“Wanthumbo Tenepo na Wakusaya Kupfunza”

1, 2. Kodi n’cakudabwisa ciponi comwe Pedru na Juwau adacita pafupi na msuwo wa templo?

IKHALI nthawe ya kumasikati. Thimu la Adjuda omwe akhafuna kunamata pabodzi na ateweri wa Jezu akhali piringu-piringu ku templo ya Yahova. Thangwe ikhadakwana ‘nthawe kuti akacite mipembo’ ya masikati.a (Mab. 2:46; 3:1) Pakati pa thimulo pakhana Pedru na Juwau, ndipo iwo akhayenda ku mbali ya msuwo wa templo omwe ukhacemeredwa Msuwo Wakudeka. Napo kuti pakati pa wanthuwo pakhana baludya, padabveka fala la munthu munango omwe adabadwa wakupunduka, munthuyo akhakuwa acikumbira thandizo.  —  Mab. 3:2; 4:22.

² Pomwe Pedru na Juwau adafenderera munthu nyakukumbira-kumbira ule, ninga mwa ntsiku zentse iye adakuwa kuti ndikukumbirambo kobiri. Apostolowo adaima, ndipo munthuyo adawafenderera acikumbuka kuti iwo angadamupasa kobiri. Pedru adamuuza kuti “ndiribe prata ne oro koma nin’kupasa bzomwe ndinabzo. Mu dzina la Jezu Kristu wa ku Nazareti, lamuka ufambe!” Ndokumbukirani momwe thimu la wanthu lire lidadabwira pomwe Pedru adaphata boko la munthuyo ndipo pa nthawe yakuyamba pa moyo wace wentse, akumuka aciyamba kufamba! (Mab. 3:6, 7) Kodi mukukwanisa kuwona momwe munthu ule adabvera pakuwona minyendo yace yapozedwa ndipo akuyamba kufamba? Kulewa cadidi iye adayamba kumoga-moga aciyenda uku na uku acitumbiza Mulungu mwakukuwa kwene-kwene!

3. Kodi ni mphaso iponi yakupambulika yomwe munthu omwe adapozedwa ule pabodzi na thimu la wanthu lire adatambira?

³ Mwakudabwa, wanthuwo adathamanga mpaka komwe kukhana Pedru na Juwau ku Khonde la Salomau. Imweyi ikhali mbuto yomwe Jezu akhakomedwa kuima acipfunzisa ndipo Pedru adawauza thandauzo la bzinthu bzomwe bzikhadacitikabzo. (Juw. 10:23) Iye adapasa thimu la wanthulo pabodzi na munthu adapozedwa ule mphaso yakuposa oro na prata. Mphaso imweyi ikhali yakufunika kwene-kwene kuposa kupozedwa. Mphasoyo ikhali kuwapasa mwayi wakuti akungule, alekereredwe pikado zawo, na kukhala ateweri wa “Ule omwe ambatsogolera wanthu ku moyo,” omwe adasankhulidwa na Yahova, Jezu Kristu.  —  Mab. 3:15.

4. (a) Kodi kupozedwa kwa munthu ule kudacitisa kuti atsogoleri wa Adjuda ayambe kucita ciyani? (b) Kodi ni mibvunzo miwiri iponi yomwe in’tawiridwa?

⁴ Idakhala ntsiku yakusaya kuyebweka! Munthu ule adapozedwa mwakuti tsapano akhafamba. Ndipo wanthu azinji adapozedwa mwauzimu mwakuti angadakwanisa kufamba mwakuthemera ninga momwe Mulungu ambafunira. (Akol. 1:9, 10) Cinthu cinango n‘cakuti bzinthu bzomwe bzidacitika ntsiku imweyire bzidacitisa kuti atsogoleri wa Adjuda ayambe kuletsa ateweri wa cadidi wa Kristu kukwanirisa lamulo lomwe adatambira na Jezu lakupalizira mafala yabwino ya Umambo. (Mab. 1:8) Kodi n’ciyani comwe tikupfunza na njira yomwe Pedru na Juwau, omwe akhali “wanthumbo tenepo na wakusaya kupfunza,” adaphatisa basa pomwe akhapalizira thimu likulu la wanthu?b (Mab. 4:13) Kodi tingatewezere tani momwe Pedru na Juwau pabodzi na anyakupfunza winango adacitira bzinthu pomwe akhatsutsidwa?

