 21 Okutuka apa atyita Selunge, Leuu akala vali nomwenyo omanima 207. Wakalele he yovana ovakwendye novakainthu.
22 Etyi Selunge avetesa omanima 30, atyiti Naole. 23 Okutuka apa atyita Naole, Selunge akala vali nomwenyo omanima 200. Wakalele he yovana ovakwendye novakainthu.
24 Etyi Naole avetesa omanima 29, atyiti Tela.+ 25 Okutuka apa atyita Tela, Naole akala vali nomwenyo omanima 119. Wakalele he yovana ovakwendye novakainthu.
26 Etyi Tela avetesa omanima 70, atyiti Ambalau,+ na Naole,+ na Halaa.
27 Eli olio ehipululo lya Tela.
Tela watyitile Ambalau, na Naole, na Halaa; Halaa atyiti Lote.+ 28 Halaa anyimina kotyilongo atyitililwe, ko Uli+ yova Kalindeya,+ pu etyi nkhele he Tela ena omwenyo. 29 Ambalau na Naole avataindya ovakai avanepe. Omukai wa Ambalau utiwa o Salai,+ wa Naole o Milika, Milika omona wa Halaa, Halaa watyitile Milika+ na Isika. 30 Salai kamwene ovana, kali nolutyito.+
31 Tela aende nomona wae Ambalau, nomutekula wae Lote+ omona wa Halaa, na ina-ivi Salai omukai womona wae Ambalau; availuka ko Uli yova Kalindeya, avaende no kotyilongo tyo Kanaa.+ Etyi pakala, avehiki ko Halaa+ ngako vakala. 32 Tela akala-ko nomwenyo omanima 205, anyimina ko Halaa.
12 Siovaa apopila Ambalau ati: “Tunda motyilongo tyove, venyi vesapo, meumbo lya ho iluka-mo, enda no kotyilongo mandyikulekesa.+ 2 Ame mandyikulingi otyilongo otyinene,* andyikuyambe, enyina liove alikala nomunkhima omunene, ove okakala ondyivi-ndyivi yoviwa.+ 3 Mandyipe oviwa vana vekupeleyila oviwa, mahi vana vekuteyela onkhano, na ame mandyiveteyela onkhano,+ onombunga ambuho mbo kombanda yohi mavakamonena* mwoove oviwa.”+
4 Ambalau alingi etyi Siovaa emutuma, aende, avaende aveho na Lote. Pononthiki opo Ambalau una omanima 75, etyi ailuka mo Halaa.+ 5 Ambalau aende na Salai+ omukai wae na Lote omona wo ou velilandula nae,+ nomalumono aeho vaongiya,+ novapika* vapolele ko Halaa, avaende no kotyilongo tyo Kanaa.+ Etyi vehika kotyilongo tyo Kanaa, 6 Ambalau atauluka otyilongo otyo, aende atee ko Sikei,+ popepi nomiti ominene vyo ko Molee.+ Pononthiki opo, vakala motyilongo otyo, ova Kanaa. 7 Siovaa aendela Ambalau, emutolela ati: “Otyilongo etyi+ mandyiketyipa ava vakatuka mwoove.”*+ Ambalau atungila Siovaa wemumonekela pomphangu yatyo opo omutala wovilikutila. 8 Etyi pakala, kotyilongo otyo atundu-ko aende no kotyilongo tyonomphunda kombwelo yo Mbetele,+ ngako atunga ekaka liae, o Mbetele yahula koutakelo, o Ai+ yahula koutundilo. Ngako atungila omutala wovilikutila wa Siovaa,+ akalavandya enyina lya Siovaa+ mokumufenda. 9 Konyima Ambalau, akatula ovanthu monthanda yae aviuku ko Nengembe,+ pahe akalaila vala okuti akaonga apa onthanda, akaonga apa onthanda.
10 Amukala ondyala onene motyilongo otyo, pahe Ambalau ailukila ko Isitu ngako akakala katutu,*+ tyeetyi ondyala yatokota.+ 11 Pukunyingila mo Isitu, apopila omukai wae Salai ati: “Nthehele-vo mbaa. Ove umuwa unene.+ 12 Apa ova Isitu vekumona mavati: ‘Ou omukai wae.’ Ame avandyipaa ove avekusi nomwenyo. 13 Ove vepopila okuti umphange yange opo ame vanthekule nawa avandyeke nomwenyo.”*+
14 Etyi Ambalau anyingila mo Isitu, tyina ova Isitu vatala omukai wae omuwa unene. 15 Etyi ovakwatesiko va Falaoo navo vemumona avafweve ouwa wae aveketyipopia ku Falaoo, omukai avemutwala meumbo lya Falaoo. 16 Atekula nawa Ambalau, mokonda ya Salai, emwavela onongi, nonongombe, nomambulu omatwei nomandema, novaundapi ovakai novalume, nomakamelu.+ 17 Siovaa ayumbu onombela onombi Falaoo no veumbo liae, mokonda ya Salai omukai wa Ambalau.+ 18 Etyi Falaoo etyinoñgonoka aihana Ambalau emupulu okuti: “Oityi wandingila ñgaa? Oityi wahamphopilile okuti omukai wange? 19 Oityi wamphopililile okuti: ‘Omphange yange?’+ Ame maa ndyimupola-po akale omukai wange! Uma omukai wove. Mupola-po enda!” 20 Pahe Falaoo atumu ovaundapi vae, vatume Ambalau nomukai wae, atyinde atyiho ena-tyo+ vende.
13 Ambalau atundu ko Isitu aende no ko Nengembe,+ nomukai wae novipuka aviho ena-vio, na Lote. 2 Ambalau ankho omuhona, una onohambo mbovipako, nopalata, no olu.+ 3 Etyi ekahi nokutunda ko Nengembe okwenda no ko Mbetele, alalaila pokati otyo aya atee ekehika pokati ko Mbetele no Ai+ apa atungile-ale ohinge yae, 4 apa atungile omutala wovilikutila. Pomphangu opo, Ambalau akalavandya enyina lya Siovaa.
5 Lote, nae waile na Ambalau, nae wali nonongi nonongombe, nomakaka. 6 Motyilongo otyo pahe avahafumo vali okukala-mo aveho; mokonda ovipako viavo vieliyawisa unene, katyitavela vali okukala mphangu ike. 7 Ovanthita va Ambalau novanthita va Lote pahe avehelivili vali. (Pononthiki opo ova Kanaa nova Peliseu, o motyilongo otyo vakala.)+ 8 Ou Ambalau atomphola na Lote,+ ati: “Mukwe pahe onthwe wati otyo matukala ñgaa, nomalwei ovanthita vange okulileva novanthita vove! Onthwe twahalingei ngootyo, onthwe tumbunga. 9 Otyilongo etyi atyiho ha tyove? Hahahe vali tuliyapuke! Ine ove wenda no kokumbili, ame mandyeende no kokulio; ine ove wenda no kokulio, ame mandyeende no kokumbili.” 10 Lote ayelula omaiho, amono okuti otyilongo atyiho tyo Solondau+ otyilongo tyatalala nawa (etyi nkhele Siovaa ehenehanye-po o Sondoma no Ngomola), uti vala otyitaka tya Siovaa,+ tyafwa otyilongo tyo Isitu, atyiho atee ko Sowale.+ 11 Lote aholovona-po otyilongo atyiho tyo Solondau, atwala onthanda yae no koutundilo. Pahe aveliyapuka. 12 Ambalau esala motyilongo tyo Kanaa, ou Lote akakala momapunda-umbo o motyilongo.+ Akatunga ekaka liae ponthele po Sondoma. 13 Ovanthu vomo Sondoma vali ovakalavi, valinga ononkhali ononene ku Siovaa.+
14 Etyi Ambalau veliyapuka na Lote Siovaa emupopila okuti: “Nkhele tala; talela opo ukahi, tala kombanda, no kombwelo, otale koutundilo no koutakelo, 15 otyilongo atyiho weete mandyikwavela-tyo, ove naava vakatuka mwoove,* atyikala tyenyi atee-tee.+ 16 Ou ukatuka mwoove ame ndyikemulinga* ngombundu yeheke, ine pena ou utyivila okuvalula onoñgima mbombundu yeheke opo naava vakatuka mwoove* navo tyitavela okuvevalula.+ 17 Katuka, enda-enda motyilongo etyi, mounthanda watyo no moule watyo mokonda mandyikwavela-tyo.” 18 Ambalau atwala-ko okukala momakaka. Konyima akakala pokati komiti ominene vyo ko Maale,+ vikala ko Hemboloo,+ ngako atungila Siovaa omutala wovilikutila.+
14 Pononthiki opo Alafeli oe wali ohamba yo Sineyale,+ Aliyoke oe ohamba yo Elasale, Kendolaomele+ oe ohamba yo Elau,+ Tindali oe ohamba yo Ngoii; 2 onohamba ombo ambulwisa Mbela ohamba yo Sondoma, na+ Mbilisa ohamba yo Ngomola,+ na Sinambe ohamba yo Andimaa, na Semembele ohamba yo Semboi,+ nohamba yo Mbela, Sowale. 3 Onohamba ombo ambulipake kumwe ambuho melola lyo* Sindii,+ Kelunga Liomongwa.*+
4 Vaundapelele Kendolaomele omanima 12, mahi tyina tyiti menima lya 13 avemupilukila-po. 5 Menima 14, Kendolaomele nonohamba omapanga ae avalwisa ova Lefaii ko Asitelote-Kalinaii, ova Lefaii avatili-ko, nova Susii ko Kaa, nova Emii+ ko Savee-Kiliataii, 6 avalwisila ova Oleu+ momphunda yavo ko Seili+ avevetaata atee ko Eli-Palaa ikala popepi noluhandya. 7 Avakondoka, avehiki ko Ene-Misipate ko Kande,+ otyilongo atyiho tyova Amaleke+ avevepolo-tyo, avalwisa ova Amoleu+ vakala ko Hasasoo-Tamale+ avatili-ko.
8 Opo yatyo opo, atyiti ohamba yo ko Sondoma, ohamba yo ko Ngomola, ohamba yo ko Andimaa, ohamba yo ko Semboi, nohamba yo ko Mbela, itiwa o Sowale, ambukatula ovita, ambukaongana melola lyo ko* Sindii mbuvelwise, 9 avalwisa Kendolaomele ohamba yo Elau, na Tindali ohamba yo Ngoii, na Alafeli ohamba yo Sineyale, na Aliyoke ohamba yo Elasale.+ Onohamba ononkhwana mbalwisile onohamba ononthano. 10 Elola olio lyo* Sindii lina omatoto omanyingi ena olukatalau; onohamba mbo Sondoma no mbo Ngomola avahande okwenda-nkholo, ngamo vatokela, ava ovakwavo vahupa-po, avakahomboka no monomphunda. 11 Onohamba mbokwevelwisa ambupolo ovipuka aviho vyo mo Sondoma no mo Ngomola, nonkhuta aiho, avaende navio.+ 12 Lote omona wo ou velilandula na Ambalau ukala ko Sondoma,+ avemukwate avemutyindi-po, nae novipuka viae avaende navio.
13 Omulume umwe wahupa-po eketyipopila Ambalau, omu Hembeleu. Pomuvo opo, Ambalau ukala* pokati komiti ominene vya Maale omu Amoleu,+ velilandula na Esikole na Anele.+ Ovalume ovo vali omapanga a Ambalau. 14 Ambalau etyiivi okuti omona wa una velilandula nae*+ vemutwala kounkhwatwa. Aongiya ovanthu valongeswa ovilwa, ovaundapi vae 318 vatyitwa meumbo liae, avataata onondyale ombo atee ko Ndaa.+ 15 Ayapula pokati ovita viae kounthiki, nae novaundapi vae avalwisa onondyale, ambutili-ko. Avembutaata atee ko Hombaa, otyilongo tyikala kombanda mo Ndamasiku. 16 Apolo-ko ovipuka aviho vatyinda, ayovola-ko Lote omona wo ou velilandula nae, novipuka viae, novakai vatyindilwe, novanthu ovakwavo vali.
17 Etyi Kendolaomele nonohamba ena-mbo vatila-ko ku Ambalau pahe pokukondoka no keumbo, ohamba yo Sondoma aimutetelela melola lyo* Savee, omulola Wohamba.+ 18 Melekisendeke+ ohamba yo ko Salei,+ emwetela ombolo novinyu; oo wali omunakwa wa Huku Omunene.+
19 Emuyambe, emupopila okuti:
“Ambalau ankhimanekwe na Huku Omunene
Ou walinga eulu nohi;
20 Huku Omunene ahilivikwe,
Wapakula onondyale mbove pomavoko ove!”
Povipuka aviho Ambalau emupolela-po tya 10.+
21 Ohamba yo Sondoma aipopila Ambalau, aiti: “Mphevo ovanthu,* mahi omalumono alinge ove.” 22 Ambalau apopila ohamba yo Sondoma okuti: “Ame ndyiyelula okuvoko kwange, andyiane menyina lya Siovaa, Huku Omunene, Omutungi weulu nohi, 23 hikwata natyike tyove, nii okalanda nii otyipaloti* tyononkhaku, opo wahatie: ‘Ambalau nga kakala omuhona, ame nemupele.’ 24 Hitavela natyike, etyi tyalia ovaundapi vange tyatuuka. Ovalume naile navo, Anele, na Esikole, na Maale,+ vatambule-ko tyavo.”
15 Konyima, Siovaa amonekela Ambalau emuti: “Ambalau wahatile owoma.+ Ame ndyakulilo yove.+ Mandyikekwavela ondyambi onene.”+ 2 Ambalau apulu okuti: “Tatekulu Ohamba Onene Siovaa, oityi momphe, ame nkhele nehena omona, omphinga yeumbo liange omulume woko Ndamasiku Eliyesele?”+ 3 Ambalau apopi vali ati: “Ove kwamphele ovana,*+ omuundapi* womeumbo liange oe makala omphinga yange.” 4 Siovaa emuti: “Omulume ou kamakakala omphinga yove; makakala omphinga yove omona wove mwene.”*+
5 Emulupula pondye emuti: “Nkhele tala-vo vala ononthungululu ombo peulu, nkhele tala ine umbuvila okumbuvalula.” Apopi vali ati: “Opo pelifwe ononthungululu ombo, opo mapekelifwe ava vakatuka mwoove.”*+ 6 Ambalau ayumbu onthumbi mu Siovaa,+ otyo emutalela* okuti ondingaviwa.+ 7 Emupopila vali, ati: “Ame, ame Siovaa wokwekupola ko Uli yova Kalindeya, ndyikwaavele otyilongo etyi tyikale tyove.”+ 8 Ngwe apulu, ati: “Tatekulu Ohamba Onene Siovaa, okutyi mandyipamena okuti otyilongo etyi matyikalinga tyange?” 9 Akumbulula ati: “Ndyetele ongombe ondema ina omanima etatu, nonkhombo oina ina omanima etatu, nongi ina omanima etatu, nekuti, neilona liopomba.” 10 Ambalau akwata ovinyama ovio aviho evitete onthanda-mutyila, ovinthimbu viatyo evipaka-paka tyelipilukila novikwavo,* mahi ekuti nopomba ehevitete. 11 Omalukoi aahimbika okulapela kovinyama ovio viankhia, Ambalau otyo eetaata.
12 Tyina tyiti kokawiiwi, Ambalau alala otumphoki tumwe otunene, avasiwa nenthiki limwe enene litilisa owoma. 13 Huku atolela Ambalau ati: “Tyinoñgonoka okuti ava vakatuka mwoove* mavakakala kotyilongo tyehe-tyavo, ovanthu vatyo votyilongo otyo avekevelinga ovapika, avekevelinga onya momanima 400.+ 14 Mahi ame mandyikakoyesa ovanthu votyilongo mavakaundapela,+ avakatunda-ko nomalumono omanyingi.+ 15 Mahi ove mokaya nombembwa kovakwaukulu vove, okapakwa tyina wakulupa umwe nawa.+ 16 Mahi, ovana vovana vovatekula vove mavakakondoka kuno,+ mokonda ovivi viova Amoleu kavinevehike nawa.”+
17 Etyi ekumbi liakanyingila, akuho akunthikovela, akumoneka ofolono imwe itunda omwihi, otyihihi tyimwe tyatema atyikwata pokati kovinthimbu viovinyama. 18 Onthiki oyo Siovaa alingi omphango na Ambalau+ ati: “Ava vakatuka mwoove* mandyikevepa otyilongo etyi,+ okuhimbikila kondongi yo Isitu atee kondongi onene, ondongi yo Eufalate:+ 19 kotyilongo tyova Keneu no tyova Kenasi+ no tyova Kandemonite, 20 no tyova Hete+ no tyova Peliseu+ no tyova Lefaii,+ 21 no tyova Amoleu no tyova Kanaa no tyova Silingaseu no tyova Sembusi.”+
16 Salai omukai wa Ambalau ankho kamono ovana,+ mahi wali nomuundapi omu Isitu utiwa o Angale.+ 2 Salai atomphola na Ambalau, ati: “Nthehelele-vo mbaa! Siovaa kandyekele ndyikale novana. Kalale-vo nomupika wange. Hamwe ndyimonena mwe ovana.”+ Ambalau etavela etyi Salai apopia. 3 Etyi Ambalau akala omanima 10 kotyilongo tyo Kanaa, omukai wae Salai emwavela omupika wae wo ko Isitu Angale, akale ngatyina omukai wae. 4 Ovo Ambalau na Angale aveliyame kolutu, Angale akala omulemi. Etyi Angale elimona okuti omulemi ahimbika okuleva Salai.
5 Salai atomphola na Ambalau ati: “Ndyikahi nokulewa tupu, okombanda yove. Ame napakula omuundapi wange pomavoko ove,* mahi etyi amona okuti omulemi ahimbika okundeva. Siovaa atete omphela yetu noove!” 6 Ambalau apopila Salai ati: “Tala, Angale omupika wove, ove umutumina. Mwene ove utyii etyi momulingi.” Salai ahimbika okumulinga onya, Angale aende-nkholo.
7 Avasiwa noandyu ya Siovaa potyihimo moluhandya, potyihimo tyo mondyila yo ko Sule.+ 8 Oandyu aimupulu okuti: “Angale, muundapi wa Salai, oku wenda napi? Utundilila-pi?” Ngwe akumbulula okuti: “Ndyenda-nkholo una ndyiundapela, Salai.” 9 Oandyu ya Siovaa aimutolela okuti: “Kondoka ku una uundapela, otavela atyiho ekutuma.” 10 Oandyu ya Siovaa aimutolela vali onondaka ombu: “Ava vakatuka mwoove* mandyikevetyitisa avakala ovanyingi, avakakala ovanyingi-nyingi avehevilwa okuvalulwa.”+ 11 Oandyu ya Siovaa aimuti vali: “Tehelela etyi mandyikupopila, ove umulemi, mokutula omona omukwendye; muluka okuti o Isimayeli,* mokonda Siovaa weiva ononkhumbi mbove. 12 Makakala ngotyimbulu tyofika.* Okuvoko kwae makukatyitukila-po ovanthu aveho, omavoko ovanthu aveho aekemutyitukila-po; makakala komutwe wonondenge mbae ambuho.”*
13 Pahe akalavandya enyina lya Siovaa, ankho ukahi nokumupopila, ati: “Ove, ove Huku utala,”+ mokonda ngwe welipulile-ale okuti: “Okuti tyili-tyili namona umwe apa, una undywete?” 14 Otyo onyombo oyo yalukilwa okuti, o Mbeele-Laai-Loi.* (Ikala pokati ko Kande no Mbelende.) 15 Angale akutula omona wa Ambalau, Ambalau aluku omona oo, Angale akutula okuti o Isimayeli.+ 16 Ambalau wali nomanima 86 etyi Angale akutula Isimayeli.
17 Etyi Ambalau avetesa omanima 99, Siovaa emumonekela, emutolela okuti: “Ame Huku Muvili wa Atyiho. Endela monondyila mbange, okala omunthu wotyili.* 2 Mandyilingi omphango pokati ketu noove,+ andyikekulinga ovanthu ovanyingi-nyingi.”+
3 Etyi eiva onondaka ombo, Ambalau elipetamena-po, Huku emupopila vali okuti: 4 “Tala! Ndyilinga noove omphango,+ ove mokakala he yovanthu ovanyingi vovilongo.+ 5 Okupolelela hono, ove kumatiwa vali Ambalau;* motiwa Ambalayau,* tyeetyi mandyikukalesa he yovanthu ovanyingi vovilongo. 6 Ovana vove mandyivekalesa ovanyingi-nyingi, mwoove amukatuka ovanthu ovanyingi-nyingi, mamukatunda onohamba.+
7 “Omphango nalinga noove himeilimbwa, ei nalinga noove+ naava vakatuka mwoove* momihoko viavo aviho vikeya-ko, omphango yahapu, ndyikale Huku yenyi noove naava vakatuka mwoove.* 8 Otyilongo etyi ukala, etyi wailukila,+ mandyikupe-tyo, noove naava vakatuka mwoove,* otyilongo atyiho tyo Kanaa, matyikakala tyavo apeho-apeho, ame andyikalinga Huku yavo.”+
9 Huku apopila vali Ambalayau ati: “Ove fwisapo omphango nalinga noove naava vakatuka mwoove,* momihoko viavo aviho. 10 Oyo omphango ikahi pokati ketu, naame noonwe, omphango ove naava vakatuka mwoove* muna okulandula umwe nawa: ovakwendye aveho veli pokati kenyi vena okupitiswa ekwendye.+ 11 Okupita ekwendye matyikala ngotyilimbo tyomphango twalinga, naame noonwe.+ 12 Momakula aeho, omalukembe aeho atyitwa pokati kenyi ena okupitiswa ekwendye+ tyina ena ononthiki etyinana, tyilinge ou watyitwa meumbo liove, tyilinge ou wahatundile mwaava vakatuka mwoove,* mahi walandwa konthunda-vilongo, una okupita ekwendye. 13 Ovalume aveho vatyitwa meumbo liove na vana walanda nonombongo mbove, vena okupita ekwendye;+ omphango yange, yapakelwa enyingilikilo kolutu lwenyi, maikala-ko apeho-apeho. 14 Omulume wahapitile ekwendye, una wahapolelwe otyikova tyae, pu vakwavo una okwipawa-po.* Tyeetyi ketavelele omphango yange.”
15 Huku apopila Ambalayau okuti: “Okupolelela hono, wahatumbule vali omukai wove okuti Salai,*+ mokonda enyina liae pahe o Sala.* 16 Mandyikemuyamba, andyikekwavela omona makatunda mwe;+ mandyikemuyamba, akala ovanthu votyilongo; mwe mamukatunda onohamba mbovanthu.” 17 Ambalayau elipetamena, ahimbika okuyola, elipopila momutima+ ati: “Okuti omulume ngaame una omanima 100 utyita omona? Sala una-le omanima 90 upondola okukutula?”+
18 Ambalayau apopila Huku yotyotyili okuti: “Ndyipeleya ñgeno Isimayeli ukala omunthu uhole!”+ 19 Huku emukumbulula okuti: “Sala, omukai wove mekupe omona omukwendye; muluka okuti Isake.*+ Mandyikalinga nae omphango maitwala-twalako atee pokati ketu na ava vakatuka mwe.*+ 20 Etyi waitila-ko Isimayeli natyo netyiiva. Tala! Mandyiyambe Isimayeli, andyimupe ovana. Ovana vae andyikevetyitisa unene. Mwe mamukatuka onohongoi 12, ngwe andyimulingi otyilongo otyinene.+ 21 Mahi mandyilingi omphango na Isake,+ omona Sala makutula nimali ngoopo.”+
22 Etyi amana okupopia na Ambalayau, Huku alondo, emusi-po. 23 Monthiki oyo, Ambalayau alingi umwe ngeetyi Huku atuma,+ apitisa ekwendye omona wae Isimayeli, novalume aveho vatyitwa mepata liae, na vana alandele nonombongo, ovalume aveho vomeumbo liae, Ambalayau evepolo ovikova. 24 Ambalayau wali nomanima 99 etyi apita ekwendye.+ 25 Isimayeli omona wae wali nomanima 13 etyi apita ekwendye.+ 26 Ambalayau nomona wae Isimayeli, vapita ekwendye monthiki ike. 27 Ovalume aveho vo mepata liae, vokwatyitwa meumbo liae, no vokwalandwa konongendi, vaila kumwe ekwendye.
18 Nthiki imwe Siovaa+ emumonekela momiti ominene vyo ko Maale,+ upumphi vala pombundi yekaka, momutenya watokota unene. 2 Tyina akati-ko ñgaa, ovalume vetatu vetai ngooko.+ Etyi evemona atundu pombundi yekaka, ahateka okukeveliepesa, elipetamena-po. 3 Ati: “Siovaa ine napandwa komaiho ove, wahalambe-vo omuundapi wove, ohatalama. 4 Ndyeete-vo omeva kapii musukulwe konomphai;+ haa mupululukwe-po mombwelo yomuti. 5 Mokonda mwalambela pano, pomuundapi wenyi, kevelelei ndyikaete okambolo mupameke omutima. Haa amweende nondyila yenyi.” Ngwe avati: “Tyikahi nawa. Linga ngeetyi wapopia.”
6 Ambalayau ahateka no kekaka oku kuna Sala emupopila ati: “Kanyauka! Pola oviheteko* vitatu viofinde yanyetuka, otamphe olingi onombolo.” 7 Ambalayau akaya no kovipako, aholovona-po onthane ikahi nawa. Eyaavela omukwatesiko wae, una kasetele-ale eipaa. 8 Aeta omulela nomavele, nohitu yonthane eveipaela, apake komutwe wavo. Etyi vekahi nokulia ngwe atalama ponthele yavo mombwelo yomuti.+
9 Avemupulu okuti: “Omukai wove Sala uli-pi?”+ Evekumbulula okuti: “Uli mekaka omo.” 10 Umwe puvo ati: “Enima eli liya pononthiki nga mbuno mandyiya vali kwoove, Sala omukai wove mandyimuvasa wakutula omona omukwendye.”+ Ou Sala, otyo atehelela etompho liavo pombundi yekaka kwatyindamena omulume uli nokupopia. 11 Ngwe opo Ambalayau na Sala vakulupa-ale.+ Ou Sala, meti liokumona ovana walambamo-ale.+ 12 Sala elimemetela okuyola, ati: “Pahe ame nakulupa-le ñgaa nomulume wange wakulupa-le ñgaa, mandyikakala umwe nehambu olio?”+ 13 Siovaa apulu Ambalayau okuti: “Tyayolesa Sala otyityi, oityi elipulila okuti: ‘Tyili-tyili mandyikutula omona omukwendye, noukulukai wange?’ 14 Pena etyi tyipona Siovaa?+ Mandyikeya vali kwoove, enima eli liya pononthiki nga mbuno, Sala mandyimuvasa wakutula omona omukwendye.” 15 Mahi Sala aanye ati: “Hayolele!” watila owoma. Ngwe ati: “Wahaanye, tyili wayola!”
16 Etyi ovalume vakatuka vaye, avatale ko Sondoma+ imonekela mombwelo; ou Ambalayau, evelandula velilekele. 17 Siovaa elipopila ati: “Mandyiholeka ku Ambalayau etyi nahanda okulinga?+ 18 Ambalayau tyili-tyili makakala otyilongo otyinene tyokwapama, ovanthu vomihoko aviho kombanda yohi mavakamonena* mwe oviwa.+ 19 Mokonda ame nanoñgonoka nawa Ambalayau, nemuyumba onthumbi yokuti malongesa ovana vae, no vomeumbo liae okweendela mondyila ya Siovaa avalingi etyi tyaviuka, tyikahi nawa,+ opo Siovaa alinge etyi apopila Ambalayau.”
20 Siovaa ati: “Omaluyave alingwa mokonda yo Sondoma no Ngomola alinga omanene,+ onkhali yavo onene unene.+ 21 Mandyilaukila-ko ndyikatale ine etyi veli nokulinga otyetyi umwe tyaululwa tyehika kwaame. Ine hatyoko mandyityinoñgonoka-le.”+
22 Pahe ovalume avatundu opo, avahungama ko Sondoma; Siovaa+ esala na Ambalayau. 23 Ambalayau afwenaina pwe, apulu okuti: “Onondingaviwa movehanyena-ko vala kumwe nonondingavivi?+ 24 Pahe ine ñgeno mepunda-umbo muna ovalume 50 onondingaviwa, movehanye-ko, ohaevela epunda-umbo muna ovalume 50 onondingaviwa? 25 Ove hikusokela otyipuka ngootyo, ove hono wipaele vala kumwe onondingaviwa nonondingavivi, onondingaviwa avalingwa otyipuka tyike nonondingavivi!+ Ove kulingi otyipuka ngootyo!+ Okuti ove Omukoyesi wouye auho kumalingi etyi tyaviuka?”+ 26 Siovaa ati: “Ine mepunda-umbo lyo Sondoma ndyivasa-mo ovalume 50 onondingaviwa, himelihanye-po mokonda yovalume ovo veli-mo.” 27 Ambalayau ati: “Otyiponyo mba Siovaa ndyina nokupula ehimbwe, ngwe nati ame ombundu yeheke, ame etwe. 28 Tusoke ñgeno kukamba vetano vatuuke 50. Mohanye-po epunda-umbo aliho mokonda ya vetano vakamba-ko?” Ngwe ati: “Au, ine ndyivasa-mo onondingaviwa 45 himelihanye-po.”+
29 Ambalayau emupulu vali okuti: “Ine muna onondingaviwa 40?” Ngwe emukumbulula okuti: “Himelihanye-po mokonda yonondingaviwa 40.” 30 Ambalayau atwala-ko okupopia ati: “Siovaa wahanumane mbaa,+ nkhele ndyikupule-vo vali: Ine muna vala onondingaviwa 30?” Ngwe akumbulula okuti: “Himelihanye-po, muna onondingaviwa 30.” 31 Ambalayau ati vali: “Siovaa ndyevele-vo, ndyina nokupula ehimbwe: Ine muna onondingaviwa 20?” Ngwe akumbulula okuti: “Himelihenye-po ngwe muna onondingaviwa 20.” 32 Okuhulilila-ko Ambalayau apulu okuti: “Siovaa wahanumane-vo mbaa, tyeetyi ñgaa ndyimana okupopia: Ine muna vala onondingaviwa 10?” Ngwe ati: “Himelihanye-po ngwe muna onondingaviwa 10.” 33 Etyi Siovaa amana okupopia na Ambalayau, aende,+ Ambalayau akondoka keumbo liae.
