EKICWEKA EKY’OKWEGA 7
Gasirwa omu Bwijwire omu Kushoma Baibuli
“Oshoma ota?”—LUK. 10:26.
EKYESHONGORO 97 Ekigambo kya Ruhanga Nikibaisaho Amagara
EBIRAAGAMBWEHOa
1. Niki ekirikworeka ngu Ebyahandiikirwe bikaba biri bikuru ahari Yesu?
TEERA akashushani orikuhurikiza Yesu arikwegyesa. Akaba naakira kujuriza Ebyahandiikirwe Ebirikwera ebi yaabaire akwatsire omu mutwe. Nangwa, n’ebi Yesu yaagambire bwanyima y’okubatizibwa n’ebi yaahererukire kugamba atakafiire, akaba naajuriza omu Byahandiikirwe.b (Bir. 8:3; Zab. 31:5; Luk. 4:4; 23:46) Kandi omu myaka eshatu n’ekicweka ei yaamazire bwanyima y’okubatizibwa, akaba naakira kushomera abantu Ebyahandiikirwe, abijuriza kandi abishoboorora.—Mat. 5:17, 18, 21, 22, 27, 28; Luk. 4:16-20.
Butoosha, Yesu akaba ayoreka ngu naakunda Ebyahandiikirwe kandi arikubigyenderaho omu bi yaabaire naakora (Reeba akacweka 2)
2. Omu kunyeeta kwa Yesu, niki ekyamuhweraire kumanya gye Ebyahandiikirwe? (Reeba ekishushani ekiri aha kipampagare.)
2 Yesu atakatandikire obuheereza bwe, akashoma Ekigambo kya Ruhanga kandi yaakihurira emirundi mingi. Akaba ahurira Mariamu na Yosefu barikujuriza Ebyahandiikirwe omu kugaaniira kwabo bari omuka. c (Bir. 6:6, 7) Eki nikituhamiza ngu Yesu akaba naaza omu sinagogi buri Sabato n’ab’eka ye. (Luk. 4:16) Omu bwire obwo, aine kuba yaahurikiize gye barikushoma Ebyahandiikirwe. Bwanyima, Yesu akeega kweshomera Ebyahandiikirwe Ebirikwera. N’ekyarugiremu, akamanya gye Ebyahandiikirwe, yaabikunda kandi yaikiriza kubigyenderaho. Nk’eky’okureeberaho, ijuka ekyabaireho omu hekalu obu Yesu yaabaire aine emyaka 12. Abeegyesa abaabaire nibamanya gye Ebiragiro bya Musa ‘bakatangaarira obwengye bwa [Yesu] n’ebi yaabaire naabagarukamu.’—Luk. 2:46, 47, 52.
3. Nituza kwega ki omu kicweka eki?
3 Naitwe nitubaasa kumanya Ekigambo kya Ruhanga kandi tukikunde twakishoma buri izooba. Mbwenu shi, nitubaasa kugasirwa tuta omu bwijwire omu kushoma Baibuli? Ekyo nitubaasa kukikora turikwegyera aha bi Yesu yaagambiire abaabaire nibamanya gye Ebiragiro, otwariiremu Abahandiiki, Abafarisaayo, n’Abasadukaayo. Abeebembezi b’ediini abo bakaba nibakira kushoma Ebyahandiikirwe, kwonka batarikubigasirwamu. Yesu akagamba ebintu bishatu ebi baabaire nibabaasa kukora kugasirwa omu Byahandiikirwe. Omu kicweka eki nituza kureeba oku ebi yaabagambiire birikubaasa kutuhwera (1) kwetegyereza ebi turikushoma, (2) eby’omuhendo eby’omwoyo, (3) n’okwikiriza Ekigambo kya Ruhanga kutubumba.
