Ha Abakaikwire Ekitiinisa
“Omugurusi omuhe ekitiinisa.”—LEV. 19:32.
1. Ni buremeezi ki oburikuhika aha bantu obunaku obu?
KIKABA kitari kigyendererwa kya Yehova abantu kubonabona ahabwa bukuru. Omu mwanya gw’ekyo, Yehova akaba naayenda ngu abantu bagire amagara agahikiriire omu Paradiso. Kwonka kuhitsya na hati “ebihangirwe byona bituura nibitsinda, nibisaasira hamwe.” (Rom. 8:22) Mbwenu shi iwe nooteekateeka ngu Ruhanga naayehurira ata ku arikureeba abantu nibabonabona ahabw’ekibi? Kandi, abakaikwire tibarikufuubwaho kandi obwo barikwetenga obuhwezi.—Zab. 39:5; 2 Tim. 3:3.
2. Ahabw’enki Abakristaayo nibashemererwa ahabw’okugira abakaikwire omu kibiina?
2 Abaheereza ba Yehova nibashemererwa ahabw’okugira abakaikwire omu kibiina. Nitugasirwa munonga omu bwengye bwabo n’okwikiriza kwabo. Baingi ahariitwe nitubaasa kuba twine obuzaare n’abakaikwire aba. Kwonka, n’obu twakuba twine obuzaare nabo nari tutaine buzaare nabo, tushemereire kubafaho. (Gal. 6:10; 1 Pet. 1:22) Twena nikiija kutugasira kushwijuma emiteekateekyere ei Yehova aine aha bakaikwire. Kandi nitwija kureeba obujunaanizibwa bw’ekibiina nari obw’abo abarikuba bari omu ka erimu okaikwire aha bikwatiraine n’okubareeberera.
“OTARINNAGA”
3, 4. (a) Ni kintu ki ekikuru eki omuhandiiki wa Zaaburi 71 yaashabire Yehova? (b) Niki eki abakaikwire abari omu kibiina barikubaasa kushaba Yehova?
3 Zaaburi 71:9 neegira eti: “Ku ndiba naabaire omugurusi, otarinnaga; kandi ku ndihwamu amaani, otarintsigaho!” Daudi naabaasa kuba niwe yaahandiikire Zaaburi egi. Akaheereza Ruhanga kuruga omu bunyeeto bwe kuhitsya omu myaka ye ya bukuru, kandi Yehova akamukoresa omu miringo mingi. (1 Sam. 17:33-37, 50; 1 Bag. 2:1-3, 10) N’obu kiraabe kiri kityo, Daudi akahurira aine ekyetengo ky’okushaba Yehova, kugumizamu naamugirira embabazi.—Shoma Zaaburi 71:17, 18.
4 Baingi obunaku obu bari nka Daudi. N’obu baraabe bakaikwire kandi bari omu ‘biro bibi,’ nibagumizamu nibahimbisa Ruhanga nk’oku barikubaasa. (Mub. 12:1-7) Baingi aharibo nooshanga batakibaasa kukora bingi nk’oku baabaire nibakora kare, otwariiremu n’okubuurira. Kwonka nabo nibabaasa kweshengyereza Yehova kuguma naabahwera kandi arikubareeberera. Abakaikwire nk’abo abeesigwa baine amatsiko ngu Ruhanga naija kugarukamu okushaba kwabo. Nitubaasa kuhamya ekyo ahabw’okuba Yehova akahwera Daudi kushaba aha bikwatiraine n’enyehurira nk’ezo.
5. Yehova naatwara ata abakaikwire abeesigwa?
5 Ebyahandiikirwe nibyoreka ngu Yehova naatwara abakaikwire nk’ab’omugasho kandi naayenda ngu n’abaheereza be bahe abakaikwire ekitiinisa. (Zab. 22:24-26; Enf. 16:31; 20:29) Abaleevi 19:32 nihagira hati: “Ogume oimukire ow’enju, n’omugurusi omuhe ekitiinisa, kandi otiine Ruhanga waawe. Niinye MUKAMA.” Buzima okuha abakaikwire ekitiinisa omu kibiina, ekaba eri enshonga nkuru obu ebigambo ebyo byahandiikwa kandi na hati ekiri nkuru. Kandi shi okubareeberera? Ni baahi abaine obujunaanizibwa obwo?