19 Onoandyu onombali mbehika mo Sondoma kokawiiwii, tyina mbehika Lote upumphi kombundi mo Sondoma. Etyi embumona, Lote okukatuka aende-ko, elipetamena-po.+ 2 Lote ati: “Mbambavo tatekulu, endywei meumbo liomuundapi wenyi, ngamo mulala, endywei onomphai mbenyi mbukohwe. Haa mulimeneka komuhuka, amweende.” Ngwe ambuti: “Au, onthwe matukalalela popalasa.” 3 Lote ehembutavela, aende nambo keumbo liae ngako mbukalala. Embutelekela-po okulia, embuyokela onombolo mbahaile onkhiso, ambuli.
4 Etyi nkhele vehenekalangale-po, ovalume vo mepunda-umbo, ovalume vomo Sondoma, okuhimbikila komona atee komukulu avapu-mo aveya avankhindula otyimbulukutu, eumbo avelipake pokati. 5 Avalaveleya Lote, otyo vemupula okuti: “Ovalume veya meumbo liove veli-pi? Velupula pondye, veeta tulale navo.”+
6 Lote alupuka akapopie navo pondye, epito monyima yae eliyeila. 7 Evepopila okuti: “Vakulu vange mbaa, mwahalingei otyipuka otyo otyivi. 8 Mbaa ndyina ovana vevali ovafikwena veheneyamwe kolutu novalume. Ovo mandyieta pondye, muvelinge etyi mwahanda. Ovalume mwehevelingei-vo natyike mbaa, mokonda veya-vo vala okuhupila meumbo* liange.”+ 9 Ngwe avemukumbulula avati: “Tunda-po apa!” Avati vali: “Omulume ou ongendi yeya motyilongo tyetu, pahe soka, wahanda okukala omuviyuli wetu!” Avemuti: “Etyi matukulingi, matyivilipo vali tyipona etyi twahandele okulinga ovaenda vove.” Aveho avautukila Lote,* avafwene pepito velitahule-po. 10 Ngwe ovalume veli mokati ovaenda avakwata Lote mokuvoko, avemunyingiya mokati, epito aveliiki. 11 Pahe avapake ovalume veli pombundi moumphoki, okuhimbikila komona atee komukulu, avepwila nokwovola pepito.
12 Ovalume ovo vevali avapulu Lote avati: “Una-mo vali otyikumba muno? Vana vekunepela, novana vove ovakwendye, novakainthu, aveho vove veli mepunda-umbo muno vataule-mo! 13 Tyeetyi matuhanye-po epunda-umbo eli, omaluyave alio, akala omanene unene* ku Siovaa,+ pahe Siovaa wetutuma okulihanya-po.” 14 Lote okulupuka, aende akapopia novakwendye vovana vae; evetolela ati: “Kuluminyei vakwe! Momphangu ino taulei-mo mokonda Siovaa mahanyauna-po epunda-umbo eli!” Mahi ovakwendye vovana vae avati hamwe unyana vala.+
15 Tyina tyiti kombimba, onoandyu ambukasusuviya-mo ovo Lote ambuti: “Kuluminya! Pola omukai wove, novana vove ovafikwena una-vo muno, enda opo wahaipaelwe kumwe no vokulinga ovivi mepunda-umbo.”+ 16 Mokonda vekahi nokuseta, ovalume avakwata Lote, nomukai wae, novana vae ovafikwena momavoko; avevepolo-mo avevelupula kondye yepunda-umbo,+ mokonda Siovaa wevelinga okankhenda.+ 17 Pokwevelupula kondye yepunda-umbo, umwe puvo* apopila Lote okuti: “Enda-nkholo, hupisa omwenyo wove!* Wahaleuke konyima,+ wahatalame napeke motyilongo etyi!+ Enda no kotyilongo tyonomphunda opo uhupe!”
18 Lote evepopila okuti: “Oko hako-ko mbambavo Siovaa! 19 Mbambavo ove wapanda ame muumbili wove, ukahi nokundinga okankhenda okanene,* okuhupisa omwenyo wange,*+ mahi hikaholama kotyilongo tyonomphunda, kwanthilisa owoma mokonda ehanyauno lipondola okumbasa, andyinkhi.+ 20 Mbambavo pena epunda-umbo likala popepi, oko ndyitaulile; okalongo kamwe okatutu vala. Mbambavo tyitavela ngako ndyitaulila? Okalongo kamwe okatutu vala. Oko mandyikahupila.”* 21 Ngwe emukumbulula ati: “Tyikahi nawa. Ewaa mandyitavela etyi wapopia,+ himahanye-ko okalongo oko wapopia.+ 22 Kanyauka! Oko utaulila, nkhele himalingi natyike, tyina wehenehike-ko!”+ Otyo alukila epunda-umbo olio okuti o Sowale.*+
23 Etyi Lote aya, wekehika vala ko Sowale, ekumbi liatunda-le. 24 Siovaa alokesa otupia no isofele* mo Sondoma no mo Ngomola, ehanyauno olio liatunda ku Siovaa keulu.+ 25 Ahanye-ko omapunda-umbo oo, otyilongo atyiho atyihanyuka-po, kumwe novanthu vakala-mo novikuna viotyilongo.+ 26 Omukai wa Lote, uli monyima yae, aleuka konyima, atyituka otyimbumba tyomongwa.+
27 Ambalayau apinduka-po kombimba, aende pomphangu apa akalele na Siovaa.+ 28 Etyi atala kombwelo ko Sondoma, no Ngomola, okutala motyilongo atyiho, amono ovihuna. Muli nokutunda omwihi wanthikovela, omwihi umwe ukahi ngo wekundungala liotupia!+ 29 Pokuhanya-ko omapunda-umbo otyilongo, Huku wahinangela Ambalayau, apolo Lote momapunda-umbo mahanye-ko, omapunda-umbo Lote akalele.+
30 Lote ailuka mo Sowale, nae novana vae vevali ovafikwena, akakala motyilongo tyonomphunda,+ mokonda wankhia owoma okukala mo Sowale.+ Avakakala meleva novana vae vevali ovafikwena. 31 Otyiveli tyatyo atolela ondenge yae okuti: “Tate ukahi nokukulupa, ngwe motyilongo etyi mutupu omulume nawike upondola okutunepa ngeetyi ovanthu aveho valinga. 32 Endyu kuno, twaavele ovinyu tate, atulala nae opo omuhoko wombunga ya tate utwaleko.”
33 Motyinthiki otyo avape he ovinyu akolwa, ou omukulu watyo anyingila, alala na he, he ehetyimono tyalinga omona, neetyi alangala-po neetyi apinduka-po. 34 Monthiki yalandula-ko, otyiveli apopila ondenge okuti: “Ame nalala na tate kounthiki. Tumwavele vali ovinyu hono, ove nyingila-mo olala nae, tulinge ngootyo opo omuhoko wombunga ya tate utwaleko.” 35 Motyinthiki otyo, avape vali he ovinyu apialuka; ou omututu watyo, alala nae, he ahamono etyi omona alinga, neetyi alangala-po neetyi apinduka-po. 36 Ovana aveho va Lote avakala ovalemi va he. 37 Otyiveli tyatyo, akutula omona emuluku okuti o Moambe.+ Mwe omo mwatuka ova Moambe vo hono.+ 38 Ondenge yatyo nae akutula omona, emuluku okuti o Mbeni-Ami. Mwe omo mwatuka ova Amoo+ vo hono.
20 Ambalayau oko ailuka-ko,+ akakala kotyilongo tyo Nengembe, pokati ko Kande+ no Sule.+ Etyi akala* ko Selale,+ 2 Ambalayau apaleka vali etyi nthiki imwe alingile-ale Sala, omukai wae, ati: “Ou omphange yange.”+ Ambimeleke ohamba yo Selale atumu vekemupolele Sala, alinge omukai wae.+ 3 Kounthiki, Huku amonekela Ambimeleke mondyoi, emuti: “Ove ñgaa wankhia-le mokonda omukai waihana+ wanepwa, una-le omulume wae.”+ 4 Mahi Ambimeleke ankho keneliyame kolutu na Sala.* Pahe ati: “Siovaa, moipaa ovanthu votyilongo aveho vehei natyike?* 5 Ngwe Ambalayau hae wamphopila okuti: ‘Omphange yange,’ na Sala yatyo ati: ‘Otyili ndyimphange yae?’ Hetyilingilile tyawina, omavoko ange etupu etyi ei.” 6 Mondyoi, Huku yotyotyili emupopila okuti: “Ndyityii umwe okuti tyili kwetyilingilile tyawina, otyo nehekuyekelele olingi onkhali kwaame, okumuyama kolutu. 7 Kondola omukai waamwene komulume wae, ngwe omuuli+ mekulingila omalikwambelo+ otwalako nomwenyo. Mahi ine kumukondola, kala tyityii okuti monkhi, ove no venyi aveho.”
8 Ambimeleke komuhuka-huka etyi kwatya, aihana ovaundapi vae evetolela etyi tyaendapo. Ovaundapi ovo okutyiiva, avatili owoma. 9 Ambimeleke aihana Ambalayau ati: “Oityi nekulinga? Onkhali patyi nakwata kwoove etyi wahanda okundingisisa onkhali ngeei, naame nouhamba wange? Otyipuka wandinga katyaviukile.” 10 Ambimeleke ati: “Ankho wasoka-tyi etyi wandinga ñgaa?”+ 11 Ambalayau akumbulula okuti: “Ame nasoka okuti: ‘Motyilongo muno mutupu nawike utila Huku, mavandyipaa kombanda yomukai wange.’+ 12 Mahi tyili-tyili omphange yange umwe, tate wetutyita, wike vala, omokonda vala, mu mee katulilandula; pahe wakala omukai wange.+ 13 Etyi Huku andyilula motyilongo tyo votate+ opo ndyikale ongendi, ame andyipopila omukai wange okuti: ‘Una okulinga ñgaa opo ulekese okuti unthyole unene: akuho oku twenda, popia okuti: “Omphange yange.”’”+
14 Ambimeleke apolo onongi, nonongombe, novaundapi ovalume novakai, aavela Ambalayau, emupakulila omukai wae Sala. 15 Ambimeleke emutolela okuti: “Tala, ohika ei aiho oyange, upondola okulikoyela. Tunga apa wahanda.” 16 Atolela Sala okuti: “Ndyiavela omphange yove+ onopalata 1.000. Mandyityilingi ovanthu aveho vetyimone, tyilinge ava ove una-vo tyilinge ovanthu ovakwavo, okuti ove kwalingile natyike tyapenga,* kuvelwa onombei.” 17 Ambalayau elikwambela ku Huku yotyotyili, Huku ahakula Ambimeleke, nomukai wae, novapika vae ovakai, avahimbika okukala novana; 18 mokonda, Siovaa wapolele olutyito* ovakai aveho vo meumbo lya Ambimeleke kombanda ya Sala, omukai wa Ambalayau.+
21 Siovaa ahinangela Sala ngeetyi apopile, Siovaa alingi umwe etyi atolelele Sala.+ 2 Sala alingi omulemi,+ avakutula omona na Ambalayau mononthiki Huku apopile,+ etyi Ambalayau ombwale. 3 Ambalayau aluku omona wae olukembe, Sala akutula, okuti o Isake.+ 4 Etyi palamba ononthiki etyinana, Ambalayau apitisa ekwendye Isake omona wae, okulinga ngeetyi Huku emutumine.+ 5 Ambalayau ankho una omanima 100 etyi atyita omona wae Isake. 6 Sala ati: “Huku wampha ehambu;* aveho mavetyiivi mavakahambukwa na ame.”* 7 Apopi vali okuti: “Olie upondola okupopila Ambalayau okuti: ‘Sala tyili-tyili makanyamisa ovana?’ Pahe ame nemwavela omona ngwe ombwale.”
8 Omona ekulu, akupuka, Ambalayau alingi otyipito otyinene monthiki Isake akupuka. 9 Sala amono okuti omona wa Angale,+ omu Isitu vakutulile na Ambalayau ulinga omukwele Isake.+ 10 Sala apopila Ambalayau okuti: “Taata omupika ou nomona wae; omona womupika ou haeko malingi omphinga nomona wange Isake!”+ 11 Etyi Sala apopia konthele ya Isimayeli atyihahambukiswa Ambalayau.+ 12 Huku apopila Ambalayau ati: “Tyihekusoyese etyi Sala apopia konthele yomona nomupika wove. Tavela etyi ekutolela,* mokonda ou makatiwa ombuto yove makatunda mu Isake.+ 13 Omona womupika+ nae mandyikemulinga otyilongo otyinene,+ mokonda watunda mwoove.”*
14 Etyi kwatya kombimba, Ambalayau apinduka-po, aeta ombolo nohihipo,* eviavela Angale. Emutwiki-vio, emupopila vende nomona wae.+ Ngwe avaende, avakakalela vala okuhamba-hamba moluhandya lwo Mbelesemba.+ 15 Omaande etyi mohihipo apwa-mo, omona emutahela mombwelo yotyinkhondo. 16 Aende no komutwe, akapumphama aike, akakala kokule nomona wae, otyikambo tya apa pehika ohevo, mokonda welipopilile okuti: “Himahande okutala omona wange tyina mankhi.” Akakalela kokule, ahimbika okulilila peulu.
17 Huku eivi ondaka yomona,+ oandyu ya Huku keulu aiihana Angale, aimupulu ñgaa:+ “Wiivite-tyi Angale? Wahankhie owoma mokonda Huku weiva ondaka yomona apa ekahi. 18 Katuka, kayele-po omona, mukwata mokuvoko mokonda mandyimulingi otyilongo otyinene.”+ 19 Huku emwikula omaiho, amono onyombo yomaande; ngapo enda, atapela ayulisa ohihipo, aavela omona anwe. 20 Huku kayekele-po omona oo,+ etyi ekahi nokukula. Wakalele moluhandya, akala omunongo wokuyaha nonkhondyi. 21 Akala momapembe o Palaa,+ ina emwovolela omukai kotyilongo tyo Isitu.
22 Pononthiki opo, Ambimeleke kumwe na Fikole onkhalamutwe yomafwalali ae, apopila Ambalayau okuti: “Atyiho etyi ove ulinga,+ Huku una ove. 23 Pahe ana otukaila Huku, okuti kumetutyitukila-po novana vange, naava vakatuka mwaame. Ngeetyi ame nakala nolwembia olunene noove, noove mokala nolwembia olunene naame notyilongo ukala.”+ 24 Ambalayau ati: “Naana.”
25 Ambalayau apopila Ambimeleke etyi ovaundapi va Ambimeleke vemunthinthile onyombo yae.+ 26 Ambimeleke emupopila okuti: “Hityii olie walinga ngootyo. Ove kwetyimphopilile, hetyiivile-ale, o hono vala ndyityiiva ñgaa.” 27 Ambalayau apolo onongi nonongombe, embwavela Ambimeleke, avalingi omphango aveho vevali. 28 Ambalayau apungu-mo onondyona onondema epandu-vali, 29 Ambimeleke apulu Ambalayau okuti: “Omokonda yatyi wapungila-ko onondyona ombu onondema epandu-vali?” 30 Emukumbulula okuti: “Tambula onondyona ombu onondema epandu-vali mbukale oumbangi wokuti, ame mutendi* wonyombo ei.” 31 Otyo alukila omphangu oyo okuti o Mbelesemba,*+ mokonda opo vaanena. 32 Avalingila omphango+ ko Mbelesemba, Ambimeleke na Fikole onkhalamutwe yomaswalali ae, avakondoka kotyilongo tyova Filisitiya.+ 33 Ambalayau atwiki omundende ko Mbelesemba, ngomo akalavandyela enyina lya Siovaa,+ Huku ya apeho.+ 34 Ambalayau wakalele* ehimbwe*+ kotyilongo tyova Filisitiya.
22 Huku yotyotyili alolo Ambalayau,+ emwihana ati: “Ambalayau!” Ambalayau etavela ati: “Ame uno!” 2 Huku emupopila okuti: “Mbambavo kwata omona wove, omona wike vala una-e, ou ove uhole unene+ Isake,+ enda ko Moliaa+ ngako umulingila otyilikutila tyokuyokwa komphunda mandyikulekesa.”
3 Komuhuka etyi kwatya Ambalayau apinduka-po aviukisa nawa otyimbulu tyae, aende novaundapi vae vevali na Isake omona wae. Atiave ononkhwii mbotyilikutila tyokuyokwa, apolesa-po ondyila aende noku Huku yotyotyili emulekesa. 4 Monthiki ya tatu Ambalayau ayelula omaiho, omphangu eimonena kokule. 5 Ambalayau apopila ovaundapi vae okuti: “Onwe salei pano notyimbulu ame nomukwendye matwende tukafende, nga twamana matukondoka kwoonwe.”
6 Ambalayau apolo ononkhwii mbotyilikutila tyokuyokwa, embupake Isake omona wae potyipepe. Akwata otupia nonkhiki avaende vevali. 7 Isake aihana Ambalayau, he ati: “Tate!” Ngwe emukumbulula okuti: “Oityi mona wange!” Isake emupulu okuti: “Twatyinda otupia nononkhwii, ongi matukalinga otyilikutila tyokuyokwa ilipi?” 8 Ambalayau emukumbulula okuti: “Mona wange, Huku oe mwene makayeka ongi yotyilikutila tyokuyokwa.”+ Aveho vevali otyo venda.
9 Avehiki pomphangu Huku yotyotyili evelekesile; Ambalayau atungu-po omutala apake-ko ononkhwii. Akutu omona wae Isake komavoko no kovikalo, emulangeka komutala kombanda yononkhwii.+ 10 Ambalayau akwata onkhiki aipae omona wae.+ 11 Oandyu ya Siovaa keulu aimwihana aiti: “Ambalayau, Ambalayau!” Ngwe ati: “Ame uno!” 12 Oandyu aiti: “Wahatome omukwendye, wehemulinge natyike, pahe ndyityii okuti utila Huku, mokonda kwaanyenene omona wove, omona wove wike ove una-e.”+ 13 Ambalayau ayelula omaiho, okutala ekelihaluka-ko vala, ongi ili konyima yae, yahaka onombinga motyinkhondo. Ambalayau aende-po akwata ongi eilingi otyilikutila tyokuyokwa, aipingi pomona wae. 14 Omphangu oyo Ambalayau eiluku okuti Siovaa Makayeka.* Otyo hono tyipopilwa okuti: “Komphunda yae, Siovaa makayeka.”+
15 Oandyu ya Siovaa keulu aihana vali Ambalayau, 16 aimupopila okuti: “‘Nelitukaila’ o Siovaa wetyipopia,+ ‘mokonda ove walinga ngootyo kwandyanyene omona wove, omona wove wike una-e,+ 17 tyotyili mandyikekuyamba, ava mavakatuka mwoove* mavekelityita unene avakakala ovanyingi ngononthungululu mbo meulu, velifwe poluheke lwo kelunga.+ Ou makatuka mwoove* makapiñgana ombundi yonondyale* mbae.+ 18 Ovanthu aveho vovilongo kombanda yohi mavakapelwa oviwa mu ou makatuka mwoove,*+ mokonda ove wetavela ondaka yange.’”+
19 Ambalayau akondoka kovaundapi vae, avaanguluka aveho no ko Mbelesemba;+ Ambalayau atwalako okukala ko Mbelesemba.
20 Etyi pakala ononthiki mbumwe, Ambalayau avemutolela okuti: “Milika una ovana akutula na Naole, una mulilandula nae:+ 21 Usi otyiveli tyatyo, na Mbusi omututu watyo, na Kemwele, he ya Alaa, 22 na Kesende, na Haso, na Pilindasi, na Sindilafe, na Mbetwele.”+ 23 Mbetwele atyiti Lembeka.+ Ovo Milika na Naole, vakutulile ovana etyinana, Naole velilandula na Ambalayau. 24 Onthawa yae utiwa o Leuma, nae wakalele novana: Tembaa na Ngaame, na Taasi, na Maakaa.
23 Sala wakalele-ko omanima 127; oo omanima Sala akala nomwenyo.+ 2 Sala wanyimina ko Kiliyate-Alumba+ ko Hemboloo,+ otyilongo tyo Kanaa,+ Ambalayau ahimbika okulila, eliyave unene ononkhia mba Sala. 3 Ambalayau nkhele ahondovoka pana pekahi omukai wae wanyima, akapopia nova Hete+ okuti: 4 “Ame ndyinthunda-vilongo, neya kuno okutunga pokati kenyi.+ Mphei-vo elangalo mofika yenyi, apa mandyipake omukai wange.”* 5 Ova Hete avakumbulula Ambalayau okuti: 6 “Tatekulu tehelela-vo etyi matutolo. Ove unkhalamutwe yaholovonwa na Huku* pokati ketu.+ Holovona pomalangalo etu, eli watala okuti omo mufiwa okupakwa otyivimbi tyove, ngoomo umupaka. Nawike pokati ketu mekutyilika, ati wahapake-mo omukai wove.”
7 Ambalayau akatuka, apetama nonthilo okupandula ova Hete,+ vahekulu votyilongo, 8 evetolela okuti: “Ine mwetavela* ndyipake omukai wange motyilongo tyenyi, nthehelelei-vo vali mbaa: popilei Efoloo omona wa Soale 9 andandese eleva liae lyo ko Makipela; eleva liokukala monondimbu mbepia liae. Elindandese noonwe otyo mutala, atulikumana nopalata yata mulio,+ likale liange mwene andyililingi elangalo.”+
10 Efoloo omu Hete, ankho upumphi pokati kova Hete ovakwavo. Efoloo akumbululila Ambalayau puvo novanthu ovakwavo veli kombundi yepunda-umbo vekahi nokunyingila+ otyo vatala ati: 11 “Au tatekulu! Nthehelele-vo. Tyati vala nepia, neleva likahi-mo aviho ndyikupa-vio. Ndyikupa-vio tatekulu otyo vetu vatala. Likale elangalo liomukai wove.” 12 Ambalayau elipetamena otyivali, okupandula ovanthu votyilongo, 13 apopila Efoloo, ovanthu aveho otyo vatehelela, okuti: “Mbambavo nthehelele-vo! Ame mandyikwavela opalata yatamo. Tambula vala, opo ame ndyililinge elangalo liomukai wange.”
14 Efoloo akumbulula Ambalayau okuti: 15 “Tatekulu, tavela vala. Epia eli lilanda vala onosikulu* 400 mbopalata, mahi otyo matyitulingi-tyi naame noove? Paka-mo vala omukai wove.” 16 Etyi Ambalayau eiva etyi Efoloo apopia, apeyala otyifwe tyopalata Efoloo apopilile povanthu aveho ova Hete, onosikulu* 400 mbopalata, mbahetekwa ngeetyi tyilingwa novalandesi.+ 17 Ngootyo epia lya Efoloo ko Makipela, likala popepi no Maale, neleva liatyo, nomiti aviho vili monondimbu mbepia olio, avipakulilwa 18 Ambalayau akala hekulu, mokonda wevilanda otyo ova Hete novanthu aveho vanyingila mepunda-umbo vatala. 19 Etyi etompho olio liapwa, Ambalayau apake omukai wae Sala, meleva lyo mepia lyo ko Makipela, konondimbu no Maale, ko Hemboloo kotyilongo tyo Kanaa. 20 Ngootyo epia neleva lili-mo ova Hete avelipakula ku Ambalayau alikala liae lilinge liomalangalo.+
24 Ambalayau opo ombwale-ale, Siovaa wayambele Ambalayau mu atyiho.+ 2 Ambalayau apopila omuundapi wae omukulu watyo, wokululika atyiho ena-tyo+ ati: “Mbambavo, paka okuvoko mevango liange,* 3 mandyikutumu waane menyina lya Siovaa, Huku yeulu, Huku yohi, opopi okuti kumapolela omukai povana vova Kanaa ava tukala navo+ anepwa nomona wange. 4 Ove una okwenda kotyilongo tyange, okapolela omukai omona wange ko vetu,+ una manepwa na Isake.
5 Omuundapi emupulu okuti: “Ine omukai ketavela okuya na ame kuno, ndyilinga ñgeni? Tyitavela ndyitwale omona wove kotyilongo oku watundile tatekulu?”+ 6 Ambalayau akumbulula okuti: “Lunguka, wahatwale-ko omona wange.+ 7 Siovaa Huku yeulu, wamphola kotyilongo tya tate, una wamphola kotyilongo tyo vetu,+ apopi na ame aane+ ati: ‘Mandyiavela otyilongo etyi+ ava mavakatuka mwoove,’*+ matumu oandyu maikupiti komutwe,+ ove tyili-tyili mokavasa-ko omukai manepwa nomona wange.+ 8 Ine omukai ketavela okuya noove, opo ove wayovoka mwetyi waana. Mahi omona wange wehemutwale oko.” 9 Omuundapi apake okuvoko mevango lya Ambalayau, tatekulu yae, aane, ati otyo malingi.+
10 Omuundapi apolo omakamelu 10 a tatekulu yae, aende, atyindi ovipuka ovinyingi vielikalaila apola ku tatekulu yae. Elipake mondyila, okwenda no ko Mesopotamia epunda-umbo lya Naole. 11 Etyi ekehika kotyilongo oko ponyombo imwe ikala kondye yepunda-umbo, atalameka omakamelu apululukwe. Oola yatyo o komapeto, oola ovakai vatapa omaande. 12 Pahe elipopila okuti: “Siovaa, Huku ya tatekulu yange Ambalayau, mbambavo ndyikwita unkhwateseko monthiki ino opo atyiho tyeende nawa, kala-vo nolwembia olunene na tatekulu yange Ambalayau. 13 Ndyili pano, ndyitai ponthele pondyivi-ndyivi yomaande, ovana ovafikwena mepunda-umbo eli, vekahi nokuya okutapa omaande. 14 Ndyikwita okuti omufikwena ou namati: ‘Mbambavo yendeleka-vo omulindi wove ndyinwe-ko,’ akumbulula okuti: ‘Nwa, ndyinwise omakamelu ove,’ oe waholovona akale wa Isake omuundapi wove; ine otyo tyeenda ngootyo, mandyinoñgonoka okuti wakala nolwembia olunene na tatekulu yange.”
15 Kamanene-ale okupopia, ou Lembeka kuna uhika, watyinda omulindi wae potyipepe. Lembeka omona wa Mbetwele, Mbetwele+ omona wa Milika, Milika+ omukai wa Naole,+ Naole velilandula na Ambalayau. 16 Lembeka wali omukai umwe omuwa, wehei mulume; petupu omulume wayamene kolutu lwae. Eya no ponyombo atapela eyulisa omulindi wae, alondeka. 17 Omuundapi emuhatekela, etyi emuvasa ati: “Mbambavo ndyinwe-vo katutu omeva komulindi wove.” 18 Ngwe ati: “Tatekulu upondola okunwa-ko.” Liwa-liwa ayendeleka omulindi wae, eukwata pomavoko, emupe anwe-ko. 19 Etyi amana okunwa, Lembeka ati: “Mandyikatapa vali omeva ndyinwise omakamelu ove aakowa.” 20 Omaande eli momulindi eeuyulila komutemba, elikondauka ponyombo ehimbwe-ehimbwe, atape omaande okunwisa omakamelu aeho. 21 Ou omulume, atyimuhuvisa, otyo atala vala tyahapopi, otyo elipula ine Siovaa waendeka nawa ondyila yae.
22 Etyi omakamelu anwa, omulume apolo ombilingu yo keyulu, ilema otyihupe tyosikulu,* novinunga vivali vilema onosikulu* 10, 23 emupulu okuti: “Ho olie nkhelo? Okuti tupondola-vo okukalalela meumbo lya ho?” 24 Emupopila okuti: “Ndyimona wa Mbetwele, Mbetwele+ omona wa Milika vatyita na Naole.”+ 25 Ayawisa-ko vali okuti: “Meumbo lietu muna apa mupondola okulala, muna eholi nomangenge omanyingi omakamelu.” 26 Okwiiva onondaka ombo, omulume aikila konongolo, afende Siovaa, 27 ati: “Ahilivikwe Siovaa, Huku ya tatekulu yange Ambalayau, mokonda walinga tatekulu yange olwembia olunene, akala omukwatyili kwe. Siovaa wanthyongolela meumbo liombunga ya tatekulu yange.”
28 Omufikwena atundu opo nokuhateka, okuhungama keumbo lya ina eketyipopia. 29 Lembeka wali nomphange yae utiwa o Lambau.+ Ou Lambau okutyiiva, ahateka akaovola omulume oo konyombo. 30 Okwamona ombilingu yo keyulu, novinunga omphange yae avalekwa komavoko, nonondaka Lembeka omphange yae apopia, etyi ati: “Omulume wamphopila etyi neetyi,” Lambau aende komulume utai pomakamelu ponyombo. 31 Lambau ati: “Endyu twende, ove wayambwa na Siovaa. Wakalela-tyi kondye? Ame nalinga-le nawa apa mamulala, na apa omakamelu ove maakalela.” 32 Omulume anyingila meumbo, ngwe* atulula omitumba komakamelu, eepe omangenge neholi, aavela omulume omaande okukoha konomphai mbae no mba vana eya navo. 33 Etyi vemwavela okulia, omulume oo ati: “Ame himali otyo nehenetoleswe ndyipopie etyi tyandyeta.” Lambau ati: “Popia!”