Tiribe Kumucitisa “Kufamba na Mphanvu Zathu” (Mabasa 3:11-26)

5. Kodi tikupfunza ciyani na momwe Pedru adalewalewera na thimu la wanthu?

⁵ Pedru na Juwau adaima patsogolo pa thimu la wanthu napo akhadziwa kuti winango omwe akhali pamwepo adakuwambo kuti Jezu aphedwe pa muti. (Mar. 15:8-15; Mab. 3:13-15) Ndokumbukirani kukhwimika komwe Pedru adalatiza pomwe adalewalewa mwakusaya mantha kuti munthu wakupunduka ule akhadapozedwa mu dzina la Jezu. Pedru alibe kuwabisira cadidi. Iye adawauza kuti iwo akhana mulandu wa kuphedwa kwa Jezu Kristu. Napo bzikhali tenepo, Pedru alibe kuwakoyera cakumtima wanthu wale thangwe iwo adacita bzimwebzi “mwakusaya kudziwa.” (Mab. 3:17) Iye adayezera kuwatokonya mitima mwa kulewalewa nawo ninga abale mwa kuwafotokozera mafala yabwino ya Umambo. Iwo angadakungula na kukhulupira Kristu, “nthawe za mtsangalazo” zingadabwera kucokera kwa Yahova. (Mab. 3:19) Ifepanombo tin’funika kukhala wakukhwimika pa kupalizira mafala ya Mulungu yakulewa bza kutongedwa kwa wanthu wakuipa. Pa nthawe ibodzi-bodziyo tin’funika lini kukhala waukali, ne kumbatonga winango. Koma, tin’funika kuwona wanthu omwe timbawapalizira kuti angadzakhale abale wathu, ndipo ninga Pedru, ifepano tin’funika kuwafotokozera mafala yabwino ya Umambo.

6. Kodi Pedru na Juwau adalatiza tani kubzicepesa?

⁶ Apostolo akhali wanthu wakubzicepesa. Iwo alibe kubvuma kuti wanthu awatumbize thangwe ra cakudabwisa comwe adacita cire. Pedru adauza thimu la wanthulo kuti: “Thangwe ranyi mukutinyang’anisa tenepa, ninga kuti tamucitisa kufamba na mphanvu zathu, ayai thangwe ra kubzipereka kwathu kwa Mulungu?” (Mab. 3:12) Pedru na apostolo winangowo akhadziwa kuti cakudabwisa ciri-centse comwe angadacita pa utumiki bwawo, cingadacitika thangwe ra mphanvu za Mulungu, sikuti na mphanvu zawo. Ndipopa pa bzentse bzomwe adacita iwo adapereka ulemerero kwa Yahova na Jezu.

7, 8. (a) Kodi ni mphaso iponi yomwe tingapereke kwa wanthu? (b) Kodi ‘kukonzedwa papsa kwa bzinthu bzentse’ kukukwanirisidwa tani ntsiku zino?

⁷ Ifepanombo tin’funika kukhala wakubzicepesa pa kuphata basa lakupalizira Umambo bwa Mulungu. N’cadidi kuti ntsiku zino mzimu wa Mulungu umbatipasa lini mphanvu ya kupoza wanthu mwakudabwisa. Napo bziri tenepo, tingathandize wanthu kuti akulise cikhulupiro cawo kuna Mulungu na Jezu, nakuti atambire mphaso yomwe Pedru adapereka yomwe ni mwayi wakulekereredwa pikado zawo na kulimbikisidwa na Yahova. Gole liri lentse, wanthu azinji ambatambira mwayi umweyu ndipo ambabatizidwa acikhala anyakupfunza wa Kristu.