SHOMA ORIKUTEERAHO KWETEGYEREZA
4. Ebiri omuri Luka 10:25-29 nitubyegyeraho ki aha bikwatiraine n’okushoma Ekigambo kya Ruhanga?
4 Nitwenda kwetegyereza amakuru g’ebi turikushoma omu Kigambo kya Ruhanga. Twaba tutakikozire, tituraagasirwe omu bwijwire. Nk’eky’okureeberaho, teekateeka aha kigaaniiro eki Yesu yaagizire “n’omwegyesa w’Ebiragiro.” (Shoma Luka 10:25-29.) Omushaija ogwo ku yaamubuurize eki aine kukora kuhungura amagara agatahwaho, Yesu akamuhwera kutunga eky’okugarukamu omu Kigambo kya Ruhanga arikumubuuza ati: “N’enki ekihandiikirwe omu Biragiro? Oshoma ota?” Omushaija ogwo akabaasa kugarukamu ekihikire arikujuriza ebyahandiikirwe ebirikugamba aha kukunda Ruhanga, n’omutaahi. (Lev. 19:18; Bir. 6:5) Kwonka yetegyereze ekindi eki yaabuurize: “Mutaahi wangye n’oha?” Omushaija ogwo akooreka ngu tarikwetegyereza amakuru g’ebi yaabaire naashoma. N’ahabw’ekyo, akaba atarikumanya oku arikubaasa kugyendera aha byahandiikirwe ebyo.
Nitubaasa kwega akakoryo k’okushoma turikwetegyereza
5. Okushaba n’okushoma orikwetwara nibibaasa kukuhwera bita?
5 Nitubaasa kwongyera kwetegyereza Ekigambo kya Ruhanga twayega emiringo mirungi y’okukishoma. Yetegyereze ebirikubaasa kukuhwera kukora ekyo. Shaba otakatandikire kushoma. Nitwenda obuhwezi bwa Yehova kubaasa kwetegyereza Ebyahandiikirwe, n’ahabw’ekyo mushabe kukuha omwoyo gwe gurikwera kukubaasisa kuta omutima aha bi orikushoma. Shoma orikwetwara. Ekyo nikiza kukuhwera kubyetegyereza. Noobaasa kugasirwa waashoma omu iraka eririkuhurirwa nari okakuratira omu Baibuli yaawe orikuhurikiza Baibuli ekwatsirwe omu maraka yaaba eriho omu rurimi rwawe. Ekyo nikikuhwera kutahuga, kuguma noijuka ebi orikushoma omu Kigambo kya Ruhanga n’okukuhika aha mutima. (Yos. 1:8) Waaheza kushoma, garuka oshabe Yehova orikumusiima ahabw’okukuha Ekigambo kye, kandi omushabe kukuhwera kugyendera aha bi waashoma.
Ahabw’enki okugira ebi waahandiika omu bugufu kirikukuhwera kwetegyereza ebi orikushoma n’okubiijuka? (Reeba akacweka 6)
6. Ahabw’enki okwebuuza ebibuuzo, n’okugira ebi waahandiika omu bugufu kirikuhwera waaba nooshoma Baibuli? (Reeba n’ekishushani.)
6 Yetegyereze ebindi ebirikubaasa kukuhwera kwongyera kwetegyereza Baibuli. Yebuuze ebibuuzo aha bi orikushoma. Waaba nooshoma, yebuuze oti: ‘Ni baahi abarikugambwaho? N’oha orikugamba? Naagamba na baahi, kandi ahabw’enki? Biriyo nibibaho nkahi, kandi ryari?’ Ebibuuzo nk’ebyo nibikuhwera kuteekateeka n’okwetegyereza amakuru g’ebi orikushoma. Ekindi, handiika enshonga enkuru omu bugufu waaba nooshoma. Waahandiika ebi waashoma, nikikuhwera kubiteekateekaho, kwongyera kubyetegyereza gye n’okubiijuka. Noobaasa kuhandiika ebibuuzo, ebi otungire omu kucondooza, enshonga enkuru, oku orikubaasa kugyendera aha bi waashoma, nari kuhandiika oku orikwehurira aha bi waashoma. Okugira ebi waahandiika nikibaasa kukuhwera kureeba Ekigambo kya Ruhanga nk’obutumwa obu akuhandiikiire.