34 Okutwalako omulume ati: “Ndyimuundapi wa Ambalayau.+ 35 Siovaa wayamba unene tatekulu yange, wemulinga omuhona, wemwavela onongi, nonongombe, no palata, no oulu, novaundapi ovalume novakai, nomakamelu, nomambulu.+ 36 Sala omukai wa tatekulu yange, wakutula omona omukwendye ngwe wakulupale,+ tatekulu yange maavela omona wae atyiho ena-tyo.+ 37 Pahe tatekulu yange wanthuma okwaana ati: ‘Wahapolele omukai omona wange povana vova Kanaa vana tukala navo muno.+ 38 Mahi una okwenda kotyilongo tya tate, kombunga yange,+ ngako omona wange ukemupolela omukai.’+ 39 Andyipulu tatekulu okuti: ‘Ine omukai ketavela okuya na ame kuno, ndyilinga ñgeni?’+ 40 Ngwe ati: ‘Siovaa ou ame ndyilingila,+ mekutumu oandyu yae+ maikupiti komutwe, oungendi wove ewendeka nawa. Kapolele omona wange omukai, pokati kombunga yange, meumbo lya tate.+ 41 Etyi ove wapopia ñgaa waana, moyovoka vala tyina wekehika kombunga yange ngwe avaanye avehekupe omukai. Opo vala opo moyovoka mbili waana.’+
42 “Hono etyi ame nehika ponyombo, nelipopila andyiti: ‘Siovaa, Huku ya tatekulu yange Ambalayau, ine wetyihanda ondyila yange yeende nawa, 43 ndyili pano ponyombo. Tyina kwameya ovafikwena+ veya okutapa omeva, ou namati: “Ndyinwe-vo katutu omeva komulindi wove,” 44 ankhumbulula okuti: “Nwa-ko, nomakamelu ove mandyietapelela anwe,” omuhikwena oo akale-vo ou Siovaa aholovonena omona wa tatekulu yange.’+
45 “Hamanene-ale okulipopila, Lembeka kuna uya nomulindi wae potyipepe; eya no ponyombo, atapela omeva. Ame andyimuti: ‘Nwise-po-vo.’+ 46 Liwa-liwa, ayendeleka omulindi wae, ati: ‘Nwa-ko,+ nomakamelu ove mandyietapelela omaande anwe.’ Andyinu, atapelela omaande omakamelu ange. 47 Ame andyimupulu okuti: ‘Ho olie nkhelo?’ ngwe akumbulula okuti: ‘Ndyimona wa Mbetwele, Mbetwele omona wa Milika vatyita na Naole.’ Okutyiiva otyo, andyimupake ombilingu keyulu, novinunga vivali komavoko.+ 48 Andyilipetamena, okufenda Siovaa, andyihilivika Siovaa, Huku ya tatekulu yange Ambalayau,+ wampha ondyila yaviuka opo ndyikapole omufikwena kombunga ya tatekulu yange manepwa nomona wae. 49 Pahe mphopilei ine mamulingi olwembia olunene tatekulu yange, amumutavela; ine kamuhande, tupu tyimphopilei ndyikoye-po etyi mandyilingi.”*+
50 Lambau na Mbetwele avakumbulula ñgaa: “Otyo atyiho tyatunda ku Siovaa. Onthwe katupondola okutyitavela, nii okutyaanya.* 51 Lembeka oyou. Mupola-po, enda nae, akakale omukai womona wa tatekulu yove, ngeetyi Siovaa apopia.” 52 Etyi omuundapi wa Ambalayau eiva onondaka ombo, elipetamena okufenda Siovaa. 53 Omuundapi apolo opalata, no olu, novikutu, eviavela Lembeka; tupu aavela ovipuka oviwa omphange ya Lembeka, na ina. 54 Pahe oe-po na vana eya navo, avahimbika okulia nokunwa, avalala meumbo omo.
Komuhuka tyee, etyi vapindukapo, ati: “Ame pahe mandyikondoka keumbo lya tatekulu.” 55 Omphange ya Lembeka, na ina, avati: “Nkhele tukale nae ononthiki 10. Haa aende nawa.” 56 Ngwe evepopila okuti: “Hamumukalesa kuno ehimbwe, mokonda Siovaa wampha onomphai onongwa. Ndyekei ndyende ku tatekulu yange.” 57 Ngwe avati: “Twihane omufikwena watyo mwene tutehele kwe.” 58 Avaihana Lembeka avemupulu okuti: “Ove wahanda okwenda nomulume ou?” Ngwe akumbulula okuti: “Yoo, ndyihanda.”
59 Pahe avelilekela na Lembeka+ notyikeveyo tyae vaye*+ nomuundapi wa Ambalayau novalume aenda navo. 60 Avapeleyila oviwa Lembeka, avati: “Mphange yetu, linga ina yovana ovanyingi-nyingi vatuuka ovityita-novityita, ava vakatuka mwoove* vakatumine omapunda-umbo onondyale* mbavo.”+ 61 Lembeka novaundapi vae ovafikwena, avalongela, avavelama komakamelu avalandula omulume. Ngootyo omuundapi wa Ambalayau aende na Lembeka.
62 Pahe, Isake hono uli nokutundilila ko Mbeele-Laai-Loi+ uya, ngwe opo ukala motyilongo tyo Nengembe.+ 63 Isake watundile-po akaenda-enda momapia, komatango opo akasokolole.+ Tyina akati vala paku, omakamelu oyaa ekahi nokuya. 64 Ou tupu Lembeka, okuyumba omaiho, wati-ko vala paku, Isake oyou, liwa-liwa kekamelu atuluka-ko. 65 Apulu komuundapi okuti: “Omulume una utundilila mepia uya na kuno olie?” Omuundapi akumbulula okuti: “O tatekulu yange.” Apolo otyinyanga tyae elifiki komutwe. 66 Omuundapi apopila Isake atyiho etyi alinga. 67 Isake atwala Lembeka mekaka mwakalaile komanthia ae, Sala.+ Emutambula akala omukai wae; emufweve unene,+ namphila asiwa-po na ina omutima wae autulu.+
25 Ambalayau anepe vali omukai omukwavo, utiwa o Ketula. 2 Etyi pakala, avatyiti nae Sinilaa, na Sokisaa, na Mendaa, na Mindiyaa,+ na Isimbake, na Suwaa.+
3 Sokisaa atyiti Sambaa na Ndendaa.
Ovana vatukile mu Ndendaa ova Asulii, nova Letusii, nova Leumii.
4 Ovana va Mindiyaa ovava: o Efaa, o Efele, o Hanoke, o Ambinda, o Elenda.
Ovo aveho vali ovana va Ketula.
5 Pahe Ambalayau asi olumono lwae aluho pomavoko a Isake;+ 6 mahi ovana vononthawa mbae eveavela vala oviyambo. Mosimbu ena omwenyo, evehondovola evetwala no koutundilo, kokule nomona wae Isake,+ avakakala kotyilongo Tyoutundilo. 7 Aa omanima Ambalayau akalele-ko nomwenyo: wakalele-ko omanima 175. 8 Ambalayau etyi amana omwenyo, monthiki anyima, ombwale yakulupa umwe, yakalako-ale ehimbwe, aende kondyembo kovavo.* 9 Ovana vae Isake na Isimayeli, avekemupaka meleva lioko Makipela likala popepi no Maale,+ mepia lina liali lya Efoloo omona wa Soale omu Hete, 10 epia Ambalayau alandele kova Hete. Ambalayau ngoopo akapakwa, kelangalo kwapakelwa-le omukai wae Sala.+ 11 Etyi Ambalayau aya omwenyo, Huku atwalako okuyamba omona wae Isake;+ opo yatyo, Isake ukala popepi no Mbeele-Laai-Loi.+
12 Eli ehipululo lya Isimayeli+ omona wa Ambalayau, una vatyita na Angale+ omu Isitu, wali omupika wa Sala.
13 Omanyina ovana va Isimayeli, omu velilandulila mokwatyitwa, oyaa: otyiveli o Nembayote,+ akulandula Kendale,+ na Andimbiyeli, na Mimbisau,+ 14 na Misima, na Ndumaa, na Masa, 15 na Handande, na Tema, na Setule, na Nafisi, na Kendemaa. 16 Ovo ovana va Isimayeli, oo omanyina avo, omu vakalaila momaumbo avo no mononthanda mbavo,* vali onohongoi 12 momihoko viavo.+ 17 Isimayeli wakaleleko nomwenyo omanima 137. Etyi amana omwenyo, aende kondyembo kovavo.* 18 Ava vakatuka mwe vakalele motyilongo tyo Havilaa+ ponthele po Sule,+ popepi no Isitu no ko Asilia. Wakalele popepi nonondenge mbae ambuho.*+
19 Eli ehipululo lya Isake omona wa Ambalayau.+
Ambalayau watyitile Isake. 20 Isake wali nomanima 40 etyi velinepa na Lembeka omona wa Mbetwele,+ omu Alaa wo ko Pandaa-Alaa, omphange ya Lambau omu Alaa. 21 Isake waitilile-ko omukai wae ku Siovaa mokonda kakwata eimo; Siovaa akumbulula omalikwambelo ae, ou Lembeka omukai wae akwata eimo. 22 Eimo olio akwata o liomapaha, aalwila meimo,+ Lembeka elipopila ati: “Ine oñgaa, nokukala nomwenyo hihande vali.” Apulu ku Siovaa. 23 Siovaa emuti: “Meimo liove muna ovanthu vovilongo vivali,+ meimo liove mukatunda ovanthu vovilongo vivali vekeliyapuka;+ ovanthu vamwe mavakakala vali nononkhono tyipona ovakwavo,+ omukulu watyo makaundapela omututu watyo.”+
24 Etyi ati pokukutula, avamono okuti una omapaha. 25 Ou wokweya tete ukuhukila piu, una oluvi ngomanda,+ avemuluku avati utiwa o Isauu.*+ 26 Wa vali etyi atunda meimo weya tyakwatelela kotyikomeko tya Isauu,+ avemuluku okuti o Sakoo.*+ Lembeka pokwakutula ovana ovo omapaha, opo Isake avetesa omanima 60.
27 Ovana ovo avekulu, Isauu alingi omukongo omunene,+ omulume womohika, ou Sakoo wali omulume umwe wahavelwa-mbei, ukala momakaka.+ 28 Isake welikwatelepo vali na Isauu mokonda uyeva, uyevela omulungu wae; ou Lembeka velikwatelepo vali na Sakoo.+ 29 Nthiki imwe Isauu watunda mohika tyepwila unene, avasi Sakoo uteleka. 30 Isauu apopila Sakoo okuti: “Naliwa nondyala imwe onene,* mbambavo mphevo* katutu kokulia oku kwakuhukila!”* Otyo vemulukila enyina Endoo.*+ 31 Sakoo emupopila okuti: “Tete ndandese ouveli wove!”+ 32 Isauu emukumbulula okuti: “Ame ndyikahi nokunkhia nondyala! Ouveli wange maumphe-tyi?” 33 Sakoo ati: “Tete nkhele una okwaana.” Isauu aane, pahe alandesa ouveli wae ku Sakoo.+ 34 Pahe Sakoo emupe otyihima, notyitole tyotyingomene; etyi Isauu amana okulia nokunwa, akatuka aende. Isauu ehesuku vali nouveli wae.
26 Pononthiki ombo akukala ondyala imwe onene, ngeei yakalele-ko pononthiki mba Ambalayau,+ ou Isake, aende no kotyilongo tyo Selale ku Ambimeleke ohamba yova Filisitiya. 2 Siovaa amonekela Isake ati: “Wahaye ko Isitu. Kala motyilongo mandyikulekesa. 3 Kala onthunda-vilongo motyilongo etyi,+ ame mandyitwalako okukukwatesako, andyikuyambe mokonda ovilongo evi aviho mandyikevipa ove na vana mavakatutuka mwoove,*+ ngeetyi nalaele ho Ambalayau okuti:+ 4 ‘Vana mavakatuka mwoove* mavekelityita unene, avakakala ovanyingi ngononthungululu mbo meulu,+ ovilongo evi aviho mandyikevipa vana mavakatuka mwoove.*+ Ovanthu aveho vovilongo kombanda yohi mavakayambwa mokonda ya una makatuka mwoove,’*+ 5 mokonda Ambalayau wetavela ondaka yange atwalako okufwisapo etyi nemutuma, neetyi nemupopila, nomahongolelo ange, novitumino viange.”+ 6 Ngootyo Isake atwalako okukala motyilongo tyo Selale.+
7 Etyi ovalume votyilongo otyo vemupula etyi tyayemba komukai wae, evepopila okuti: “Omphange yange.”+ Ankho wankhia owoma okuti: “Omukai wange,” mokonda usoka okuti: “Ovalume vo potyilongo otyo vapondola okundyipaa opo vakale na Lembeka,” mokonda omuwa unene.+ 8 Etyi pakala, Ambimeleke ohamba yova Filisitiya, atalela pondyanena amono Isake usula-sula* Lembeka omukai wae.+ 9 Ambimeleke aihana Isake ati: “Ou omukai wove, ine hatyo! Oityi watila: ‘Omphange yange?’” Isake akumbulula ati: “Nati hamwe mandyinkhi kombanda yae.”+ 10 Ambimeleke apopi okuti: “Oityi wetulingila ngootyo?+ Ine pwoonthwe pena ou walalele nae ñgeno wetweetela!”+ 11 Ambimeleke apopila ovanthu aveho okuti: “Una uyama omulume ou nomukai wae, tyotyili mankhi!”
12 Isake ahimbika okulima motyilongo otyo, menima olio ateye tyilamba pu etyi akunine, akuyawisa vali etyi tyikehika 100, mokonda Siovaa wemuyambele.+ 13 Akala omuhona, olumono lwae alutwalako okuliyawisa alingi elombe. 14 Etyi akala nomambamba onongi no onongombe, akala novanthu ovanyingi vemuundapela,+ ova Filisitiya avahimbika okumulwa onkhi.
15 Ova Filisitiya avafifila ononyombo mbaheyelwe novaundapi va Ambalayau+ he ya Isake, avembufifila neheke. 16 Nthiki imwe Ambimeleke apopila Isake okuti: “Motyilongo tyetu tunda-mo, mokonda ove walinga omunene tyipona onthwe.” 17 Isake ailuka akatunga melola lyo* Selale,+ ngoomo akala. 18 Isake aheyulula ononyombo mba he Ambalayau, mbafifililwe nova Filisitiya etyi Ambalayau ankhia,+ embwavela omanyina he embulukile.+
19 Etyi nthiki imwe ovaundapi va Isake vekahi nokuheya onyombo melola* avavasi onyombo ina ondyivi-ndyivi. 20 Ovanthita vo ko Selale, avatañguna novanthita va Isake avati: “Omaande aa oetu!” Isake onyombo oyo eiluku okuti Eseke,* tyeetyi vemutañgunisile. 21 Okutunda opo ovaundapi va Isake avaheye vali onyombo onkhwavo ayeeta ñgo onondaka. Isake eiluku okuti o Sitina.* 22 Atundu opo aheye vali onyombo onkhwavo, oyo ayahaeta vali onondyaya. Eiluku okuti Leombote* ati: “Siovaa wetwavela otyilongo tyahandyuka, etukalesa ovanyingi motyilongo etyi.”+
23 Etyi atunda opo aende no ko Mbelesemba.+ 24 Motyinthiki otyo Siovaa emumonekela ati: “Ame, ame Huku yo kovityoto vienyi Ambalayau.+ Wahatile owoma+ mokonda ame ndyina ove, mandyikuyambe andyikalesa vana mavakatuka mwoove* ovanyingi-nyingi mokonda ya Ambalayau omuundapi wange.”+ 25 Isake atungu-po omutala wovilikutila akalavandya enyina lya Siovaa.+ Ngapo atunga ekaka liae,+ ovaundapi vae avaheye-po onyombo.
26 Nthiki imwe Ambimeleke atundu ko Selale na Ausate omupakaili-mo wae na Fikole onkhalamutwe yomaswalali ae,+ aende ku Isake. 27 Isake evepulu okuti: “Tyemweeta kuno oityi onwe mundyele mwanthaata motyilongo tyenyi?” 28 Avemukumbulula okuti: “Pahe twetyimona okuti Siovaa una ove.+ Otyo twasokela okuti: ‘Twane tulinge omphango onthwe noove+ yokuti: 29 Ove kumetulingi omapita ngeetyi onthwe twehekulingile natyike, onthwe twekulingile vala nawa atukulekela oende nombembwa. Pahe tyamoneka okuti Siovaa wekuyamba.’” 30 Evelingila-po otyipito, avali avanu. 31 Onthiki yalandula-ko etyi kwatya, avapinduka-po avalingi omphango.+ Isake evelekela ngwe avaende nombembwa.
32 Onthiki oyo ovaundapi va Isake avekemupopila konthele yonyombo vaheyele+ avati: “Twavasa omaande!” 33 Onyombo oyo eiluku okuti o Simba. Otyo epunda-umbo olio liihanenwa okuti Mbelesemba+ na hono.
34 Etyi Isauu avetesa omanima 40 anepe Sunditi omona wa Mbeeli omu Hete, na Mbasemate omona wa Elone omu Hete.+ 35 Ovakai ovo ankho vamonesisa unene ononkhumbi Isake na Lembeka.+
27 Etyi Isake akulupa unene, pahe nomaiho ae ankho kaelwete-po vali, aihana omona wae Isauu+ otyiveli tyatyo, ati: “Mona wange.” Ngwe etavela: “Ame uno tate.” 2 Emupopila okuti: “Utyilwete okuti ame pahe nakulupa. Onthiki yononkhia mbange hiyii. 3 Kwata ovihongati viove, onkhondyi yove nonohevo mbatyo, enda kayeve komapia ondyetela otyinyama.+ 4 Tyina wametyieta, otyiteleka nawa atyipepe ngeetyi ame ndyihole, otyimphe. Ame mandyili andyikuyambe,* tyina nkhele nehenenkhie.”
5 Ou Lembeka atyiho Isake apopila Isauu omona wae etyiivi. Isauu akayeva na aete otyinyama.+ 6 Lembeka apopila Sakoo omona wae+ ati: “Natehelela etompho lya ho na Isauu omukulu wove, ho wemutolela okuti: 7 ‘Enda kayeve wipae otyinyama oteleka okulia kwapepa. Oeta ndyilie andyikuyambe otyo Siovaa atala tyina nkhele nehenenkhie.’+ 8 Mona wange pahe tehelela nawa etyi mandyipopi, ngatyo ulinga.+ 9 Enda kovipako vietu oeta-ko ovikombo vivali viokukahi vali nawa, ndyitelekele-po ho okulia kwapepa ngeetyi ehole. 10 Ove haa omutwaila alie, tyina amamane okulia mekuyambe mosimbu ehenenkhie.”
11 Sakoo akumbulula ina okuti: “Omukulu wange Isauu una olwiinya,+ ngwe ame ndyitupu. 12 Tate ine unthyinthyita etyinoñgonoka okuti hame-ko?+ Masoko okuti hamwe ndyinyanena kwe, andyiteyelwa onkhano, anahayambwa vali.” 13 Ou ina emukumbulula okuti: “Ine wetyimona okuti ove, opo onkhano yatyo oyo, iye no kwaame mona wange. Linga vala etyi mandyikutumu, enda kevindyietele.”+ 14 Aende akaeta ovikombo evietela ina, ngwe ateleka okulia kumwe kwapepa, okulia tate yae ehole. 15 Lembeka apolo ovikutu oviwa viatyo vya Isauu otyiveli viapakwa nawa, evivaleka Sakoo omona wae omututu watyo.+ 16 Emufiki onombandwa mbovikombo komavoko no pomunyino.+ 17 Aavela omona wae Sakoo okulia kwapepa+ nombolo ankho alinga.
18 Sakoo aende ku he ati: “Tate!” Ou Isake ati: “Ame uno! Ove-lie mona wange?” 19 Sakoo akumbulula he okuti: “Ame Isauu omona wove wotyiveli.+ Nalinga etyi wanthuma tate. Pumphama tate ulie etyi nakayevele, undyambe.”*+ 20 Isake apulu omona wae okuti: “Oñgeni mona wange wavasa liwa-liwa otyinyama?” Ngwe akumbulula okuti: “O Siovaa Huku yove wankhwatesako, andyilihake-ko.” 21 Isake apopila Sakoo okuti: “Fwena pano mona wange, ndyikuhihite ndyitehelele ine ove umwe omona wange Isauu.”+ 22 Ou Sakoo afwene pu he Isake, ngwe emuhihita ati: “Ondaka oya Sakoo, aa omankhanya o a Isauu.”+ 23 Ehemwimbuka mokonda omavoko ae ena olwiinya ngo a Isauu omukulu wae. Pahe emupe elao.+
24 Pahe Isake apulu okuti: “Ove umwe mona wange mwene Isauu?” Ngwe etavela ati: “Yoo ame yatyo.” 25 He ati: “Eta ndyilie etyi wakayevele mona wange, nga namana mandyikuyambe.”* Pahe Sakoo aetela he okulia ali, emutwaila ovinyu anu. 26 Pahe tate yae emupopila okuti: “Endyu ponthele yange mona wange, mphe ombesu mona wange.”+ 27 Sakoo eya ponthele yae emupe ombesu, he eivi omuniko wovikutu viae.+ Emuyambe ati:
“Omuniko womona wange ongomuniko womepia liayambwa na Siovaa. 28 Huku yotyotyili ekwavele eyombo lyo keulu,+ nomaheke akwata ovikuna omotyilongo,+ novilia ovinyingi novinyu omphe.+ 29 Ovanthu vekuundapele, ovanthu vovilongo velipetamene kwoove. Kala omunene ku vana mulilandula navo, ovana va nyoko velipetamene kwoove.+ Vamone ovihuna vana vekuteyela onkhano, vana vokukuyamba vayambwe.”+
30 Etyi Isake amana okuyamba Sakoo, etyi atunda vala ponhtele ya he, ou Isauu upinga-po neetyi akayevele.+ 31 Nae wateleka okulia kukahi nawa ekutwala ku he, emupopila okuti: “Katuka ulie ohitu yotyinyama omona wove ayeva, haa undyambe.”* 32 Okwiva otyo Isake emupulu okuti: “Ove-lie?” Isauu emukumbulula ati: “Ame Isauu omona wove wotyiveli.”+ 33 Isake ahimbika okuteketa unene ati: “Naina wayeva otyinyama etyeeta kwaame olie? Etyi ove wehenehike ame nalia etyi aeta andyimuyambe. Oe makakala tyayambwa!”
34 Etyi Isauu eiva onondaka ombo mba he, ahimbika okulila unene tyaihamenwa apopila he okuti: “Ndyambe, na ame ndyambe tate!”+ 35 Isake emupopila okuti: “Ondenge yove weya amphiti kohi, opo ndyimuyambe.” 36 Isauu ati: “Otyo vemulukila okuti o Sakoo,* mokonda etyi ovali amphola tyange!+ Wamphola-le ouveli wange+ pahe wamphola ñgo ondyambi yange!”+ Ayawisa-ko vali okuti: “Tate kwanthyupisilile-po ondyambi?” 37 Isake akumbulula Isauu ati: “Sakoo nemulinga omunene kwoove,+ vana mulilandula navo nevepakula kwe vakakale ovaundapi vae,+ nemwavela ovilia novinyu omphe. Pahe oityi vali mandyikulingila mona wange?”
38 Isauu apopila he okuti: “Utupu vali ondyambi onkhwavo tate, oyoyo vala? Ndyambe, na ame ndyambe tate!” Isauu ahimbika okulila unene peulu.+ 39 Isake apopila omona wae onondaka ombu:
“Ove mokatunga kokule nomaheke akwata ovikuna, kokule neyombo litoka peulu.+ 40 Ove mokalia-alia komutunga,+ okaundapela ondenge yove.+ Mahi tyina wehetyivili vali okukoleleya,* ove mokateya okanga yae ili pekohi liove.”+
41 Isauu anumana unene tyokuyala Sakoo, tyeetyi he oe ayamba.+ Pahe asoko ñgaa: “Tate mankhi-ale.+ Tyina ononthiki mbomutambo mbamapu Sakoo ondenge yange mandyimwipaa.” 42 Lembeka etyi eiva etyi tyihanda okulinga omona wae omukulu watyo Isauu, atumu okwihana Sakoo omututu watyo, emutolela okuti: “Tala! Omukulu wove Isauu walinga omphango yokukwipaa, una onkhongo noove.* 43 Mona wange pahe tehelela etyi mandyikupopila: Ilukila keumbo lya Lambau omphange yange, ukala kotyilongo tyo Halaa.+ 44 Oko nkhele ukakala atee onyengo yomukulu wove itula. 45 Kakale-ko atee onyengo ena noove ilamba, alimbwa etyi wemulinga. Ame haa ndyituma okukupopila okuti upondola okukondoka. Himahande ndyipeseke kwoonwe amuho monthiki ike vala!”
46 Lembeka apopila Isake okuti: “Omwenyo wange kawapepele vali okuutala mokonda yovana ovafikwena va Hete. Ine Sakoo nae unepa omukai povana va Hete,+ ngovakai vo motyilongo muno, hahe vali ndyinkhie vala.”+
28 Isake aihana Sakoo emuyambe, emutumu okuti: “Wahanepe omukai womo Kanaa.+ 2 Katuka enda ko Pandaa-Alaa keumbo lya ho-mbwale Mbetwele tate ya nyoko, okapola ou monepe povana va Lambau+ omphange ya nyoko. 3 Huku Omuvili wa Atyiho mekupe oviwa, ekekwavela ovana avekelityita unene, okakala ewaneno liovanthu ovanyingi.+ 4 Mekekupa oviwa viapewa Ambalayau,+ naava mavakatuka mwoove,* opo otyilongo etyi ukala tyehetyenyi tyilinge tyenyi, otyilongo Huku apa Ambalayau.”+
5 Ongootyo Isake alekela Sakoo, Sakoo aende no ko Pandaa-Alaa opo akakale keumbo lya Lambau omona wa Mbetwele omu Alaa,+ omphange ya Lembeka+ ina yoo Sakoo na Isauu.
6 Isauu amono okuti Isake wapa elao Sakoo, emutumu ailukile ko Pandaa-Alaa opo akanepe-ko omukai, etyi ati pokwemupa elao, eivi etyi emupopila okuti: “Wahanepe omukai wotyilongo tyo Kanaa,”+ 7 amono vali okuti Sakoo wetavela ondaka ya he na ina, ailukila ko Pandaa-Alaa.+ 8 Isauu etyinoñgonoka okuti he Isake,+ kahandele ovakai votyilongo tyo Kanaa. 9 Isauu aende meumbo lya Isimayeli omona wa Ambalayau, ngamo ahanda omukai wae Maalate omona wa Isimayeli omphange ya Nembayote, emuvandeka kovakai ena-vo-ale.+
10 Sakoo atundu ko Mbelesemba aende no ko Halaa.+ 11 Etyi ehika pohika pamwe, pahe lihungi umwe kokunyingila, ngoopo alalela. Apolo emanya limwe pohika yatyo opo, elilingi otyinthiamino tyae alangala-po, alala.+ 12 Pahe ate ondyoi: Amono ondondelo ituka pohi aikatoma keulu, ombu onoandyu mba Huku oko mbulondela tupu oko mbutulukila.+ 13 Keulu liayo kuna Siovaa, emutolela ati:
“Ame, ame Siovaa Huku ya ho mbwale Ambalayau, Huku ya Isake.+ Eheke ove ulangi mandyikelipa ove naava mavakatuka mwoove.*+ 14 Vana mavakatuka mwoove* mavakakala ovanyingi ngonoñgima mbombundu yeheke,+ mavekeliyandyana kononthele ambuho mbo koutakelo no koutundilo, no kombanda no kombwelo. Onombunga ambuho mbovanthu kombanda yohi mambukamona oviwa*+ menyina liove no lyo ou makatuka mwoove.* 15 Ame ndyina ove, konomphangu mbatyo ambuho moende mandyikwaamena, andyikekukondola motyilongo tyino.+ Himekekuyeka atee ndyilinga etyi nekupopila.”+
16 Sakoo apahuka-po ati: “Tyotyili Siovaa uli pomphangu pano, ame otyo nehetyii.” 17 Otyo atyimutilisa owoma ati: “Omphangu ei itilisa owoma! Pano opondywo ya Huku,+ opombundi yo keulu.”+ 18 Muhuka tyee, Sakoo apinduka-po apolo emanya olio anthiaminine, eliiki pohi ngomphandyi, elilembula nomulela.+ 19 Pohika opo aluku-po okuti o po Mbetele,* mahi epunda-umbo olio, opo nkhele litiwa o Lusi.+
20 Sakoo aane ati: “Ine Huku utwalako na ame, andyamena moungendi wange, andyavela okulia nomuvalo, 21 andyiaanguluka keumbo lya tate nombembwa, opo Siovaa malekesa okuti oe Huku yange. 22 Emanya eli naika apa ngomphandyi malikakala ondywo ya Huku,+ povipuka 10 umpha, ove ndyikekwaavela-po tyike.”
29 Sakoo atundu-po pohika opo aende no kotyilongo tyo Koutundilo.* 2 Amono onyombo mepia nomambamba etatu onongi ponthele ponyombo, mokonda ponyombo opo, opo panwisilwa ovipako. Mahi konyombo oko kuna emanya liapupika-ko. 3 Tyina omambamba aeho ahonyena ponyombo opo, ovanthita vavandula-ko emanya konyombo oko, avanwisa ovipako, tyina vamana okunwisa avelipupika-ko vali.
4 Ou Sakoo evepulu ati: “Onwe mapanga muvapi?” Avemukumbulula okuti: “Twatunda ko Halaa.”+ 5 Atwalako okuvepula ati: “Onwe Lambau+ omutekula wa Naole+ mumwii?” Avati: “Yoo tumwii.” 6 Sakoo evepulu ñgo vali okuti: “Uli nawa?” Ngwe avemukumbulula okuti: “Yoo uli nawa. Omona wae Lakele+ oyoo uya ngootyo nonongi!” 7 Pahe ati: “Nkhele limutenya. Kalinetake mukakongolole umwe tyokukayevela. Nwisei onongi amumbutwala mbukalie.” 8 Avemukumbulula okuti: “Katyitavela, tuna okukevelela omambamba aeho onongi eliongiye pano, pahe emanya alivandulwa-ko. Opo vala matunwisa ovipako.”