⁸ N’cadidi kuti tikukhala mu nthawe yomwe Pedru adaicemera kuti nthawe yomwe “bzinthu bzentse bzin’dzakonzedwa papsa.” Pakukwanirisa mafala yomwe “Mulungu adaleweratu mwakuphatisa basa apolofeta wace wakucena wakale-kale,” Umambo bwa Mulungu budakhazikisidwa kudzulu mu 1914. (Mab. 3:21; Sal. 110:1-3; Dan. 4:16, 17) Pomwe padandopita nthawe yakucepa, Jezu adayamba kuthandiza anyakupfunza wace kubwezeresa kunamata kwacadidi. Thangwe ra bzimwebzi, wanthu azinji akubwera m’paraizo wauzimu ndipo akukhala nzika za Umambo bwa Mulungu. Iwo adacosa unthu bwawo bwakale bomwe bukhali bwakuipa ‘acibvala unthu bupsa bomwe budalengedwa mwakubverana na kufuna kwa Mulungu.’ (Aef. 4:22-24) Mwakundendemerana na kupozedwa kwa munthu wakupunduka ule basa limweri likucitika sikuti na mphanvu za wanthu koma na mzimu wa Mulungu. Ninga Pedru, tin’funika kuphatisa basa Fala la Mulungu mwakukhwimika na mwaluso pomwe tikupfunzisa winango. Bzinthu bzentse bzomwe tingacite pa kuthandiza wanthu kuti akhale anyakupfunza wa Jezu bzimbakwanisika na mphanvu za Mulungu, sikuti na mphanvu zathu.

“Ifepano Tingaleke Lini Kulewalewa” (Mabasa 4:1-22)

9-11. (a) Kodi n’ciyani comwe atsogoleri wa Adjuda adacita na bzomwe Pedru na Juwau adapfunzisa? (b) Kodi n’ciyani comwe apostolo akhadatsimikiza kucita?

⁹ Nkhani ya Pedru, na cakudabwisa comwe cidacitikira munthu wakupunduka ule bzidanyosa phiringu. Na bzimwebzi, nyakunyang’anira templo pa nkhani ya mkhomeko pabodzi na atsogoleri wa antsembe mwakamkulumize adayenda kuti akawone comwe cikhacitika. Bzikuwoneka kuti wanthu amwewa akhali Asaduki, ndipo akhali wanthu wakudala na wamphanvu ndipo iwo akhacita ciri-centse kuti akhale pa uxamwali na Aroma. Iwo akhabvuma lini malamulo yakusaya kucita kunembedwa yomwe Afarizeu akhaphatisa basa, ndipo akhambanyoza cipfunziso cakuti anyakufa an’dzalamusidwa.c Ndokumbukirani momwe iwo adakhalira wakukalipa pomwe adawona Pedru na Juwau ali mu templo ndipo akupfunzisa mwakukhwimika bza kulamusidwa kwa Jezu!

¹⁰ Asaduki akhadakalipa kwene-kwene, ndipopa adatenga Pedru na Juwau aciwaikha m’kawoko ndipo mangwana yace adawayendesa ku nyumba yakutongera mirandu ya Adjuda. Atsogoleri wakubzikuzawa akhawona kuti Pedru na Juwau akhali “wanthumbo tenepo na wakusaya kupfunza” ndipo akhalibe ugo bwa kupfunzisa mu templo. Iwo akhalibe kupfunza ku xikola iri-yentse yomwe ikhapfunzisa bza magereja. Koma, atongi wa nyumba yakutongera mirandu adadabwa pakuwona kuti iwo akhalewalewa mwakuphata mtima. Kodi n’ciyani cidathandiza Pedru na Juwau kulewalewa bwino? Thangwe libodzi ndakuti “iwo akhafamba pabodzi na Jezu.” (Mab. 4:13) Mwakusiyana na anembi, Jezu akhapfunzisa ninga mambo wacadidi.  —  Mat. 7:28, 29.