OBUJUNAANIZIBWA BW’AB’OMU KA
6. Yesu akataho ky’okureeberaho ki aha bikwatiraine n’okureeberera abazaire?
6 Ekigambo kya Ruhanga nikigira kiti: “Tiina sho na nyoko.” (Kur. 20:12; Efe. 6:2) Yesu akooreka ngu ekiragiro eki ni kikuru munonga obu yaahana Abafarisaayo n’abahandiiki abaabaire nibanga kureeberera abazaire baabo. (Mak. 7:5, 10-13) Yesu akatuteeraho eky’okureeberaho kirungi. Obu yaabaire ari aha muti ari haihi kufa, akatsigira omwegi we Yohaana obujunaanizibwa bw’okureeberera nyina owaabaire ari efaakazi.—Yoh. 19:26, 27.
7. (a) Entumwa Paulo akahandiika musingye ki ogurikukwata aha kureeberera abazaire? (b) Obu yaahandiika omusingye ogwo akaba naagamba ahari ki?
7 Entumwa Paulo akahwerwa Ruhanga kuhandiika ngu abakristaayo bashemereire kureeberera ab’omu maka gaabo. (Shoma 1 Timoseo 5:4, 8, 16.) Akagamba omusingye ogu, obu yaabaire naagamba ahari abo abaabaire baine kureebererwa ekibiina. Paulo naagamba ahari abo abahikire kuheebwa obuhwezi n’abo abatahikire kubuheebwa. Akakyoreka butunu ngu abaana, abaijukuru n’abanyabuzaare abandi abari omu mazima nibo baabaire baine obujunaanizibwa bw’okubareeberera. N’ahabw’ekyo, kikaba kitarikwetengyesa ekibiina kuba nikyo kyareeberera abafaakazi nk’abo. N’obunaku obu, gumwe aha miringo ei Abakristaayo barikworekamu “okutiina Ruhanga,” n’okureeberera abanyabuzaare baabo abarikwetenga obuhwezi.
8. Ahabw’enki Baibuli etarikugira ngu tureeberere abazaire baitu abakaikwire omu muringo gurikushushana?
8 Buzima, abaana b’ogwo orikwetenga obuhwezi abari omu mazima, nibo baine obujunaanizibwa bw’okumureeberera. Paulo akaba naagamba aha banyabuzaare abari omu mazima, kwonka n’abazaire abatari mu mazima nabo baine kureebererwa. Oku abaana barikuhwera abazaire baabo tikurikushushana. Embeera z’amaka tizirikushushana, n’ahabw’ekyo buri ka eine kucwamu oku eraahe obuhwezi. Amagara g’abantu, ebi barikwetenga, n’emitwarize yaabo nabyo tibirikushushana. Abakaikwire abamwe baine abaana baingi kandi abandi baine omwe wenka. Abamwe nibatunga obuhwezi kuruga omu gavumenti, kandi abandi tibarikubutunga. N’abo abarikwetenga obuhwezi ebi barikukunda tibirikushushana. Nikiba kitahikire kucwera omuntu orubanja ahabw’omuringo ogu arikureebereramu abanyabuzaare be abakaikwire. Kandi Yehova naaha omugisha kyona eki turikucwamu turikwihirira aha Byahandiikirwe atuhwera kukihikiiriza kandi eki atwire naakikora kuruga omu bunaku bwa Musa.—Kub. 11:23.
9-11. (a) Abakaikwire hamwe n’abaana baabo nibabaasa kuba bari mu mbeera ki egumire? (Reeba ekishushani aha kutandika.) (b) Ahabw’enki abaana abaine abazaire abakaikwire batashemereire kurahukiiriza kucwamu kuruga omu buheereza obw’obutwire? Shoboorora.