9 Pu etyi Sakoo nkhele atomphola navo, Lakele omunthita wovipako vya he, kuna uhika. 10 Etyi Sakoo amona Lakele omona wa Lambau omphange ya ina nonongi mba Lambau, Sakoo afwene ponyombo, avandula-ko emanya anwisa onongi mba Lambau himi yae. 11 Pahe Sakoo ahipi ombesu Lakele, ahimbika okulila unene. 12 Sakoo apopila Lakele okuti ame ndyimbunga ya ho,* ndyimona wa Lembeka. Lakele atundu opo nokuhateka eketyipopia ku he.
13 Lambau+ mokutehelela etyi atolelwa tyayemba kotyimphumba tyae Sakoo, alupuka nokuhateka vekelivase. Etyi avasa Sakoo emuhumbakata emuhipi ombesu komulungu, aende nae keumbo. Sakoo atolela Lambau atyiho tyapita-po. 14 Lambau ati: “Otyili, ove, ove ohonde yange umwe.”* Sakoo akala meumbo lya himi yae ohanyi yamundindi.
15 Lambau apopila Sakoo okuti: “Mokonda vala uwange*+ pahe undyundapela otyali? Mphopile otyiñgapi mandyikufete?”+ 16 Lambau wali novana vevali ovahikwena. Omukulu watyo utiwa o Leya ou omututu watyo utiwa o Lakele.+ 17 Omaiho a Leya kaaliaima, mahi Lakele ankho omufikwena umwe omuwa, wotyipala otyiwa. 18 Sakoo ahumbu-po vali Lakele, apopila himi yae ati: “Mandyikuundapela omanima epandu-vali opo umphe omona wove omututu watyo Lakele ndyimunepe-po.”+ 19 Lambau emukumbulula okuti: “Hahe ndyimupakule kwoove tyipona komunyingi. Kala meumbo liange.” 20 Sakoo emuundapela omanima epandu-vali, mahi mokonda uhole unene Lakele,+ omanima oo kaasetele-ale okupwa, o ngononthiki mbehehi vala.
21 Sakoo apopila Lambau okuti: “Mphe pahe omukai wange mokonda ononthiki twelipakelele-mo mbapwa, ame nahanda ndyimunepe-po.”* 22 Lambau akongo ovanthu aveho vo potyilongo alingi otyipito. 23 Ngwe kounthiki ku Sakoo, atwalako omona wae Leya, opo veliyame kolutu. 24 Lambau ataindyila omona wae Leya omuundapi utiwa o Silipa.+ 25 Komuhuka tyee, Sakoo ukati vala ñgaa o Leya! Apulu Lambau okuti: “Otyityi wandingila ñgaa? Ame ha Lakele naundapela? Oityi wankhembela?”+ 26 Lambau emukumbulula okuti: “Kuno kotyilongo tyetu tutupu ontheto yokunepesa omututu watyo, otyo omukulu watyo ehenenepwe. 27 Linga otyipito tyou osimanu aipu. Ha upewe vali omukwavo, ine ukala vali omuundapi wange omanima epandu-vali.”+ 28 Sakoo etyitavela, etyi osimanu ya Leya yapwa, Lambau emwavela omona wae Lakele akale omukai wae. 29 Lambau apakula omuundapi wae utiwa o Mbila+ ku Lakele, ekemuundapaile.+
30 Sakoo tupu aveliyame kolutu na Lakele, omufikwena ehole vali tyipona Leya, aundapela vali Lambau omanima epandu-vali.+ 31 Siovaa etyi etyimona okuti Leya keholwe* emupe olutyito,*+ ou Lakele kali nolutyito.+ 32 Leya akala omulemi akutula omona omukwendye emuluku okuti o Lumbe*+ ati: “Siovaa wamona ononkhumbi mbange,+ pahe omulume wange makala unene nonthyole na ame.” 33 Akala vali omulemi akutula vali omona omukwendye, ati: “Siovaa wetyiiva, wampha vali ou mokonda ame hiholwe.” Emuluku okuti o Simiyau.*+ 34 Akala vali omulemi akutula omona omukwendye ati: “Pahe omulume wange mahulu kwaame tyeetyi twatyita nae ovana vetatu.” Emuluku okuti o Levii.*+ 35 Akala vali omulemi akutula omona omukwendye ati: “Pahe mandyihilivika Siovaa.” Emuluku okuti o Sundaa.*+ Olutyito alutalama.
30 Lakele tyina atala kekahi nokutyita ovana na Sakoo, akala nefipa nomukulu wae, apopila Sakoo okuti: “Mphe ovana, ine kumphe ovana mandyinkhi.” 2 Okwiva onondaka ombo, Sakoo anumanena Lakele ati: “Ine wati hamwe ame ndyipondola okukala pomphangu ya Huku wehekupele olutyito?”* 3 Ngwe emukumbulula okuti: “Ndyikupakulila omuundapi wange Mbila.+ Liyama nae kolutu ankhutulile ovana,* opo na ame ndyikale novana.” 4 Pahe emwavela omuundapi wae Mbila, ou Sakoo eliyame nae kolutu.+ 5 Mbila akala omulemi avakutula omona omukwendye na Sakoo. 6 Lakele ati: “Huku wateta omphela yange, weiva ondaka yange amphe omona.” Ngootyo emuluku okuti o Ndaa.*+ 7 Mbila omuundapi wa Lakele alingi vali omulemi avatyiti omona na Sakoo. 8 Lakele ati: “Nakondya novilwa ovinene nomukulu wange. Nalwa atee nemuvila!” Emuluku okuti o Nafitalii.*+
9 Ou Leya okutala okuti olutyito lwae lwatalama, nae apakula omuundapi wae Silipa ku Sakoo akale omukai wae.+ 10 Omuundapi wa Leya Silipa avatyiti omona omukwendye na Sakoo. 11 Leya ati: “Ndyina elao!” Emuluku okuti o Ngande.*+ 12 Okutwalako, Silipa omuundapi wa Leya avatyiti vali omona na Sakoo. 13 Leya ati: “Ame ndyina ehambu! Ovakai mavakatola okuti ame ndyina ehambu.”+ Emuluku okuti o Asele.*+
14 Pomuvo wokuteya otiliku, Lumbe+ ankho ukahi nokwenda-enda komapia etyi ati oko, avasi-ko ovinyango vasoka okuti vieeta olutyito.* Evitwaila ina Leya. Ou Lakele okutyimona, aiti ku Leya ati: “Naame nthepulile-ko kovinyango viaeta omona wove.” 15 Leya emukumbulula okuti: “Kwoove etyi tyokwamphola omulume+ wati otyitutu? Moyawisa-ko ñgo okumphola vali ovinyango naetelwa nomona wange?” Ou Lakele emukumbulula okuti: “Ine umpholela povinyango omona wove aeta, hono Sakoo makalala noove.”
16 Tyina Sakoo atunda komapia kokangulohi, Leya aviuku kwe ati: “Otyinthiki etyi hono ukalala na ame, nekupewa mokonda yovinyango viomona wange.” Ngootyo, otyinthiki otyo akalala nae. 17 Huku eivi etyi Leya aita emupe-tyo: Leya akala omulemi, avakutula omona wa tano na Sakoo, omukwendye. 18 Leya pahe elipopila okuti: “Huku wampha ondyambi,* etyi napakula omuundapi wange komulume wange.” Olukembe eluluku okuti o Isakale.*+ 19 Leya akala vali omulemi, avatyiti vali omona wa pandu na Sakoo.+ 20 Leya ati: “Huku wandyavela otyali otyinene. Pahe omulume wange makala umwe na ame,+ mokonda twatyita nae ovana epandu.”+ Emuluku okuti o Sembulau.*+ 21 Etyi pakala, akala vali nomona womukainthu emuluku okuti o Ndinaa.+
22 Huku ahinangela Lakele emutehelela, emupe etyi aita, emupe olutyito.*+ 23 Akala omulemi, akutula omona omukwendye. Elipopila okuti: “Huku wamphola molukundo!”+ 24 Emuluku okuti o Susee*+ ati: “Siovaa wandyawisa vali omona omukwavo.”
25 Etyi Lakele akutula Susee, Sakoo atomphola na Lambau emwiiti okuti: “Ndyeke ndyikondoke komphangu yange, kotyilongo tyetu.+ 26 Mphe ovakai vange novana vange ava naundapela kwoove, ame nahanda okwenda, tyeetyi ove wetyinoñgonoka nawa etyi ame nekuundapela.”+ 27 Lambau emukumbulula okuti: “Ine unthyole . . . Ame natalela kovililenya* viandekesa okuti Siovaa wandyamba tupu okombanda yove.” 28 Ayawisa-ko okuti: “Popia etyi mohande ndyikupe.”+ 29 Sakoo emukumbulula okuti: “Ove utyii oñgeni nekuundapela nomuvo nekulisila ovipako viove avilityiti.+ 30 Pweetyi neheneye, ovipako wali navio kavihi, mahi pahe vielityita vialinga ovinyingi. Okutuka apa neya kwoove, Siovaa uli nokukuyamba. Pahe onalupi naame-vo mandyiundapela veumbo liange?”+
31 Lambau apulu okuti: “Otyityi wahanda ndyikupe?” Sakoo akumbulula okuti: “Natyike momphe! Mandyikala vali omunthita wovipako viove andyiviyungu,+ ine ove utavela okulinga ñgaa: 32 Hono mandyienda-enda membamba liovipako viove aviho. Ove punga-ko onongi mbokwaunda-unda nonondyona ononthikovei, novikombo viokwaunda-unda. Okutuka hono, oyo, oyo ondyambi yange.+ 33 Ouviuki* wange oo maukandyamena komutwe wandyila, onthiki ove uya okutala ofeto yange. Ovikombo viahaundile omavala, nonongi mbahaundaile omavala omanthikovei ine umbasa navio opo nkhwali nevivaka.”
34 Lambau emupopila okuti: “Otyo yatyo, tyaviuka! Tyilingwe ngo omu wetyitolela.”+ 35 Ngwe monthiki oyo Lambau, apungu-mo ovikombo ovitwei viokwaunda omavala noviina viaunda omavala. Ovinkhombo aviho vina omavala omangonga, nonondyona ononthikovei evipakulila ovana vae. 36 Lambau evitumu vilikalele kokule no vya Sakoo, paendwa ononthiki ononthatu. Sakoo alingi omunthita wovipako asilwa na Lambau.
37 Sakoo apolo omalukava atalala omiti vitatu, omupulukandi nomunkhete, nomupalatanu, eeyola-yola, eehuulula aesala nomatota-tota omangonga. 38 Apake omalukava atyo oo okwahuululwa komutwe wembamba, momikungu viomeva no komitemba oku ovipako vinwina omaande, tyina ovipako viya okunwa otyo vilinamata.
39 Pahe ovipako avilinamatela pomalukava oo, avityiti oviketa ovimphiapia no viokwaunda-unda, novimbinda. 40 Pahe Sakoo onongi ombo embupungu-ko, atahe omambamba opo ovipako viomambamba a Lambau, vikale komutwe wo viokwaunda-unda, novimphiapia aviho. Pahe apungu-ko ovipako viae, ehevihonyeka no vya Lambau. 41 Apeho tyina mbokwekula mbanina* mbunamatwa, Sakoo upaka omalukava oo, komitemba komutwe wambo opo mbulinamatele ponthele pomalukava oo. 42 Mahi tyina ovipako viahoka, kapake omalukava komutwe wavio. Pahe viokwahoka apeho vilinga vya Lambau, mahi viokwanina* avilingi vya Sakoo.+
43 Sakoo akala omuhona, amono omambamba omanyingi ovipako novaundapi ovalume novakai, nomakamelu nomambulu.+
31 Etyi pakala, Sakoo eivi ovana va Lambau vaamba okuti: “Sakoo walinga omuhona nolumono lwa tate, waongiya olumono+ olu aluho ena-lo novipuka apola ku tate.” 2 Sakoo nae, okutala kotyipala tya Lambau, kafu-ko vali ngo kohale.+ 3 Siovaa apopila Sakoo okuti: “Kondoka kotyilongo tyo voho, kotyilongo tyo venyi+ ame himekuyeke.” 4 Ou Sakoo okutyiiva, aihana Lakele na Leya kepia kuna omambamba ovipako viae. 5 Evetolela ati:
“Ndyiete okuti kotyipala tya tate yenyi hifu-ko vali nawa ngo kohale,+ mahi Huku ya tate kandyekele-po.+ 6 Noonwe mwene mutyii okuti tate yenyi nemuundapela umwe nononkhono+ mbange ambuho. 7 Tate yenyi wahetaikila okumbaka, etyi twelipopilile ñgeno amphete etyipilaulula otyo ndyivalula atyihiki 10, mahi Huku kemuyekele andinge omapita. 8 Mwene watile: ‘Ovimphiapia ovio mavikala ofeto yove,’ ngwe ovipako aviho avityiti vala ovimphiapia. Tyina amati: ‘Ovimbinda ovio vilinga ofeto yove,’ vina aviho avityiti vala ovimbinda.+ 9 Huku upola ovipako vya ho, evimphe. 10 Pomuvo onoina mbati pokunamatwa, nthiki imwe mondyoi andyimono okuti ononthwei ambuho mbunamata ovipako onomphiapia, onombinda, nonohandwa.+ 11 Ei oandyu ya Huku yotyotyili aimphopila mondyoi okuti: ‘Sakoo!’ Andyikumbulula okuti: ‘Ame uno.’ 12 Aitwalako okuti: ‘Yelula omaiho, tala ononthwei ambuho mbukahi nokunamata ovipako onomphiapia, onombinda, nonohandwa, tyeetyi etyi Lambau ekahi nokukulinga+ ndyityilwete. 13 Ame, ame Huku* yo ko Mbetele,+ oku ove walembulila emanya lina waika pohi ngomphandyi, oane.+ Pahe katuka, motyilongo etyi tunda-mo, kondoka kotyilongo tyove.’”+
14 Ava pahe, ovo Lakele na Leya avakumbulula okuti: “Okuti meumbo lya tate mwesala vali etyi matupiñgana-mo? 15 Tyina etutala, onthwe kwe katukahi vala ngonongendi? Tyeetyi wetulandesa, etyi afetwa pweetyi twalandwa+ kwe wetyilia-po atyiho. 16 Olumono aluho Huku apola ku tate, o lwetu novana vetu.+ Linga atyiho Huku ekutuma.”+
17 Pahe Sakoo atumu ovana vae novakai vae okuvelama komakamelu,+ 18 atahe ovipako viae aviho, ovipako afuna etyi eli ko Pandaa-Alaa nolumono lwae aluho apaka,+ aende nalo kotyilongo tya he Isake, kotyilongo tyo Kanaa.+
19 Ou Lambau, pokuli nokukulula omainya onongi mbae, Lakele avake-mo ovilolo*+ vya he.+ 20 Sakoo ahande okuhena Lambau omu Alaa aende, ehemulekela. 21 Ataula-mo, ayauka ondongi Eufalate,*+ atyindi tyae atyiho ahungama kotyilongo tyonomphunda tyo Sileyande.+ 22 Etyi papita ononthiki ononthatu, avapopila Lambau okuti Sakoo wahena. 23 Akongo ava elilandula navo,* avelipake mondyila okulandula-ko, etyi vaenda ononthiki epandu-vali avekemuvasa motyilongo tyonomphunda tyo Sileyande. 24 Kounthiki+ mondyoi Huku eya ku Lambau omu Alaa,+ emutolela okuti: “Eloo! Lunguka ku etyi mopopila Sakoo, tyilinge otyiwa tyilinge otyivi.”*+
25 Lambau eya ponthele ya Sakoo, Sakoo ankho waika omakaka ae momphunda. Lambau na ava velilandula nae, avaongo onthanda kotyilongo tyonomphunda tyo Sileyande. 26 Lambau apopila Sakoo okuti: “Wandingila-tyi ngeetyi? Omokonda yatyi wanthyenena, otyindi ovana vange ngononkhwatwa mbovita? 27 Omokonda yatyi wanthyenena ohandekela? Ine wandekelele ame ñgeno nekulingila otyipito atulilekela nehambu, atwiimbi otyo tulandula mo pandelu no motyisandyi. 28 Oityi wahandyekelelele tulilekele novana vange novatekula* vange? Etyi walinga hanondunge. 29 Ame ndyina ononkhono mbokukulinga omapita, mahi Huku ya ho wamphopila kounthiki ati: ‘Eloo! Lunguka ku etyi mopopila Sakoo, tyilinge otyiwa tyilinge otyivi.’+ 30 Ame ndyityii okuti ove wahanda okwenda keumbo lya ho tyeetyi weivaluka, mahi omokonda yatyi wavakela ovilolo+ viange?”
31 Sakoo akumbulula Lambau ati: “Natila owoma okulekela, nati hamwe ‘ovana vove movempholo kononkhono.’ 32 Ou wavasa una ovilolo viove, mankhi. Ove mwene ovola atyiho, otyo vakwetu aveho veli pano vekutala, tyina wavasa tyove oende natyo.” Sakoo ketyii okuti Lakele oe wavaka ovilolo. 33 Pahe Lambau anyingila mekaka lya Sakoo no lya Leya, no momakaka ovaundapi vavo vevali+ mahi ehevimono. Atundu mekaka lya Leya anyingila mo lya Lakele. 34 Etyi Lambau ekahi nokutaindya, Lakele aholeka ovilolo ovio viomeumbo* mosesu yovakai ikala momutumba wekamelu, apumphama-ko. Lambau aovola movipuka aviho vili mekaka, ehevimono. 35 Lakele apopi na he, ati: “Tatekulu yange wahanumane hipondola okukatuka, tyeetyi ndyivela konohanyi.”+ Atwalako okutaindya umwe nawa ovilolo* viomeumbo,+ ehevimono.
36 Sakoo atyimupe okunumana, atañgunisa Lambau. Pahe Sakoo apopila Lambau okuti: “Onkhali patyi nalinga? Etyi nalinga otyivi otyityi, etyi utwalako vala nokundyeva? 37 Pahe wataindya umwe nawa, otale movityuma aviho. Okuti wavasa-mo otyipuka tyo keumbo liove? Tyilekesa kovanthu aveho vana mulilandula navo na ava tulilandula navo. Vakale ovakoyesi vomphela yetu. 38 Nakala noove omanima 20, tyati vala onongi mbove, ovikombo viove kaviatopolele,+ ame halile natyike povipako viomambamba ove. 39 Hekweetelele otyipako natyike tyaliwa novinyama,+ tyamaliwa ankho ndyityifeta. Tyina otyipako tyove tyavakwa, tyilinge tyavakwa komutenya tyilinge tyavakwa kounthiki, ove utyinthantha ndyityifete. 40 Komutenya nakondyele nomutenya, kounthiki andyikondyo nongandyi, nokulala hilala.+ 41 Meumbo liove nakala-mo omanima 20. Opo umphe ovana vove vevali, nekuundapela omanima 14, andyikuundapela vali omanima 6 nokulisa ovipako viove. Okutyivalula, etyi wapilaulula ofeto yange tyehika 10.+ 42 Ine ha Huku ya tate wankhwatesileko,+ Huku ya Ambalayau, Una Isake atila,+ okutala ove ñgeno wanthaata mankhanya. Huku watala ononkhumbi mbange novilinga naundapa nomavoko ange, otyo ekuviyulila mongulo kounthiki.”+
43 Lambau apopila Sakoo ati: “Ava ovana vange, ava vatyita ovatekula vange, ovipako evi o viange, atyiho weete otyetu novana vange. Oityi mandyilingi ovana vange novana vavo vatyita? 44 Endyu tulinge omphango, ame noove, omphango maikakala youmbangi pokati ketu.” 45 Sakoo akwata emanya, eliiki pohi ngomphandyi.+ 46 Sakoo apopila vana elilandula navo okuti: “Ongololei omamanya!” Avaongolola omamanya aveeongiya. Avalila kombanda yonthunthu yomamanya oo vaongiya. 47 Lambau eiluku okuti o Sengale-Saanduta,* ou Sakoo, eiluku okuti o Ngaleende.*
48 Lambau ati: “Onthunthu ei yomamanya hono yalinga oumbangi pokati ketu.” Otyo yalukilwa okuti o Ngaleende,+ 49 tupu yalukwa okuti Etala Liomulavi, mokonda wati: “Siovaa Huku etuyunge, ame noove, tyina twamelikalela kokule tyehelimono. 50 Ine ukatekula omapita ovana vange, okanepa ovakwavo okuvandeka kuvo, namphila pehena ou utyeete, hinangela okuti Huku oe ombangi yetu, ame noove.” 51 Lambau atolela Sakoo okuti: “Onthumbo yomamanya oyei, emanya liaikwa ngomphandyi pokati ketu olieli. 52 Onthunthu ei yomamanya ilinge ombangi, nemanya eli liaikwa ngomphandyi lilinge ombangi+ yokuti himeitauluka andyikulingi otyivi, noove kumeitauluka oya na kuno undinge otyivi. 53 Huku ya Ambalayau,+ Huku ya Naole, Huku yo vohe, atete omphela yetu.” Sakoo aane, atukaila Huku Una he Isake atila.*+
54 Sakoo momphunda omo alingila-mo otyilikutila tyokuyokwa, akongo vana elilandula navo veye okulia ombolo. Avali, avalala momphunda omo. 55 Etyi Lambau apinduka-po kombimba, ahipi ombesu ovatekula*+ vae novana vae, evepeleyila oviwa.+ Lambau akondoka, aende no keumbo liae.+
32 Sakoo atwalako noungendi wae, aende mahi tyina akati ñgaa onoandyu mba Huku mbeya kwe. 2 Etyi Sakoo embumona ati: “Ei onthanda yomaswalali a Huku!” Otyo omphangu oyo eilukila okuti o Maanaii.*
3 Sakoo atumu ovatumwa vae vatetekele komutwe, ku Isauu omukulu wae ko Seili+ kotyilongo tyo* Endoo,+ 4 Evelae okuti: “Kapopiei ñgaa komukulu wange Isauu, muti: ‘Omupika wove Sakoo wati: “Nakala* ehimbwe na Lambau, atee hono.+ 5 Nafuna onongombe nomambulu, nonongi, ndyina ovaundapi+ ovalume novakai, ndyikahi nokutuma ondaka kwoove opo vekupopile-tyo, nahanda-vo undyakule nawa.”’”
6 Etyi ovatumwa vakondoka ku Sakoo avemutolela okuti: “Twaile komukulu wove Isauu meya mulivase, ukahi nokuya novalume 400.”+ 7 Okwiva onondaka ombo Sakoo ehulilwa,+ atili unene owoma. Ovanthu ena-vo eveyapula pokati nonongombe nomakamelu nonongi. 8 Wasoka okuti: “Ine Isauu uutukila vamwe, ovakwavo vapondola okuhupa.”
9 Sakoo elikwambela ku Huku okuti: “Ove Siovaa, Huku ya tate-mbwale Ambalayau na tate Isake, ove wantholela okuti: ‘Kondoka kotyilongo tyove, kotyilongo tyo venyi, mandyikulingi nawa.’+ 10 Ndyityii okuti hatele-mo molwembia lwove olunene no moukwatyili wove ukala nao nomuundapi wove,+ mokonda etyi nayauka enyana lyo Solondau etyi ndyali natyo vala peke otyimuti, pahe ndyina ovanthu ovanyingi nonohambo onombali+ mbovipako. 11 Mbambavo mphopile-vo, ndyamene-vo+ komukulu wange Isauu, tyeetyi nemunkhia owoma wokuti meiya okundyipaa,+ ame novana no voina. 12 Ove watile: ‘Tyotyili mandyikupe elao, ava vakatuka mwoove* mavakakala ovanyingi-nyingi, avelifwe poluheke lwo kelunga, lwehena omunthu nawike uluvila okuluvalula.’”+
13 Otyinthiki otyo, ngapo alala opo. Kolumono lwae atepula-ko etyi mape omukulu wae Isauu:+ 14 Ovikombo oviina 200 novitwei 20, nonongi onoina 200 nononthwei 20, 15 nomakamelu 30 anyamisa nomaketa atyo, nonongombe 40 onoina nononthwei 10, nomambulu 20 omaina nomatwei 10.+
16 Ape ovaundapi ovo omambamba oo, ou una embamba eli ou una ekwavo, evetolela okuti: “Onwe pitei komutwe, mahi mwahaendelei kumwe, opo ovipako viahahonye novikwavo.” 17 Wokwatetekela komutwe emulae okuti: “Tyina omukulu wange Isauu amekuvasi ekupulu okuti: ‘Tatekulu yove olie, wenda napi, ovipako wataha ovia-lie?’ 18 Ove mukumbulula ñgaa: ‘Ovia Sakoo omuundapi wove. Wevituma vilinge viove tatekulu Isauu,+ nae mwene uli monyima ukahi nokuya!’” 19 Ngatyo ñgo apopila wa vali no wa tatu, novanthu aveho vokutaha ovipako, ati: “Noonwe otyo ñgoo muna okupopia, tyina mwamavasa Isauu. 20 Mutolelei okuti: ‘Sakoo omuundapi wove ukahi monyima yetu, ukahi nokuya.’” Ankho ukahi nokusoka ñgaa: ‘Ame ine ndyituma komutwe+ ovipuka ndyimwavela, mandyitulisa onyengo yae, tyina namelivasa nae, andyakula nawa.’ 21 Ovipuka memwavela evitumu komutwe, ngwe nkhele otyinthiki otyo alala monthanda.
22 Kounthiki watyo, Sakoo apinduka-po, aende novakai vae vevali+ novaundapi vae vevali ovakai,+ novana vae 11, ayaukila potyiyau tyo Samboke.+ 23 Evetwala eveyaukisa* novipuka aviho vena-vio.
24 Sakoo esala konyima aike. Tyina akati-ko ñgaa ulwiswa nomunthu umwe, emulwisa atee kombimba.+ 25 Omunthu etyi etyimona okuti kemevili Sakoo, emumange mevango,* Sakoo atunguka evango mahi atwalako nokulwa.+ 26 Pahe omunthu oo ati: “Ndyeke ndyiende kukahi nokutya.” Sakoo ati: “Himekuyeke wende ohamphele elao.”+ 27 Wokumulwisa emupulu okuti: “Utiwa ovelie?” Ngwe emukumbulula okuti: “Ame Sakoo.” 28 Omunthu oo emupopila okuti: “Okutuka hono kumatiwa vali Sakoo, motiwa Isilayeli,*+ mokonda walwa na Huku+ omuvili, olu novanthu ovevili.” 29 Sakoo emupopila okuti: “Mbambavo mphopile-vo enyina liove.” Ngwe emukumbulula okuti: “Oityi wesukila nenyina liange?”+ Ngapo emupela elao opo. 30 Omphangu oyo Sakoo eiluku okuti Peniyeli*+ ati: “Namona umwe Huku nomaiho ange no ngootyo andyihupu nomwenyo.”*+
31 Tyina atunda po Penweli* ekumbi litunda, aende nokuteñgina mokonda yotyikalo tyae.+ 32 Okupolelela opo atee hono, ovana vo Isilayeli kavali vali ehipa liokuhonyeka evango,* mokonda omo Sakoo amangelwe mehipa lievango.
33 Sakoo tyina akati ñgaa Isauu oyou ukahi nokuya, una novalume 400.+ Pahe ayapula ovana, atyiti ava vakala na Leya ava vakala na Lakele, ovakwavo avakala novaundapi vae vevali.+ 2 Ngwe apake komutwe+ ovapika kumwe novana vavo, alandulisa-ko+ Leya novana vae, Lakele+ na Susee avesaililwa. 3 Evekalela komutwe, elipetamena pohi okupalaika epandu-vali etyi ekahi nokufwenaina pomukulu wae.
4 Isauu ahateka okuhungama kwe emuhambakana, emuhipi ombesu, aveho avai mokulila. 5 Etyi Isauu amona ovakai novana vavo, ati: “Ava ovalie?” Sakoo akumbulula ati: “Ava ovana Huku apa omupika wove.”+ 6 Ovaundapi vae navo avafwenaina-po novana vavo, avelipetamena pohi, 7 tupu Leya novana vae avafwenaina-po, avelipetamena pohi. Okuhulilila-ko, Susee na Lakele navo avafwenaina-po avelipetamena pohi.+
8 Isauu atwalako nokumupula ati: “Ovanthu ava ovanyingi-nyingi veya nomambamba ovipako watuma navasa pano, veya okulinga-tyi?”+ Sakoo emukumbulula okuti: “Nahanda ove tatekulu+ unthambule nawa.” 9 Isauu emukumbulula okuti: “Etyi ndyina-tyo tyatuuka ndenge yange,+ etyi otyove tyipaka nawa.” 10 Sakoo emukumbulula okuti: “Wahaanye. Ine wanthyambukilwa tavela-vo omaivalukilo atunda pomankhanya ange, neya tupu nahanda ndyimone otyipala tyove. Tyeetyi okumona otyipala tyove ongatyina ndyeete otyipala tya Huku, hatyo vala otyo, ove tupu wanthambula nawa.+ 11 Tavela-vo omaivalukilo ange nekutuma,*+ tyeetyi Huku wampha elao, atyiho nahanda ndyina-tyo.”+ Emukengelela unene, evitambula.
12 Pahe Isauu ati: “Tukatukei, twendei ndyimulekese ondyila.” 13 Sakoo emukumbulula okuti: “Tatekulu ove utyii okuti ndyina ovana ovatutu,+ tupu ovipako onongi nonongombe mbukahi nokunyamisa ndyina okumbukalela popepi, ine vikanyaukiswa unene avieende vala onthiki ike, ovipako aviho mavinkhi. 14 Tatekulu pita komutwe womupika wove, ame mandyieende nokuhindaika ovipako novana atee ndyikekuvasa ko Seili.”+ 15 Isauu ati: “Nanyo sala novaundapi vange vamwe.” Ngwe akumbulula okuti: “Au katyisukisa. Ame nahandele vala okuhambukwa noove tatekulu.” 16 Monthiki oyo Isauu akondoka ko Seili.
