Vakuendye Novafikuena —Muhetavelei Okuhongiliyua Navakuenyi

“Onondaka mbenyi mbukale . . . mbahingwa nawa omongwa, opo mutyivile okukumbulula nawa kese munthu.”—COLOSSENSES 4:6.

1, 2. Oñgeni ovakuendye vamwe velitehelela mokonda yonkhalelo yavo yelikalela? Omokonda yatyi?

TYOTYILI, onondaka “okuhongiliyua navakuenyi,” hamwe ove umbuivaivale ine wapitamoale. Hamwe omunthu umwe wekuhongiliyile okulinga otyipuka tyapenga. Etyi wetyilingua tyekukalesa ñgeni? Omukuendye umwe utiwa o Christopher womanima 14, wati, “pamwe ndyihanda okunyingila pohi, ine okulinga etyi tyilinga vakuetu kosikola opo nahakale tyelikalela navo.”

² Okuti vakuenyi vena ononkhono mbokukuhongiliya? Inkha ongotyo, omokonda yatyi? Okuti omokonda uhanda vekupande? Okusoka ngotyo, katyapengele. Tyotyili, ovakulu navo vahanda okupandwa navakuavo. Kutupu omunthu nawike, tyilinge omona ine omukulu, uhambukwa tyina vakuavo vehemuhande. Mahi, mokonda yokulinga etyi tyaviuka, vamwe kamavekupande. Alo umwe Jesus otyo alingilwe. No ngotyo, Jesus apeho ankho ulinga etyi tyaviuka. Namphila vamwe vemulandulile avakala ovalongwa vae, ovakuavo vatombele Omona wa Huku, ‘nokuhasuku nae.’—Isaías 53:3.

Ehongiliyo Lina Ononkhono —mokonda Yatyi?

3. Oityi tyapengela okutavela okuhongiliyua navakuenyi?

³ Pamwe, uhanda okukala nga vakuenyi, opo vehekuyale. Mahi okulinga ngotyo katyaviukile. Ovakristau kavapondola ‘okukala ngovana, vatahuwa-tahuwa nomakufikufi elunga.’ (Efésios 4:14) Ovana ovatutu vapondola okuhongiliyua liwa navakuavo. Anthi, ove mukuendye, ukahi nokukula. Moluotyo, inkha utavela okuti ovitumino via Jeova opala ouwa wove, wesukisa okuvitavela nokuendelamo. (Deuteronômio 10:12, 13) Inkha kutyilingi kumetyivili okuendesa nawa omuenyo wove. Mahi, tyina utavela okuhongiliyua navakuenyi, mokala otyinyaneno tyavo.—Tanga 2 Pedro 2:19.

4, 5. (a) Oñgeni Arau eliyekele okuhongiliyua, iya otyo tyitulongesa tyi? (b) Ovipuka patyi vakuenyi vapondola okulinga opo vekuhongiliye?

⁴ Nthiki imwe, Arau ondenge ya Moisesi wetavelele okuhongiliyua navakuavo. Etyi ova Isilayeli vemuita opo evelingileko ohuku, oe evelingilako. Arau, ankho utupu owoma. Potete, oe wakuatesileko Moisesi etyi vakapopia na Farao omulume ankho wankhimana vali mo Egitu. Arau wemupopilile Ondaka ya Huku nondundo. Mahi, etyi ova Isilayeli vemuhongiliya okulinga etyi tyihaviukile, Arau etavela. Ehongiliyo lina ononkhono ononene ngatyi! Arau wetyivilile okupopia nohamba yo Egitu, tyipona okuanya okuhongiliya novelongo liae.—Êxodo 7:1, 2; 32:1-4.

⁵ Ngetyi ongeleka ya Arau ilekesa, havakuendye vala vahongiliyua navakuavo. Tupu hatyitateka vala tya vana vayembela okulinga ovivi. Alo umwe vana vahanda okulinga etyi tyaviuka, okukutikinyamo ove, mupondola okuhongiliyua navakuenyi. Omapanga ove apondola okukuhongiliya okulinga ovivi, mokukutendeleya, ine okukukuela. Katyapepukile okuanya kese tyipuka uhongiliyua. Opo utyivile okuanya una okuyumba onthumbi muetyi ulilongesa.

