OKAPITULU 10
Evi Upondola Okulinga Movilinga Vya Huku
ETYI Sesusi atuma ovalongwa vae vakaivise Ouhamba, wevepopilile okuti: “Ovilinga viokuteya ovinyingi, ngwe ovateyi kavehi.” Mokonda ovilinga ankho ovinyingi evepopila vali okuti: “Itei ku Mwene wepia atume vali ovaundapi kovilinga viae viokuteya.” (Mat. 9:37, 38) Mahi Sesusi tupu evepopila oñgeni mavalingi ovilinga viavo. Otyipuka apopia, tyilekesa umwe okuti ovilinga vina ankho vialumbanesa. Watile: “Omapunda-umbo o Isilayeli kamamweemane otyo Omona womulume eheneye.” — Mat. 10:23.
2 Na hono, onthwe tuna ovilinga ovinyingi. Oviwa ovipe Viouhamba vina okupopilwa ovanthu tyina nkhele onthyulilo yeheneye, mahi omuvo ukahi nokupwa-po! (Malu. 13:10) Noonthwe tukahi ngovalongwa va Sesusi, ovanthu tuna okupopila oviwa ovipe ovanyingi, mahi onthwe katuhi. Ngwe ovanyingi vali tyipona ovanthu vana ovalongwa va Sesusi ankho vena okulongesa. Namphila ovanthu tuna okupopila oviwa ovipe ovanyingi-nyingi, mahi Siovaa metukwatesako. Matutyivili umwe okwivisa oviwa ovipe kovanthu aveho, pahe Siovaa aetako onthyulilo. Okuti mosuku vali novilinga vya Huku oundapa unene movilinga ovio? Oityi una okulinga uundape unene movilinga ovio?
3 Sesusi wapopile umwe nawa etyi Siovaa ahanda ovanthu vemufenda valinge, watile: “Humba Siovaa Huku yove, muhumba nomutima wove auho, nohande yove aiho, nonondunge mbove ambuho, nononkhono mbove ambuho.” (Malu. 12:30) Ovilinga tulingila Siovaa tuna okuvilinga nomutima wetu auho. Otyo tyilekesa okuti tuna okulikwatehila umwe movilinga vya Siovaa, opo Siovaa etyimone okuti twelipakula kwe, twahanda umwe okumuhambukiswa. (2 Tim. 2:15) Onthwe atuho tupondola umwe okulingila Siovaa, pahe tyitei umwe vala kweetyi omunthu evila okulinga. Pahe matutale ovipuka vimwe upondola okulinga movilinga vya Siovaa, pahe mwene osoko otyipi mohande okulinga.
OMWIVISI
4 Ovanthu aveho nga vetavela oviwa ovipe vena otyilinga tyokuvipopila vakwavo. Otyo otyilinga otyinene vali Sesusi aavela ovalongwa vae. (Mat. 24:14; 28:19, 20) Omunthu wahanda okukala omulongwa wa Sesusi uhimbika okupopila vakwavo oviwa ovipe tyina ameviivi. Otyo tyalingile ovo Andelee na Filipi na Koloneliu no vakwavo vali. (Swau 1:40, 41, 43-45; Ovil. 10:1, 2, 24; 16:14, 15, 25-34) Otyo tyihanda okupopia okuti nomunthu umwe wahambatisalelwe upondola okupopila vakwavo oviwa ovipe? Yoo! Omunthu tyina amakala vala omwivisi, namphila nkhele ehenembatisalwe, upondola okwenda momaumbo ovanthu ekevepopile oviwa ovipe. Tyehekukala vala omwivisi ine omunthu wetyivila, upondola okulinga vali ovilinga ovikwavo movilinga vya Huku.
5 Tyina pahe omunthu amambatisalwa, mahande okuundapa vali unene movilinga viokwivisa. Atuho umwe tyilinge ovalume tyilinge ovakai tupondola okuundapa movilinga ovio viokwivisa. Namphila etyi tulinga katyihi-ale, tyina tulikwatehila Huku utuyamba, utwavela oviwa. Ovanthu aveho velipaka vali movilinga vya Huku vena ehambu enene.