7. Ni mutwarize ki ogu twine kugira twaba nitushoma Baibuli, kandi ahabw’enki? (Matayo 24:15)
7 Yesu akooreka ngu twine kukoresa okwetegyereza kubaasa kumanya gye ebiri omu Kigambo kya Ruhanga. (Shoma Matayo 24:15.) Ekyo nitubaasa kukikora tuta? Twine kuteekateeka n’obwegyendesereza aha ku enshonga emwe eine akakwate n’endiijo n’oku erikutaana aha ndiijo, n’okumanya ekirikuba kitagambirweho butunu. Kandi Yesu akooreka ngu twine kukoresa okwetegyereza kumanya oku obunabi bwa Baibuli burikuhikiirira. Tushemereire kugira omutwarize ogwo, kubaasa kugasirwa omu bwijwire omuri byona ebi turikushoma omu Baibuli.
8. Niki ekirikubaasa kutuhwera kwetegyereza ebi turikushoma?
8 Yehova naahwera abaheereza be kugira okwetegyereza. N’ahabw’ekyo mushabe, kandi omweshengyereze kukuhwera kugira omutwarize ogwo. (Enf. 2:6) Noobaasa kukorera ota aha kushaba kwawe? Shwijuma gye ebi orikushoma, kandi yetegyereze oku biine akakwate n’ebindi ebi orikumanya. Ekiraakuhwere kukora ekyo, n’okusherura omu birikuhwera omu kucondooza aha Baibuli, nk’Akatabo k’Okucondooza ak’Abajurizi ba Yehova. Ebikoreso nk’ebi nibikuhwera kwetegyereza amakuru g’ebi orikushoma, n’oku orikubaasa kubigyenderaho. (Heb. 5:14) Waashoma orikuteeraho kwetegyereza, noija kutunguuka omu kumanya Ebyahandiikirwe.
SHOMA OINE EKIGYENDERERWA KY’OKUTUNGA EBY’OMUHENDO EBY’OMWOYO
9. Ni mazima ki makuru g’omu Byahandiikirwe ogu Abasadukaayo baabaire nibeehuzya?
9 Abasadukaayo bakaba nibeetegyereza gye ebitabo bitaano eby’okubanza eby’Ebyahandiikirwe eby’Oruheburaayo, kwonka bakaba nibeehuzya amazima amakuru ag’omu bitabo ebyo. Nk’eky’okureeberaho, yetegyereze oku Yesu yaagarukiremu Abasadukaayo obu baamubuuza aha bikwatiraine n’okuzooka. Akababuuza ati: “Timukashomaga omu kitabo kya Musa, Ruhanga oku yaamugambiire ari aha rushaka ati: Nyowe ndi Ruhanga wa Abrahamu, Ruhanga wa Isaaka, kandi Ruhanga wa Yakobo?” (Mak. 12:18, 26) N’obu Abasadukaayo baraabe baabaire baashomire emishororongo egyo emirundi mingi, eki Yesu yaababuurize kikabahwera kwetegyereza amazima makuru agu baabaire nibeehuzya, agarikukwata aha kuzooka.—Mak. 12:27; Luk. 20:38.d
10. Twine kuta omutima ahari ki twaba nitushoma Baibuli?
10 Eki nitubaasa kukyegyeraho ki? Twaba nitushoma, ni kikuru kuta omutima aha bi turikwega omu mushororongo nari ebiri omu kicweka eki turikushoma. Titurikwenda kwega amazima agarikutandikirwaho gonka, kureka nitwenda n’okwetegyereza amazima g’omuhendo n‘emisingye ebitarikwetegyerezibwa butunu.
11. Okuhikaana na 2 Timoseo 3:16, 17, noobaasa kutunga ota eby’omuhendo eby’omwoyo waaba nooshoma Baibuli?
11 Noobaasa kutunga ota eby’omuhendo eby’omwoyo waaba nooshoma Baibuli? Yetegyereze eki 2 Timoseo 3:16, 17 harikugamba. (Kishome.) Nihagira ngu “Ebyahandiikirwe byona . . . biine omugasho” (1) gw’okwegyesa omuntu, (2) okumuhana, (3) okumuhabura, (4) n’okumutendeka omu by’okuhikiirira. Noobaasa kugasirwa omu miringo ena egyo n’omu bitabo bya Baibuli ebindi ebi otarikukira kushoma. N’ahabw’ekyo shwijuma ebi orikushoma kureeba eki birikukwegyesa ahari Yehova, ekigyendererwa kye nari emisingye ye. Teekateeka oku birikubaasa kukuhana. Eki noobaasa kukikora orikwetegyereza oku emishororongo egyo erikukuhwera kumanya ebigyendererwa nari emicwe mibi ei oine kwetantara kugira ngu obaase kuguma ori omwesigwa ahari Yehova. Reeba oku orikubaasa kubikoresa kuhabura omuntu oine emiteekateekyere etahikire waaba ori omu kubuurira. Kandi yetegyereze oku ebi waashoma birikubaasa kukutendeka kugira emiteekateekyere nk’eya Yehova. Waaguma noijuka emigasho ena egyo, noija kutunga eby’omuhendo eby’omwoyo ebiraakuhwere kugasirwa omu bwijwire omu kushoma Baibuli.