¹¹ Atongi wale adatonga kuti apostolowo asiye kupalizira. Pa nthawe imweyire nyumba yakutongera mirandu ikhagopedwa kwene-kwene. Pomwe pakhadapita sumana zing’ono-ng’ono nyumba yakutongera mirandu ibodzi-bodziyo ikhadatonga kuti Jezu ‘akhathemera kufa.’ (Mat. 26:59-66) Napo bzikhali tenepo, Pedru na Juwau alibe kugopa. Pa maso pa atongi omwe akhadadala, akhadapfunza kwene-kwene ndipo akhali wakubvekera, Pedru na Juwau, mwa ulemu adalewa kuti: “Tongani mwekha penu mpsakuthemera pamaso pa Mulungu kubvera imwepo, kuposa kubvera Mulunguyo. Tsono ifepano, tingaleke lini kulewalewa bzinthu bzomwe tidawona na kubva.”  —  Mab. 4:19, 20.

12. Kodi n’ciyani comwe cingatithandize kupitiriza kukhala wakukhwimika na kulewalewa mwakutsimikiza?

¹² Kodi imwepo ndimwembo wakukhwimika ninga apostolo? Kodi mumbabva tani mukakhala muna mwayi wa kupalizira wanthu omwe mbakudala, wakupfunza, na wanthu omwe mbakudziwika mu dera lanu? Tani penu adzinza wanu, anzanu wa ku xikola, na anzanu wa ku basa ambakutsutsani thangwe ra bzomwe mumbakhulupira? Kodi imwepo mumbacita mantha? Penu munti inde, dziwani kuti mungakwanise kukunda manthayo. Pomwe Jezu akhali pantsi pano, adapfunzisa apostolo wace momwe angakhotcererere bzomwe ambakhulupira mwakukhwimika na mwaulemu. (Mat. 10:11-18) Pomwe adalamusidwa, Jezu adauza ateweri wace kuti “ine nin’dzakhala namwe ntsiku zentse mpaka kuphampha kwa dzikoli.” (Mat. 28:20) Mwakutsogoleredwa na Jezu, “kapolo wakukhulupirika na wanzeru” ambatipfunzisa momwe tingakhotcererere bzomwe timbakhulupira. (Mat. 24:45-47; 1 Ped. 3:15) Iye ambatipfunzisa mwakuphatisa basa mitsonkhano ya gwere, ninga Moyo Wathu Wacikristau Utumiki, mabukhu yathu yomwe yambafotokoza nkhani za m’Bibliya, na nkhani za pa saite yathu ya jw.org pa msolo wakuti “Kutawira Mibvunzo ya m’Bibliya.” Kodi imwepo mukuphatisa basa bwino bzinthu bzimwebzi? Dziwani kuti tikaphatisa basa bzinthu bzimwebzi, tin’dzakhala wakukhwimika ndipo tin’dzalewalewa mwakutsimikiza. Ndipo ninga apostolo, tin’dzabvuma lini kuti cinthu ciri-centse cititazise kulewa bzinthu bzakudabwisa “bzomwe tidabva na kuwona.”

“Adapemba kwa Mulungu . . . Mwakukuwa” (Mabasa 4:23-31)

13, 14. N’ciyani comwe tin’funika kucita tikatsutsidwa ndipo thangwe ranyi?