17 Sakoo aende no ko Sukote,+ ngako atunga eumbo liae noviunda viovipako. Otyo alukila otyilongo otyo okuti o Sukote.*
18 Etyi Sakoo aanguluka okutunda ko Pandaa-Alaa,+ ehiki nawa kepunda-umbo lyo Sikei+ kotyilongo tyo Kanaa,+ ngapo atula popepi nepunda-umbo. 19 Alande kovana va Hamole he ya Sikei omphangu apa atula onthanda yae, nonombongo mbovivela 100.+ 20 Ngoopo atunga omutala wovilikutila, euluku okuti o Huku, Huku yo Isilayeli.+
34 Ndinaa, omona Leya+ vatyita na Sakoo, etyiliya okukanyana novafikwena* vo motyilongo.+ 2 Sikei omona wa Hamole omu Heveu,+ omutumini wo motyilongo, etyi amona Ndinaa emukwata alala nae kononkhono. 3 Afweve* unene Ndinaa omona wa Sakoo, wemufweva umwe unene otyo apopia nae emuteye umwe omutima.* 4 Sikei apopi na he Hamole+ ati: “Kampholelei omuhikwena ou alinge omukai wange.”
5 Sakoo etyi etyiiva okuti Sikei walala nomona wae Ndinaa kononkhono, ava ovana vae vakalisa ovipako komapia, ahapopi natyike, akevelela atee veya. 6 Hamole he ya Sikei, aende akasapela na Sakoo. 7 Ovana va Sakoo ovakwendye vati vala tyiivee, komapia avatundu-ko. Tyevenumanesile unene, atyiveihama komutima, tyeetyi Sikei wapa omunkhima omuvi ova Isilayeli etyi alala nomona+ wa Sakoo, otyipuka tyailikwa.+
8 Hamole apopi navo ati: “Omona wange Sikei wesuka nomona* wenyi. Mupei-e alinge omukai wae, 9 tunepesei mulinge vetu.* Onwe twavelei-vo ovana venyi ovahikwena, onthwe atumwavela ovana vetu ovafikwena.+ 10 Mupondola okukala noonthwe, otyilongo etyi matyikala tyenyi. Mupondola okukala-mo amulingi ovitanda, atyilingi tyenyi.” 11 Sikei atolela he ya Ndinaa nonomphange mbae ati: “Nthavelei-vo, ame mandyimupe etyi mamundyiti. 12 Ononthunya mupondola okwiita ovipuka ovinyingi nomaivalukilo.+ Ame mandyimwavela atyiho mamundyiti, mumphei alinge omukai wange.”
13 Ovana va Sakoo avayondyo Sikei na he Hamole, kombanda yeetyi Sikei alala nomphange yavo Ndinaa. 14 Avati: “Otyo katutyivili okutyilinga, katupondola okuyekela omphange yetu komulume wahaile ekwendye,*+ otyo okulieetela olukundo. 15 Tutyitavela vala ine mukala ngeetyi onthwe tukahi: Noonwe kalei ngoonthwe, ovakwendye aveho vapite ekwendye.+ 16 Opo tumwavele ovana vetu ovafikwena noonthwe atunepe ovana venyi ovahikwena atukala noonwe, atulingi ovanthu votyilongo tyike. 17 Ine kamututavela, amwaanye okupita ekwendye, onthwe matupolo-po omona wetu omuhikwena atweende.”
18 Onondaka ombo ambuhambukiswa Hamole+ na Sikei omona wae.+ 19 Omukwendye ahasete, alingi etyi vaita+ tyeetyi uhole unene omona wa Sakoo. Omukwendye oo oe ulingwa vali onthilo meumbo lya he.
20 Hamole na Sikei omona wae, aveya kombundi yepunda-umbo liavo avapopila ovaunyingi vepunda-umbo+ okuti: 21 “Ovanthu ava vahanda ombembwa. Tukalei navo motyilongo tyetu, valingile-mo ovitanda, otyilongo tyetu otyinene tyituuka okuveyakula. Ine tuveyakula, mavetunepesa ovana vavo onthwe atuvenepesa ovana vetu.+ 22 Ngwe mavetyitavela vala, atukala votyilongo tyike tyina tulinga ñgaa: Ovalume aveho vekahi pokati ketu vena okupita ekwendye ngavo.+ 23 Okulinga ngootyo, ovipako viavo nomalumono avo, novipuka viavo kamavikala vietu? Tutavelei etyi vahanda opo tukale navo.” 24 Aveho avetavela etyi Hamole nomona wae Sikei vapopia, ovakwendye aveho vakwata pombundi yepunda-umbo avapiti ekwendye.
25 Motyinthiki tya tatu, ovalume ovo nkhele pokweihamenwa, ovana vevali va Sakoo, Simiyau na Levii onomphange+ mba Ndinaa, avakwata omitunga aveliyombeleka mepunda-umbo avaipaa-mo ovalume aveho.+ 26 Avaipaa Hamole nomona wae Sikei nomutunga, avapolo Ndinaa meumbo lya Sikei avalupuka-mo, avaende. 27 Ovana ovakwavo va Sakoo aveya, etyi vavasa ovalume vaipawa, avapundu ovipuka mepunda-umbo mokonda yomphange+ yavo valala nae. 28 Avaende nonongi mbavo nonongombe, novimbulu, atyiho tyali mepunda-umbo no momapia avai natyo. 29 Avatyindi olumono lwavo aluho, novana vavo novakai vavo, avapundu atyiho tyali momaumbo avo.
30 Pahe Sakoo, apopi na Simiyau na Levii+ ati: “Onwe mwandyetela ovitateka,* ovanthu aveho votyilongo tyino mavandyale,* ova Kanaa nova Peliseu. Onthwe katuhi, mavelipake kumwe aveya okundwisa, mavanthyanye-ko, ame neumbo liange.” 31 Avemukumbulula okuti: “Tumuyeka vala, apenyenyeke omphange yetu ngoti ekunga?”
35 Pahe Huku apopila Sakoo ati: “Katuka, ilukila ko Mbetele+ ngako ukakala, otungu-ko omutala wa Huku yotyotyili wovilikutila, wokwekumonekela etyi wenda-nkholo Isauu omukulu wove.”+
2 Sakoo apopila vomeumbo liae novanthu aveho ena-vo okuti: “Yumbeihi ovika-huku vienyi mwapola kovilongo twehei, viahakale pokati kenyi,+ lisukulei amuvale ovikutu ovikwavo, 3 tukatukei atweende no ko Mbetele. Oko mandyikatunga omutala wovilikutila wa Huku yotyotyili, wanthyupisa mononthiki nehulilwa, wakala na ame konohika* ambuho naenda.”+ 4 Aveho avapakula ku Sakoo ovika-huku aviho vapola kovilongo ovikwavo, nonombilingu velipakele komakutwi, Sakoo evififila* mombwelo yomuti omunene ukala ponthele po Sikei.
5 Etyi vakatuka opo vaye, owoma omunene utuka ku Huku, auwila momapunda-umbo opopepi, avehetyivili okulandula ovana va Sakoo. 6 Sakoo ehiki ko Lusi+ ko Mbetele kotyilongo tyo Kanaa, kumwe novanthu aveho ena-vo. 7 Atungu-po omutala wovilikutila, pomphangu opo aluku-po okuti Eli-Mbetele,* mokonda opo Huku yotyotyili emumonekelele etyi aya-nkholo omukulu wae.+ 8 Etyi pakala, Ndembola+ omusisi wa Lembeka anyimi, apakwa ponthele po Mbetele mombwelo yomuhonda. Omuti oo euluku okuti Aloo-Mbakute.*
9 Etyi Sakoo atunda ko Pandaa-Alaa, Huku emumonekela vali emupe elao. 10 Huku emutolela okuti: “Ove enyina liove o Sakoo.+ Mahi kumatiwa vali Sakoo, Isilayeli olio enyina mokatumbaulwa.” Okutuka opo, emwihana-ihana okuti Isilayeli.+ 11 Huku emutolela vali okuti: “Ame Huku Muvili Watyiho.+ Tyita ovana, avakala ovanyingi. Mwoove+ mamutuku ovanthu vovilongo, newaneno liovilongo, onohamba mbukatunda mwoove.*+ 12 Otyilongo napa Ambalayau na Isake, mandyiketyiavela+ ove, andyiketyipa ava mavakatuka mwoove.”* 13 Huku emusi apa apopila nae, aende.
14 Ou Sakoo, apake omphandyi yemanya pomphangu apa Huku apopia nae, atili kemanya olio oviawa viovikunwa, elilembula nomulela.+ 15 Sakoo atwalako okutumbula omphangu oyo Huku apopia nae, okuti o Mbetele.+
16 Ko Mbetele avatundu-ko. Etyi kwakamba otyikambo tyihehi opo vehike ko Efalata, eimo lya Lakele alihiki pononthiki mbalio, eimo olio alimupilika-ko. 17 Etyi eivite onongembia mbokukutula, omukai umukutulisa emupopila okuti: “Wahatile owoma, omona ou momukutula.”+ 18 Etyi ekahi nokuyeka omwenyo,* (etyi ili nokunkhia) emuluku okuti o Mbeni-Oni,* ngwe he emuluku okuti o Mbesamii.*+ 19 Pahe Lakele anyimi, akapakwa ponthele pondyila yenda no ko Efalata ko Mbelei.+ 20 Kelangalo lya Lakele Sakoo aiki-ko omphandyi, na hono ili kelangalo oko.
21 Pahe, Isilayeli ailuka-ko, ohinge yae ekeitunga okulamba etala liomulavi lyo Endele. 22 Nthiki imwe etyi Isilayeli eli motyilongo otyo, Lumbe alala na Mbila onthawa ya he, otyipuka otyo atyihiki komakutwi+ a Isilayeli.
Ovana va Sakoo ankho vena 12. 23 Otyiveli tya Sakoo na Leya, o Lumbe,+ kwe akulandula Simiyau na Levii, na Sundaa, na Isakale na Sembulau. 24 Ovana va Lakele o Susee na Mbesamii. 25 Ovana va Mbila omuundapi wa Lakele, o Ndaa na Nafitalii. 26 Ovana va Silipa omuundapi wa Leya, o Ngande na Asele. Ovo ovana Sakoo atyitilile ko Pandaa-Alaa.
27 Pahe Sakoo ehiki oku he Isake akalele ko Maale+ ko Kiliyate-Alumba, motyilongo tyo Hemboloo, kuna Ambalayau na Isake vakalele ononthunda-vilongo.+ 28 Isake wakalele kouye omanima 180.+ 29 Isake nokwakulupa ayeke omwenyo anyimi, aende kovavo,* mahi wakalele-ko ehimbwe nomwenyo ukahi nawa,* ovana vae Isauu na Sakoo avekemupaka.+
36 Eli ehipululo lya Isauu, walukwa okuti o Endoo.+
2 Isauu wanepele ovakai ova Kanaa: Anda+ omona wa Elone omu Hete,+ na Oolimbama+ omona wa Anaa, tupu omutekula wa Simbeyau omu Heveu, 3 na Mbasemate+ omona wa Isimayeli omphange ya Nembayote.+
4 Anda avakutula na Isauu omona omukwendye utiwa o Elifasi, Mbasemate akutula Leweli,
5 Oolimbama akutula Seusi na Salau, na Kolaa.+
Ovo ovana va Isauu vatyitilwa kotyilongo tyo Kanaa. 6 Isauu akatuka novakai vae novana vae ovakwendye novakainthu, novanthu aveho* vomeumbo liae nomambamba ovipako viae aviho, novinyama viae ovikwavo aviho nolumono lwae amonena+ kotyilongo tyo Kanaa, aende akala kokule nondenge yae Sakoo.+ 7 Tyeetyi omalumono avo ali omanyingi, katyitavela okukala mphangwa ike, omphangu veli* itupu omalisilo omanyingi, kaatuuka ovipako viavo aveho. 8 Isauu ailukila motyilongo tyonomphunda mbo Seili.+ Isauu oe o Endoo.+
9 Eli ehipululo lya Isauu, omukwaukulu wova Endoo motyilongo tyonomphunda mbo Seili.+
10 Aa omanyina ovana ovakwendye va Isauu: O Elifasi omona wa Anda omukai wa Isauu, o Leweli omona wa Mbasemate omukai+ omukwavo wa Isauu.
11 Ovana ovakwendye va Elifasi, o Temaa+ na Omale, na Sefoo, na Ngataa na Kenasi.+ 12 Timina alingi onthawa ya Elifasi omona wa Isauu, etyi pakala avatyiti na Elifasi omona omukwendye utiwa o Amaleke.+ Ovo, ovana va Anda omukai wa Isauu.
13 Ava ovana ovakwendye va Leweli: O Naate, o Selaa, o Samaa, o Misaa. Ovo aveho ovana va Mbasemate+ omukai omukwavo wa Isauu.
14 Oolimbama omukai omukwavo wa Isauu, omona wa Anaa omutekula wa Simbeyau, vatyitile na Isauu ovana ava ovakwendye: O Seusi, o Salau, o Kolaa.
15 Ombu onohongoi* mbatunda momihoko viovana va Isauu.+ Ovana ovakwendye va Elifasi otyiveli tya Isauu, ovava: Ohongoi Temaa, ohongoi Omale, ohongoi Sefoo, ohongoi Kenasi,+ 16 ohongoi Kolaa, ohongoi Ngataa, nohongoi Amaleke. Ombo onohongoi mbatukile mu Elifasi,+ motyilongo tyo Endoo. Ovo vali ovana va Anda.
17 Ava ovana va Leweli omona wa Isauu: Ohongoi Naate, ohongoi Selaa, ohongoi Samaa, ohongoi Misaa. Ombo onohongoi mbatukile mu Leweli, motyilongo tyo Endoo.+ Ovo ovana va Mbasemate omukai omukwavo wa Isauu.
18 Okuhulilila-ko, ovana ovakwendye va Oolimbama omukai omukwavo wa Isauu ovava: Ohongoi Seusi, ohongoi Salau, ohongoi Kolaa. Ombo mbali onohongoi mbatukile momukai wa Isauu Oolimbama omona wa Anaa.
19 Ovo vali ovana ovakwendye va Isauu nonohongoi mbatyo. Isauu utiwa o Endoo.+
20 Ava ovana ovakwendye va Seili omu Oleu, ovatyitwa-tyilongo:+ O Lotaa, o Sombali, o Simbeyau, o Anaa,+ 21 o Ndisoo, o Esele na Ndisaa.+ Ombo onohongoi mbova Oleu, ovana ovakwendye va Seili motyilongo tyo Endoo.
22 Ovana ovakwendye va Lotaa, o Holi na Hemaa. Lotaa omphange ya Timina.+
23 Ava ovana ovakwendye va Sombali: O Alivaa na Manaate, na Embale, na Sefoo na Onau.
24 Ovana ovakwendye va Simbeyau+ ovava: O Aiyaa na Anaa. Anaa ou, oyou wavasile onondyivi-ndyivi mbomaande atokota moluhandya, etyi ekahi nokulisa ovimbulu vya he Simbeyau.
25 Ovana va Anaa ovava: O Ndisoo, o Oolimbama omona omukainthu wa Anaa.
26 Ovana ovakwendye va Ndisoo ovava: O Hendaa, o Esimbaa, o Itilaa na Kelaa.+
27 Ovana ovakwendye va Esele ovava: O Mbilaa, o Saavaa na Akaa.
28 Ava ovana ovakwendye va Ndisaa: O Usi na Alane.+
29 Ombu onohongoi mbatuka mova Oleu: Ohongoi Lotaa, ohongoi Sombali, ohongoi Simbeyau, ohongoi Anaa, 30 ohongoi Ndisoo, ohongoi Esele, nohongoi Ndisaa.+ Ombo mbali onohongoi mbatukile mova Oleu, ngoomu velikalailila monombala mbatyo mbotyilongo tyo Seili.
31 Onohamba mbatuminine otyilongo tyo Endoo+ pu etyi nkhele ova Isilayeli*+ vehenetuminwe nohamba naike, tyati: 32 O Mbela omona wa Mbeole watuminine mo Endoo, ukala mepunda-umbo litiwa Ndinambaa. 33 Mbela etyi anyima, apingwa na Sombambi omona wa Selaa wo ko Mbosila. 34 Sombambi etyi anyima, Husau wotyilongo tyo Temaa emupingi kouhamba. 35 Husau etyi anyima, Handande omona wa Mbendande emupingi kouhamba. Walwisile ova Mindiyaa+ motyilongo tyo* Moambe avatili-ko, epunda-umbo liae litiwa Avite. 36 Handande etyi anyima, Samilaa omu Masileka emupingi kouhamba. 37 Etyi Samilaa anyima, akutumina Saulu wo ko Leombote yo Kondongi. 38 Etyi Saulu anyima, akutumina Mbaale-Hanaa omona wa Akimbole. 39 Mbaale-Hanaa omona wa Akimbole etyi anyima, Handale emupingi kouhamba. Epunda-umbo atuminine litiwa Pauu, omukai wae o Meetambele, ina utiwa Matelende omona wa Mesaambe.
40 Aa omanyina onohongoi mbatuka mu Isauu, momaanda avo, omu velikalaila movilongo viavo no momanyina avo: Ohongoi Timina, ohongoi Aliva, ohongoi Setete,+ 41 ohongoi Oolimbama, ohongoi Elaa, ohongoi Pinoo, 42 ohongoi Kenasi, ohongoi Temaa, ohongoi Mimbisale, 43 ohongoi Mangindiyele, nohongoi Ilau. Ombo onohongoi mbatuka mu Endoo, ngo omu vatungaila omaumbo avo movilongo viavo.+ Oo o Isauu he ya Endoo.+
37 Sakoo atwalako okukala motyilongo tyo Kanaa, omu he akalele onthunda-vilongo.+
2 Eli ehipululo lya Sakoo.
Etyi Susee+ avetesa omanima 17, ankho venda vakalisa ovipako+ novakulu vae, ovana va Mbila+ novana va Silipa,+ ononthawa mba he. Susee otyo ahipululila he ovivi vilinga ovana vae. 3 Ou Isilayeli povana+ vae aveho ankho uhole-po vali Susee, tyeetyi omona atyita noumbwale, atumu atungilwe otyikutu tyimwe otyiwa.* 4 Etyi ovakulu vae vetyimona okuti he umuhole vali tyipona ovana vae aveho, avemuyala umwe, nokupopia kavapopi-ale nawa nae.
5 Susee ate ondyoi, eihipululila ovakulu vae.+ Etyi veiva ondyoi oyo, atyivepe umwe okumuyala vali unene. 6 Evetolela okuti: “Vakwe tehelelei ondyoi natele. 7 Tyatiwa tuli nokukuta ovipandi viotiliku mepia, tyange atyitalama evi vienyi avityipake pokati, avilipetamena ko tyange.”+ 8 Ovakulu vae avemuti: “Ngootyo ove tyilityili wahanda okuti mokalinga ohamba yetu, oketutumina?”+ Okwiva otyo, atyivepe umwe okumuyala vali unene kombanda yonondyoi mbae neetyi apopia.
9 Ate vali ondyoi onkhwavo, eihipululila ovakulu vae ati: “Nata vali ondyoi. Tyatiwa ekumbi* nohanyi, nononthungululu 11 mbulipetamena kwaame.”+ 10 Etyi etyihipululila he novakulu vae, ou he emuviyula ati: “Ondyoi patyi oyo wata? Mohande okuti ame na nyoko, novakulu vove, tyilityili tukelipetamena kwoove?” 11 Ovakulu vae avemulu onkhi,+ mahi he otyo etyipake komutima.
12 Nthiki imwe, ovakulu vae vakatulisa ovipako vya he, okuhungama ko Sikei.+ 13 Isilayeli apopila Susee okuti: “Ovakulu vove vakatulisa ovipako konthele ko Sikei. Eta ndyikutume kuvo.” Ngwe ati: “Ewaa!” 14 Isilayeli ati: “Enda katale oñgeni ovakulu vove vekahi. Tala ovipako oñgeni vikahi, oya okutyintholela.” Susee atundu kelola lyo* Hemboloo,+ ahungama ko Sikei. 15 Omulume umwe, emuvasa utyikauluka vala mohika. Omulume emupulu okuti: “Utaindya-tyi?” 16 Emukumbulula okuti: “Ndyitaindya ovakulu vange. Mbambavo ndekese-vo oku vatula ohambo vekahi nokulisila ovipako.” 17 Omulume emutolela ati: “Pano vatunda-po veivala okuti: ‘Twendei no ko Ndotaa.’” Susee alandula ovakulu vae, ekevevasa ko Ndotaa.
18 Etyi vemumonena kokule, avahimbika okulinga omphango yokumwipaa. 19 Otyo velipopila okuti: “Talei! Wonondyoi oyoo uya.+ 20 Pahe endywei tumwipaei! Tumwipaei, atumuyumbu monyombo, ku tate atukapopia okuti waliwa notyinyama, tutale oku onondyoi mbae mambweende nako.” 21 Lumbe+ okutyiiva otyo, ahande okumuhukulula kuvo, ati: “Twehemupolei omwenyo.”*+ 22 Lumbe ati: “Twahamomesei ohonde.+ Muyumbei monyombo ei mehandya, mahi mwehemulingei omapita.”*+ Otyo wetyipopia tupu, okwahanda emuhupise, emutwale ku he.
23 Susee hikee vala ponthele yovakulu vae, avemululu otyikutu tyae, otyikutu otyiwa avala,+ 24 etyi vemukwata, avemuyumbu monyombo. Pononthiki mbatyo opo, ankho mutupu omeva mwakukuta.
25 Avapumphama valie. Tyina vakati ñgaa, omundinga-ndinga* wova Isimayeli+ vatundilila ko Sileyande. Komakamelu avo kuna omapunda ombao yomiti nombasamu, nomapeta omaka+ omuti, ankho vaya no ko Isitu. 26 Sundaa atolela ava velilandula navo ati: “Pahe ñgeno twapola-po-tyi ine twaipaele ondenge yetu, atuholeka ohonde yae?+ 27 Endywei tukemulandese+ kova Isimayeli, twehemulingei omapita. Ondenge yetu, ohonde yetu.” Ava velilandula navo avetavela. 28 Etyi ovakwa-niñgoso ova Mindiyaa+ veli nokulamba, ovakulu va Susee avemupolo monyombo, avemulandesa kova Isimayeli, avapewa onombongo 20 mbopalata.+ Ovalume ovo, Susee avai nae ko Isitu.
29 Lumbe okukondoka konyombo, ukati ñgaa, Susee kemo, atandaula ovikutu viae. 30 Okuya konondenge mbae ati: “Omukwendye hemuvasile-mo! Pahe ame — mandyeende napi?”
31 Avapolo otyikutu tya Susee, avetyipake mohonde yotyikombo otyitwei vaipaa. 32 Otyikutu otyo avetyitumu ku he, avati: “Twavasa otyikutu etyi. Tyitala, hamwe o tyomona wove.”+ 33 Etyi etyitala, etyiimbuka ati: “Otyikutu tyomona wange! Upondola waliwa notyinyama! Susee waliwa!” 34 Sakoo atandaula ovikutu viae, elikutu onongosa monomanekelo, alili omona wae ononthiki ononyingi. 35 Ovana vae aveho, ovalume novakai aveya okumuungumanesa, mahi ehetavela, ati: “Mandyiende Kondyembo*+ tyilila omona wange!” Atwalako okuyavala omona wae.
36 Ova Mindiyaa avalandesa Susee ko Isitu ku Potifale, onkhalamutwe yo mombonge ya Falaoo,+ utumina ovayungi.+
38 Pononthiki opo, Sundaa elipungu mu ava elilandula navo, akatunga ohinge yae popepi neumbo liomulume omu Andulau utiwa o Hila. 2 Sundaa amono-ko omufikwena omona womu Kanaa+ umwe utiwa o Suwa. Sundaa emunepe-po, alala nae, 3 omufikwena oo akala omulemi. Etyi akutula omona omukwendye, he emuluku okuti o Ele.+ 4 Apakala alingi vali omulemi, etyi akutula omona omukwendye emuluku okuti o Onaa. 5 Apakala alingi vali omulemi, akutula omona omukwendye, emuluku ati utiwa o Selaa. Pomuvo emukutula, opo uli* ko Akisimbe.+
6 Sundaa ataindyila omukai omona wae Ele otyiveli tyatyo, omukai umwe utiwa o Tamale.+ 7 Mahi Ele otyiveli tya Sundaa, wali omunthu wahahambukiswa Siovaa, kombanda yo otyo, Siovaa emwiipaa. 8 Sundaa atolela Onaa okuti: “Lala nomuhepe womukulu wove olingi otyimo tyotyinepo tyounawa, opo upe omukulu wove ovana.”+ 9 Onaa nae utyii okuti ovana vatyo kamavalingi ovana vae.+ Pahe apeho tyina veliyama kolutu nomuhepe womukulu wae, umomehila pohi ehu liae, opo omukai ahalinge omulemi, ahatyitile ovana omukulu wae.+ 10 Otyipuka otyo alingile otyivi, Siovaa ehetyihande, nae emupolo omwenyo.+ 11 Sundaa okumona otyo, atolela Tamale ina-ivi* ati: “Kakale nouhepe keumbo lya ho, atee omona wange Selaa ekula.” Wemupakelamo oyo mokonda wasoka ati: ‘Opo ou ahankhie ngeetyi tyankhia ovakulu vae.’+ Tamale ailukila keumbo lya he.
12 Etyi pakala, omukai wa Sundaa omona wa Suwa+ anyimi. Sundaa etyi alinga otyikondola* aende nepanga liae Hila omu Andulau+ okukatala vana vakulula omainya onongi mbae, kotyilongo tyo Timinaa.+ 13 Avetyipopi ku Tamale okuti: “Ho-ivi ukahi nokulondeka no ko Timinaa, akakulule onongi mbae.” 14 Tamale elipolo ovikutu viouhepe, elifiki otyinyanga motyipala, komapepe elifiki okasali,* apumphama kombundi yo Enaii yapilukila kondyila yenda no ko Timinaa, tyeetyi wetyimona okuti Selaa wekulale, mahi avehemupe-e alinge omulume wae.+
15 Sundaa okumumona ati hamwe ekunga lili vala opo, mokonda Tamale welihika motyipala. 16 Ayapuka mondyila emuhungama umwe emupopisa, ati: “Nthavele-vo ndyilale no ove” nokuti vala o ina-ivi,*+ ketyi-ale. Ngwe emupulu okuti: “Otyityi mondyondo opo ulale na ame?” 17 Ngwe akumbulula okuti: “Mandyikutumu otyikombo mandyikapola motyuunda tyange.” Tamale ati: “Oityi monthyila matyikala oviyumbo* mokukevela etyi momphe?” 18 Ngwe ati: “Ove wahanda ndyise-po oviyumbo patyi?” Emukumbulula okuti: “Sapo onela yove yotyilimbo+ notyilanda tyove nomphangoti yove una-yo peke.” Emwavela-vio, etyi alala nae apakala alingi omulemi. 19 Etyi atunda opo aende, elihikulula okasali elifikile avale ovikutu viae viouhepe.
20 Ou Sundaa etyi aya, aavela otyikombo epanga liae omu Andulau,+ opo etyitwale akayovole-ko ovipuka viesala oviyumbo komukai una, aende-ko mahi ehemuvasa-ko. 21 Apulu kovalume vakala potyilongo opo okuti: “Ekunga* lina likala kuno ko Enaii konthele ketapalo lilipi?” Ngwe avemukumbulula okuti: “Pano kapenekale ekunga nalike.” 22 Etyi akondoka ku Sundaa emutolela okuti: “Hemuvasile-ko. Tyihe-otyo vala, ovanthu vakala potyilongo napula, vati: ‘Pano kapenekale ekunga nalike.’” 23 Sundaa ati: “Akale navio opo onthwe tyehetwetele omupenyo. Otyikombo ame nemutuma-tyo kakele-keetyi wehemuvasile.”
24 Etyi papita onohanyi ononthatu, avatumu okupopila Sundaa okuti: “Nyoko-ivi* Tamale welilingile ngekunga avalala nae pahe walinga omulemi.” Sundaa ati: “Mweetei kondye ayumbwe motupia.”+ 25 Pokumutwala no kondye, atumu ondaka ku he-ivi ati: “Wampha eimo o hekulu yovipuka evi.” Tupu ati: “Vitala utale. Onela oyo yotyilimbo notyilanda otyo, nomphangoti oyo, viimbuka utale ovialie.”+ 26 Sundaa evitale ati: “Tamale omuviuki vali kwaame, ame nehemupele Selaa omona wange.”+ Okutuka opo, kalalaile vali nae.
27 Tyina ati pokukutula atyimoneka okuti ankho makutula omapaha. 28 Pokuvekutula olukembe lwo tete, alweeta okuvoko kondye, wokumukutulisa elukutu okangoi kakuhuka kokuvoko ati: “Ou oe weya tete.” 29 Tyina oo akondola okuvoko mokati, kuna mukwavo ulupuka, omukai apulu okuti: “Weliikulila ñgeni ombundi opo ulupuke?” Oo avemuluku okuti o Pelesi.*+ 30 Pahe akulupuka omukwavo, wokuvoko kwakutwa ongoi ikuhuka, avemuluku okuti o Selaa.+
39 Susee watwailwe no ko Isitu,+ omu Isitu umwe utiwa o Potifale+ omunene-mbonge wa Falaoo, onkhalamutwe yovayungi, alande Susee kova Isimayeli+ vemutwaile-ko. 2 Siovaa ankho una Susee,+ atyiho alinga tyeenda nawa, akala omuyungi weumbo lya tatekulu yae omu Isitu. 3 Tatekulu yae etyimono okuti Siovaa una Susee, Siovaa umukwatesako movipuka aviho alinga, avimweende nawa.
