Ove Uyeka Omutungi Wove Wavilapo Ekuviyule?

1, 2. Omokonda yatyi Huku apopia okuti Daniel omulume umwe “wakolela unene”? Oñgeni onthue tupondola okuhetekela Daniel?

ETYI OVA Judeu vatualwa koukonde ko Mbambilonia, vehikila mepundaumbo ankho mueyula ovilolo novanthu vafenda ovikahuku. Mahi, ova Judeu vekolelo vamwe puvo o Daniel nomapanga ae etatu, vaanyene okuhongiliyua nova Mbambilonia. (Daniel 1:6, 8, 12; 3:16-18) Daniele nomapanga ae ankho vetavela okuti Jeova omuhongi wavo iya avatualako okumufenda. Namphila Daniele ankho akala pokati kovanthu vatyinda omuenyo wasila, mahi oandyu ya Huku yapopia okuti Daniele “mulume wokuapandua unene.”​—Daniel 10:11, 19.

² Kohale, omuhongi ankho undapesa onthata alingi etyi ahanda. Hono, ovafendi votyotyili vetyii okuti Jeova Omutumini wouye auho iya una epondolo liokulongesa omalongo aeho. (Tanga Jeremias 18:6.) Tupu, Huku una epondolo liokulongesa kese umwe puonthue. Mahi, Jeova kakuluminya omunthu nawike opo alinge omapiluluko. Moluotyo, uhanda tutavele okulongeswa nae. Monthele ei, matulilongesa oñgeni tupondola okukala ngonthata yaneñgena pomaoko a Huku. Tupu matulilongesa omapulo aa: (1) Oñgeni tupondola okulityilika okukala ngonthata yatena iya atuanye onondonga mba Huku? (2) Oñgeni tupondola okukala novituwa mavitukuatesako okutualako okutavela iya atukala ngonthata yaneñgena? (3) Oñgeni ovohe Ovakristau vaundapela kumwe na Huku tyina valongesa ovana vavo?

LITYILIKA OKUKALA NOMUTIMA WALEMA

3. Oityi tyipondola okutenesa omutima wetu? Ava ongeleka.

³ Provérbios 4:23 yati: “Kovipuka aviho wesukisa okuyunga, yunga vali nawa omutima wove, mokonda omo mutunda ono ndyivindyivi mbomuenyo.” Opo omutima wetu utualeko okutavela tuesukisa okulityilika ovituwa ovivi vimwe puvio elungavi, okulinga onkhali nokukala tyehena ekolelo. Inkha katuliyungu nawa, kamatutavela iya matukala onomphuki. (Daniel 5:1, 20; Hebreus 3:13, 18, 19) Otyo tyaendele Nohamba Uzia yoko Judaa. (Tanga 2 Crônicas 26:3-5, 16-21.) Potete, Uzia ankho utavela, tupu ankho una oupanga omuwa na Huku, iya Huku wemupamekele. Mahi “etyi outumini wae wapama, omutima wae aukala nomalityindailo.” Wakala nomalityindailo etyi ahandele okulinga otyilikutila mondyuo ya Huku tyilingwa vala novanakwa. Etyi omunakwa emupopila okuti wapengesa Uzia anumana unene! Jeova akundisa Ohamba oyo iya emupake otyilundu alo ankhia.​—Provérbios  16: 18.

4, 5. Oityi tyipondola okumoneka inkha katulityilika otyituwa tyokulipakako? Ava ongeleka.

⁴ Inkha katulityilika omalityindailo tupondola okuhimbika okukala nomalusoke omavi atusoko okuti tuavilapo vali ku vakuetu iya atuhetavela onondonga tupewa mbukahi Mombimbiliya. (Provérbios 29:1; Romanos 12:3) Etyi, otyo tyaendele no omukulu umwe weuaneno utiwa Jim. Etyi ovakulu vakuavo veuaneno vemukuatesako konthele yotyitateka tyae ehetavela. Jim wati: “Andyipopila ovakuatate ovo okuti vetupu oluembia iya andyiyekepo okuenda komaliongiyo.” Etyi palamba onohanyi epandu ailukila kewaneno ekuavo mahi oko ahakala omukulu wewaneno. Jim anumana unene. Waimbuka vala okuti ankho wapengesa, etyi ayekapo okuumbila Jeova iya akala omanima ekwi tyahaivisa vali. Iya ati wakalele nomalityindailo iya avele onombei Jeova mokonda yetyi tyaendelepo. Mokueenda kuomanima omanyingi ovakuatate avekemutalelapo opo vemukuateseko, mahi Jim ehetavela okukuatesuako.