¹³ Pomwe Pedru na Juwau adacosedwa m’kawoko, iwo adagumana na anyakupfunza anzawo. Wentse pabodzi, “adapemba kwa Mulungu . . . mwakukuwa” acikumbira kuti awathandize kukhala wakukhwimika nakuti akwanise kupitiriza kupalizira. (Mab. 4:24) Pedru akhadziwa kuti kukhali kupusa kuthemba mphanvu zawo pakufuna kukwanirisa bzomwe Mulungu akufuna. Pakhadandopita sumana zing’ono-ng’ono pomwe Pedru mwakubzithemba kwene-kwene adauza Jezu kuti: “Napo wentse acikuthawani inepano cipo ndicidzakuthawani!” Koma ninga momwe Jezu akhadalewera, Pedru, thangwe ra kugopa wanthu adalamba xamwali wace na mpfunzisi wace. Tsono Pedru adapfunza na kuphonya kwaceko.  —  Mat. 26:33, 34, 69-75.

¹⁴ Kuti mukwanise basa lanu ninga mboni ya Kristu imwepo mun’funika kucita bzizinji kuposa kundokhala wakutsimikiza. Anyakutsutsa akayezera kukuwofokesani ayai kukuletsani kupalizira, tewezerani ciratizo ca Pedru na Juwau. Pembani kwa Yahova kuti akupaseni mphanvu ndipo nyang’anani thandizo m’gwere. Uzani akulu pabodzi na Akristau winango wakukhwima mwauzimu bza mabvuto yomwe mukugumana nayo. Mipembo yomwe abale wanthu ambacita imbatipasa mphanvu kuti tikwanise kupirira.  —  Aef. 6:18; Tiy. 5:16.

15. Thangwe ranyi wale omwe akhadasiya kupalizira kwa kanthawe an’funika lini kukhala wakusunama?

¹⁵ Penu nthawe inango mudasiya kupalizira thangwe ra kutsutsidwa lekani kucita thupo. Kumbukirani kuti apostolo wa Jezu adasiya kupalizira kwa kanthawe pomwe Jezuyo adaphedwa, tsono pomwe padandopita nthawe pang’ono iwo adayamba pomwe kupalizira mwa nyongo. (Mat. 26:56; 28:10, 16-20) M’mbuto mwa kusunama thangwe ra bzinthu bzomwe mudaphonya, kodi imwepo mungapfunze na bzakuphonya bzanubzo kuti mulimbikisembo winango?

16, 17. Kodi tikupfunza ciyani na mpembo omwe ateweri wa Jezu adacita ku Jeruzalemu?

¹⁶ Kodi tikakhala tikutsutsidwa na maboma mpsinthu bziponi bzomwe tingapempherere? Onani kuti anyakupfunza wa Jezu alibe kukumbira kuti aleke kugumana na mabvuto. Iwo akhakumbukira bza mafala ya Jezu yakuti: “Penu adazunza inepano, iwo an’dzazunzambo imwepo.” (Juw. 15:20) M’mbuto mwace anyakupfunza wakukhulupirikawa adakumbira Yahova kuti ‘abve momwe iwo akhawagopswera.’ (Mab. 4:29) Bzikuwonekeratu kuti anyakupfunzawo akhandokhalira lini kukumbukira bza mabvuto yomwe akhagumana nayo, m’mbuto mwace akhadziwa kuti kuzunzidwa komwe kukhacitika kukhali kukwanirisika kwa polofesiya. Iwo akhadziwa kuti ninga momwe Jezu adawapfunzisira kupemba, kufuna kwa Mulungu kungadacitika pa dziko lentse, bziribe basa bzomwe atsogoleri wa maboma angadalewa.  —  Mat. 6:9, 10.

¹⁷ Anyakupfunzawo adapemba kwa Yahova kuti awathandize kucita bzomwe iye akufuna, iwo adati: “Bvumani kuti atumiki wanu apitirize kulewalewa mafala yanu mwakukhwimika.” Kodi Yahova adawatawira tani? Mwadzidzidzi “mbuto yomwe akhadatsonkhanayo idatekenyeka ndipo wentse adadzazidwa na mzimu wakucena, aciyamba kulewalewa mafala ya Mulungu mwakukhwimika.” (Mab. 4:29-31) Palibe comwe cingatazise Mulungu kucita bzomwe akufuna. (Zai. 55:11) Napo ticigumana na mabvuto makulu, napo anyakutsutsawo acikhala wamphanvu, tsono tikapemba kwa Yahova, tin’dzakhala na citsimikizo centse cakuti iye an’dzatipasa mphanvu kuti tipitirize kupalizira mwakusaya mantha.

