RAIBURARE Y'AHA INTANEETI eya Watchtower
Omunaara gw'Omurinzi
RAIBURARE Y'AHA INTANEETI
Runyankore
  • BAIBULI
  • EBITABO
  • ENTEERANE
  • fy eshu. 1 rup. 4-12
  • Hariho Ekirikubaasa Kureeta Okushemererwa omu Ka?

Vidiyo ei waatoorana teriho.

Haine ekyashoba omu kutaho vidiyo.

  • Hariho Ekirikubaasa Kureeta Okushemererwa omu Ka?
  • Ekirikureeta Okushemererwa omu Ka
  • Emitwe Emikye
  • Ebirikushushana
  • EKA NIKI?
  • AMAKA GARIMU OBUREMEEZI
  • EKIRIKUBAASA KUREETA OKUSHEMERERWA OMU KA
  • Shemererwa Amagara g’Eka
    Shemererwa Amagara g’Eka
Ekirikureeta Okushemererwa omu Ka
fy eshu. 1 rup. 4-12

Eshuura Y’okubanza

Hariho Ekirikubaasa Kureeta Okushemererwa omu Ka?

1. Ahabw’enki ni kikuru abantu kugira amaka agahamire?

EKA ni kimwe aha bintu ebyabandize kutandikwaho omu nsi, kandi neehwera kihango omu mituurire y’abantu. Okwiha iranaira, amaka agahamire garugirwemu abantu ab’omugasho. Eka n’entebeekanisa nungi ey’okukurizamu abaana kuba abantu bakuru b’omugasho.

2-5. (a) Gamba oburinzi obu omwana arikuhurira aine omu ka erimu okushemererwa. (b) Ni buremeezi ki oburi omu maka agamwe?

2 Eka erimu okushemererwa neereetera abagirimu kuhurira baine oburinzi. Teekateeka aha ka nungi nk’egi: Baaba nibarya kyakiro, abazaire abarikufayo nibashutama hamwe n’abaana baabo, reero bagaaniira aha byabaho eizooba eryo. Abaana n’okushemererwa nibagambira ishebo na nyinabo ebyabaho aha ishomero. Obwire nk’obwo obu barikumara bahuumwireho barikugaaniira hamwe nibubahwera kwetebeekanisiza eizooba erindi.

3 Omu ka erimu okushemererwa, omwana naaba naamanya ngu yaarwara, ishe na nyina nibaija kumufaho, obundi barikumuguma haihi ekiro kyona. Naaba naamanya ngu naabaasa kugambira ishe nari nyina oburemeezi obu we aine, bamuhe obuhabuzi kandi baamuhwere. Buzima omwana ogwo naaba naahurira aine oburinzi n’obu yaakuba naatunga oburemeezi atari muka.

4 Abaana ku barikukura, nibataaha omu bushwere, batyo bagira amaka agaabo. Enfumu y’Abajapaani neegira eti: “Omuntu nayetegyereza ku aine eibanja aha abazaire be yaazaara omwana owe.” Baine okusiima na rukundo mpango, abaana aba abarikuba hati baakuzire nibateeraho kureeta okushemererwa omu maka gaabo, kandi nibareeberera abazaire baabo abarikuba baakaikwire, abarikushemererwa kuba hamwe na baijukuru baabo.

5 Noobaasa kuba oriyo nooteekateeka oti: ‘Buzima ninkunda eka yangye, kwonka teri nk’egyo eyaagambwaho. Nyowe n’ou ndi nawe omu bushwere nituza aha mirimo yaitu omu bwire butari bumwe kandi titurikukira kuba kumwe. Twaza kugaaniira, nitugamba aha buremeezi bw’eby’entaasya.’ Ninga nooyebuuza oti: ‘Abaana bangye na baijukuru bangye nibatuura ahandi, kandi tindikukira kubareeba’? Buzima, amaka maingi tigarimu kushemererwa ahabw’enshonga ezi ab’omu maka ago batarikubaasa kwetantara. N’obu kiraabe kiri kityo, abamwe baine amaka agarimu okushemererwa. Kibaasikire kita? Hariho ekirikubaasa kureeta okushemererwa omu ka? Eego buzima. Kwonka tutakakigambireho, tushemereire kugarukamu ekibuuzo kikuru.

EKA NIKI?