“Tualeiko Okulinoñgonoka Oñgeni Onwe Muene Mukahi”

6, 7. (a) Omokonda yatyi okukala nonthumbi momatavelo ove tyakolela? Oñgeni upondola okukala nonthumbi oyo? (b) Omapulo patyi upondola okulilinga opo upameke ekolelo liove?

⁶ Opo utyivile okuanya okuhongiliya, tete una okukala nonthumbi yokuti omatavelo ove novitumino viaviuka. (Tanga 2 Coríntios 13:5.) Okukala nonthumbi oyo matyikukuatesako okukala nomutima wakola, namphila pamwe ove una ohonyi. (2 Timóteo 1:7, 8) Mahi, alo umwe omunthu wokuna omutima wakola, tyipondola okumupuiya okuamena otyipuka ehetavela nomutima auho. Moluotyo, ovola okunoñgonoka nawa ove muene etyi ulilongesa Mombimbiliya, opo ukale nonthumbi yokuti otyo otyili. Himbika okulilongesa omatavelo otete. Mongeleka, ove utavela okuti Huku oko ekahi, tupu uhole okuiva vakuenyi vapopia omokonda yatyi vakalela nekolelo liokuti Huku oko ekahi umwe. Pahe, lipula ove muene okuti, ‘Oityi tyinkhalesa nonthumbi yokuti Huku oko ekahi?’ Epulo olio hapala okuanya etyi ulilongesa, mahi opala upameke ekolelo liove. Tupu, lipula okuti, ‘Oñgeni ndyityii okuti Ovihonekwa viatumwa okuhonekwa na Huku?’ (2 Timóteo 3:16) ‘Oityi tyinkhalesa nonthumbi yokuti ombu “ononthiki mbonthyulilo”?’ (2 Timóteo 3:1-5) Oityi tyinkhalesa nonthumbi yokuti ovitumino via Jeova, opala ouwa wange?’—Isaías 48:17, 18.

⁷ Uhakale nowoma wokulinga omapulo oo okusoka okuti kumavasi omakumbululo. Mokonda otyo tyelifwa nokulityilika okutala metukutuku liove inkha muna ongasolina, nowoma wokuti movasi “Yapuamo”! Inkha ongasolina yapuamo, wesukisa okutyinoñgonoka opo upakemo. Tupu, otyiwa ove utale nawa apa wakambela onthumbi opo upamekepo.—Atos 17:11.

8. Hangununa oñgeni mopameka onthumbi yove motyitumino tya Huku konthele yokulityilika oundalelapo.

⁸ Tala ongeleka imwe. Ombimbiliya itulondola opo ‘tutile oundalelapo.’ Lipula ove muene okuti, ‘Omokonda yatyi okulandula otyitumino otyo otyiwa?’ Soka komahunga aeho ahindila vakuenyi okulipaka motyituwa otyo. Tupu soka omokonda yatyi omunthu ulinga oundalelapo “ekahi nokulingila onkhali olutu lwae muene.” (1 Coríntios 6:18) Pahe soka komahunga oo, olipulu ove muene okuti: ‘Oityi tyaviuka ndyina okulandula? Okuti okulinga oundalelapo otyiwa umwe?’ Soka vali konthele oyo, olipulu okuti, ‘Oñgeni mandyikala inkha ndyilinga oundalelapo?’ Upondola okuhambukiswa omapanga ove, mahi oñgeni molitehelela tyina ukahi novoho ine novakuatate Ovakristau Mondyuo Yomaliongiyo? Oñgeni molitehelela tyina uhanda okulikuambela ku Huku? Okuti moholovona okunyona oupanga wove na Huku opo uhambukiswe vakuenyi?

9, 10. Oñgeni okutavela kuetyi ulilongesa matyikuatesako okukala nonthumbi tyina ukahi navakuenyi?

⁹ Inkha umukuendye, ukahi momuvo una “onondunge” mbenyi mbukahi nokuliyawisa unene. (Tanga Romanos 12:1, 2.) Iya momuvo watyo oo, soka nawa omokonda yatyi okukala Ombangi ya Jeova kuove tyakolela. Okusokolola nawa konthele oyo matyikukuatesako okupameka onthumbi yove momatavelo ove. Ngotyo, tyina vakuenyi vekuhongiliya, motyivili okuanya tyihasete, nonthumbi. Ove molitehelela ngomphange umwe Omukristau, wati: “Tyina ndyianya okuhongiliyua, atyiho ndyilinga tyilekesa aveho okuti ame Mbangi ya Jeova. Ongeleya yange ‘yakolela unene kuame.’ Ihongolela omalusoke ange, nomahando, nomuenyo wange auho.”