An’dzatawira, ‘Sikuti kwa Wanthu, Koma kwa Mulungu’ (Mabasa 4:32–5:11)

18. Kodi n’ciyani comwe wanthu wa m’gwere la ku Jeruzalemu akhacita kuti athandizane?

¹⁸ Gwere lomwe likhadandokhazikisidwa tsapanopali ku Jeruzalemu lidakhala na wanthu wakukwana 5000.d Napo kuti anyakupfunzawo akhana bzikhalidwe bzakusiyana-siyana koma iwo akhana “makumbukidwe mabodzi na mtima m’bodzi.” (Mab. 4:32; 1 Ako. 1:10) Anyakupfunzawo akhacita bzizinji kuposa kundokumbira Yahova kuti awasimbe pa nyongo yawo. Iwo akhathandizana mwauzimu ndipo akhathandizanambo mwakuthupi. (1 Juw. 3:16-18) Mwa ciratizo, nyakupfunza Zuze, omwe apostolo akhambamucemera kuti Barnaba, iye adagulisa mbuto yace ndipo adapereka kobirizo na mtima wentse kuti athandizire omwe akhadabwera kucokera kutali. Bzimwebzi bzidawathandiza kukhala nthawe itali ku Jeruzalemu kuti apfunze bzizinji na kulimbisa cikhulupiro cawo.

19. Thangwe ranyi Yahova adapha Ananiya na Safira?

¹⁹ Banja la Ananiya na Safira lidagulisambo mbuto yawo kuti aperekembo kobiri. Iwo adalewa kuti akhadapereka kobiri zentse, tsono ‘adapambula kobiri zinango acibisa.’ (Mab. 5:2) Yahova adapha banjali, sikuti thangwe rakuti akhadapereka kobiri zing’ono-ng’ono, koma thangwe rakuti alibe kupereka na mtima wentse ndipo adanama. Iwo alibe ‘kunamiza wanthu koma adanamiza Mulungu.’ (Mab. 5:4) Ninga wanthu wacinyengo omwe Jezu adawalanga, Ananiya na Safira akhafuna kuti wanthu ambawatumbize sikuti kukondwesa Mulungu.  —  Mat. 6:1-3.

20. Kodi tikupfunza ciyani pa nkhani ya kupereka bzinthu kwa Yahova?

²⁰ Ntsiku zino, Mboni za Yahova zizinji zimbathandizira basa lakupalizira mwakucita bzakupereka. Iwo ambalatiza mzimu wakupereka ninga omwe akhanawo anyakupfunza wa m’magole yakuyambirira wa ku Jeruzalemu. Palibe omwe ambakakamizidwa kuphatisa basa nthawe yace ayai kupereka kobiri kuti athandizire basali. Kulewa cadidi, Yahova ambafuna kuti timutumikire mwakufuna kwathu sikuti mwakukakamizidwa. (2 Ako. 9:7) Tikapereka cinthu kwa Yahova iye ambanyang’anisisa lini kuwanda kwa bzinthubzo, koma penu tapereka na mtima wentse. (Mar. 12:41-44) Tikufuna lini kukhala ninga Ananiya na Safira mwa kutumikira Mulungu na cakulinga cakuti tibziwonesere ayai cakuti titumbizidwe. M’mbuto mwace, ninga Pedru, Juwau na Barnaba, tin’funika kutumikira Yahova thangwe ra kumufuna na kufunambo anzathu.  —  Mat. 22:37-40.