OKUUNDAPA OKU KWESUKISA OVAIVISI
6 Tyipondola hamwe pofika ewaneno lienyi liivisa paundapwa-le ehimbwe. Pamwe hamwe usoka oti hahe nkhele ndyikaundape oku kwehena ovaivisi ovanyingi. (Ovil. 16:9) Ine ove umukulu wewaneno ine umukwatesiko wovakulu vewaneno, hamwe wahanda okukaundapa mewaneno mwakamba ovakulu vewaneno novakwatesiko vavo. Opo popia nomutalelipo wewaneno lienyi, ngwe mekupopila ewaneno patyi lyo mo silikwitu yenyi liakamba ovakulu vewaneno. Mahi ine wahanda okukaundapa mewaneno ekwavo mahi ha mo silikwitu yenyi-ko, opo o Mbetele maikupopila etyi una okulinga.
7 Ine wahanda okukaundapa motyilongo otyikwavo, tete una okusoka umwe nawa, opopi novakulu vomewaneno lienyi. Tyilinge ove vala, tyilinge moende na vakwenyi, katyapepukile pamwe tyipondola okupwiya kapii. (Luka 14:28) Mahi ine kotyilongo usoka okwenda kumakakala-ko ehimbwe, opo hahe nkhele uundape vala mewaneno ekwavo mahi motyilongo tyenyi.
8 Movilongo vimwe, ovanthu vena ovilinga mewaneno nkhele vambatisalwa vala pahe. Ovakulu vewaneno veliola omutima vayeka ovakulu vewaneno ovanongo vali vailukila kotyilongo tyavo valulike ovilinga mewaneno. Mahi ine ove umukulu wewaneno wahanda okwilukila kotyilongo otyikwavo, hakuti mokapinga vakwenyi povilinga viavo, mahi mokaundapela kumwe navo. Vekwatesako valinge ononkhono vakale novilinga mewaneno. (1 Tim. 3:1) Ine ovipuka kavikahi nokulingwa ngeetyi ankho vilingwa kotyilongo tyenyi, pwa elundo. Mwene ove undapa ukwateseko vakwenyi. Ine ulinga ngootyo, tyina wamakondoka kotyilongo tyenyi, vakwenyi mavesala mewaneno omo mavetyivili okululika nawa ovilinga.
9 Tyina nkhele o Mbetele yehenepopie omawaneno esukisa okukwateswako, ovakulu vokululika ovilinga mewaneno lienyi mavahoneka omukanda. Omukanda oo wesukisa unene tyilinge umukulu wewaneno tyilinge umukwatesiko wovakulu vewaneno, tyilinge umukokoli-ndyila, atee umwe naapa umwivisi vala. Pahe ovakulu vewaneno vokululika ovilinga mewaneno liove, mavakwate nomukanda oo nomukanda watunda ko Mbetele yenyi aveutumu ko Mbetele yotyilongo oku mohande okwilukila.
OKWIVISA MOMALAKA OMAKWAVO
10 Hamwe wasoka okulilongesa elaka ekwavo ngeetyi elaka lionompholo opo uundape vali unene movilinga viokwivisa. Inkha wahanda okwivisa melaka ekwavo, tomphola novakulu vewaneno lienyi nomutalelipo womawaneno. Ovo mavekupopila ovipuka mavikukwatesako unene avekupameka. Pamwe o Mbetele ipopila omawaneno amwe alongese ovaivisi omalaka omakwavo opo vakaivise momalaka oo.
OMUKOKOLI-NDYILA
11 Omwivisi una okunoñgonoka etyi esukisa okulinga opo akale omukokoli-ndyila wapola pokati, nomukokoli-ndyila womuvo auho, nomukokoli-ndyila wavilapo, novilinga ovikwavo vali viomuvo auho. Omukokoli-ndyila omunthu umwe wambatisalwa-le, upopiwa nawa mewaneno, metyivili umwe okuundapa onoola anakelwa movilinga viokwivisa. Omukokoli-ndyila wapola pokati, nomukokoli-ndyila womuvo auho vanakwa Novakulu Valulika Ovilinga Mewaneno, mahi pahe omukokoli-ndyila wavilapo unakwa no Mbetele.