IKIRIZA EBI ORIKUSHOMA KUKUBUMBA
12. Ahabw’enki Yesu yaabuurize Abafarisaayo ngu, “Beitu shi timukashomaga?”
12 Yesu akagaruka yaabuuza ati: “Beitu shi timukashomaga?” kworeka ngu Abafarisaayo bakaba baine emiteekateekyere egwire aha Byahandiikirwe. (Mat. 12:1-7)e Aha izooba eryo, Abafarisaayo bakaba nibagira ngu abeegi ba Yesu bakashiisha Sabato. Yesu akabagarukamu arikukoresa Ebyahandiikirwe bibiri, kandi yaajuriza omushororongo gw’omuri Hosea aharikworeka ngu Abafarisaayo bakaba batarikwetegyereza ekiragiro kya Sabato, kandi ngu bakaba bataine saasi. Ahabw’enki abashaija abo batarabumbirwe ebi baabaire nibashoma omu Kigambo kya Ruhanga? N’ahabw’okugira ngu bakaba nibareeba enshobe omu Kigambo kya Ruhanga, kandi baine amaryo. Emiteekateekyere yaabo mibi ekabaremesa kwetegyereza ebi baabaire nibashoma.—Mat. 23:23; Yoh. 5:39, 40.
13. Twine kugira miteekateekyere ki twaba nitushoma Baibuli, kandi ahabw’enki?
13 Ebigambo bya Yesu nitubyegyeraho okuguma nitushoma Baibuli n’emiteekateekyere mirungi. Okutashushana n’Abafarisaayo, twine kuba abacureezi kandi tukaikiriza kwegyesibwa. Twine ‘kwakiira n’obucureezi ekigambo ekirikubyarwa omuriitwe.’ (Yak. 1:21) Twaba turi abacureezi, nitwikiriza Ekigambo kya Ruhanga kuhindura emitima yaitu. Twayetantara okugira amaryo amashomo ga Baibuli agarikukwata aha saasi, embabazi na rukundo nigaija kuhindura emitwarize yaitu.
Nitubaasa kumanya tuta yaaba nitwikiriza Ekigambo kya Ruhanga kutubumba? (Reeba akacweka 14)f
14. Nitubaasa kumanya tuta yaaba nitwikiriza kubumbwa Ekigambo kya Ruhanga? (Reeba n’ebishushani.)
14 Oku turikutwariza abandi nikyoreka ngu nitwikiriza kubumbwa Ekigambo kya Ruhanga. Abafarisaayo tibaraikiriize Ekigambo kya Ruhanga kubahika aha mutima, n’ekyarugiremu ‘bakasingisiriiza abataine rubanja.’ (Mat. 12:7) Nikyo kimwe, emiteekateekyere ei twine aha bandi n’oku turikubatwariza nikworeka yaaba twikirize Ekigambo kya Ruhanga kutubumba. Nk’eky’okureeberaho, mbwenu shi nitukunda kugamba ebirungi ebi turikureeba omu bandi, nari niturahuka kugamba enshobe zaabo? Nitugirira abandi embabazi kandi tubasaasira, nari nitubacwera orubanja kandi tubiika enziika? Twayeshwijuma nitubaasa kureeba yaaba nitwikiriza ebi turikushoma kuhindura ebiteekateeko byaitu, enyehurira n’ebi turikukora.—1 Tim. 4:12, 15; Heb. 4:12.