9 Abazaire baaba nibatuura hare n’abaana baabo, nikigumira abaana kuha abazaire obuhwezi obu barikwetenga. Nikibaasa kwetengyesa omwana kutaayaayira omuzaire we ahonaaho nka yaagwa ahansi, yaaba ahendekire eigufa, nari yaaba aine oburemeezi obundi obw’amaani. Bwanyima y’ekyo, nikibaasa kwetengyesa ngu agume nabo kumara obwire bugufu nari buraingwa.a
10 Abari omu buheereza obw’obutwire abarikutuura hare n’abazaire baabo nikibaasa kubagumira kucwamu aha bikwatiraine n’okureeberera abazaire baabo. Abo abarikuheereza nk’ababeseeri, abamiisani, n’abareeberezi abarikutaayaayira ebibiina, nibatwara obuheereza bwabo nk’obw’omuhendo ahakuba niburuga ahari Yehova. Kwonka abazaire baabo ku barikurwara, eki barikubanza kuteekateeka n’eki: ‘Twine kuruga omu buheereza bwaitu tukagaruka omuka tukaza kureeberera abazaire baitu.’ Kwonka oshemereire kubanza kwetegyereza eki abazaire barikwenda. Tihaine n’omwe oshemereire kurahukiiriza kucwamu kutsigaho obuheereza bwe, ahakuba obumwe nikiba kitarikwetengyesa. Noobaasa kushanga endwara ei omuzaire waawe aine etari y’amaani oshangye ngu ekibiina nikibaasa kumuhwera.—Enf. 21:5.
11 Nk’eky’okureeberaho, omushaija n’omukazi we abakaikwire bakaba baine batabani baabo babiri abaabaire nibaheereza hare n’owaabo. Omwe akaba ari omumiisani omuri South America, kandi ondiijo akaba naaheereza aha ofiisi enkuru omuri Brooklyn, New York. Abazaire baabo bakaba nibeetenga obuhwezi. Batabani baabo hamwe n’abakazi baabo, bakabataayaayira kureeba omuringo ogu baabaire nibabaasa kubahweramu. Omu bwire obwo, ogwo owaabaire ari omu South America hamwe n’omukazi we bakaba bariyo nibateekateeka kutsigaho obuheereza bwabo kubaasa kugaruka omuka kuza kureeberera abazaire baabo. Bwanyima, omuhikaanisa w’akakiiko k’abareeberezi omu kibiina eki abazaire be baabaire barimu akabateerera esimu. Akabamanyisa ngu abareeberezi bagaaniire aha nshonga egyo kandi ngu nibenda abamiisani abo bagume omu buheereza bwabo nk’oku kirikubaasika. Abareeberezi bakaba nibasiima obuheereza bw’abamiisani abo kandi bakaba bamaririire kukora kyona ekirikubaasika kuhwera abazaire baabo. Ab’omuka boona bakasiima abareeberezi abo ahabw’okufayo kwabo.
12. Abakristaayo baaba nibacwamu kuha abazaire baabo abakaikwire obuhwezi bashemereire kuguma nibaijuka ki?
12 Kyona eki eka eraacwemu aha bikwatiraine n’okureeberera abazaire baabo abakaikwire, bashemereire kuhamya ngu nikireetera eiziina rya Ruhanga kuhimbisibwa. Titurikwenda kuba nk’abeebembezi b’amadiini ab’omu bunaku bwa Yesu. (Mat. 15:3-6) Ebi turikucwamu bishemereire kuba nibihaisa Ruhanga ekitiinisa hamwe n’ekibiina.—2 Kor. 6:3.
OBUJUNAANIZIBWA BW’EKIBIINA
13, 14. Kurugiirira aha Byahandiikirwe ahabw’enki turikubaasa kuhamya ngu ebibiina biine kureeberera abakaikwire ababirimu?