6. Ni maka ga muringo ki agaraagambweho omu katabo aka?

6 Omu mahanga ga Buraaya, amaka amaingi nigaba garimu omushaija, omukazi n’abaana. Baishenkurubo na baanyinenkurubo nibatuura bonka baaba nibeebaasa. N’obu omushaija n’omukazi we baraabe nibaguma nibahurizana n’abanyabuzaare baabo, obujunaanizibwa bw’okubareeberera nibuba buri bukye. Okutwarira hamwe, egi niyo ka ei turikuza kugambaho omu katabo aka. Kwonka, hati hariho n’amaka ag’emiringo endiijo—eka erimu omuzaire omwe, eka erimu abaana abu omushaija nari omukazi we yaazaire batakashweraine, n’ago agu abazaire b’abaana batarikutuura kumwe ahabw’enshonga zitari zimwe.

7. Abantu omu maka agamwe nibatuura na baahi?

7 Abantu omu maka maingi nibatuura n’abanyabuzaare baabo. Omu maka aga, omushaija n’omukazi we nibareeberera abazaire baabo kandi n’abanyabuzaare baabo abandi baine obujunaanizibwa bw’okubareeberera. Nk’eky’okureeberaho, ab’omu maka nk’ago nibabaasa kuhwera omu kureeberera abaihwa nari abandi banyabuzaare n’okubaheera omu ishomero. Emisingye eraagambweho omu katabo aka neekwata n’aha maka nk’ago.

AMAKA GARIMU OBUREMEEZI

8, 9. Ni buremeezi ki oburi omu mahanga agamwe oburikworeka ngu amaka gariyo nigahinduka?

8 Omu bunaku obu amaka gariyo nigahinduka garikweyongyera kusiisikara. Nk’eky’okureeberaho, omuri India omukazi naabaasa kutuura n’abanyabuzaare ba iba kandi akore emirimo ye arikuragiirwa abanyabuzaare ba iba ogwo. Kwonka ebiro ebi, abakazi omuri India nibakora n’emirimo etari y’aha ka. Kwonka nabwe nibareebwa nk’abaine kuhikiiriza emirimo yaabo ey’omuka. Ekirikwebuuzibwa omu bicweka bingi n’eki: Omukazi oine omurimo ashemereire kukora birikwingana ki omu mirimo ey’omuka?

9 Omu bicweka bya Asia, ab’omu ka nooshanga nibafayo munonga aha banyabuzaare abu batarikutuura nabo. Kwonka ahabw’okutooreza emitwarize ey’ab’omu mahanga ga Buraaya ey’okwenda kwefaho bonka n’ahabw’oburemeezi omu by’entaasya, amaka nk’ago hati gariyo nigahwaho. N’ahabw’ekyo, baingi nibareeba okureeberera ab’omu ka yaabo abakaikwire nk’omugugu beitu butari bujunaanizibwa nari omugisha. Abazaire abamwe abakaikwire nibatwarizibwa kubi. Buzima, omu mahanga maingi abantu nibatwariza kubi abantu abakaikwire kandi tibarikubafaho.

10, 11. Ni buhame ki oburiho oburikworeka ngu amaka gariyo nigahinduka omu mahanga maingi?

10 Okugaitururwa nakwo kuriyo nikweyongyera kukanya. Omu myaka ya ira abantu bakaba bataaha omu bushwere kandi babugumamu okuhitsya baafa. Kwonka omu bunaku obu abantu nibataaha omu bushwere kumara obwire bukye reero bagaitururwa basherura abandi. Abamwe nibabaasa kugaitururwa emirundi mingi. Kandi eki kireetsireho okweyongyera kw’amaka maingi agarimu omuzaire omwe.

11 Abantu baingi tibakikuratira mitwarize y’amaka. Abamwe nibacwamu kutaaha omu bushwere kwonka bazaara abaana baingi. Kandi abandi nibacwamu kutuura kumwe bataine kigyendererwa ky’okugaitwa n’okureebererana. Amaka ag’omuringo nk’ogwo gari hoona omu nsi.

12. Abaana nibabonabona bata ahabw’empindahinduka ezirikuba omu maka?

12 Kandi shi abaana? Omu mahanga maingi, abaana baingi nibazaarwa abantu abatari mu bushwere, kandi abandi nibazaarwa abantu abatakahikire omu myaka y’okutaaha omu bushwere. Abaishiki baingi abakiri omu mushogoyo baine abaana baingi b’abashaija batari bamwe. Amakuru kuruga omu myanya mingi omu nsi nigooreka ngu abaana nyamwingi abari aha nguuto; baingi ahari abo nibahunga omu maka agarimu entongane nari agu abazaire b’abaana abo batakibaasa kureeberera.

13. Ni buremeezi ki oburikutuma amaka maingi gataabamu okushemererwa?

13 Buzima, amaka garimu oburemeezi. Oyihireho ebyagambwaho aha ruguru, obugomi omu baana, okubatwariza kubi, okurwana kw’abashweraine, obusinzi hamwe n’obundi buremeezi, nibireetera amaka maingi kutabamu okushemererwa. Abaana baingi nangwa n’abantu abakuru, nibashanga amaka gutaaba mwanya murungi gw’okutuuramu.