OKUSHOMA EKIGAMBO KYA RUHANGA NIKIREETA OKUSHEMERERWA
15. Yesu akaba aine nyehurira ki aha Byahandiikirwe Ebirikwera?
15 Yesu akaba naakunda Ebyahandiikirwe Ebirikwera, kandi enyehurira ezi yaabaire ainiire Ekigambo kya Ruhanga zihandiikirwe omuri Zaaburi 40:8 aharikugira hati: ‘Ninshemerererwa okukora ebi orikukunda, ai Ruhanga wangye, ebiragiro byawe biri omu mutima gwangye.’ N’ekyarugiremu, akashemererwa, kandi yaaba omusinguzi arikuheereza Yehova. Naitwe nitubaasa kushemererwa twakunda kushoma Ekigambo kya Ruhanga.—Zab. 1:1-3.
16. Noobaasa kugasirwa ota omu bwijwire omu kushoma Ekigambo kya Ruhanga? (Reeba akabokusi “Ebigambo bya Yesu Nibibaasa Kukuhwera Kwetegyereza ebi Orikushoma.”)
16 Kuhikaana n’ebigambo bya Yesu n’eky’okureeberaho kye, ka tuteereho kuboneza omu bukoryo bwaitu bw’okushoma Baibuli. Nitubaasa kwongyera kwetegyereza ebi turikushoma twashaba, tukashoma turikwetwara, tukeebuuza ebibuuzo aha bi turikushoma, kandi tukagira ebi twahandiika omu bugufu. Nitubaasa kwetegyereza ebi turikushoma turikuhwerwa ebitabo byaitu. Nitubaasa kwega kukoresa gye Ebyahandiikirwe, nangwa n’emishororongo ei tutarikwetegyereza gye, turikusheruramu eby’omuhendo eby’omwoyo. Kandi nitwikiriza kubumbwa Ekigambo kya Ruhanga twagira emiteekateekyere mirungi omu kushoma. Twakora tutyo, nitwija kugasirwa omu bwijwire omu kushoma Baibuli, kandi twirire haihi na Yehova.—Zab. 119:17, 18; Yak. 4:8.
EKYESHONGORO 95 Ekyererezi Nikyeyongyera
a Twena abaheereza ba Yehova nituteeraho kushoma Ekigambo kye buri izooba. N’abantu abandi nibashoma Baibuli, kwonka buzima tibarikwetegyereza ebi barikushoma. Abantu b’omu bwire bwa Yesu bakaba bari batyo. Twashwijuma ebi Yesu yaagambiire abaabaire nibashoma Ekigambo kya Ruhanga, nitwega amashomo agaraatuhwere kugasirwa omu bwijwire omu kushoma Baibuli.
b Aha kubatizibwa kwa Yesu obu yaashukwaho omwoyo gurikwera, akabaasa kwijuka ebyabaireho obu yaabaire atakaizire omu nsi.—Mat. 3:16.
c Mariamu akaba naamanya gye Ebyahandiikirwe kandi akaba naabijuriza. (Luk. 1:46-55) Obundi, Yosefu na Mariamu bakaba batarikubaasa kwegurira Ebyahandiikirwe ebikoporoirwe. Baine kuba baabaire nibahurikiza gye Ekigambo kya Ruhanga kirikushomwa omu sinagogi kugira ngu babaase kuguma nibaijuka.
d Reeba ekicweka Yirira Haihi ‘Ruhanga ow’Abahuriire’ omu Watchtower eya Febwari 1, 2013.
e Shoma n’ebiri omuri Matayo 19:4-6, ahu Yesu yaabuurize Abafarisaayo ekibuuzo nikyo kimwe ati: “Beitu shi timukashomaga?” N’obu baraabe baabaire bashomire ebirikukwata aha kuhanga, bakeehuzya eki birikwegyesa aha miteekateekyere ya Ruhanga aha bushwere.
f ENSHOBOORORA Y’EKISHUSHANI: Omwe aha b’eishe-emwe orikuhwera aha by’amaraka na vidiyo yaakora enshobe nyingi ari omu ruteerane aha Kyombeko ky’Obukama. Kwonka bwanyima y’oruteerane ab’eishe-emwe bariyo nibamusiima ahabw’okuteeraho kwe omu mwanya gw’okuta omutima aha nshobe ze.