13 Tikugira ngu ebibiina byona nibibaasa kuhwera abari omu buheereza obw’obutwire nk’oku twareeba. Kwonka, ekyabaireho omu kyasha ky’okubanza nikyoreka ngu ebibiina bikaba biine ekihika ky’okureeberera ab’eishe-emwe n’abanyaanyazi-itwe abakaikwire. Baibuli neegira ngu omu kibiina kya Yerusaalemu “tihaine owaabaire aine eki akyenire.” Tikugira ngu boona bakaba baine byona ebi barikwetenga. Buzima, bamwe omuribo, bakaba baine ebintu bikye, kwonka bakaba bababaganisiza “nk’okwetenga kwa buri muntu oku kwabaire kuri.” (Byak. 4:34, 35) Bwanyima, hakabaho oburemeezi bw’amaani omu kibiina ekyo. Bamwe aha ‘bafaakazi baabo bakaba bahugirweho omu kugaburirwa kw’obutoosha.’ Entumwa bakacwamu ngu hatooranwe ab’eishe-emwe abaine ebirikwetengyesa kandi nabo baakora entebeekanisa kuhamya ngu abafaakazi baaheebwa eby’okurya. (Byak. 6:1-5) N’amazima entebeekanisa egi ey’okugabura eby’okurya ekaba etairweho ahabw’abo abaahindukire Abakristaayo aha Pentekoote 33 Yesu aherize kuzaarwa, abaabaire bagumire omuri Yerusaalemu kubaasa kugumibwa omu by’omwoyo. N’obu kiraabe kiri kityo, eki entumwa baakozire nikyoreka ngu ekibiina nikibaasa kuhwera abakirimu abarikwetenga obuhwezi.
14 Paulo akashoboororera Timoseo obu kirikuba kihikire ekibiina kuhwera abafaakazi Abakristaayo kirikubaha eby’omubiri ebirikwetengyesa. (1 Tim. 5:3-16) Omwe aha bahandiiki ba Baibuli orikwetwa Yakobo nawe akagamba aha bujunaanizibwa bw’ekibiina obw’okureeberera efuuzi, efaakazi n’abandi abarikuba baine obusaasi. (Yak. 1:27; 2:15-17) N’entumwa Yohaana akagira ati: “Omuntu weena otungire ebintu by’ensi egi, ku yaakureeba mugyenzi we abikyenire, yamwehuzya, okukunda kwa Ruhanga kukaaguma kuta omuriwe?” (1 Yoh. 3:17) Obu buri Mukristaayo omu kibiina aine obujunaanizibwa aha barikwetenga obuhwezi, nikiba kihikire kugira ngu ekibiina nakyo kiine obujunaanizibwa nk’obwo.
Haabaho butandu, ekibiina nikibaasa kuhwera kita? (Reeba akacweka 15, 16)
15. Ni nshonga ki ezirikutwarirwa omu kureeberera ab’eishe-emwe n’abanyaanyazi-itwe abakaikwire?
15 Omu mahanga agamwe, ebitongore bya gavumenti nibiha abakaikwire obusiimo ahabw’okuhuumura aha mirimo, obuhwezi bw’esente n’ebindi. (Rom. 13:6) Kwonka ahandi ebitongore nk’ebyo tibiriyo. N’ahabw’ekyo, obuhwezi obu ekibiina n’abanyabuzaare baine kuha ab’eishe-emwe na banyaanyazi-itwe abakaikwire, nibutaana kurugiirira aha mbeera eziriho. Abaana baaba nibatuura hare n’abazaire baabo, nibabaasa kuha abazaire baabo abakaikwire obuhwezi bukye. Nikiba kiri kirungi abaana kuguma nibagaaniira n’abareeberezi ab’ekibiina eki abazaire baabo barimu, kuhamya ngu nibamanya embeera eziri omu ka yaabo. Nk’eky’okureeberaho, abareeberezi nibabaasa kuhwera abazaire nk’abo kumanya obuhwezi obu gavumenti erikuha abakaikwire. Abareeberezi nibabaasa kushanga ngu hariho ebintu ebimwe ebi abaana b’ab’eishe-emwe abakaikwire baine kumanya nk’amabaruha agarimu enshonga nkuru agu batakashomaga nari emibazi ei batarikumira. Abaana n’abareeberezi baakwatanisa bakagaaniira batarikusherekana, nibabaasa kumanya eky’okukora. Haaba hariho omuntu orikumanyisa abaana abarikutuura hare embeera eri omu ka y’abazaire baabo, nikituubya aha buremeezi oburikubaasa kubaho kandi kihwera n’abaana abo kuterarikirira.