¹⁰ Tyotyili, tyesukisa okulinga ononkhono opo utualeko okulinga etyi ove wii okuti tyaviuka. (Lucas 13:24) Iya ove upondola okulipula inkha tyakolela umwe. Mahi, hinangela: Inkha ove ukala nohonyi yokulinga etyi tyaviuka, vakuenyi mavetyimono iya avatualako okukuhongiliya vali unene. Anthi, inkha upopia nonthumbi, motyimono okuti vana vekuhongiliya mavetyiyekepo liwa-liwa.—Tyieleka Lucas. 4:12, 13.

‘Sokolola Nawa Opo Ukumbulule’

11. Okulipongiya konthele yomahongiliyo avakuenyi matyikuetela ouwa patyi?

¹¹ Otyikuavo tyakolela wesukisa okulinga opo utyivile okuanya omahongaiyo omapanga ove, okulipongiya. (Tanga Provérbios 15:28.) Okulipongiya, tyihangununa okusoka tete kovipuka vipondola okukutumbukila. Otyo, matyikukuatesako okulityilika ovitateka ovinene. Soka ñgeno weete vamwe ulongeswa navo vekahi nokusipa. Okuti vapondola okukuavela osikalu? Okusoka liwa kotyitateka otyo, oityi upondola okulinga? Provérbios 22:3 yati: “Omunthu wokualunguka umona otyivi akaholama.” Inkha ukuata ondyila onkhuavo, upondola okulityilika okulivasa navo. Otyo katyilekesa okuti ove una owoma, mahi tyilekesa okuti umunongo.

12. Onkhalelo patyi yaviuka upondola okukumbulula vana vekulinga omukuele?

¹² Oityi molingi inkha uvasiwa notyitateka ngotyo? Soka ñgeno epanga liove ukupula okuti, “Ove nkhele umumphembela?” Tyakolela ulandule elondolo lia Colossenses 4:6 liati: “Onondaka mbenyi mbukale apeho onongwa, mbahingwa nawa omongwa, opo mutyivile okukumbulula nawa kese munthu.” Ngetyi otestu oyo ilekesa, onkhalelo mokumbulula epulo olio, itei konkhalelo wapulua. Kusukisa okuhimbika okumutangela Ombimbiliya. Pamwe okukumbulula nondaka ike vala tyituuka. Mongeleka, upondola okukumbulula okuti, “Enga,” ine “otyo otyange muene.”

13. Omokonda yatyi okupunga ovipuka tyakolela pokukumbulula una ukulinga omukuele?

¹³ Jesus pamwe ankho wava ekumbululo esupi tyina ankho atala okuti okupopia unene kamatyieta ouwa. Mahi, etyi apulwa na Herode, Jesus kakumbululile natyike. (Lucas 23:8, 9) Tyina ulingwa omapulo ankho uhakevelela, otyiwa uhakumbulule. (Provérbios 26:4; Eclesiastes 3:1, 7) Tupu, upondola okuimbuka inkha omunthu tyotyili wesuka nomatavelo ove, konthele yokulityilika oundalelapo, namphila ponthyimbi apopia monkhalelo yokuleva. (1 Pedro 4:4) Inkha ongotyo, upondola okumupopila etyi Ombimbiliya ilongesa. Inkha wesuka tyili, uhelityilike mokonda yowoma. Kala apeho “tyafuapo pala okukumbulula.”—1 Pedro 3:15.

14. Oñgeni pamwe upondola okukumbulula nounongo?

¹⁴ Pamwe, upondola okumukondolela. Mahi, una okutyilinga nounongo. Mongeleka, inkha umwe ekuhongiliya okusipa, upondola okuti, “Au, napandula” iya oyawisako okuti, “ame ankho ndyisoka okuti walunguka, naina usipa!” Wamona oñgeni wemukondolela? Kuemupopilile oityi ove uhasipila, anthi wemupa ondundo opo asoke oityi oe asipila.a

15. Onalupi tyaviuka okutunda pu vana vahanda okukuhongiliya? Omokonda yatyi?

¹⁵ Mahi oityi molingi inkha vakuenyi vatualako okukuhongiliya? Inkha ongotyo, otyiwa okutundapo. Inkha ukalapo ehimbwe, molingi etyi tyihaviukile. Moluotyo, tundapo. Uhakale nohonyi. Ngotyo ove molingi nawa. Kueliyekele okukala otyinyaneno tyavakuenyi, tupu wahambukiswa omutima wa Jeova.—Provérbios 27:11.