⁵ Jim wati: “Ame ankho ndyisoka vala okuti ovipuka vakuetu valinga viapenga.” Ongeleka oyo itulekesa okuti omalityindailo apondola okutuhindila okuamena ovivi tulinga. Tyina otyo tyamamoneka kamatukala ngonthata yaneñgena nawa. (Jeremias 17:9) Okuti onthiki imwe wanumanene-ale nomukuatate umwe ine omphange? Okuti nthiki imwe wanumanene mokonda wapolwa ovilinga mewaneno? Oñgeni Wakalele? Okuti wakalele nomalityindailo, ine waimbukile okuti okukala nombembwa novakuatate vove nokukala omukuatyili ku Jeova otyo tyakolela vali?​—Tanga Salmo 119:165; Colossenses 3:13.

6. Oityi tyipondola okumonekapo inkha tulinga onkhali?

⁶ Tyina omunthu atualako okulinga onkhali iya aholeka etyi ekahi nokulinga tyipondola okumupuiya okutavela elondolo lia Huku, ahakala nowoma wokulinga onkhali. Omukuatate umwe wapopia okuti mokueenda kuomuvo ankho una otyituwa otyivi iya ankho utupu vali etyi esuka natyo. (Eclesiastes 8:11) Omukuatate omukuavo ankho una otyituwa tyokutala ovipuka vihongiliya ovanthu okulinga oundalelapo konyima wapopia okuti, “Ame andyihimbika okukala notyituwa tyokupopia ovakulu veuaneno.” Otyituwa otyo atyinyono oupanga wae na Jeova. Etyi vakuavo vaimbuka tyi ekahi nokulinga, akaita ekuateso kovakulu veuaneno. Tyotyili atuho tuvakuankhali. Mahi inkha tupopia omapita vetulondola ine tuliamena tyina tuamalingi tyimwe tyapenga, atuhaiti ku Huku opo etuevele, omutima wetu upondola okutena.

7, 8. Oñgeni ova Isilayeli kohale valekesile okuti vetupu ekolelo? (b) Oityi tulilongesilako?

⁷ Puetyi Jeova ayovolele ova Isilayeli ko Egitu walingile omahuviso omanyingi. Namphila vamuene omahuviso mahi etyi vehungi Motyilongo Valaelwe vakalele nomutima watena. Omokonda yatyi? Mokonda ankho vetupu ekolelo mu Huku. Kavayumbile onthumbi mu Jeova avawele owoma nokuliyava konthele ya Moisesi. Avahande okukondoka ko Egitu opo vakakale vala ovapika! Jeova atyimuihama unene iya ati: “Alo nalupi ovanthu ava mavakala tyihena onthilo na ame?” (Números 14:1-4, 11; Salmo 78:40, 41) Ova Isilayeli vankhile mokonda yomitima viavo viatena nokuhena ekolelo.

⁸ Hono, tukahi unene popepi nouye omupe, iya ekolelo lietu likahi nokulolwa. Ngotyo tuesukisa okutala nawa oñgeni ekolelo lietu likahi. Oñgeni tupondola okukala nonthumbi yokuti ekolelo lietu liapama? Tupondola okutala nawa konondaka mba Jesus mbuvahiwa mu Mateus 6:33. Lipula okuti: Ovipuka ndyilinga nomatokolo ange vilekesa umwe okuti ndyitavela konondonga mba Jesus? Okuti ndyikamba komaliongiyo ine movilinga viokuivisa opo ndyikale vali no nombongo? Oityi ndyipondola okulinga inkha ovilinga viange vinkhuluminya okuundapa unene? Okuti mandyiyeke ndyihongiliyue nouye uno alo umwe tyinthuala kokuyekapo okuumbila Jeova?’