12 Omukokoli-ndyila wapola pokati upondola okuundapa vala ohanyi ike, okuti hatyo upondola umwe okuundapa onohanyi ononyingi okutalela vala kweetyi mwene evila. Ovaivisi ovanyingi vetyihole unene tyokukala ovakokoli-ndyila monohanyi Mbehinangelo no mohanyi ewaneno liavo likahi nokutalelwapo. Ava vamwe vetyihole tyokukala ovakokoli-ndyila tyina nkhele veli monofelia. Mohanyi ya Tyitalale no ya Tyikukutu no mohanyi ewaneno likahi nokutalelwapo, ovaivisi vapondola okukala ovakokoli-ndyila vapola pokati mahi avalingi vala onoola mbuna 15. Ine upopiwa nawa mewaneno, una onondunge, ya utyeete umwe okuti motyivili okulinga umwe nawa otyilinga otyo, ovakulu vewaneno mavekutavela ukale omukokoli-ndyila wapola pokati.
13 Opo ukale omukokoli-ndyila womuvo auho, wesukisa okutala umwe nawa ine motyivili okulinga onoola moitwa menima. Nga wakala omukokoli-ndyila una okuundapela kumwe na vakwenyi mewaneno. Ovaivisi vena ombili movilinga viokwivisa, vakwatesako unene ewaneno tupu vakwatesako vakwavo okukala ovakokoli-ndyila. Opo ukale omukokoli-ndyila una okukala omwivisi upopiwa nawa mewaneno, ya ñgeno apa wambatisalwa palamba-le onohanyi epandu.
14 Ovakokoli-ndyila vavilapo vakoywa umwe povakokoli-ndyila vomuvo auho, vana vaundapa unene movilinga viokwivisa. Oku o Mbetele yamevetumu, oko umwe vena okwenda. Pamwe vatumwa movilongo mwehena omawaneno omanyingi mahi muna ovanthu ovanyingi vesuka notyili, avaundapa-mo umwe avaonganeka omawaneno. Pamwe vatumwa momawaneno esukisa okukwatesiwako vetyivile okwivisa otelitoliu yavo aiho. Ovakokoli-ndyila vavilapo mahi oku otyo ovakulu vewaneno, vehole okutumwa momawaneno omatutu namphila pamwe muna-le ovaivisi ovanyingi. Ovakokoli-ndyila vavilapo vapewa oumbongo no Mbetele opo valande evi vesukisa. Pamwe tupu vapopilwa okuti mavakala vala motyilinga otyo omuvo umwe.
ONOMISIONALIU
15 Okomisau Yovilinga Yononkhalamutwe mbo Nombangi mba Siovaa oyo ikoya ovanthu vakale onomisionaliu. Tyina vamatumwa motyilongo tyimwe, o Mbetele yomotyilongo otyo oyo ivetuma oku mavakaundapa, kuna ovanthu ovanyingi. Onomisionaliu valongeswa Mosikola Yovaivisi Vouhamba. Vapewa ondywo, noumbongo uvekwatesako valande evi vesukisa.
OVATALELIPO VOMAWANENO
16 Ovatalelipo vomawaneno vakoywa no Nonkhalamutwe mbo Nombangi mba Siovaa. Opo vakale vali ovanongo motyilinga otyo, tete pamwe-pamwe vakalelapo ovatalelipo vomawaneno. Vehole unene ovilinga viokwivisa tupu vehole vakwavo. Ovanthu vamwe vena ombili novilinga vya Huku, velilongesa nawa Ombimbiliya, tupu vetyivila okulongesa nawa. Valekesa umwe nawa otyinyango tyononkhono mba Huku, vapola pokati vetyivila okupunga nawa ovipuka. Ine omutalelipo womawaneno wanepa, omukai wae hakuti ngootyo nae utiwa omutalelipo womawaneno, mahi omukokoli-ndyila womuvo auho, epanga liovanthu aveho, utyivila okulongesa nawa. Utavela kweetyi tupopilwa neongano, tupu utavela komulume wae. Kapopila-ko omulume wae ovipuka, ya pokutomphola na vakwavo hae vala upopia. Ovatalelipo vomawaneno novakai vavo vena ovilinga ovinyingi, otyo omunthu wahanda okukala notyilinga otyo esukisila umwe okukala nekongoko likahi nawa. Ovakokoli-ndyila kavahoneka opetisau opo vakale ovatalelipo vomawaneno, mahi inkha vahanda okukala ovatalelipo vomawaneno vena vala okutomphola nomutalelipo womawaneno ngwe evepopila etyi vena okulinga.