16. Abakristaayo abamwe nibahwera bata abakaikwire omu kibiina?
16 Ahabw’okugira ngu nibakunda abakaikwire, abamwe bahaireyo obwire bwabo n’amaani gaabo kuhwera omu muringo gwona. Nibooreka ngu nibafayo aha bari omu kibiina. Abamwe abarikuza kuhwera abakaikwire nibahikiiriza obujunaanizibwa barikwihaihana omu mirimo. N’obu abakaikwire baraabe nibakimanya ngu embeera zaabo tizirikubabaasisa kuza omu buheereza obw’obutwire, nibakunda kuhwera abaana baabo kuguma omu buheereza bwabo nk’oku kirikubaasika. Ka nibaba baine omutima murungi! Kwonka, abakaikwire n’obu baakuba nibatunga obuhwezi kuruga ahandi, abaana baabo nibaba baine obujunaanizibwa bw’okubahwera.
HA ABAKAIKWIRE EKITIINISA ORIKUKORESA EBIGAMBO EBIRIKWOMBEKA
17, 18. Emicwe mirungi neehwera eta aha bikwatiraine n’okureeberera abakaikwire?
17 Abakaikwire n’abo abarikubareeberera, nibabaasa kworobya embeera egumire baaguma baine emiteekateekyere mirungi. Obumwe, abakaikwire nibabaasa kureetera omuntu kuhwamu amaani nari kugira amaganya. N’ahabw’ekyo, nikyetengyesa okuteeraho n’amaani kubaasa kuguma noogaaniira ebirikwombeka waaba ori n’abakaikwire. Abakaikwire abo abagumire bari abeesigwa kumara obwire buraingwa tushemereire kubasiima. Yehova tarikubaasa kwebwa obuheereza bwabo obw’obwesigwa, kandi naitwe titurikubaasa kwebwa.—Shoma Malaki 3:16; Abaheburaayo 6:10.
18 Kandi, emirimo erikukorwa buri izooba kubaasa kureeberera abakaikwire neebaasa kworoba, abakaikwire n’abarikubareeberera baatwaza gye. (Mub. 3:1, 4) N’abakaikwire baine kuteeraho kutagira omutegyekyerezo. Baine kukimanya ngu abarikubareeberera nibabaasa kuguma nibabataayaayira emirundi mingi baaba nibabatwariza gye. Abarikureeberera abakaikwire nibakira kugamba ebigambo ebi: “Nkaza kureeberera munywani wangye okaikwire, kwonka ku naagiire kurugayo nkaba ngarukiremu amaani.”—Enf. 15:13; 17:22.
19. Niki ekirikubaasa kuhwera abato n’abakuru kuguma bahami baaba baine oburemeezi?
19 Twine ekihika ky’okureeba okubonabona n’ebyo ebirikureetwaho okutahikiirira birikuhwaho. Kwonka ekyo kitakabaireho, abaheereza ba Ruhanga nibata omutima ah’amatsiko agarikukwata aha biro by’omumaisho. Okwikiririza omu biraganiso bya Ruhanga nikituhwera kuguma tuhami omu bwire bw’oburemeezi. Ahabw’okugira ngu twine okwikiriza, “Titurikuhwa matsiko. N’obu omuntu waitu w’aharuguru ahwaho, kwonka omuntu waitu ow’omunda ahindurwa musya obutoosha.” (2 Kor. 4:16-18; Heb. 6:18, 19) Niki ekindi ekirikubaasa kuhwera abo abarikureeberera abakaikwire? Nitwija kureeba obuhabuzi obumwe omu kicweka ekirikukurataho.
a Omu kicweka ekirikukurataho nituza kureeba ebi abakaikwire hamwe n’abaana baabo barikubaasa kucwamu kukora.