9. Omokonda yatyi tuesukisila “okutualako okutala nawa” ekolelo lietu iya oñgeni matutyilingi?

⁹ Inkha katulandula etyi Ombimbiliya ipopia konthele yomapanga omavi, nokupolwa mewaneno, ine ovitalukiso, omutima wetu upondola okuhimbika okutena. Oityi molingi inkha tyihimbika okumoneka nove? Wesukisa liwa-liwa okutala nawa ekolelo liove! Ombimbiliya ipopia okuti: “Tualeiko okutala nawa inkha mukahi mekolelo, tualeiko okulinoñgonoka oñgeni onwe muene mukahi.” (2 Coríntios 13:5) Kala omukuatyili nove muene iya undapesa apeho ondaka ya Huku opo uviukise omalusoke ove.

TUALAKO OKUKALA NGONTHATA YANEÑGENA

10. Oityi tyipondola okutukuatesako okukala ngonthata yaneñgena pomaoko a Jeova?

¹⁰ Opo etukuateseko okukala ngonthata yaneñgena, Huku wetuavela Ondaka yae, nomaliongiyo Ovakristau, no vilinga viokuivisa. Tyina tutanga Ombimbiliya nokusokolola kuyo ononthiki ambuho, matyitukuatesako okukala ngonthata yaneñgena pomaoko a Jeova iya etuviyula. Jeova watumine onohamba mbo Isilayeli opo mbuhoneke ovitumino via Huku nokuvitanga ononthiki ambuho. (Deuteronômio 17:18, 19) Ovalongwa ankho vetyii okuti okutanga nokusokolola Kovihonekwa tyakolela unene pala ovilinga viavo vio kuivisa. Ankho vaundapesa Ovihonekwa vio Hebreu ovikando ovinyingi iya tyina ankho valongesa ovanthu, veveavela ondundo opo Vekevitange vali nawa. (Atos 17:11) Tyelifwa notyo, nonthue tuimbuka okuti tyakolela okutanga nokusokolola Kondaka ya Huku ononthiki ambuho. (1 Timóteo 4:15) Otyo tyitukuatesako okutualako okukala nomutima weliola iya Jeova etulongesa.

11, 12. Oñgeni Jeova auundapesa ewaneno opo etulongese okutala kuetyi tuesukisa? Ava ongeleka.

¹¹ Jeova wii etyi kese wike ponthue esukisa, iya uundapesa ewaneno Liovakristau opo etuviyule. Jim wapopiwa konthyimbi, ahimbika okupilulula ovituwa viae etyi omukulu wewaneno alekesa okuti wesuka nae. Jim wati: “Ankho kandyayesa mahi ankho una ehando liokunkhuatesako.” Etyi palamba onohanyi ononthatu omukulu wewaneno emukongo opo aye keliongiyo. Jim wati ewaneno alimutambula nawa iya otyo atyipilulula onkhalelo yae yokusoka. Ehimbika okuimbuka okuti onkhalelo elitehelela, hatyipuka tyakolela vali. Ovakulu vomewaneno nomukai wae avemupameka iya ehimbika okuumbila vali Jeova. Tupu Jim wakuatesuako etyi atanga ononthele mbati: “Jeova Haeko Uvelwa Onombei” no yokuati, “Uumbila Jeova Noukuatyili”, mbuvahiwa mo Sentinela 15 ya Novembro yo 1992.

¹² Mokueenda kuomuvo Jim akala vali omukulu wewaneno. Pahe ukahi nokukuatesako vakuavo vena otyitateka ngotyo nokupameka ekolelo liavo. Wati ankho kohale usoka okuti oupanga wae na Jeova wapama unene, mahi pehepano kasoko vali ngotyo! Jim welivela mokonda wayeka omalityindailo emuhindile okutala vali koviponyo viavakuavo tyipona okutala kovipuka viakolela vali.​—1 Coríntios 10:12.