4 Potifale ahambukilwa Susee, ngae ukala omuundapi wae ayumba onthumbi. Emulingi akale omululiki wo mondywo yae, ngae apakulila ovipuka aviho ena-vio. 5 Okuhimbikila opo, etyi emulinga omululiki weumbo liae novipuka viae aviho, Siovaa ape elao eumbo liomulume oo omu Isitu kombanda ya Susee. Siovaa wapele elao ovipuka viae aviho, tyilinge evi ena-vio meumbo liae, tyilinge evi ena-vio komapia ae.+ 6 Potifale atyiho ena-tyo, etyipakula peke lya Susee, utupu otyipuka natyike tyemulingisile otyiho, okulia kwae vala. Tyihe-otyo vala, Susee akala omulume omuwa kolupe, una omakete.
7 Etyi pakala, omukai wa tatekulu yae ahimbika okutala unene Susee emufweve, ati: “Langala-po na ame.” 8 Ngwe ankho waanya, otyo apopila omukai wa tatekulu yae okuti: “Tatekulu kalingi vali otyiho notyipuka natyike asa na ame meumbo liae, atyiho ena-tyo wetyipakula peke liange ndyityiyunge. 9 Nawike vali meumbo muno walamba-po ame, ngwe natyike ahanthyilile, ove vala ahamphele tyeetyi umukai wae. Oñgeni ndyipondola okulinga otyivi otyinene ngootyo, andyilingi onkhali ku Huku?”+
10 Ononthiki ambuho upopisa Susee, mahi ngwe ehemutavela okulangala-po nae, nii okukala nae popepi. 11 Nthiki imwe, Susee wanyingila mondywo eya okulinga ovilinga viae, mahi ankho mutupu vali nawike omuundapi uli-mo. 12 Emukwate movikutu ati: “Langala-po na ame!” Susee akahateka no pondye, ovikutu avisala peke liae. 13 Omukai pokwamona Susee wakahateka no pondye wemusila otyikutu tyae peke, 14 aulula, aihana ovalume vaundapa meumbo liae ati: “Tala! Omulume ou omu Hembeleu twaetelwa nomulume wange, wahanda okutulinga omutomba. Weya kwaame wahanda okulangala-po naame, ame andyiulula onkhwo. 15 Etyi eiva okuti naulula onkhwo, ndyikahi nokuliyavela, otyikutu tyae etyisi-po ponthele yange akahateka no pondye.” 16 Omukai apake nawa otyikutu otyo, atee tatekulu yae eya meumbo.
17 Apaleka ñgo onondaka apopile-ale ati: “Omuundapi ou omu Hembeleu wetwetela, weile kwaame wahanda okundinga omutomba. 18 Etyi naulula onkhwo, asi-po otyikutu tyae ponthele yange akahateka no pondye.” 19 Etyi tatekulu ya Susee eiva onondaka mbomukai wae etyi ati: “Ongootyo omuundapi wove andinga,” anumana unene. 20 Ngwe akwata Susee, emuyumbu mokaleya, omu mwiikilwa omakongo ohamba, ngoomo akala.+
21 Mahi Siovaa wali na Susee, wemulingile olwembia olunene, apandwa nomutumini wo mokaleya.+ 22 Omutumini wo mokaleya apakula ku Susee ononkhwatwa ambuho mbuli mokaleya, ngae utumina aviho viesukisa okulingwa-mo.+ 23 Omutumini wo mokaleya ankho utupu vali otyiho neevi vili peke lya Susee, tyeetyi Siovaa ankho una-e, aviho alinga Siovaa weviendesile nawa.+
40 Nthiki imwe, onkhalamutwe yo vokwaavela okunwa+ ohamba yo Isitu, nonkhalamutwe yo vokuyoka onombolo avanumanesa tatekulu yavo ohamba yo Isitu. 2 Falaoo anumanena ovaundapi ovo vevali, onkhalamutwe yo vokwaava okunwa nonkhalamutwe yo vokuyoka onombolo,+ 3 atumu vevepake mokaleya ankho keli mondywo yonkhalamutwe yovayungi,+ omu Susee apakwa.+ 4 Onkhalamutwe yovayungi evepakula ku Susee akale navo otyo eveyunga.+ Mokaleya avakala-mo umwe ononthiki.
5 Motyinthiki tyimwe aveho avate onondyoi, nonkhalamutwe yo vokwaava okunwa nonkhalamutwe yo vokuyoka onombolo mbohamba yo Isitu, ankho veli mokaleya. Ondyoi nondyoi ina ehangununo liayo. 6 Susee etyi eya komuhuka evemono okuti vasoya vala. 7 Pahe apulu ovaundapi ovo va Falaoo ankho veli mokaleya mondywo ya tatekulu yae, ati: “Otyityi hono mukahi vala novipala viaunga-unga ñgaa?” 8 Ngwe avakumbulula okuti: “Twata onondyoi mahi petupu nawike utuhangununina-mbo.” Susee eveti: “Omahangununo haa Huku?+ Mphopilei onondyoi mbatyo.”
9 Onkhalamutwe yo vokwaava okunwa ahipululila Susee ondyoi yae ati: “Mondyoi yange namona omuti umwe wonouva. 10 Komuti oo, ankho kwatumba onompha ononthatu etyi wayova, auteme ononthemo mbaeta ovimpha vionouva mbapia. 11 Olufo lwa Falaoo ankha luli peke liange, andyikwate onouva ombo andyimbuhinina molufo lwa Falaoo. Etyi namana, olufo andyilupe Falaoo.” 12 Susee emuti: “Etyi ondyoi yove ihangununa otyetyi: Onompha ononthatu ononthiki ononthatu. 13 Mononthiki ononthatu, Falaoo mekupolo mokaleya,* ekwavela vali ovilinga viove,+ ove mokaavaila Falaoo olufo lwae ngeetyi ankho ulinga-le etyi wali wokumwavela okunwa.+ 14 Pahe tyina ovipuka viamekweende nawa, nthyinangele-vo. Mbambavo ndinge-vo olwembia olunene, okandyitilako-vo ku Falaoo amphole mondywo muno. 15 Ame tyili navakwa kotyilongo tyova Hembeleu,+ tupu halingile natyike tyimphakesa mokaleya.”*+
16 Onkhalamutwe yo vokuyoka onombolo etyi etyimona okuti etyi ahangununa otyiwa nae apopila Susee ati: “Na ame nata ondyoi, kombanda yomutwe wange ankho kuna onombwe ononthatu mbonombolo mbatwela, 17 ombwe ankho ili kombanda yononkhwavo, ankho ina ovikulia aviho viyokwa ovayoki vonombolo valingila Falaoo, mahi ankho kuna oviila vikahi nokulia mombwe oyo ili komutwe wange.” 18 Susee emuti: “Etyi ihangununa otyetyi: onombwe ononthatu ononthiki ononthatu. 19 Mononthiki ononthatu Falaoo mekekuteta omutwe,* ekuyendyelesa momuti, olutu lwove alukaliwa noviila.”+
20 Monthiki ya tatu ankho oyo Falaoo avetesa omanima,+ alingila otyipito ovaundapi vae aveho, apolo mokaleya onkhalamutwe* yo vokwaava okunwa nonkhalamutwe yo vokuyoka onombolo, ovaundapi vae aveho otyo vatala. 21 Onkhalamutwe yo vokwaava okunwa eipake vali potyilinga tyayo tyokwavela Falaoo olufo. 22 Mahi Falaoo atumu okuyendya onkhalamutwe yo vokuyoka onombolo ngeetyi Susee apopile.+ 23 Onkhalamutwe yo vokwaava okunwa ahahinangela Susee, emulimbwa.+
41 Etyi pakala omanima evali, Falaoo ate ondyoi+ ngoti ankho utai kondongi Nilu. 2 Mondongi amutundilila onongombe mbonoina epandu-vali, onongwa mbanina* nawa, mbukahi nokulia monombungu mbondongi Nilu.+ 3 Konyima yambo, mondongi amutundilila vali onongombe ononkhwavo mbonoina epandu-vali, onombi mbokwahoka, ambutalama po mbo tete, ponthele pondongi Nilu. 4 Onongombe ombo onombi mbokwahoka ambuli-po ononkhwavo epandu-vali onongwa mbokwanina. Falaoo pahe apahuka-po.
5 Pokwalangala-po vali, ate ondyoi onkhwavo. Amono kotyingenge tyike kweya omakunkhu* epandu-vali ayela ayemba onoñgima.+ 6 Akumene vali otyingenge otyikwavo, atyieta omakunkhu epandu-vali akata, akukutiswa nomphepo yo koutundilo. 7 Omakunkhu okwakukuta aanyi-po omakunkhu epandu-vali okwayemba onoñgima ekahi nawa. Falaoo pahe apahuka-po etyimono okuti ondyoi vala.
8 Komuhuka, omutima wae auhimbika okukulunga, atumu okwihana ovanakwa ovatali aveho novanongo aveho vomo Isitu. Falaoo evepopila onondyoi mbae, mahi nawike wetyivila okumuhangununina-mbo.
9 Pahe onkhalamutwe yo vokwaava okunwa aipopila Falaoo okuti: “Ndyilipopia ononkhali mbange hono. 10 Falaoo wanumanene unene neetyi tyalingile ovaundapi vae. Atumu ndyipakwe mokaleya meumbo lionkhalamutwe yovayungi, na ame, nonkhalamutwe yo vokuyoka onombolo.+ 11 Atute onondyoi motyinthiki tyike atuho vevali. Twata onondyoi atuho, mahi ondyoi nondyoi aikala nehangununo liayo.+ 12 Omo twali-mo nomukwendye umwe omu Hembeleu, omuundapi wonkhalamutwe yovayungi.+ Atumutolela onondyoi mbetu,+ etuhangununina-mbo ambuho, etupopila etyi tyilekesa ondyoi ya wike-wike. 13 Ngo omu etuhangununina-mbo, ngamo umwe tyimonekela: Ame nakondolwa povilinga viange, mukwetu wayendywa momuti.”+
14 Falaoo atumu okukaihana Susee,+ avemupolo liwa-liwa mokaleya.*+ Ngwe elikulula onondyeli avale ovikutu ovikwavo, aende ekelilekesa ku Falaoo. 15 Falaoo atolela Susee okuti: “Nata ondyoi imwe, nawike weivila okwihangununa. Neiva okuti ove nga weiva ondyoi imwe utyivila okwihangununa.”+ 16 Susee akumbulula Falaoo ati: “Pahe ame ame-lie? O Huku makaavela ekumbululo ewa Falaoo.”+
17 Falaoo atolela Susee ondyoi yae ati: “Mondyoi yange ngoti ndyitai konthele Yondongi Nilu. 18 Mondongi amutundilila onongombe mbonoina epandu-vali, onongwa mbanina* nawa, mbukahi nokulia monombungu mbondongi Nilu.+ 19 Konyima yambo, mondongi amutundilila vali onongombe mbonoina ononkhwavo epandu-vali omapunde, onombi. Hinemone-ale onongombe mbahoka nga mbuna motyilongo atyiho tyo Isitu. 20 Onongombe ombo omapunde, onombi ambuhimbika okunyina-po mbo tete epandu-vali mbokwanina.* 21 Namphila mbanyina-po ononkhwavo mahi kambamonekele-ale ngatyina mbekuta, mbatwalako vala nolupe oluvi ngo po tete. Pahe andyipahuka-po.
22 “Konyima andyite ondyoi onkhwavo, namona kotyingenge tyike kweya omakunkhu epandu-vali ayemba onoñgima.+ 23 Akumene vali otyingenge otyikwavo, atyieta omakunkhu epandu-vali akata, akukutiswa nomphepo yo koutundilo. 24 Omakunkhu okwakukuta aanyini-po omakunkhu epandu-vali okwayemba onoñgima ekahi nawa. Andyityipopila ovanakwa+ ovatali mahi nawike wetyivila okunthyangununina-mbo.”+
25 Susee akumbulula Falaoo okuti: “Onondyoi mba Falaoo mbuhangununa vala otyipuka tyike. Huku yotyotyili walekesa ku Falaoo etyi makalinga.+ 26 Onongombe onoina onongwa, omanima epandu-vali. Omakunkhu omawa epandu-vali, tupu omanima epandu-vali. Onondyoi ombo mbuhangununa vala otyipuka tyike. 27 Onongombe epandu-vali mbokwahoka, onombi mbatunda mondongi konyima yononkhwavo, omanima epandu-vali. Omakunkhu epandu-vali ahayelele, akukutiswa nomphepo yo koutundilo, omanima epandu-vali ondyala. 28 Ondaka oyoyo: Ngeetyi napopila Falaoo, Huku yotyotyili walekesa Falaoo etyi makalinga.
29 “Makukala ekuta momanima epandu-vali motyilongo atyiho tyo Isitu. 30 Konyima yomanima oo, makukeya omakwavo epandu-vali ondyala. Otyilongo atyiho tyo Isitu matyikalimbwa ekuta olio enene, ovanthu motyilongo atyiho mavakankhia kondyala.+ 31 Ekuta liali motyilongo kalikahinangelwa vali, tyeetyi ondyala maikeya maikalinga onene unene. 32 Ondyoi yeya ku Falaoo tuvali tyeetyi otyipuka otyo tyahindwa na Huku yotyotyili, Huku yotyotyili oe meketyilinga apa katutu.
33 “Pahe Falaoo taindya omunthu walunguka, omunongo, omupake akale onkhalamutwe motyilongo tyo Isitu. 34 Linga ngootyo, opake ovalulikwa motyilongo vatambaule onthele ya tano ku etyi ovanthu aveho vateya mo Isitu momanima ekuta epandu-vali.+ 35 Vaongiye atyiho vateya momanima ekuta maeya, atyiho vaongiya tyikale tya Falaoo, vapake ovilia mavikala onkhuta, avipakwa nawa momapunda-umbo.+ 36 Ovilia mavikakwatesa-ko ovanthu motyilongo momanima epandu-vali ondyala maikeya motyilongo tyo Isitu, opo otyilongo tyahakankhie kondyala.”+
37 Olusoko olo aluhambukiswa Falaoo novaundapi vae aveho. 38 Falaoo apopila ovaundapi vae ati: “Tukavasa-pi vali omunthu ngou una omphepo ya Huku?” 39 Falaoo apopila Susee ati: “Tyeetyi Huku wekunoñgonokesa atyiho otyo, petupu vali ou walunguka omunongo ngoove. 40 Ove mokala onkhalamutwe yeumbo liange, ovanthu vange aveho mavekutavela mu aviho upopia.+ Ame vala hamba* mandyikala omunene kwoove.” 41 Falaoo apopila vali Susee ati: “Tala! Pahe ndyikuvialeka ulinge omutumini wotyilongo atyiho tyo Isitu.”+ 42 Pahe Falaoo elipolo onela yotyilimbo avala, eipake kokuvoko kwa Susee, atumu vemuvaleke ovikutu viomulinya oviwa, emupake elienge lyo olu momunyino. 43 Emulondeka ketemba liae lya vali liomunkhima, otyo vakalavandya komutwe wae okuti: “Avrékh!”* Ngootyo Susee avialekwa koutumini wotyilongo tyo Isitu.
44 Falaoo atolela vali Susee okuti: “Ame, ame Falaoo, tyihe-ove petupu ou upondola okulinga natyike* motyilongo atyiho tyo Isitu.”+ 45 Falaoo aluku Susee okuti Safenate-Paneya, emwavela omukai utiwa o Asenate+ omona wa Potifela omunakwa wo ko Ome.* Susee atumina* otyilongo atyiho tyo Isitu.+ 46 Susee wali nomanima 30+ etyi ekelilekesa ku* Falaoo ohamba yo Isitu.
Susee atundu pu Falaoo, aende motyilongo atyiho tyo Isitu. 47 Momanima aeho epandu-vali ekuta, otyilongo atyiteye unene-nene.* 48 Susee aongiya ovilia aviho vikahi nokuteywa motyilongo tyo Isitu momanima epandu-vali ekuta, evipake momapunda-umbo. Punda-umbo na punda-umbo wapakele-mo ovilia viateywa momapia opopepi. 49 Susee waongiyile ovilia ovinyingi unene, avikala ovinyingi ngoluheke lwo kelunga, pahe kavavalula vali mokonda ovinyingi unene.
50 Etyi ondyala yeheneye Susee+ watyitile ovana vevali na Asenate omona wa Potifela omunakwa wo ko Ome.* 51 Omona wotyiveli Susee emuluku okuti o Manasesi*+ ngokuti: “Huku wandimbwiswa-ko emone liange aliho neumbo lya tate.” 52 Wa vali emuluku okuti o Efalaii*+ ngokuti: “Huku wanthyitisa motyilongo nakondyela nemone.”+
53 Omanima epandu-vali ekuta motyilongo tyo Isitu aalambe,+ 54 pahe akuhimbika omanima epandu-vali ondyala, ngeetyi Susee apopile.+ Movilongo aviho amukala ondyala, motyilongo tyo Isitu otyo muna okulia.+ 55 Etyi otyilongo atyiho tyo Isitu tyaliwa nondyala, ovanthu avekeliyava ondyala ku Falaoo.+ Falaoo apopila ova Isitu aveho ati: “Endei ku Susee amulingi etyi memupopila.”+ 56 Ondyala ayooyo otyilongo atyiho.+ Susee aikula omalimba aeho* ovilia vena-o, avalandesa okulia kova Isitu,+ mokonda ondyala yalinga onene motyilongo tyo Isitu. 57 Novanthu vovilongo aviho otyo veya ko Isitu valanda okulia ku Susee, tyeetyi ondyala yavililepo motyilongo atyiho.+
42 Etyi Sakoo etyiiva okuti ko Isitu+ kuna ovilia, apopila ovana vae ati: “Vakwe, ya pahe etyi mulitala-tala vala ñgana musoka-tyi?” 2 Evepopila vali okuti: “Ndyiivite okuti ko Isitu kuna ovilia. Endei-ko muketulandele okulia twahankhie nondyala, tukale nomwenyo.”+ 3 Ovakulu 10 va Susee,+ avalauka no ko Isitu opo vakalande ovilia. 4 Sakoo ahayeke Mbesamii+ ondenge ya Susee aye novakulu vae, mokonda ankho wasoka okuti: “Upondola okukamonekelwa novihuna.”+
5 Ovana va Isilayeli avaendela kumwe na vana ankho venda-ko okukalanda okulia, mokonda ondyala ankho yatokota mo Kanaa.+ 6 Susee ankho omulume utumina otyilongo,+ oe ankho ulandesa ovilia kovanthu aveho.+ Etyi ovakulu vae vehika, avaikila konongolo avelipetamena kotyipala tyae.+ 7 Etyi Susee evemona, eveimbuka ngwe ehelinoñgonokesa kuvo.+ Evekandaukila evepulu okuti: “Mutundapi?” Avakumbulula okuti: “O kotyilongo tyo Kanaa, tweya okulanda okulia.”+
8 Susee ankho ovakulu vae weveimbuka, mahi ngwe ankho kavemwimbukile. 9 Susee ahinangela konondyoi atele mbupopia konthele yavo+ eveti: “Onwe muvalavi! Mweya okutala apa mamunyingilila motyilongo tyetu na mutulwise!” 10 Ngwe avemukumbulula avati: “Au tatekulu yetu, onthwe ovaundapi vove tweya vala okulanda okulia. 11 Onthwe atuho tuvana vomunthu wike vala. Tuvanthu vaviuuluka omutima. Onthwe vapika vove katuvalavi-ko.” 12 Ngwe evekumbulula ati: “Ai mukemba! Mweya okulava otyilongo tyetu!” 13 Avemukumbulula okuti: “Onthwe vaundapi vove omu tulilandulila tuna 12.+ Tate yetu wike vala,+ tukala kotyilongo tyo Kanaa, onkhelo wesala na tate+ ko Kanaa, omukwavo tutupu-e vali.”+
14 Susee evepopila vali okuti: “Ongeetyi-ale napopia okuti: ‘Onwe muvalavi!’ 15 Onwe mamutalelwa kwetyi: Natukaila umwe Falaoo, pano kamutundu ine onkhelo yenyi keya.+ 16 Pwoonwe patunde wike akaete onkhelo yenyi, ava ovakwavo vesale tyakwatwa, tutale ankho mwapopia otyili ine mwakemba. Ine mukemba natukaila umwe Falaoo, onwe muvalavi.” 17 Evepake mokalavoso avakala-mo ononthiki ononthatu.
18 Monthiki ya tatu, Susee eveti: “Ame ndyina owoma na Huku, opo mukale nomwenyo lingei ñgaa. 19 Ine onwe muvanthu vokwaviuuluka omitima, umwe pwoonwe esale mondywo omu tyakwatwa, ovakwavo vapondola okwenda vatwale ovilia, opo muhupise onombunga mbenyi kondyala.+ 20 Kandyetelei onkhelo yenyi ndyitale ine etyi mwapopia tyelikwata nonondaka mbenyi, opo onwe muhankhie.” Avetavela okulinga ngootyo.
21 Avelipopila okuti: “Tukahi tupu nokulingwa ñgaa otyetyi twalingile ondenge yetu,+ twamwene emone liae,* etwiiti tumulinge okankhenda onthwe atuhesuku nae. Otyo hono matumonena emone ñgaa.” 22 Lumbe evekumbulula ati: “Ame hatile-ale: “Omona twehemulingei omapita,’ onwe amuhetavela?+ Pahe talei, tulingwa tupu ñgaa okombanda yononkhia mbae.”+ 23 Ngwe nokuti vala Susee uveivite kavetyi-ale mokonda ngwe uti tyina apopia navo upitiywa. 24 Ngwe evehondovoka akalila.+ Etyi akondoka kuvo apopi vali navo, akoyo-po Simiyau+ emukutu otyo vatala.+ 25 Susee atumu okuti onosaku mbavo mbuyuliswe ovilia, vakondolelwe onombongo mbavo okumbupaka mosaku ya munthu na munthu, aveveavela onkhuta yo mondyila. Ngootyo tyilingwa.
26 Ngwe avalongela ovilia kovimbulu viavo avakatuka avaende. 27 Umwe pokwakutulula kosaku yae yovilia apa valalela, opo aavele otyimbulu tyae okulia, wati-ko vala ñgaa onombongo komulungu wosaku yae! 28 Pahe apopila vakwavo okuti: “Onombongo mbange vembunkhondolela, mbuli kombanda yovilia mosaku yange!” Avatokota* omitima avankhi owoma, avelitale avelipopila okuti: “Otyityi etyi Huku etulinga?”
29 Etyi vehika ku Sakoo tate yavo kotyilongo tyo Kanaa, avemupopila atyiho vakondya natyo avati: 30 “Omulume wokutumina otyilongo wetukandaukila vala,+ wati tyatiwa twakalava otyilongo tyavo. 31 Mahi onthwe atumupopila okuti: ‘Onthwe tuvanthu vokwaviuuluka omitima. Onthwe katuvalavi-ko.+ 32 Atuti mokwatyitwa kwetu tuna 12,+ tate yetu wike vala. Umwe ankho tulilandula nae tutupu-e vali,+ onkhelo yatyo vena tate kotyilongo tyo Kanaa.’+ 33 Omulume oo etupopila okuti: ‘Mandyitale ine mwaviuuluka omitima: Umwe mulilandula nae mandyisala nae.+ Ovakwavo endei twalei okulia komaumbo enyi mukahupise onombunga mbenyi kondyala.+ 34 Kandyetelei onkhelo yenyi ndyityimone okuti kamuvalavi, muvanthu vaviuuluka omitima. Ngootyo, otyo vala mandyimwavela ou mulilandula nae andyimuyeke mulingile ovitanda motyilongo tyino.’”
35 Pokwauyula onosaku mbavo, vati-ko vala ñgaa ovipapo vionombongo mbavo vikahi monosaku mbavo. Etyi vetyimona navo na tate yavo avateketa. 36 Sakoo tate yavo ati: “Onwe mukahi nokumphola ovana vange!+ Susee wapita-le,+ Simiyau oyou pano kepo,+ pahe muhanda okwenda na Mbesamii! Otyo atyiho tyihungi vala mwaame!” 37 Lumbe apopila he okuti: “Ine hemukondolele,+ ha wiipaa ovana vange vevali. Mupakula kwaame, mandyimweeta vali tatekulu.”+ 38 Ngwe emukumbulula ati: “Omona wange kaende noonwe, omukulu wae wankhia-le oe vala wahupa-po.+ Oku mwenda nako, ine ukatumbukilwa novihuna, mamutwala Kondyembo*+ onombi mbange tyaihamenwa.”+
43 Ondyala ankho yalinga onene motyilongo.+ 2 Etyi vamana okulia ovilia vapolele ko Isitu,+ he evepopila okuti: “Endei vali ko Isitu muketulandele vali katutu okulia.” 3 Sundaa emukumbulula okuti: “Omulume una wetupopila okuti: ‘Nehemumone vali kuno* ine kamuya nondenge yenyi.’+ 4 Ine ututuma okwenda nondenge yetu opo matweende tukekulandele okulia. 5 Mahi ine kumuyeke ende noonthwe opo kamatweende, tyeetyi omulume una wati: ‘Nehemumone vali kuno* ine kamuya nondenge yenyi.’”+ 6 Isilayeli+ apulu ati: “Mwandyetelela-tyi epese ngoolio okupopila omulume oo okuti muna vali ou mulilandula nae?” 7 Ngoo avakumbulula avati: “Omulume una wetupula oñgeni tukahi, apulu umwe no vomeumbo, soka wakapula umwe ati: ‘Ho una omwenyo? Onwe muna vali ou mulilandula nae?’ Onthwe atumukumbulula ngo omu apulila.+ Onthwe ankho tutyii okuti haa mati: ‘Kaetei ondenge yenyi?’”+
8 Pahe Sundaa apopila he Isilayeli ati: “Yeka omukwendye ndyende nae+ opo onthwe noove tatekulu novana vetu+ tukale nomwenyo, tuhankhie.+ 9 Ame mandyilipake-po ndyimuyunge.+ Ove tatekulu haa umupula kwaame. Ine himweeta kwoove mbele onombei atee-tee. 10 Ine ha-kwaseta kwetu, ñgeno twaile-ale atukondoka lya vali.”
11 Isilayeli tate yavo ati: “Ine ongootyo, nanyo lingei ñgaa: pakei monosaku mbenyi ovikuna vikahi nawa vyo motyilongo tyetu, vitwailei omunthu oo otyali.+ Tyindei katutu ombasamu+ nowiki, nombao yokunika nawa, nomaka okunika nawa,+ nenkhete novinyango viomu pisitasia. 12 Tyindei onombongo mbapakelwe kombanda yovilia monosaku mbenyi, amutyindilila onombongo ononkhwavo.+ Tyipondola hamwe vetyilinga vala otyiponyo. 13 Katukei, endei nondenge yenyi komunthu oo. 14 Huku Omuvili wa Atyiho emukwateseko, omulume oo emulinge okankhenda opo emukondolele ou mulilandula nae na Mbesamii emuyeke amuya nae. Kwaame ine ndyikala tyehena ovana, ndyikale umwe tyehena ovana!”+
15 Pahe avakatuka, avaende no ko Isitu, avatyindi ovipuka mavakaavela omulume oo, nonombongo ononkhwavo na Mbesamii, etyi vehika avelipakula ku Susee.+ 16 Susee etyi amona Mbesamii veya nae, apopila omulume ankho omuundapi wo meumbo liae ati: “Twala ovanthu ava keumbo, ipaa ovipako oteleka okulia, hono matuli navo komutenya.” 17 Omulume alingi ngeetyi atumwa na Susee,+ atwala ovanthu ovo keumbo lya Susee. 18 Ovalume ovo avankhi owoma, okwatwalwa keumbo lya Susee avelipopila avati: “Okombanda yonombongo mbuna tweile nambo mbakondolelwe monosaku mbetu. Mavetukwata avetulingi ovapika, omambulu etu mavetupolo-o!”+
19 Avafwenaina pomuundapi wo meumbo lya Susee, pokunyingila meumbo avapopi nae. 20 Avati: “Tatekulu tehelela! Tweile-ale kuno okulanda okulia.+ 21 Mahi etyi twehika apa twalalela pokukondoka, pokwakutulula onosaku mbetu twati-ko vala ñgaa onombongo mbuli monosaku mbetu kombanda yovilia, onombongo twatyindile ambuho mbafwapo.+ Pahe tweya vali nambo twembweeta. 22 Tupu twaetelela vali onombongo ononkhwavo tulande nambo ovilia. Katutyii olie wapaka onombongo mbetu monosaku mbetu.”+ 23 Ngoo evekumbulula ati: “Tulei omitima. Mwahankhiei owoma. Huku yenyi, Huku ya tate yenyi oe wemupa olumono monosaku mbenyi. Onombongo mbenyi ame nembutambulile.” Apolo-mo Simiyau emweeta kuvo.+
24 Konyima yo otyo, omuundapi evetwala meumbo lya Susee, eveavela omaande vakohe konomphai, aavela olwinge omambulu avo. 25 Ngoo avaviukisa ovipuka vaetela+ Susee, ankho meya komutenya, mokonda ankho vetyiiva okuti meya okulia navo.+ 26 Etyi Susee anyingila meumbo, avemwavela ovipuka ankho vemweetela avelipetamena kwe.+ 27 Evepulu oñgeni vekahi ati: “Ombwale tate yenyi una mwamphopilile ukahi nawa? Nkhele una omwenyo?”+ 28 Avakumbulula okuti: “Omuundapi wove tate yetu uli nawa. Nkhele una omwenyo.” Avaikila konongolo avelipetamena kwe.+
29 Susee tyina akatala o Mbesamii ondenge yae, omona wa mee+ yae ati: “Ou oe ondenge yenyi onkhelo mwamphopilile?”+ Apopila Mbesamii ati: “Huku ekupe elao mona wange.” 30 Susee atyimukalesa omapita okwamona ondenge yae, atundu-po akaovola apa malilila, aende koluhinyi ngako akalilila.+ 31 Etyi elikoha motyipala, alupuka-mo elikwatehila ati: “Avei okulia.” 32 Susee avemupe tyae, ovakulu vae avevepe tyavo, ova Isitu ankho veli-po navo aveveavela tyavo, mokonda ova Isitu ankho kavapondola okulia nova Hembeleu mphangu-ike. Otyo ankho otyipuka tyahalingwa kova Isitu.+
33 Ovakulu vae* avevepake apa mavapumphama tyapilukila mwe ngoomu velilandulila, okuhimbikila kotyiveli+ okwenda no konkhelo yatyo, avahimbika okulitala nokwahuva. 34 Atumu vapole okulia komesa yae, otyo vatwala komesa yavo, mahi pokulia kwa Mbesamii ankho uyawisa-po tutano tyipona pokulia kwa vakwavo aveho.+ Ngootyo avali avanu avekuta ahambukwa kumwe nae.
