Watchtower OMBIMBILIYOTEKA
Omutala Womulavi
OMBIMBILIYOTEKA ONLNE
Nyaneka
  • OMBIMBILIYA
  • OMIKANDA
  • OMALIONGIYO
  • Ovipuka Viatokala Okupewa Ohamba
    Omutala Womulavi—2015 | Tyitalale 1
    • [Picture on page 13]

      Ovipuka Viatokala Okupewa Ohamba

      “Ovalume vokulilongesa ononthungululu vo kovilongo vio Koutundilo . . . vakutulula ovityuma viavo​—avemuavela oolu no olibano no mirra.”​—Mateus 2:1, 11.

      OTYIPUKA patyi ñgeno wakoya, opo wavele omunthu wakolela unene? Kohale, onombao mbumwe ankho mbakolela ngo olu. Moluotyo, ankho mbatokala okupewa ohamba.a Otyo ovalume vokulilongesa ononthungululu vaavelelele “ohamba yo va Judeu” onombao mbunika nawa.​—Mateus 2:1, 2, 11.

      [Olutalatu pefo 15]

      Omulela wo Balsamu

      Ombimbiliya tupu ipopia okuti etyi onkhai-hamba yo ko Sabaa yatalelele-po Salomau, “yemuavelele onotalendu 120 mbo olu, nomulela omunyingi-nyingi wo balsamu, nomamanya akolela. Kakunekale vali omulela wo balsamu ngoo Ohamba Salomau apelwe nonkhai-hamba yo ko Sabaa.”b (2 Crônicas 9:9) Onohamba tupu mbatumikisile Salomau omulela wo balsamu, okulekesa okuti vemupanda.​—2 Crônicas 9:23, 24.

      Onombao ombo, ankho mbakolela unene, nokualia okalu. Omokonda yatyi? Omokonda ankho mbukuatesako ovanthu movipuka ovinyingi viakolela: pokulifiwisa, no pokufenda, no pokupaka ovivimbi. (Tala okakasa kati, “Oñgeni Onombao Ankho Mbuundapeswa Kohale.”) Ankho mbulanda okalu mokonda ovanthu ovanyingi ankho vembuhanda unene, iya ankho mbupuilisa okumbuovola.

      OKUTAULUKA OLUHANDYA LWO ARABIA

      [Olutalatu pefo 15]

      O Kassia

      Kohale, ovifo vimwe vio nombao, ankho vimena Mevota lio Jordau. Mahi, onombao ononkhuavo, ankho mbutunda kovilongo ovikuavo. Onombao ononyingi ankho mbulingwa, mbahonekwa mo Mbimbiliya. Onombao ankho mbuiiwe vali unene, o yo asafrau, no yendombo, no balsamu, no kanela, no isesu, no mirra. Tupu ankho kuna ovisimbulo, o endru, no kominyu, noluatalau.

      Opi ankho ovipuka ovio vitunda? Endombo, no kassia, no kanela, ankho vivasiwa oku hono vati oko China, no ko Índia, no ko Sri Lanka. Onombao, ngo mirra, nomulela wokulembula, ankho vitunda komiti, no kovifo ankho vimena momaluhandya kokumbili kwo Arabia, avitualwa ko Somalia mo Africa. Iya o nardo ine o olibano, ankho mbutunda mo Himalaia, iya ankho mbulingwa vala mo Índia.

      [Olutalatu pefo 15]

      O Asafrau

      Opo onombao ononyingi mbuhike mo Isilayeli, ankho mbutyindwa okutauluka oluhandya lwo Arabia. Omukanda Book of Spices, wati: “Moluotyo, mokueenda kuomanima omanyingi Puetyi Kristu Eheneye, o Arabia ankho oyo vala ilinga ovitanda ovio povilongo vikahi pokati Koutundilo no Koutakelo.” Ovimato viapama viomapundaumbo o kohale, na apa ankho patula onongendi, vivasiwa ko Negev kokumbili kwo Isilayeli, vilekesa onondyila mbo valandesi vonombao. Onomphangu ombo, tupu “mbulekesa . . . oungendi omunene ovanthu vo kokumbili kwo Arabia ankho valinga, okuenda no ko Mediterrânio.”

      “Onombao ankho kambupuiya okumbutyinda, mahi mbulanda onombongo ononyingi, mbuovolwa unene, nokuakolela unene monondando.”​—The Book of Spices

      Ovanthu ovanyingi vatyinda onombao ombo mbunika nawa, ankho apeho vaendela kumwe ono kilometu mbuhungi po 1.800, okuyauluka oluhandya lwo Arabia. (Jó 6:19) Ombimbiliya ipopia ova Ismayeli ovakuavitanda vatyindile ombao yo “ladanu, no balsamu, nomakakava ena omaka,” ankho vatunda ko Gileade vaya no ko Egitu. (Gênesis 37:25) Ovana va Jako avalandesa ondenge yavo Jose kovanthu ovo.

  • Ovipuka Viatokala Okupewa Ohamba
    Omutala Womulavi—2015 | Tyitalale 1
    • Oñgeni Onombao Mbapelwe Jesus Ankho Mbulingwa

      O isesu ine o olibano, no mirra, ankho vilingwa nomaka omiti omitutu no omikete.

      Omiti vitunda o olibano, ankho vimena kokumbili kwo Arabia, iya omiti vitunda o mirra ankho vimena momaluhandya o Somalia no Iêmen. Onombao ombo onombali ankho mbapandwa unene, mokonda mbunika vali nawa. Jeova wembukoyele pala efendelo liae. O mirra ankho ipakwa momulela wokulembula, iya o olibano ankho ipakwa mo isesu ikola. (Êxodo 30:23-25, 34-37) Mahi ankho mbuundapeswa monkhalelo yelikalaila.

      O isesu ankho iyokwa opo omuniko wayo wiivale. Mahi o mirra, ankho kaiyokwa. O mirra yapopiwa ovikando vitatu mehipululo konthele ya Jesus: weipelue puetyi olukembe (Mateus 2:11), eipewa kumwe novinyu pala okutulisa ine okuokeya onongembia puetyi ekahi momuti (Marcos 15:23), tupu ankho ikahi ponombao mbaetelwe pokupongiya olutu lwae opo lupakwe. (João 19:39)

Nyaneka Publications (1998-2026)
Lupukamo
Nyingila
  • Nyaneka
  • Tuma
  • Likoyela
  • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
  • Etyi Tyilingwa Pokunyingilamo
  • Etyi Munyingilwa
  • Etyi Tyilingwa Pokunyingilamo
  • JW.ORG
  • Nyingila
Okutuma