13. Ovilinga viokuivisa vitukuatesako okukala novituwa patyi, iya vieta ouwa patyi?

¹³ Ovilinga viokuivisa vipondola okutulongesa nokutukuatesako okukala ovanthu vekahi nawa. Ñgeni ngotyo? Putyina tuivisa onondaka onongwa onthue tulekesa ovituwa oviwa, tyimwe okuliola omutima, otyikuavo okulekesa ovinyango vio ospilitu ya Huku mononkhalelo mbelikalela. (Gálatas 5:22, 23) Soka kovituwa oviwa wakala navio mokonda yovilinga viokuivisa. Putyina tuhetekela Kristu, ovanthu mavetavela onondaka tuivisa iya avapilulula ovituwa viavo. Mongeleka, onombangi mba Jeova onombali mbukala ko Australia mbaya peumbo liomukai umwe, mahi anumana unene nambo. Onombangi ombo ambumutehelela nonthilo. Konyima omukai oo elivele mokonda yetyi alinga iya ahonekela kombetele. Omukai oo aiti otyiponyo mokonda yetyi alinga. Wati: “Ame nakunda mokonda yonkhalelo nalinga ovanthu ovo vevali ankho valongesa Ondaka ya Huku.” Ongeleka oyo itulongesa esilivilo liokukala nomutima wapepuka tyina tuivisa. Tyotyili, ovilinga vietu viokuivisa vikuatesako vakuetu, tupu vitukuatesako okukala nomalusoke omawa.

UNDAPELA KUMWE NA HUKU TYINA UVIYULA OVANA VOVE

14. Oityi ovohe vena okulinga inkha vahanda okulongesa nawa ovana vavo?

¹⁴ Ovana ovatutu vetyihole tyo kulongeswa mokonda veliola omutima. (Mateus 18:1-4) Moluotyo, ovohe ovanongo vakuatesako ovana vavo okulilongesa otyili nokutyipanda namphila nkhele ovatutu. (2 Timóteo 3:14, 15) Opo ovohe vetyivile vesukisa okupanda otyili nokuendela muetyi Ombimbiliya ipopia. Tyina ovohe valinga ngotyo tyipepuka kovana vavo opo navo vapande otyili. Tupu, ovana mavanoñgonoka okuti etyi ovohe vevelongesa otyilekeso tyokuti vevehole tupu vehole Jeova.

15, 16. Oñgeni ovohe valekesa okuti ovakuatyili ku Huku, putyina ovana vavo vapolwa mewaneno?

¹⁵ Alo umwe tyina ovohe valongesa nawa ovana vavo otyili, ovana vamwe vayekapo Jeova ine vapolwa mewaneno. Inkha otyo tyimoneka ombunga imona ononkhumbi. Omphange umwe ukala ko África do Sul wati: “Etyi omphange yange apolwa mewaneno, ankho ongatyina ankhia. Otyo atyindyihama komutima!” Oityi ankho ovohe vena okulinga? Valandula onondonga Mbombiliya. (Tanga 1 Coríntios 5:11, 13.) Ovohe vetyii okuti okutavela onondonga mba Huku tyikuatesako ovanthu aveho. Iya vaimbuka okuti okupola omunthu mewaneno otyilekeso tyoluembia lwa Jeova. Ngotyo vapopia vala navo tyina pena tyimwe tyesukisa mombunga.

¹⁶ Oñgeni ovana mavelitehelela? Konyima wati: “Ame ndyityii okuti ombunga yange kaindyele, mahi ankho ihanda vala okutavela Jeova neongano liae.” Watualako okupopia okuti: “tyina ulinga ononkhono mbokutavela Jeova nae ukukuatesako nokukuevela, ove oimbuka okuti wesukisa okukuatesiwako nae.” Soka kehambu ombunga yakala nalio etyi omona wavo omukuendye akondoka ku Jeova! Tyotyili matukala nehambu tyina tutavela apeho ku Huku.​—Provérbios 3:5, 6; 28:26.

17. Omokonda yatyi tuna okutyinda omuenyo welikuata netyi Jeova etulongesa iya ouwa patyi matupoloko?

¹⁷ Omuuli Isaia wahoneka okuti ova Judeu mo Mombambilonia mavelivele iya avapopi okuti: “Jeova, ove, ove Tate yetu. Onthue tunthata iya ove, ove Muhongi wetu. Iya onthue atuho, tuvilinga viomaoko ove.” Tupu ankho vapondola okuita unene ku Jeova okuti: “Wahahinangele apeho oviponyo vietu. Tala mbambavo: onthue atuho tuvanthu vove.” (Isaías 64:8, 9) Tyina tuna omutima weliola nokumutavela apeho, Jeova metupande unene ngetyi alingile Daniele. Jeova apeho utualako okutulonga Nondaka yae, nospilitu yae, neongano liae iya komutwe wandyila matukala “ovana va Huku” vehena onkhali.​—Romanos 8:21.