44 Susee atumu omuundapi wo meumbo liae ati: “Yulisa onosaku mbovanthu ava ovilia, paka-mo etyi vevila okutyinda, opake onombongo mbavo monosaku mbavo.+ 2 Mahi olufo lwange lwopalata lupaka kombanda yovilia mosaku yomututu watyo, nonombongo ombu ankho eya okulanda nambo ovilia.” Omuundapi oo alingi etyi Susee emutuma.
3 Mombimba na kuveta, tyina kuhungi kokwandyuluka ovalume avakatuka novimbulu, avaende. 4 Pokwatunda mepunda-umbo tyahaile-ale kokule, Susee apopila omuundapi wo meumbo liae okuti: “Katuka! Hateka landula ovanthu vana! Nga wevevasa vepopila okuti: ‘Otyityi mwafetela otyiwa notyivi? 5 Olu halufo lwa tatekulu yange omu anwina, tupu hai-mo ahangununina ovililenya? Etyi mwalinga katyaviukile.’”
6 Evelandula evevasi, evepopila onondaka ombo. 7 Avemupopila okuti: “Otyityi tatekulu upopila otyipuka ngootyo? Onthwe vaundapi vove katulingi otyipuka ngootyo! 8 Onombongo twavasile monosaku mbetu mbovilia twembukondola okutunda kotyilongo tyo Kanaa.+ Oñgeni tupondola okuvaka opalata hamwe oolu meumbo lya tatekulu yove? 9 Una wamavasiwa nalo pano povapika vove una okwipawa, onthwe atuho tupondola okukala ovapika va tatekulu yove.”* 10 Pahe evekumbulula okuti: “Matyilingwa ngeetyi mwapopia: Una wamavasiwa nolufo olo, makalinga omupika wange, ovakwavo avahupu.” 11 Ngwe avakuluminya okuhembulula onosaku mbavo, avembukutulula. 12 Omuundapi ataindya nawa okuhimbikila mosaku yomukulu watyo akamanuhulila ko yonkhelo. Olufo eluvasi mosaku ya Mbesamii.+
13 Avatandaula ovikutu viavo, avalongela vali kovimbulu ovipuka viavo okukondoka no kepunda-umbo. 14 Etyi Sundaa+ ehika na vakwavo meumbo lya Susee, Susee nkhele ankho omo eli, avaikila konongolo avelipetamena kwe.+ 15 Ngwe Susee evepulu okuti: “Otyityi etyi mwalinga? Onwe kamutyii okuti ndyityivila okutalela komanyingilikilo?”+ 16 Sundaa emukumbulula okuti: “Pahe matuti-wi tatekulu? Oityi matupopi? Oñgeni matulipolo onkhali, atuti katwii natyike? Huku yotyotyili waeta onkhali yovapika vove+ poluhandya. Pahe tuvapika vove tatekulu, tyilinge onthwe tyilinge una wokwavasiwa nolufo lwove!” 17 Evetolela okuti: “Ame hilingi otyipuka ngootyo! Una wokwavasiwa nalo oe vala makalinga omupika wange.+ Vakwavo mupondola okukondoka nombembwa ku tate yenyi.”
18 Sundaa afwenaina popepi ati: “Mbambavo tatekulu yange tehelela-vo etyi ame mupika wove mandyikupopila, wahankhile onyengo omupika wove, tyeetyi ove ukahi nga Falaoo.+ 19 Tatekulu yange wapulile ovapika vove okuti: ‘Onwe muna ho, muna vali ondenge yenyi umwe?’ 20 Ngwe onthwe atukumbulula tatekulu okuti: ‘Tuna tate wakulupa-le nonkhelo yetu atyita noumbwale.+ Onkhelo yatyo wali nomukulu wae mahi wankhia-le,+ pahe oe vala wesala-po meimo lya ina,+ tate umuhole unene.’ 21 Pahe wapopilile onthwe ovapika vove okuti: ‘Mundyietelei opo ndyimutale.’+ 22 Onthwe atukumbulula tatekulu okuti: ‘Omukwendye kapondola okusa-po he. Ine umusa-po, he tyotyili mankhi.’+ 23 Pahe otupopila onthwe vapika vove okuti: ‘Ine kamuya nonkhelo yenyi mwahakondokei vali kwaame.’*+
24 “Etyi twapita komupika wove tate atumupopila etyi ove tatekulu watola. 25 Mahi tate ati: ‘Kondokei ketulandelei vali okulia.’+ 26 Onthwe atumukumbulula okuti: ‘Katupondola okukondoka-ko vali. Ine onkhelo yetu wenda noonthwe opo matukondoka-ko, tyeetyi katupondola okukamoneka motyipala tyomulume una ine onkhelo yetu kaende noonthwe.’+ 27 Pahe omupika wove tate yetu, ati: ‘Mutyii okuti omukai wange twatyita vala nae ovana vevali.’+ 28 Omukwavo nkhele aile kamoneka, ame nati: “Tyili waliwa-po novinyama!”+ Na hono hemumwene vali. 29 Ine mwenda noou kokule, mondyila oku mwenda nako akatumbukilwa novihuna, mamutwala Kondyembo*+ onombi mbange tyeihamenwa.’+
30 “Pahe ine ndyikondoka komupika wove tate yange, omukwendye esala — ngwe tate o kwe atekela omutima* — 31 kumbi tate etumona omukwendye tutupu-e mankhi, ovapika vove mavalingisisa onombi mba tate omupika wove, mbwende Kondyembo* tyeihamenwa. 32 Ame mupika wove napopilile tate okuti: ‘Ine omukwendye ou hemukondolele, ndyikale nonombei ononthiki ambuho ndyina omwenyo.’+ 33 Pahe nanyo pomphangu yomukwendye ou pesale ame mupika wove, ndyikale omupika wove tatekulu, tavela-vo okuti omukwendye ou akondoke novakulu vae. 34 Oñgeni ame mandyikondoka ku tate tyehena omukwendye ou? Otyipuka tate makala okuhamono omona wae nokumutala vala himetyivili!”
45 Susee ehetyivili vali okulikwatehila povaundapi vae.+ Apopila peulu okuti: “Muno aveho vatunde-mo!” Etyi elilekesa kovakulu vae, pahe ankho petupu vali nawike uli-po, ovo vala.+
2 Eliyavela unene, ova Isitu avetyiivi no kombala ya Falaoo atyiivala. 3 Susee apopila ovakulu vae ati: “Ame, ame Susee. Tate nkhele una omwenyo?” Ovakulu vae avehetyivili okumukumbulula tyeetyi ankho vahuva unene. 4 Susee apopila vali ovakulu vae ati: “Fwenei kuno mbaa.” Avafwene kwe.
Ngwe eveti: “Ame, ame Susee ondenge yenyi ou mwalandesile kova Isitu.+ 5 Pahe mweheliungei tupu mwehelivelei onombei kombanda yeetyi mwandandesile kuno, tyeetyi o Huku wanthuma komutwe wenyi opo ayovole omienyo.+ 6 Eli enima lya vali liondyala motyilongo,+ nkhele kwakamba omanima etano ovanthu vahamakalima nii okuteya. 7 Huku wanthuma komutwe wenyi opo emuhupihile vamwe meheke,*+ opo ahupise omienyo vienyi meyovo limwe enene, amuyovolwa otyipuka otyinene. 8 Hanwe-ko mwanthuma kuno o Huku yotyotyili. Oe wandinga omupakailemo wo tete wa* Falaoo, nakala omutumini weumbo liae notyilongo atyiho tyo Isitu.+
9 “Pahe kondokei liwa-liwa keumbo, kapopilei tate okuti: ‘Omona wove Susee watuma tukupopile okuti: “Huku wandinga omutumini wotyilongo atyiho tyo Isitu.+ Endyu kuno, uhasete.+ 10 Mokakala kotyilongo tyo Ngosene+ tyikala popepi na apa ndyikala — ove, novana vove novatekula vove, nonongi mbove, nonongombe mbove nomalumono ove aeho. 11 Oko mandyikutekulila, tyeetyi makukala vali omanima etano ondyala.+ Endyu opo wahatokele moluhepo noove nombunga yove, novipuka una-vio aviho avivombo.”’ 12 Onwe nondenge yange Mbesamii mwene mutyilwete okuti ame umwe Susee ndyikahi nokupopia noonwe.+ 13 Hipululilei tate omunkhima omunene ndyinao muno novipuka aviho mwamona. Endei liwa-liwa kapolei tate.”
14 Ahumbakana* Mbesamii ondenge yae alili, Mbesamii nae alili tyahumbakana omukulu wae.*+ 15 Ahipi ombesu ovakulu vae aveho, evehumbakana alili. Konyima yotyo, ovakulu vae avapopi nae.
16 Mombala ya Falaoo amwivala ondaka ei: “Ovakulu va Susee veya!” Otyo atyihambukiswa Falaoo novaundapi vae. 17 Falaoo apopila Susee okuti: “Popila ovakulu vove okuti: ‘Lingei ñgaa: Polei ovipako vienyi endei kotyilongo tyo Kanaa, 18 kaetei ho, nombunga yenyi. Mandyimwavela ovipuka oviwa vali vyo motyilongo tyo Isitu, onwe mamukalia ekuta lyo motyilongo.’+ 19 Ndyikutuma uvepopile okuti:+ ‘Valinge ñgaa: Vapole kuno kotyilongo tyo Isitu omatemba,+ kukatyindwe ovana vavo novakai vavo, amutyindi tate yenyi ketemba limwe amumweeta kuno.+ 20 Mwahasukei novipuka vienyi,+ tyeetyi ovipuka oviwa vali viotyilongo tyo Isitu mavikalinga vienyi.’”
21 Ovana va Isilayeli avalingi umwe ngootyo, Susee wevepakulilile omatemba ngo omu tyatuminwa na Falaoo, eveavela onkhuta yo mondyila. 22 Weveavelele munthu na munthu otyikutu tyike, mahi Mbesamii emwavela onopalata 300 novikutu vitano.+ 23 Atumu ku he ovimbulu 10 vialongelwa ovipuka oviwa vyo mo Isitu, novimbulu 10 vialongelwa ovilia nonombolo, atumikisa he onkhuta yo moungendi wae tyina eya. 24 Avelilekela novakulu vae, tyina vaya evepopila okuti: “Mwehelitañgunisei na vakwenyi mondyila.”+
25 Opo vatunda ko Isitu opo, aveya kotyilongo tyo Kanaa ku Sakoo tate yavo. 26 Avemuti: “Susee nkhele una omwenyo, oe utumina otyilongo atyiho tyo Isitu!”+ Nokweiva otyo, Sakoo ahaluluka omutima mokonda ankho ketyitavelele.+ 27 Etyi vemuhipululila onondaka ambuho Susee evepopila, amono omatemba aeho Susee atuma opo vemutyinde-po, omutima wa Sakoo auya pomphangu. 28 Isilayeli ati: “Kwapwa! Omona wange Susee naina una omwenyo! Ndyina okwenda-ko tukelimone tyina nkhele nehenenkhie!”+
46 Isilayeli akatuka aende atyindi atyiho ankho ena-tyo.* Etyi ehika ko Mbelesemba+ alingila otyilikutila Huku ya tate yae Isake.+ 2 Huku apopila Isilayeli memonekelo ati: “Sakoo, Sakoo!” Ngwe emutavela ati: “Ame uno!” 3 Huku pahe ati: “Ame, ame Huku yotyotyili, Huku ya ho.+ Wahatile owoma okwenda no ko Isitu, tyeetyi ove mandyikekulingisa ovanthu votyilongo otyinene.+ 4 Na ame mandyeende noove ko Isitu, andyikekupola-ko vali,+ ou Susee oe mekekupaka enkhanya komaiho+ ove pokunkhia.”
5 Pahe Sakoo atundu ko Mbelesemba, ovana va Sakoo* avatyindi-po he novana vavo, novakai vavo komatemba Falaoo atumine ekevepole. 6 Avatahe ovipako viavo, avatyindi omalumono avo ankho vafunina kotyilongo tyo Kanaa. Ngootyo Sakoo aende kotyilongo tyo Isitu kumwe nombunga yae aiho. 7 Aveho vatuka mwe aende navo ko Isitu, ovana vae aveho vovalume novakai, novatekula vae aveho ovalume novakai.
8 Aa omanyina ovana va Isilayeli Sakoo aile navo ko Isitu:+ “Otyiveli tya Sakoo o Lumbe.+
9 Ovana va Lumbe, o Hanoke o Palu, o Hesiloo na Kalimi.+
10 Ovana va Simiyau,+ o Semuweli na Samii, na Oande, na Sakii, na Soale na Saulu+ omona womukai omu Kanaa.
11 Ovana va Levii,+ o Seleso, o Kowate, o Melali.+
12 Ovana va Sundaa,+ o Ele, na Onaa, na Selaa,+ na Pelesi+ na Selaa.+ Ovo Ele na Onaa, vankhila kotyilongo tyo Kanaa.+
Ovana va Pelesi, o Hesiloo na Hamuli.+
13 Ovana va Isakale, o Tola, na Puva, na Yombe na Siniloo.+
14 Ovana va Sembulau,+ o Selendi na Elone na Saleeli.+
15 Ovo vali ovana va Leya akutulile na Sakoo etyi veli ko Pandaa-Alaa, tyihavalula omona wae omukainthu Ndinaa.+ Aveho* ovakwendye novakainthu avatuuka 33.
16 Ovana va Ngande,+ o Sifio na Hangi, na Suni, na Esimboo, na Eli, na Alonde na Aleli.+
17 Ovana va Asele,+ o Iminaa na Isivaa, na Isivi, na Mbeliya na Sela omphange yavo.
Ovana va Mbeliya, o Hembele na Malikiyeli.+
18 Ovo vali ovana va Silipa+ ou Lambau aavelele omona wae Leya. Ovana ovo Silipa wevekutula na Sakoo: Aveho avatuuka* 16.
19 Ovana va Lakele omukai wa Sakoo, o Susee+ na Mbesamii.+
20 Kotyilongo tyo Isitu, Susee atyitila-ko Manasesi+ na Efalaii,+ vakutula na Asenate+ omona wa Potifela omunakwa wo Ome.*
21 Ovana va Mbesamii,+ o Mbela na Mbekele, na Asimbeli, na Sela,+ na Naamaa, na Eii, na Loosi, na Mupii, na Hupii+ na Alunde.+
22 Ovo vali ovana va Lakele akutulile na Sakoo: Aveho avatuuka* 14.
24 Ovana va Nafitalii,+ o Saseeli na Nguni, na Sesele na Silei.+
25 Ovo vali ovana va Mbila ou Lambau apele omona wae omufikwena Lakele. Mbila vakutulile na Sakoo ovana* epandu-vali.
26 Vokwatuka mu* Sakoo aveho aile navo ko Isitu, tyahavalula ovakai vovana va Sakoo, vali 66.+ 27 Ovana va Susee vokwatyitilwa ko Isitu vevali.* Aveho vomeumbo* lya Sakoo, veile mo Isitu vali 70.+
28 Sakoo atumu Sundaa+ ende komutwe akapopile Susee okuti vekahi nokwenda no ko Ngosene. Etyi vehika motyilongo tyo Ngosene,+ 29 Susee atumu vemweetele etemba liae aende akahonyena na he Isilayeli ko Ngosene. Etyi elilekesa ku he, emuhumbakata* alili ehimbwe.* 30 Isilayeli apopila Susee okuti: “Pahe ndyipondola okunkhia, namona otyipala tyove, ndyityii okuti ove una omwenyo.”
31 Susee pahe apopila ovakulu vae nombunga aiho ya he ati: “Mandyikondoka ndyikapopile Falaoo+ okuti: ‘Ovakulu vange nombunga aiho ya tate ankho veli kotyilongo tyo Kanaa veya kwaame.+ 32 Ngwe ovanthita,+ vatekula ovipako,+ veya nonongi mbavo nonongombe novipuka aviho vena-vio.’+ 33 Ine Falaoo umwihana emupulu okuti: “Ovilinga vienyi ovipi?’ 34 mupopilei okuti: ‘Ovaundapi vove ovanthita vovipako nkhele tyopouna, tyilinge onthwe tyilinge ovo tate yetu,’+ opo mukale motyilongo tyo Ngosene,+ tyeetyi ova Isitu+ vatoya ovanthita aveho vonongi.”
47 Susee pahe aende akapopila Falaoo+ okuti: “Tate yange novakulu vange vatunda kotyilongo tyo Kanaa nonongi mbavo nonongombe mbavo, novipuka aviho vena-vio, vekahi ko Ngosene.”+ 2 Ngwe akoyo-po ovakulu vae vetano, evelekesa ku Falaoo.+
3 Falaoo apulu ovakulu va Susee okuti: “Onwe mulinga ovilinga patyi?” Avakumbulula Falaoo okuti: “Ovaundapi vove tuvanthita vonongi ngo votate yetu.”+ 4 Avemupopila vali okuti: “Tweya okukala ononthunda-vilongo motyilongo tyino,+ mokonda ko Kanaa+ kutupu omalihilo onongi mbovaundapi vove, kuna ondyala yatokota. Pahe tukwita-vo onthwe ovaundapi vove tukale kohika yo Ngosene.”+ 5 Falaoo apopila Susee okuti: “Tate yove novakulu vove veya kwoove. 6 Otyilongo atyiho tyo Isitu tyili peke liove. Holovona apa pekahi nawa, ngoopo pakatunga tate yove novakulu vove.+ Vakale kofika yo Ngosene; ine wii vamwe pokati kavo vaundapa nawa, vepaka vakale ovanthita vovipako viange.”
7 Susee aeta Sakoo tate yae, emulekesa ku Falaoo, Sakoo akukunya* Falaoo. 8 Falaoo apulu Sakoo okuti: “Una omanima eñgapi?” 9 Sakoo apopila Falaoo okuti: “Ndyina omanima 130 nakala nokwenda-enda.* Omanima atyo kaehi-ale ankhalesa vala novitateka ovinyingi,+ hakaleleko-ale omanima omanyingi ngaa ovakwaukulu vange vakalele nokwenda-enda.”*+ 10 Pahe etyi Sakoo apa elao Falaoo, aende.
11 Susee apake tate yae novakulu vae motyilongo tyo Isitu, eveavela onofika mbukahi vali nawa mbotyilongo, onofika mbo ko Lamisesi+ ngeetyi Falaoo atumine. 12 Susee ankho waavela okulia* he novakulu vae, nombunga ya he aiho, okutalela kovana vavo.
13 Motyilongo atyiho kamwakalele okulia,* ondyala yatokotele unene, motyilongo tyo Isitu no motyilongo tyo Kanaa ovanthu vaselulukile nondyala.+ 14 Susee aongolola onombongo ambuho motyilongo tyo Isitu no tyo Kanaa, ombu ovanthu valandele nambo+ ovilia, ngwe embutwala ku Falaoo. 15 Etyi onombongo ambuho mbapwa motyilongo tyo Isitu no motyilongo tyo Kanaa, ova Isitu aveho avaende ku Susee avati: “Twaavele-vo okulia! Motuyeke umwe tunkhie nondyala mokonda onombongo twamana?” 16 Ngwe Susee eveti: “Ine mutupu onombongo etei ovipako vienyi ndyimukumanese novilia.” 17 Pahe avaeta ovipako viavo ku Susee, ngwe eveavela ovilia okukumana nononkhambe mbavo nonongi, nonongombe, novimbulu viavo, enima olio aliho eveavela okulia okukumana novipako viavo.
18 Etyi enima olio liapwa, enima ekwavo avakondoka ku Susee avemuti: “Tutupu vali etyi tuholeka kwoove tatekulu, onombongo novipako twali navio twekwavelavio-ale tatekulu. Natyike vali twesala natyo tatekulu, tuna vala omalutu etu nonofika mbetu. 19 Okuti motuyeke tunkhie nonohika mbetu? Tulande-po onthwe nonofika mbetu otwavela okulia atukala ovapika va Falaoo, onohika mbetu ambukala mbae. Twaavele ombuto opo tuhupe twahankhie, onofika mbetu na mbehesale oluhandya.” 20 Susee walandelele Falaoo onohika ambuho mbova Isitu, tyeetyi ova Isitu aveho valandesile omapia avo mokonda ondyala yatokotele, otyilongo atyilingi tya Falaoo.
21 Ovanthu evepolo monohika ambuho mbotyilongo tyo Isitu, evepake momapunda-umbo.+ 22 Onohika mbovanakwa vala ahalandele,+ tyeetyi okulia kwovanakwa kutunda ku Falaoo, vakalela okulia kutunda ku Falaoo. Otyo vahalandesilile onohika mbavo. 23 Susee pahe apopila ovanthu okuti: “Tehelelei, hono nemulanda-po no onwe nonohika mbenyi, mwakala va Falaoo. Ombuto oyei, limei omapia enyi. 24 Ponosaku ononthano mbetyi mwateya, mukapola-po ike amwitwala ku Falaoo,+ ononkhwavo ononkhwana mbukalinga mbenyi nombuto yenyi yo momapia, nokulia kwenyi no kwovana venyi, no kwa vana mukala navo momaumbo enyi.” 25 Avakumbulula okuti: “Tatekulu ove wetuyovola kononkhia.+ Tulinge-vo okankhenda tatekulu, onthwe atukala ovapika va Falaoo.”+ 26 Susee alingi otyitumino tyili-ko atee hono motyilongo atyiho tyo Isitu tyokuti ponosaku ononthano mbetyi ovanthu vateya, ike ipewa Falaoo. Onofika mbovanakwa vala mbahakalele mba Falaoo.+
27 Ngootyo ova Isilayeli vakalele motyilongo tyo Isitu konofika mbo Ngosene,+ ngooko vatunga, avelityiti avakala ovanyingi.+ 28 Sakoo wakalele kotyilongo tyo Isitu omanima 17, omanima aeho akala nomwenyo ena 147.+
29 Etyi ononkhia mba Isilayeli mbuli popepi,+ aihana omona wae Susee emuti: “Ine wandinga okankhenda mbambavo, paka okuvoko mevango liange, kala-vo nolwembia olunene na ame, okala omukwatyili kwaame: Tyina namankhi* wahamphake mo Isitu mbambavo.+ 30 Tyina namankhi, mphole motyilongo muno tyo Isitu okamphaka komaendo ovetu.”+ Susee akumbulula okuti: “Ndyikalinga ngeetyi wandyita.” 31 Pahe Sakoo emuti: “Ndyanene.” Susee emwanena.+ Ngwe Isilayeli apetamena kotyinthiamino tyae.+
48 Pahe, Susee avemupopila okuti: “Ho kavete-mo vali.” Susee aende-ko ekemutala, aende novana vae vevali, Manasesi na Efalaii.+ 2 Etyi ehika, avapopila Sakoo okuti: “Omona wove Susee weya okukutala tatekulu.” Isilayeli elikwatehila, apinduka-po apumphama koula. 3 Sakoo apopila Susee okuti:
“Huku Omuvili wa Atyiho, wamoneka kwaame ko Lusi otyilongo tyo Kanaa, amphe elao.+ 4 Ati: ‘Mandyikwavela ovana, ombunga yove mandyiikalesa onyingi, mu ove mamukatunda ovanthu ovanyingi,+ otyilongo etyi andyiketyaavela vana vakatuka mwoove,* ngoomo vakakala-kala.’+ 5 Ovana vove vevali watyitila mo Isitu etyi ame nehenehike, ovange.+ Efalaii na Manasesi mavakala vange, ngeetyi Lumbe na Simiyau ovana vange.+ 6 Ovana motyiti konyima yo ovo, ovo mavakala vove, navo mavakatambula epingo malikapewa ovakulu vavo.+ 7 Etyi ndyitunda ko Pandaa, omukai wange Lakele anyimina+ ponthele yange, kotyilongo tyo Kanaa, ankho nkhele kuna otyikambo otyile mandyeende opo ndyihike ko Efalata.+ Nemupaka mondyila yo Efalata, ko Mbelei.”+
8 Etyi Isilayeli amona ovana va Susee, apulu okuti: “Ava ovalie?” 9 Susee akumbulula he ati: “Ava ovana vange Huku amphela kuno.”+ Ngwe ati: “Veeta kuno ndyivepe elao.”+ 10 Omaiho a Isilayeli ankho pahe atala otyuwivili, kamono-po vali nawa kombanda yokwakulupa-le. Susee evetwala ponthele ya he, he evepe ombesu evehumbakana. 11 Isilayeli atolela Susee okuti: “Ame hatile-ale nthiki imwe mandyimono otyipala tyove+ mona wange, mahi Huku wandyeka ndyimone ovana vove.”* 12 Susee evehondolola ponongolo mba he Isilayeli, ngwe elipetamena-po ku he.
13 Pahe, Susee evekwata vevali, Efalaii+ emukwata nokulio opo akale kokumbili kwa Isilayeli, Manasesi+ emukwate nokumbili opo akale kokulio kwa Isilayeli, evetwala no ponthele yae. 14 Namphila Efalaii ankho omututu watyo, Isilayeli atandaveka okuvoko kwae kwokulio, ekupake komutwe wae, okuvoko kwokumbili ekupake komutwe wa Manasesi. Wetyilingilile wina namphila Manasesi oe otyiveli tyatyo.+ 15 Aavela elao Susee ati:+
“Huku yotyotyili, una ovo tate Ambalayau na Isake ankho vaundapela,+
Huku yotyotyili, omunthita wange okutuka apa natyitwa atee hono,+
16 Oandyu yandyovolele kovivi aviho,+ ipe elao ovakwendye ava.+
Muvo munkhimanene* enyina liange, nenyina lyo votate Ambalayau na Isake,
Velityite, avakala ovanyingi kombanda yohi.”+
17 Susee mokutala okuti he wayambeka okuvoko kwokulio komutwe wa Efalaii ehetyihande, ahetekela okukwata okuvoko kwa he opo ekupole komutwe wa Efalaii ekuyambeke komutwe wa Manasesi. 18 Susee apopila he okuti: “Hangotyo-ko tate, tyeetyi otyiveli oyou.+ Yambeka okuvoko kwove kwokulio komutwe wae.” 19 He ehemutavela, emuti: “Ndyityii mona wange, ndyityii. Nae makalinga ovanthu votyilongo, akakala omunene. Mahi ondenge yae makalinga omunene vali tyipona-e,+ vana vakatuka mwe* avakalinga ovanyingi-nyingi velifwe povanthu vovilongo.”+ 20 Ngootyo, evepe elao monthiki oyo+ ati:
“Isilayeli apeho tyina apa omunthu elao, ekutumbule ati:
‘Huku ekulinge ngeetyi tyalingwa Efalaii na Manasesi.’”
Enyina lya Efalaii elipake komutwe wo lya Manasesi.
21 Isilayeli apopila Susee okuti: “Tala, ame ndyililwete okuti mandyinkhi,+ Huku makala noonwe, ekemukondola kotyilongo tyo voho no vonyoko.+ 22 Ndyikwaavela ohika* onene tyipona ovakulu vove, ei napola pomavoko ova Amoleu nomutunga wange, nonkhondyi yange.”
49 Sakoo aihana ovana vae ati: “Endywei kuno, onganei ponthele yange ndyimupopile etyi matyikalingwa noonwe, komutwe wandyila. 2 Liongiyei mutehelele vana va Sakoo, tehelelei Isilayeli tate yenyi.
3 “Lumbe,+ ove tyiveli tyange,+ ove nonkhono mbange ove nelivelipa, omona womunkhima omunene, wononkhono ononene. 4 Ove uliyumba vala ngomaande ondongi, ove kumamoneka, mokonda waliata koula wa ho neetwe.+ Etyi walinga tyaundula* oula wange. Mokonda waliata umwe koula wange!
5 “Simiyau na Levii velilandula.+ Ovihongati viavo oviokwiipaa.+ 6 Wehelipake muvo hande yange.* Wahaye meliongiyo liavo mutima* wange, mokonda monyengo yavo vaipaa ovanthu,+ ononthwei avembutete omahipa mokunyana. 7 Onyengo yenyi ihinganwe mokonda ina onya, olunuma lwenyi kalweevela.+ Mandyimuyandyanesa motyilongo tya Sakoo, andyimuhandaulila mo Isilayeli.+
8 “Ove Sundaa,+ ava mulilandula navo mavekekunkhimaneka.+ Okuvoko kwove makukakwata pomunyino wonondyale mbove.+ Ovana va ho mavekelipetamena kwoove.+ 9 Sundaa, ove ukankhulika.+ Mona wange, ove moti vala liee etyi wakwata oende. Ove uyombela, ulinana lwonkhulika. Ove mokakala ngonkhulika, olie mekeliyumba kwoove ekupahule-po? 10 Onkhunye youtumini kamaikahondovoka kwoove Sundaa,+ nii omphangoti yovatumini kamaikahondovoka konomphai mbove, atee Siloo* eya,+ ovanthu avekemutavela.+ 11 Mokakutila otyimbulu tyove momuvinyu, otyimbulwena tyatyo oketyikutila momuvinyu ukahi vali nawa, mokakoha omuvalo wove movinyu, otyikutu tyove oketyikoha mohonde yonouva. 12 Omaiho ove akuhukila mokonda yovinyu, omayo ove atwela kombanda yomahini.
13 “Sembulau+ makakala kongengeso yelunga, ponthele pana pahakelwa onombapolo,+ onondimbu mbohika yae mambuhungama ko Sindone.+
14 “Isakale+ otyimbulu tyomankhipa apama, tyilangi nonosaku mbatyo onombali. 15 Makamona okuti pomphangu yokwombela peli nawa, otyilongo tyihambukiswa. Manyongama opo omwongo wae utyinde omulemo, eketavela ovilinga vioupika.