14. (a) Okurugiirira ahari bamwe, n’enki ebirikureetaho oburemeezi omu maka? (b) Omushaija orikumanywa gye owaabaire ariho omu kyasha ky’okubanza akashoboorora ata aha biri omu nsi omu bunaku obu, kandi okuhikiirizibwa kw’ebigambo ebyo kukwatsire kuta aha maka?

14 Ahabw’enki amaka garimu oburemeezi? Abamwe nibagira ngu n’ahabw’abakazi kutandika kukora emirimo ey’aheeru y’eka. Abandi nibagira ngu ekyo nikireetwa okusiisikara kw’emicwe y’abantu, hamwe n’ebindi. Haihi emyaka nk’enkumi ibiri enyima, omushaija orikumanywa gye akaranga ngu hakaba nihaija kubaho oburemeezi omu maka, obu yaagira ati: “Omu biro by’aha mperu, haryabaho ebiro by’akabi kaingi, ahakuba abantu baryaba abarikwekunda, abakunzi b’empiiha, abanyamaryo, abarikwemanya, abarikujumiirana, abarikugomera abazaire baabo, entasiima, abatarikwera, abatarikukunda baabo, abatarikwenda kugarukana n’abandi, abarikubeihererana, abatarikweyangisa, enshaarizi, abarikwanga ebirungi, abarikureebyana, engangaazi, abarikwekuza, abarikukunda kweshemeza bonka okukira Ruhanga.” (2 Timoseo 3:1-4) Mbwenu n’oha orikubaasa kubanganisa ngu ebigambo ebi tibirikuhikiirizibwa omu bunaku obu? Omu nsi erimu embeera nk’ezo, tikirikutangaaza kureeba ngu amaka garimu oburemeezi.

EKIRIKUBAASA KUREETA OKUSHEMERERWA OMU KA

15-17. Omu katabo aka, n’enki ekiraagambweho ekirikubaasa kureeta okushemererwa omu ka?

15 Baingi nibatunga obuhabuzi oburikukwata aha birikureeta okushemererwa omu ka kuruga haingi. Omuri Buraaya, hariyo ebitabo bingi na zaamagaziini ezirikuha obuhabuzi nk’obwo. Kwonka oburemeezi buri ngu abarikuha obuhabuzi aha by’amaka nibahakanisana, kandi oburikureebeka nk’oburikukora hati nyencakare nibubaasa kuba butakikora.

16 Mbwenu shi obwo, ni nkahi ei turikubaasa kwiha obuhabuzi oburikwesigwa oburikukwata aha ka? Mbwenu, okaasherura obuhabuzi omu kitabo ekyahandiikirwe emyaka nka 1,900 enyima? Nari nooteekateeka ngu ekitabo nk’ekyo kyahweire aha murembe? Amazima gari ngu ekirikubaasa kureeta okushemererwa omu ka kiri omu kitabo ekyo.

17 Ekitabo ekyo ni Baibuli. Okurugiirira aha buhame oburiho bwona, Ruhanga niwe yaakihandikiise. Omuri Baibuli, nitushangamu ebigambo ebi: “Ebyahandiikirwe byona, ebihandiikisiibwe omwoyo wa Ruhanga, biine omugasho gw’okwegyesa omuntu, n’okumuhana, n’okumuhabura, n’okumutendeka omu by’okuhikiirira.” (2 Timoseo 3:16) Omu katabo aka, nitwija kukuhiga kwetegyereza oku Baibuli erikubaasa kukuhwera ‘kutereeza enshonga’ waaba nooshoboorora oburemeezi obu waakuba oine omu ka yaawe.

18. Ahabw’enki n’eky’oburyo okwikiriza Baibuli nk’erikuhwera omu bushwere?

18 Ku oraabe otarikwikiriza ngu Baibuli neebaasa kuhwera amaka kubamu okushemererwa, teekateeka ahari eki: Ogwo owaahandiikiise Baibuli niwe Yaatandikireho entebeekanisa y’obushwere. (Okutandika 2:18-25) Baibuli neegira ngu eiziina rye ni Yehova. (Zaaburi 83:18) Niwe Muhangi kandi ‘Isheboona ou buri ka yoona eyetererwa.’ (Abaefeso 3:14, 15) Yehova atwire naayetegyereza emituurire y’amaka okwiha obu yaahanga abantu. Naamanya oburemeezi oburikubaasa kubaho kandi atuhaire obuhabuzi omu kubushoboorora. Okwiha iranaira, abo buzima abagyendeire aha misingye ya Baibuli omu maka gaabo batungire okushemererwa kwingi.