ONOSIKOLA MBEONGANO
17 Osikola Yovaivisi Vouhamba: Kwesukisa ovanthu ovanyingi opo vaivise movilongo mwahaivisilwe unene, nokupameka omawaneno. Onombangi mba Siovaa vana vetyivila, vapondola okuhoneka o petisau yokwenda Mosikola Yovaivisi Vouhamba. Vana vokwaile mosikola oyo tyina vatunda-ko, vamwe vatumwa vakaivise kuna kwesukisa vali ovaivisi motyilongo tyavo, pamwe okotyilongo otyikwavo, mahi otyo nkhele ovakokoli-ndyila vala vomuvo auho. Mahi vana vafwa-po vapondola okupewa vali ovilinga ovikwavo motyilongo tyavo pamwe okotyilongo otyikwavo. Vamwe vapondola okukala ovakokoli-ndyila vavilapo omuvo umwe vala, ava ovakwavo avakala umwe omuvo watyo auho. Ovakokoli-ndyila vahanda okwenda mosikola oyo, otyiwa vakale peliongiyo lilingwa motyonge tyononthiki ononthatu, opo vapopilwe etyi vena okulinga.
18 Osikola yo Sileyande: Onombangi mba Siovaa tyilinge ava vanepa tyilinge ava vahanepele, vapondola okweenda mosikola oyo. Mahi mosikola oyo mwenda vala vana vetyivila okupopia elaka lyo Ingelesi, veli-ale movilinga viomuvo auho, ngeetyi omo Mbetele, novatalelipo vomawaneno, naava veli movilinga ovikwavo vali. Okuvetala ñgana mavetyivili umwe okupameka omawaneno, nokululika nawa ovilinga mono Mbetele. Vahanda umwe okukwatesako vakwavo okunoñgonoka nawa Ombimbiliya nokutavela etyi tupopilwa neongano. Vana vahanda okweenda mosikola oyo vakoywa Novakulu Vokululika o Mbetele opo vahoneke o petisau. Vana vaile mosikola oyo pamwe vatumwa vakaivise, pamwe vatumwa mo Mbetele kotyilongo tyavo ine okotyilongo otyikwavo vali.
OKUUNDAPA MO MBETELE
19 Ovilinga vilingwa mo Mbetele oviwa unene. O Mbetele tyihangununa okuti “Ondywo ya Huku,” ya enyina olio liata-mo umwe mokonda yovilinga vilingwa monondywo ombo. Vana vaundapa mo Mbetele vena ovilinga vimwe oviwa, tyati umwe ovo valinga omikanda, ovo vevituma komawaneno. Ovilinga ovio Ononkhalamutwe mbo Nombangi mba Siovaa vevihole unene mokonda vivekwatesako okululika omawaneno mouye auho. Ovapitiyi vamwe vaundapa mo Mbetele, vaundapela umwe kovilongo kupopiwa elaka liavo. Otyo tyivekwatesako okutehelela ovanthu tyina vapopia nthiki-na-nthiki. Tupu ovapitiyi ovo, vatala umwe nawa ine etyi vapopia pomikanda ovanthu vetyiiva umwe nawa.
20 Ovilinga vimwe vilingwa mono Mbetele vialema unene. Otyo tyahandela umwe ñgeno vana vaundapa mo Mbetele ovanthu velipakula ku Siovaa, vambatisalwa, nkhele ovakwendye vala, vena ekongoko likahi nawa, vena ononkhono. Ine wahanda okukaundapa ko Mbetele, popia novakulu vewaneno lienyi vekupopile etyi una okulinga.
OVILINGA VIOKUTUNGA ONONDYWO MBEONGANO
21 Otyilinga tyokutunga onondywo mbeongano, otyilinga tyimwe otyiwa unene ngeetyi tyali otyilinga tyokutunga ondywo ya Huku pononthiki mba Salomau. (1 Oha. 8:13-18) Onombangi mba Siovaa vehole unene otyilinga otyo, vataindya umwe omuvo opo vaundape motyilinga otyo.
22 Okuti wahanda okukwatesako ovilinga ovio? Ine umwivisi wambatisalwa ya wahanda okuundapa movilinga ovio, vana vakalela komutwe ovilinga viokutunga mavekulongesa otyivili umwe okulinga otyilinga otyo namphila wehemunongo-ale. Ine wahanda okukaundapa motyilinga tyokutunga onondywo mbeongano, tyipopila ovakulu vewaneno. Ovaivisi vamwe vambatisalwa vehole okuundapa motyilinga otyo motyilongo tyavo ine okotyilongo otyikwavo vali.