16 “Ndaa+ makakoyesa onomphela mbovanthu vae mwene ngo vomuhoko wo Isilayeli.+ 17 Ndaa makakala ngonyoka yonombinga ili ponthele petapalo, ngonyoka ili kongengeso yondyila, itoma onkhambe pomakondyo, wokwavelama-ko aanguka-ko.+ 18 Mandyikevela eyovo litunda kwoove, Siovaa.
19 “Mahi Ngande+ makalwiswa novifwanga, ngwe mekevelwisa akalandula ovikomeko vionomphai mbavo.+
20 “Okulia* kwa Asele+ makukakala okunyingi,* akaava okulia kukahi nawa kwonohamba.+
21 “Nafitalii+ ombambi. Upopia onondaka onongwa.+
22 “Susee+ ompha yomuti wiima, omuti wiima ukala ponthele pondyivi-ndyivi yomeva, onompha mbao ambuyendyelela kombanda yotyimato. 23 Mahi vokuyaha nonkhondyi ankho vemumonesa emone, vemuyaha, avemunumanena.+ 24 Mahi onkhondyi yae eheipolo pomphangu ankho ili,+ omavoko ae apama, kaasete okuyaha.+ Otyo tyatunda pomavoko owevililo aliho ukwatesako Sakoo, wati oe omunthita oe emanya lya Isilayeli. 25 Ngwe* watunda ku Huku ya he, Huku memukwatesako, Huku Omuvili wa Atyiho una mekekwavela elao liovipuka oviwa vyo keulu, novipuka viaya kohi mombwelo,+ ovipuka oviwa vyo ponthulo no vyo meimo. 26 Ovipuka oviwa vya ho mavilambe-po ovipuka oviwa vyo konomphunda mbahapu, ovipuka oviwa vyo konomphunda mbukala-ko apeho.+ Mavitwala-ko okukakala pombalanganga yomutwe wa Susee, pomutwe wa una waholovonwa povakulu vae.+
27 “Mbesamii+ makatwala-ko okulia ngehunyu.+ Komuhuka makalia otyinyama, kokangulohi ekeliyapulila na vakwavo etyi vapunda.”+
28 Muvo mutunda omihoko 12 viova Isilayeli, otyo he evepopila etyi evepa elao. Wapa munthu na munthu elao liata mwe.+
29 Konyima evepopila okuti: “Ame ndyikahi nokwenda kondyembo kovakwaukulu vange.*+ Tyina mwamatale namana omwenyo, kamphakei meendo lyo votate, meleva likala mepia lya Efoloo omu Hete,+ 30 meleva liomepia lyo ko Makipela, likala komutwe wo Maale, motyilongo tyo Kanaa, lina Ambalayau alandele ku Efoloo omu Hete, opo likale liomaendo etu. 31 Omo vapaka Ambalayau nomukai wae Sala.+ Omo vapaka Isake+ nomukai wae Lembeka, na ame haimo napaka Leya. 32 Epia olio neleva liatyo lialandelwe kovana va Hete.”+
33 Sakoo amane etyi ankho ekahi nokupopila ovana vae. Onomphai embupake koula, aupu-mo, aende kondyembo kovakwaukulu vae.*+
50 Susee eliyumbu ku he+ alili, emuhumbakana, emupe ombesu. 2 Konyima, Susee atumu ovaundapi vae ovahakuli, vawaveke omulela wombasamu+ olutu lwa he. Ovahakuli avawaveka omulela wombasamu Isilayeli, 3 vetyilingile ononthiki 40, mokonda ombo ononthiki ankho vesukisa opo vamane. Ova Isitu avemulili ononthiki 70.
4 Etyi ononthiki mbokumulila mbapwa, Susee apopila vo mombonge* ya Falaoo okuti: “Ine mwandinga okankhenda, kapopilei Falaoo ondaka ei: 5 ‘Tate wandyanehile+ ati: “Tala! Ndyihungi kokunkhia.+ Kamphake melangalo nelilingila+ kotyilongo tyo Kanaa.”+ Mbambavo ndyeke-vo ndyikapake tate, haa ndyikondoka.’” 6 Falaoo akumbulula okuti: “Enda kapake ho, kalinge etyi atile tyilinga ekwaanesa.”+
7 Susee aende akapake he, aende novaundapi aveho va Falaoo novakulu vo mombonge,+ novakulu aveho vo motyilongo tyo Isitu, 8 novanthu aveho vo meumbo lya Susee novakulu vae, no veumbo lya he.+ Kwesalele vala ovana vavo nonongi mbavo, nonongombe mbavo motyilongo tyo Ngosene. 9 Omatemba+ no vokweendela kononkhambe navo vaile, ankho ovanthu ovanyingi. 10 Etyi vehika kotyipale tyo ko Atande kotyilongo tyo Solondau, avalili unene, Susee alili tate yae ononthiki epandu-vali. 11 Etyi ovana-tyilongo ova Kanaa vamona omutambo potyipale tyo Atande avati: “Ou omutambo omunene kova Isitu!” Otyo omphangu oyo ikala kotyilongo tyo Solondau yalukilwa okuti o Ambele-Misilai.*
12 Ovana va Sakoo avalingi ngeetyi evelongesile.+ 13 Ovana vae avemutwala kotyilongo tyo Kanaa, avemupake meleva likala mepia lyo ko Makipela, epia likala komutwe wo Maale eli Ambalayau alandele ku Efoloo omu Hete, opo lilinge liomalangalo avo.+ 14 Etyi Susee apaka he, akondoka ko Isitu novakulu vae novanthu aveho vemulandulile okukapaka he.
15 Etyi ovakulu va Susee vamona okuti he wanyima, avelipopila avati: “Tyipondola Susee nkhele una onyengo noonthwe, metulingi ngeetyi onthwe twemulingile.”+ 16 Pahe avatumu okukapopila Susee okuti: “Tate yove etyi ehenenkhie watile: 17 ‘Etyi otyo muna okutolela Susee: “Ame ndyikwita okuti: Evela-vo ovakulu vove ovivi valinga nonkhali valinga etyi vekulingile onya.”’ Evela-vo ovaundapi va Huku ya tate yove vekulingile ovivi.” Susee alili unene etyi vemupopila onondaka ombo. 18 Konyima ovakulu vae aveya avelipetamena kwe avati: “Onthwe vapika vove tuli pano!”+ 19 Susee evetolela okuti: “Mwahatilei owoma. Okuti ndyikahi pomphangu ya Huku? 20 Namphila onwe mwanthyandelele otyivi,+ Huku wetyilinga otyiwa ngoomu mutyeetele, pahe ovanthu ovanyingi vahupa nomwenyo, otyo, otyo ekahi nokulinga hono.+ 21 Pahe mwahankhiei owoma. Ame mandyitwalako okumutekula, noonwe novana venyi.”+ Evekengelela, evepopila onondaka mbuveungumanesa.
22 Susee akala ko Isitu, nae no vomeumbo lya he. Susee wakalele nomwenyo omanima 110. 23 Susee amono vana vatuka mu Efalaii novana+ va Makili omona wa Manasesi.+ Susee evelingi ovana vae.* 24 Pahe Susee apopila vana elilandula navo okuti: “Ndyihungi kononkhia, mahi Huku memuhinangela+ emupolo motyilongo tyino, emutwala kotyilongo alaele okwavela Ambalayau na Isake na Sakoo.”+ 25 Susee aiti ovana va Isilayeli vaane eveti: “Huku tyilityili memuhinangela. Mphopilei-vo okuti omankhipa ange muno mamwetyindi-mo.”+ 26 Susee etyi anyima ankho una omanima 110, avatumu okumuwaveka omulela wombasamu,+ apakwa mokasau ko Isitu.
Ine, “kayaviukile.”
Ine, “kaikalwa.”
Ine, “apikaita.”
Ine, “ononkhono mba Huku ankho mbeenda-enda.”
Ine, “oviminikili.”
Ine, “onohande mbuna.”
Ine, “onohande mbuna.”
Ine, “onohande mbuna.”
Ine, “ovinyama viokulikoka,” tyipondola ipopia ononyoka novikunkhulu novinyama ovikwavo vielikalela nevi viapopiwale.
Melaka lyo Hembeleu ondaka oyo “tulinge,” ipondola okupopia ovanthu vevali, pamwe ovanyingi vali.
Ine, “onohande mbuna.”
Ine, “eulu.”
Melaka Liokonthuko: “Nomambamba atyo aeho ovita.”
Ine, “alinga.”
Apa, opo enyina lya Huku יהוה (YHWH) liahimbika okupopiwa. Tala Ovipuka Viapotoyolwa A4.
Ine, “ohande.” Mo Hembeleu néfesh tyihangununa “otyipuka tyatungwa tyifima.” Tala Onondaka Mbahangununwa, “Ohande.”
Melaka Liokonthuko: “Aikala nomitwe vikwana.”
Ine, “Tingele.”
Ine, “ohande.”
Ine, “atwalako okukala.”
Ine, “yelilungukisa.”
Ine, “otyikunino.”
Ine, “opo vahike konthele konontho.”
Melaka Liokonthuko: “Ombuto yove.”
Melaka Liokonthuko: “Nombuto yae.”
Ine, “mekekutyopa; mekekuvanga.”
Ine, “okemuvanga; okemuniangaula.”
Ine, “otyihiñginyo.”
Tyihangununa okuti: “Omulume womeheke; Ovanthu.”
Ine, “ombolo.”
Ine, “koulili wo.”
Ine, “moulili wo motyipala.”
Tyihangununa okuti: “Una omwenyo.”
Ine, “ononthiki mbahapu.”
Melaka Liokonthuko: “Naeta.”
Melaka Liokonthuko: “Otyipala tyae atyitoko.”
Ine, “himekupake vali kounene.”
Melaka Liokonthuko: “Ononkhono mbalio.”
Ine, “mokatyanga-tyanga.”
Melaka Liokonthuko: “Kombanda yeheke.”
Ine, “kotyilongo tyo Nonde.”
Ine, “otyitunda.”
Ine, “nomalupowi.”
Tyihangununa okuti: “Wanakwa; Wapakwa.”
Melaka Liokonthuko: “Ombuto onkhwavo.”
Ine, “Andau; ovanthu.”
Melaka Liokonthuko: “Huku.” Tala Onondaka Mbahangununwa.
Ine, “ankho keko vali.”
Tyipondola tyihangununa okuti: “Okupululukwa; Eungumaneso.”
Ine, “wokutepulula olwihamo.”
Onondaka ombo mbo Hembeleu mbupopia ovana va Huku, onoandyu.
Ine hamwe, “mokonda ulinga vala etyi olutu luhanda.”
Tyipondola tyihangununa okuti: “Ovahanyauni,” ngokuti vatokesa vakwavo. Tala Onondaka Mbahangununwa.
Ine, “elivele.”
Ine, “atyimwiihama komutima.”
Ine, “wehena otyinthembia.”
Melaka Liokonthuko: “Omakula ae.”
Otyo okuti: “Utavela Huku.”
Melaka Liokonthuko: “Ohitu aiho.”
Melaka Liokonthuko: “Ohitu aiho.”
Ine, “oipake ovimphongo.”
Okovandu ike ankho ituuka onosendimetulu 44,5. Tala Ovipuka Viapotoyolwa B14.
Mo Hembeleu o tsóhar. Ondaka oyo kaipopi vala emphana ine ondyanena, tyipondola o tsóhar ipopia otyiyambelo tyelioma kokulale kwatyo kuna okovandu ike.
Melaka Liokonthuko: “Ohitu aiho ina.”
Ine, “omphepo yomwenyo.”
Tyipondola ipopia vina vitavelwa okulinga ovilikutila.
Ine hamwe, “ovitwei epandu-vali novindema epandu-vali pwevi viasukuka.”
Ine hamwe, “ovilume epandu-vali noviina epandu-vali povitungwa viokuvavala meulu.”
Ine, “ononkhono mbomwenyo.”
Melaka Liokonthuko: “Ohitu yatyo aiho.”
Ine, “omaande atwalako okuya.”
Ine, “aiyalala.”
Okovandu ike ankho ituuka onosendimetulu 44,5. Tala Ovipuka Viapotoyolwa B14.
Melaka Liokonthuko: “Ohitu aiho.”
Ine, “ononkhono mbomwenyo.”
Ine, “asoko ku.”
Ine, “ombila yokwatunda keulu aitalama.”
Ine, “apa mailiatelela.”
Ine, “vikale ovinyingi.”
Melaka Liokonthuko: “Aupululukiswa.”
Ine, “tyokuhingana; tyokuhinga.”
Ine, “ombisi aiho.”
Ine, “koutumini wenyi.”
Ine, “ohonde yohande yae.”
Ine, “nonohande ambuho mbuna.”
Ine, “mombaluku.”
Melaka Liokonthuko: “Tyokunyima-ko ohitu aiho.”
Ine, “ohande.”
Ine, “omanda.”
Ine, “onohande ambuho mbuna omwenyo mbohitu aiho.”
Melaka Liokonthuko: “Ohitu aiho.”
Ine, “onohande ambuho mbuna omwenyo mbohitu aiho.”
Melaka Liokonthuko: “Ohitu aiho.”
Ine, “mombaluku.”
Ine, “tyanyimwa-nyimwa.”
Ine, “omuhapo.”
Ine, “Omapunda-umbo otete ouhamba wae omo.”
Ine hamwe, “Omapunda-umbo oo akala epunda-umbo like enene.”
Ine hamwe, “omukulu wa Safee.”
Tyihangununa okuti: “Onondimbu.”
Ine, “ovanthu votyilongo velitepuka.”
Ine, “vapopia vala otyipuka tyike.”
Ine, “wetango.”
Melaka Liokonthuko: “Onthanthalahi yelola.”
Tyihangununa okuti: “Onondyaya.”
Ine, “mandyikulingi elongo liovanthu ovanyingi.”
Ine, “mavakapewa ondyambi.”
Ine, “nonohande.”
Melaka Liokonthuko: “Ombuto yove.”
Ine, “ngako akakala ngonthunda-vilongo.”
Ine, “opo ohande yange ikale nomwenyo.”
Melaka Liokonthuko: “Nombuto yove.”
Melaka Liokonthuko: “Ombuto yove.”
Melaka Liokonthuko: “Ombuto yove.”
Ine, “mombwelo mo.”
Olio Elunga Liankhia.
Ine, “mombwelo mo.”
Ine, “mombwelo mo.”
Ine, “ankho ukala monohinge.”
Melaka Liokonthuko: “Watate.”
Ine, “mombwelo mo.”
Ine, “onohande.”
Ine, “otyipoti.”
Melaka Liokonthuko: “Ombuto.”
Melaka Liokonthuko: “Omona.”
Melaka Liokonthuko: “Oyo una makatunda mwoove.”
Melaka Liokonthuko: “Ombuto yove.”
Ine, “etavelwa.”
Ine, “eviviukilila.”
Melaka Liokonthuko: “Ombuto yove.”
Melaka Liokonthuko: “Ombuto yove.”
Melaka Liokonthuko: “Ponthulo yove.”
Melaka Liokonthuko: “Ombuto yove.”
Tyihangununa okuti: “Huku wiiva.”
Vamwe vasoka okuti otyinyama otyo, ongolo. Tyipondola tyipopia omunthu ulinga etyi mwene ahanda.
Ine hamwe, “makakalela vala okulwa nonondenge mbae.”
Tyihangununa okuti: “Onyombo yo Wokuna Omwenyo undywete.”
Ine, “ohavelwa onombei.”
Tyihangununa okuti: “Tate wankhimanekwa (wakulamekwa).”
Tyihangununa okuti: “He yotyikumba; He yovaunyingi.”
Melaka Liokonthuko: “Nombuto yove.”
Melaka Liokonthuko: “Nombuto yove.”
Melaka Liokonthuko: “Nombuto yove.”
Melaka Liokonthuko: “Nombuto yove.”
Melaka Liokonthuko: “Nombuto yove.”
Melaka Liokonthuko: “Mombuto yove.”
Ine, “ohande yae ina okunyimwa-ko.”
Tyipondola tyihangununa okuti: “Wotyitovi.”
Tyihangununa okuti: “Omona Wohamba.”
Tyihangununa okuti: “Wandyolele.”
Melaka Liokonthuko: “Nombuto yae.”
Melaka Liokonthuko: “Onoseaa.” Oseaa ike ankho ituuka omapati 7,33. Tala Ovipuka Viapotoyolwa B14.
Ine, “mavakapewa ondyambi.”
Melaka Liokonthuko: “Mokahi keumbo.”
Ine, “avatahula Lote nononyengo.”
Ine, “apita peulu.”
Melaka Liokonthuko: “Ngwe.”
Ine, “ohande yove.”
Ine, “olwembia olunene.”
Ine, “okuhupisa ohande yange.”
Ine, “oko makukahupila ohande yange.”
Tyihangununa okuti: “Okatutu.”
“O isofele,” otyipuka tyimwe otyindumbu tyipia okuulukuta, tyinika unene. Mombimbiliya tyipopiwa-mo ngongeleka yehanyauno.
Ine, “ankho ukala ngonthunda-vilongo.”
Otyo tyihangununa okuti kenelale nae.
Ine, “ovaviuki.”
Melaka Liokonthuko: “Otyokukukwata motyipala.”
Ine, “waika omaimo.”
Melaka lyo Hembeleu ondaka yapopiwa apa okuti ‘ehambu,’ ipopia okuyola.
Ine hamwe, “mavakandyola.”
Melaka Liokonthuko: “Ondaka yae.”
Melaka Liokonthuko: “Ombuto yove.”
Ine, “nonthenda yomaande.”
Ine, “ame muuki.”
Tyihangununa okuti: “Onyombo yokwaanena; Onyombo yepandu-vali.”
Ine, “wakalele ngonthunda-vilongo.”
Melaka Liokonthuko: “Ononthiki ononyingi.”
Ine, “Siovaa-Silee.”
Melaka Liokonthuko: “Ombuto yove.”
Melaka Liokonthuko: “Ombuto yove.”
Ine, “omapunda-umbo onondyale.”
Melaka Liokonthuko: “Yombuto yove.”
Melaka Liokonthuko: “Ndyipake omukai wange, anthunde momaiho.”
Ine hamwe, “ove hongoi.”
Ine, “onohande mbenyi mbetavela.”
Osikulu ilema 11,4 g. Tala Ovipuka Viapotoyolwa B14.
Osikulu ilema 11,4 g. Tala Ovipuka Viapotoyolwa B14.
Ine, “mombwelo yomatumbo ange.”
Melaka Liokonthuko: “Ombuto yove.”
Osikulu ilema 11,4 g. Tala Ovipuka Viapotoyolwa B14.
Osikulu ilema 11,4 g. Tala Ovipuka Viapotoyolwa B14.
Mokutala ipopia Lambau.
Melaka Liokonthuko: “Ndyitale oku mandyeende nako, o kokulio ine o kokumbili.”
Ine, “katukupopila otyiwa nii otyivi.”
Omusisi wae, ankho pahe atekula otyo emuundapela.
Melaka Liokonthuko: “Ombuto yove.”
Ine, “vatambuleko onombundi mbonondyale.”
Oyo onthengele-popia yononkhia.
Ine, “onthanda yakombolwa.”
Oyo onthengele-popia yononkhia.
Ine hamwe, “wakalelele vala okulwa nonondenge mbae ambuho.”
Tyihangununa okuti: “O womainya omanyingi.”
Tyihangununa okuti: “Una ukwata kotyikomeko; Utambula-ko.”
Ine, “nepwila unene.”
Ine, “ndyipwene-ko.”
Melaka Liokonthuko: “Tyakuhuka, etyi tyakuhuka.”
Tyihangununa okuti: “Otyinkhuhu.”
Melaka Liokonthuko: “Nombuto yove.”
Melaka Liokonthuko: “Ombuto yove.”
Melaka Liokonthuko: “Ombuto yove.”
Melaka Liokonthuko: “Ombuto yove.”
Ine, “upondakana.”
Ine, “omombwelo mo.”
Ine, “mombwelo.”
Tyihangununa okuti: “Okutañguna.”
Tyihangununa okuti: “Okuhungwa.”
Tyihangununa okuti: “Onomphangu mbahandyuka.”
Melaka Liokonthuko: “Ombuto yove.”
Ine, “ohande yange aikuyambe.”
Ine, “ohande yove indyambe.”
Ine, “ohande yange maikuyambe.”
Ine, “ohande yove indyambe.”
Tyihangununa okuti: “Una ukwata kotyikomeko; Utambula-ko.”
Ine, “tyina wamaponwa.”
Ine, “olusoko lwokukwipaa olo lukahi nokumuungumanesa.”
Melaka Liokonthuko: “Nombuto yove.”
Melaka Liokonthuko: “Nombuto yove.”
Melaka Liokonthuko: “Ombuto yove.”
Ine, “ondyambi.”
Melaka Liokonthuko: “Liombuto yove.”
Tyihangununa okuti: “Ondywo ya Huku.”
Otyo otyilongo tyimwe tyikala Koutundilo wo Kanaa.
Melaka Liokonthuko: “Na ho tulilandula.”
Ine, “ove tyili uhonde yombunga yange.” Melaka Liokonthuko: “Ove hitu yange nenkhipa liange.”
Melaka Liokonthuko: “Tulilandula no ove.”
Ine, “ndyilale nae.”
Melaka Liokonthuko: “Uyelwe.”
Melaka Liokonthuko: “Emwikula eimo.”
Tyihangununa okuti: “Tala omona omukwendye!”
Tyihangununa okuti: “Okutehela.”
Tyihangununa okuti: “Okuhonya; Okuliwana.”
Tyihangununa okuti: “Ahilivikwe; Otyipuka tyihilivikwa.”
Ine, “wekunumina otyinyango tyomeimo.”
Melaka Liokonthuko: “Akutulile kovikalo viange.”
Tyihangununa okuti: “Omukoyesi.”
Tyihangununa okuti: “Ovilwa viange.”
Tyihangununa okuti: “Elao.”
Tyihangununa okuti: “Wahambukwa; Ehambu.”
Kutupu natyike tyilekesa okuti tyili, ovinyango ovio ankho vieta olutyito.
Ine, “ondyambi yomunthu wakongwa.”
Tyihangununa okuti: “Ondyambi.”
Tyihangununa okuti: “Makala na ame.”
Melaka Liokonthuko: “Huku emwiivi, emwiikula eimo liovana.”
Enyina Sosifia liatepulwa, lihangununa okuti: “Siovaa andyawise.”
Ine, “komamonekelo.”
Ine, “oukwatyili.”
Ine, “mbavondoka.”
Ine, “viokwavondoka.”
Ine, “ame Huku yotyotyili.”
Ine, “ovika-huku vyo meumbo.”
Melaka Liokonthuko: “Ondongi.”
Ine, “ombunga yae.”
Melaka Liokonthuko: “Liyunga nawa ku etyi mopopila Sakoo, okutuka kotyiwa atee kotyivi.”
Melaka Liokonthuko: “Novana.”
Ine, “ovika-huku viomeumbo.”
Ine, “ovika-huku.”
Onondaka mbo Alamaiku mbuhangununa okuti “onthunthu youmbangi.”
Ondaka yo Hembeleu ihangununa okuti “onthunthu youmbangi.”
Melaka Liokonthuko: “Monthilo ya tate yae, Isake.”
Melaka Liokonthuko: “Ovana.”
Tyihangununa okuti: “Ononthanda onombali.”
Melaka Liokonthuko: “Kepia lyo.”
Ine, “nakala onthunda-vilongo.”
Melaka Liokonthuko: “Ombuto yove.”
Ine, “omelola liokutyatyala omaande.”
Ine, “montho.”
Tyihangununa okuti: “Una ulwa (ukoleleya) na Huku” ine “Huku ulwa.”
Tyihangununa okuti: “Otyipala tya Huku.”
Ine, “nohande.”
Ine, “Peniyeli.”
Melaka Liokonthuko: “Omihipa viomevango.”
Melaka Liokonthuko: “Ondyambi yange.”
Tyihangununa okuti: “Onohinge, Omakaka.”
Ine, “okukatalaila-po ovahikwena.”
Ine, “ohande yae aifweve.”
Melaka Liokonthuko: “Upopila omutima womufikwena.”
Ine, “ohande yomona wange Sikei yesuka nomona.”
Ine, “tulinepe novanthu votyilongo tyenyi.”
Melaka Liokonthuko: “Una otyikova.”
Ine, “elamba.”
Ine, “mandyivenikila omapita.”
Ine, “monondyila.”
Ine, “eviholeka.”
Tyihangununa okuti: “Huku yo Mbetele.”
Tyihangununa okuti: “Omuhonda womutambo.”
Melaka Liokonthuko: “Mambukatunda momalimba ove.”
Melaka Liokonthuko: “Ombuto yove.”
Ine, “etyi ohande yae ikahi nokunkhia.”
Tyihangununa okuti: “Omona womutambo wange.”
Tyihangununa okuti: “Omona wokokulio.”
Oyo onthengele-popia yononkhia.
Melaka Liokonthuko: “Akulupa, ankho weyula ononthiki.”
Ine, “nonohande ambuho.”
Ine, “vakala ngononthunda-vilongo.”
Melaka Liokonthuko: “Ononkhinyi.”
Melaka Liokonthuko: “Ovana va Isilayeli.”
Melaka Liokonthuko: “Momapia o.”
Ine, “otyikutu otyiwa, otyilaale.”
Ine, “etango.”
Ine, “kombwelo, ko.”
Ine, “twahavangei ohande yae.”
Ine, “mwehemuyamei nokuvoko.”
Ine, “ovanthu ovanyingi-nyingi.”
Olio, olio elangalo kwenda ovanthu aveho. Tala Onondaka Mbahangununwa.
Wapopiwa apa, o Sundaa.
Ine, “omukwekai wae.”
Ine, “otyivala.”
Ine, “otyindumbu; okamanda.”
Ine, “omukwekai wae.”
Ine, “ovikwatelelo.”
Melaka Liokonthuko: “Omukai ulingila oukunga mondywo ya Huku.”
Ine, “Omukwekai wove.”
Tyihangununa okuti: “Embololo; emphana.”
Melaka Liokonthuko: “Mekekuyelula omutwe.”
Melaka Liokonthuko: “Monyombo; metoto.”
Melaka Liokonthuko: “Makayelula omutwe wove kombanda yove.”
Melaka Liokonthuko: “Ayelula omutwe wonkhalamutwe.”
Ine, “mbavondoka.”
Ine, “ovinkhalamutwe; ovisangu-sangu.”
Melaka Liokonthuko: “Monyombo; metoto.”
Ine, “mbavondoka.”
Ine, “mbokwavondoka.”
Ine, “kotyipundi ame vala.”
Mokutala ondaka yokwihana ovanthu vankhimaneke nokuhilivika umwe.
Melaka Liokonthuko: “Okuyelula okuvoko, nii omphai.”
Otyo o Heliopolisi.
Ine, “aenda-enda.”
Ine, “etyi anyingila, aundapele.”
Melaka Liokonthuko: “Nomavoko eyula.”
Otyo o Heliopolisi.
Tyihangununa okuti: “Una waavela omulimbwa-tima; Una wokulimbwisa-ko.”
Tyipondola tyihangununa okuti: “Wampha ovana vevali.”
Ine, “ovityivo-vinene aviho.”
Ine, “emone liohande yae.”
Ine, “avaseluluka.”
Elangalo oku kwenda ovanthu aveho. Tala Onondaka Mbahangununwa.
Melaka Liokonthuko: “Kamupondola vali okumona otyipala tyange.”
Melaka Liokonthuko: “Kamupondola vali okumona otyipala tyange.”
Melaka Liokonthuko: “Ovo.”
Melaka Liokonthuko: “Vove tatekulu.”
Melaka Liokonthuko: “Kamupondola vali okumona otyipala tyange.”
Elangalo oku kwenda ovanthu aveho. Tala Onondaka Mbahangununwa.
Ine, “ohande yae yakutwa mohande yae.”
Elangalo oku kwenda ovanthu aveho. Tala Onondaka Mbahangununwa.
Ine, “motyilongo.”
Melaka Liokonthuko: “He ya.”
Melaka Liokonthuko: “Eliyumbu pomunyino wa.”
Ine, “alilila pomunyino wae.”
Ine, “vae aveho.”
Melaka Liokonthuko: “Ovana va Isilayeli.”
Ine, “onohande ambuho.”
Ine, “onohande ambuho.”
Otyo o Heliopolisi.
Ine, “onohande ambuho.”
Melaka Liokonthuko: “Ovana va.”
Ine, “onohande.”
Ine, “onohande ambuho mbatuka ku.”
Ine, “onohande onombali.”
Ine, “onohande ambuho mbomeumbo.”
Melaka Liokonthuko: “Eliyumbu pomunyino wae.”
Ine, “alili ehimbwe otyo eli pomunyino wae.”
Melaka Liokonthuko: “Ape elao.”
Ine, “omanima omwenyo wange nakala onthunda-vilongo.”
Ine, “omanima omwenyo wavo vakala ononthunda-vilongo.”
Melaka Liokonthuko: “Ombolo.”
Melaka Liokonthuko: “Ombolo.”
Melaka Liokonthuko: “Tyina namalangala no votate.”
Melaka Liokonthuko: “Ombuto yove.”
Melaka Liokonthuko: “Ombuto yove.”
Melaka Liokonthuko: “Mwiviswe.”
Melaka Liokonthuko: “Ombuto yae.”
Ine, “otyilauka tyomphunda.” Melaka Liokonthuko: “Otyipepe tyike.”
Ine, “tyasilisa.”
Tala Onondaka Mbahangununwa.
Ine, “munkhima.”
Tyihangununa okuti: “una oe; una oe hekulu.”
Ine, “ombolo.”
Melaka Liokonthuko: “Kwanina, kwavondoka.”
Oo o Susee.
Oyo onthengele-popia yononkhia.
Oyo onthengele-popia yononkhia.
Ine, “vo meumbo.”
Tyihangununa okuti: “Omutambo wova Isitu.”
Melaka Liokonthuko: “Vakutulililwe konongolo mba Susee.”