19-21. Ni by’okureeberaho ki ebiriho omu bwire obu ebirikworeka ngu Baibuli neebaasa kushoboorora oburemeezi omu bushwere?

19 Nk’eky’okureeberaho, omukazi omuri Indonesia akaba naateera zaara munonga. Okumara emyaka mingi, akaba atarikufa aha baana be bashatu kandi butoosha akaba atongana na iba. Bwanyima akatandika kwega Baibuli. Mporampora omukazi ogwo akaikiriza ebi yaayegire omu Baibuli. Ku yaagyendeire aha buhabuzi bwayo, akaba omukazi oine emitwarize mirungi. Okuteeraho kwe, kugyendera aha misingye ya Baibuli kukareeta okushemererwa omu ka ye yoona.

20 Omukazi omwe omuri Spania akagira ati: “Tukaba tuherize omwaka gumwe gwonka omu bushwere obu twatandika kugira oburemeezi bw’amaani.” We na iba bakaba nibakunda ebintu bitarikushushana, kandi bakaba batakira kugaaniira, kureka okuteera empaka. N’obu baraabe baabaire baine omwana muto w’omwishiki, bakacwamu ngu bataane. Kwonka batakataanire, bakahigwa kusherura obuhabuzi omuri Baibuli. Bakashwijuma obuhabuzi obu Baibuli erikuha abashweraine kandi baatandika kubugyenderaho. Hatakahweireho obwire buraingwa, bakatandika kugaaniira hamwe, kandi baagira okushemererwa omu ka yaabo.

21 Baibuli neehwera n’abantu abakaikwire. Nk’eky’okureeberaho, teekateeka aha mushaija n’omukazi we ab’omuri Japaani. Omushaija akaba arahuka kuguubwa kubi kandi obumwe aba enshaarizi. Bahara baabo bakatandika kwega Baibuli n’obu abazaire baabo baabahiiganiise. Bwanyima ishebo nawe akabeegaitaho, kwonka omukazi we tarakikunzire. Kwonka, ku haahingwireho emyaka, omukazi yaareeba oku emisingye ya Baibuli yaahweraire eka yaabo. Abahara bakareeberera gye nyinabo ogwo, kandi na ishebo yaahindura aha mitwarize ye. Empindahinduka ezo zikahiga omukazi ogwo nawe kushwijuma Baibuli, kandi nawe yaamuhwera. Omukazi ogwo owaabaire akaikwire, emirundi mingi akaba agira ati: “Tugizire obushwere burungi.”

22, 23. Baibuli neehwera eta abantu b’omu mahanga goona okutunga okushemererwa omu maka gaabo?

22 Abo ni bamwe ahari baingi abeegire ekirikureeta okushemererwa omu ka. Baikiriize obuhabuzi bwa Baibuli kandi babugyenderaho. N’eky’amazima nabo nibatuura omu nsi erimu obushaarizi, emicwe mibi, n’oburemeezi omu by’entaasya. Kandi tibahikiriire, kwonka nibatunga okushemererwa omu kuteeraho kukora ebi Owaatandikireho entebeekanisa y’eka akunda. Nk’oku Baibuli erikugira, Yehova Ruhanga niwe ‘orikukwegyesa eby’okukugasira, akakwebembera omu muhanda ogu oshemereire kutoora.’—Isaaya 48:17.

23 N’obu haraabe hahingwireho emyaka nk’enkumi ibiri Baibuli eherize kuhandiikwa, obuhabuzi bwayo buzima nibukikora. Kandi ekahandiikirwa abantu boona. Baibuli ti kitabo ky’Abajungu. Yehova “akahanga amahanga goona ag’abantu, naabakomoora aha muntu omwe,” kandi naamanya oku abantu boona bahangirwe. (Ebyakozirwe 17:26) Emisingye ya Baibuli neehwera buri omwe. Naiwe ku oraagigyendereho, noija kumanya ekirikureeta okushemererwa omu ka.

NOOBAASA KUGARUKAMU EBIBUUZO EBI?

N’enki ekiriyo nikiba aha maka obunaku obu?—2 Timoseo 3:1-4.

N’oha owaatandikireho entebeekanisa y’eka?—Abaefeso 3:14, 15.

Ekirikureeta okushemererwa omu ka niki?—Isaaya 48:17.

[Ekishushani ekiri aha rupapura 4]

    Ebitabo Ebiri omu Runyankore (1996-2025)
    Shohora
    Taahamu
    • Runyankore
    • Yoherereza ondiijjo
    • Ebi Orikukunda
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ebiine Kukuratirwa
    • Okurinda Ebirikukukwataho
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Taahamu
    Yoherereza ondiijjo