23 Kuna onomphitilo ononyingi mbokuundapa movilinga viokutunga. Ovaivisi vambatisalwa-le vena tyimwe vevila umwe okulinga, vahanda umwe okukwatesako ovilinga ovio, vapondola okuliava opo vakakwateseko ovilinga ovio potyilongo tyavo. Vamwe veliava vakwateseko ovilinga viokutunga, mahi o Mbetele oyo ivekoya, vapondola okuundapa onosimanu onombali aa onohanyi ononthatu. Vana veliava vaundape movilinga ovio avaundapa omuvo omunyingi vatiwa ovokuundapa movilinga viokutunga. Vana vaundapa movilinga ovio mahi kotyilongo otyikwavo, vatiwa ovokuundapa movilinga viokutunga motyilongo otyikwavo. Tyina ovanthu vatumwa vakatunge ondywo imwe yeongano, povanthu ovo tyati umwe opo pena ava mwene vokuundapa motyilinga tyatyo tyokutunga, opo pena ava vevekwatesako vala. Ovanthu ovo vakwateswako no Voseketa Yokutunga Yomotyilongo, no vomomawaneno. Ovanthu vana vokutunga vati umwe avatungu oku avatungu oku, mahi movilongo vilulikwa no Mbetele yavo.
OITYI WAPANGA OKULINGA MOVILINGA VYA SIOVAA?
24 Ine ove welipakula-le ku Siovaa, otyo tyilekesa okuti wahanda umwe okumufenda pala apeho. Mahi oityi wapanga okulinga movilinga viae? Okupanga etyi molingi movilinga vya Huku matyikukwatesako okuhanyane vala nomuvo wove, nononkhono mbove, nomalumono ove. (1 Kol. 9:26) Okupanga evi molingi movilinga vya Siovaa olikwatehila umwe uvivase, matyikukwatesako okupama motyili, nokutala kovipuka viesukisa vali. — Fili. 1:10; 1 Tim. 4:15, 16.
25 Tyina tuundapa movilinga vya Huku otyiwa tulinge ngeetyi tyalingile Paulu. (1 Kol. 11:1) Paulu waundapele unene movilinga vya Siovaa. Ankho utyii okuti Siovaa wemupa ovilinga vimwe ovinyingi. Wahonekelele ova Kolindu okuti: “Naikulilwa ombundi imwe onene.” Noonthwe twaikulilwa ombundi imwe onene, tuna ovilinga ovinyingi tupondola okulinga meongano lya Siovaa, haunene umwe okwivisa oviwa ovipe Viouhamba. Mahi ngeetyi tyali Paulu, pokulambela ‘pombundi oyo’ matukala novitateka ovinyingi. (1 Kol. 16:9) Namphila Paulu ankho ena ovitateka, mahi ankho ulikwatehila umwe. Tala etyi ahoneka, wati: “Ndyiveta olutu lwange, andyilutumina ngomupika.” (1 Kol. 9:24-27) Etyi tyalingile Paulu noonthwe otyo umwe tuhanda okulinga.
Okupanga etyi molingi movilinga vya Huku matyikukwatesako okuhanyane vala nomuvo vove, nononkhono mbove, nomalumono ove
26 Ovanthu va Huku aveho vapopilwa vaovole ovilinga meongano okutalela mwene kweetyi vevila. Ovanthu ovanyingi hono veli movilinga viomuvo auho mokonda otyipuka otyo vetyipanga-le pweetyi nkhele ovana. Ovo tate yavo novanthu ovakwavo mewaneno vevekwatesileko okupanga etyi mavalingi movilinga vya Siovaa. Vahambukilwa ovilinga ovio valingila Siovaa, nii vala kavelivele. (Omih. 10:22) Tyihe vilinga vala viomuvo auho kuna vali ovilinga ovikwavo ove upondola okupanga. Upondola okuundapa vali unene movilinga viokwivisa oviwa ovipe, nokutanga Ombimbiliya ononthiki mbatyo ambuho, nokutanga vali nawa etyi mamukelilongesa komaliongiyo. Etyi tyesukisa vali okutwalako okufenda Siovaa nokuundapa movilinga viokwivisa. Inkha otyo tulinga ngootyo, matunkhimaneka Siovaa, atumufende umwe atee-tee. — Luka 13:24; 1 Tim. 4:7b, 8.