Okukevelela Oviwa—Tyina Umwe Etyi Tyilinga?
OMONA umwe ankho utiwa o Daniele ankho una ouvela umwe wiipaa ovanthu utiwa o câncer, ngwe ankho una vala omanima ekwi. Tyilinge ovahakuli vatyo, tyilinge ovanthu ovakuavo, ankho vakevela umwe vala onthiki manyimi. Mahi Daniele ankho hangotyo-ko asoka, ankho una onthumbi yokuti kumbi makala nawa. Ankho upopia okuti tyina amekulu, matange unene etyivile okulinga ovihemba vihakula o câncer. Nthiki imwe, Daniele atolelwa okuti makuya ondolo imwe ityivila okuhakula nawa ouvela wae. Omona ahambukwa, monthiki yatyo velilaa, ngwe emukuvela umwe. Mahi tyilinga ovipuka, ondotolo yatyo oyo aihetyivili okuenda-ko monthiki velilaa. Daniele aponwa umwe, asoko umwe okuti pahe ankho tyapwa umwe manyimi. Etyi pakala ononthiki onombali, Daniele anyimi.
Otyipuka otyo tyaendele na Daniele, tyahipululwa nomukulu umwe omuhakuli ankho wahanda okunoñgonoka oñgeni ovanthu vakala tyina vakevelela oviwa, oñgeni vakala tyina vehena-le etyi vakevelela. Hamwe no ove weivile-ale ovanthu vahipulula otyipuka ngo otyo. Pamwe ombuale yakulupa unene, itupu vali ononkhono, ikevela omona wae hamwe omutekula wae eye okumutalelapo. Omunthu watyo oo akevelela, eya umwe avatomphola-po, ombuale aihambukwa. Mahi tyina pahe otyipuka otyo ankho akevelela tyamapu, mukati ñgoo vala ñgaa, ombuale yanyima. Omokonda yatyi? Okuti okukevelela oviwa tyikuatesako?
Ava vokuatanga unene, vehole okupopia okuti omunthu tyina ena onthumbi yokuti ovipuka maviende nawa mamono oviwa, ukala nawa, nolutu lwae luundapa nawa. Mahi vamwe otyipuka otyo kavetyitavela nawa-nawa, vati otyo omatutu vala. Vati omunthu tyina avela, wavela umwe, hakuti una tyimwe asoka tyemuvelesa.
Otyipuka otyo tyokuti omunthu nga akevelela oviwa tyitupu-ale etyi tyilinga, o tyo kohale-ale. Kohale omukulu umwe ankho ukala ko Ngelesia utiwa o Aristoteles watile: “Omunthu una wokusoka umwe vala momutima wae okuti kumbi ovipuka mavikakala nawa, ukahi ngomunthu uti, oku otyo epahi eli umwe nokueenda, oku otyo ata onondyoi.” Omukulu omukuavo utiwa o Benjamin Franklin watile: “Omunthu ukevelela umwe vala okuti hamwe kumbi ovipuka viviuka, ondyala maimuipaa.”
Mahi tyina tuti okukevela oviwa, muene-muene tuahanda okutiwi? Okuti otyipuka tyina tyokuti tyina una ovitateka, opo viehekutokotele unene, osoko umwe vala okuti hamwe kumbi vilamba okala nawa? Ine tuli nokupopia otyipuka otyinene vali, tyapama, tyitukuatesako okukala nawa?