‘Lipongiya opo Ulinge Etyi Tyieta Ouwa’

16. Oñgeni tupondola okuhongiliyua na vamwe veliti Ovakristau?

¹⁶ Pamwe vekuhongiliya okulinga ovivi, ovakuendye novahikuena vapopia okuti vaumbila Jeova. Mongeleka, oñgeni molingi inkha ukahi potyipito tyaonganekwa novanthu ovo, iya otale okuti petupu omukulu umuhongolela? Ine inkha omukuendye umwe upopia okuti Omukristau, aeta ovikunwa vikoleswa potyipito otyo, iya ove navakuenyi vekahipo nkhele muvatutu kamupondola okunwa, oñgeni molingi? Upondola okutumbukilwa novipuka ovikwavo, mahi ove wesukisa okulandula omutima wove walongua Nombimbiliya. Omuhikuena umwe Omukristau wati: “Ame nomukulu wange ankho tukahi nokutala osinema imwe, iya aihimbika okulekesa ovanthu vapopia omatuka, moluotyo, onthue atutundumo. Vakuetu tuaenda navo, avatokola okutualako okutala. Ovotate yetu avetupande mokonda yetyi tualinga. Mahi, vakuetu avanumana nonthue, mokonda otyo tyevekalesa omapita.”

17. Tyina wenda kotyipito, oityi una okulinga opo utualeko okulandula ovitumino via Huku?

¹⁷ Ngetyi ongeleka oyo yalekesa, okulandula omutima wove walongua Nombimbiliya, pamwe tyipuiya. Mahi, tualako okulinga etyi tyaviuka. Kala apeho tyelipongiya. Inkha wenda kotyipito tyimwe, tokola okutundapo tyina pamamoneka ovipuka ovivi. Ovakuendye vamwe velipakelamo novohe, okuti tyina vameveihana vala like kotelefone, vesukisa okukondoka liwa keumbo. (Salmo 26:4, 5) ‘Okulipongiya ngotyo tyeta ouwa.’—Provérbios 21:5.

‘Hambukwa Tyina Umukuendye’

18, 19. (a) Oityi tyikuavela onthumbi yokuti Jeova uhanda ove ukale nehambu? (b) Oñgeni Huku elitehelela konthele ya vana vehetavela okuhongiliyua navakuavo?

¹⁸ Jeova wekutunga opo utyivile okukala nomuenyo omuwa, iya oe uhanda ukale nehambu. (Tanga Eclesiastes 11:9.) Hinangela okuti omahongiliyo omanyingi umona, “ehambu vala lionkhali lihasete okupwa.” (Hebreus 11:25) Huku yotyotyili ukuhandela otyipuka tyavilapo tyipona otyo. Oe uhanda ove ukale nehambu lihapu. Ngotyo, tyina uhongiliyua okulinga otyivi komaiho a Huku, hinangela okuti etyi Jeova ekuiita, apeho opala ouwa wove.

¹⁹ Tyina umukuendye, nonoñgonoka okuti namphila ulinga ovipuka vihambukiswa vakuenyi, komutwe ovanyingi mavalimbwa alo umwe enyina liove. Mahi, tyina waanya okuhongiliyua, Jeova utyiete, iya oe nalumwe mekulimbwa ine ekolelo liove. Oe ‘mekuikulila . . . onombundi mbo keulu iya ekuuyulila ononkhano onongwa alo uhakala vali nesuko nalike.’ (Malaquias 3:10) Tupu Jeova mekuavela otyali ononkhono mbae mbukuvatele apa wesukisa. Tyotyili, Jeova mekukuatesako opo ulikuatehile tyina uhongiliyua navakuenyi!

[Onondaka Poutoi]

Okuti Ove Utyihinangela?

• Ehongiliyo liavakuenyi lina ononkhono patyi?

• Oñgeni onthumbi yakolela tyina uhongiliyua navakuenyi?

• Oñgeni molipongiya opo wanye okuhongiliyua navakuenyi?

• Oñgeni utyii okuti Jeova upanda ekolelo liove?