Kuphatisisa Bzomwe Bibliya Limbalewa pa Misinda ya Nkhawa—Mbali 3

Misinda ya Nkhawa ya Wakristau—Yakusaya Kunesa, Yakubzicepsa na Yakulemekezeka

Wale womwe wambabvesesa lini mkhalidwe caiwo wa anyakufa, wambakhulupira kuti mpsakufunika kucita misinda ya nkhawa ya dzawoneni, kuti wakondwese anyakufawo na kuleka kukalipisa wadzinza wa moyo. Anyakusaya kukhulupira wambawona kuti mpsakufunika kwene-kwene kuwonesa padeca mbiri na cuma ca nyakusaikayo na ca banja lace. (1 Juwau 2:16) Pambawoneka kawiri-kawiri mzimu wa mpikisano omwe si Wacikristau, womwe wazinji wambafuna kuposa misinda ya nkhawa ya wanthu winango. Cinango cakufunika kwene-kwene n’cakuti, napo mabanja yakusauka, yambabzikakamiza kugumana kobiri mwa njira iri-yense kuti yacite “msinda ukulu wa nkhawa” wakuteweza bzomwe wadzinza na wanthu wa m’midzimo wan’funa.

² Mwakusiyana nawo, wanthu wa Mulungu wambabveseseratu padeca kuti anyakufa walibe moyo, ndipo wambadziwa lini kuti wankulemekezedwa ayai kutumbizidwa na winango. Wakristau wacadidi wambacita lini msinda wa nkhawa wakubziwonesera kuti wadabwise winango. Kodi ticitewezera bzicito bzimwebzi, bzibvero bzathu bzingadasiyana na bza ku dziko? (Juwau 17:16) Kodi tingadawonesa lini kwa winango kuti ifepanombo timbawagopa anyakufa? Kudziwa kuti kugopa anyakufa n’cinthu cakutengedwa mwa mphanvu pa moyo wa wanthu wa m’mudzimo, kungathandize kukhala wakusamala na kulatiza nzeru pakucita msinda wa nkhawa wakusaya kunesa na wakubzicepsa. (Mimwani [Miyambo] 11:2) Kodi bzingacitidwe tani bzimwebzi?

³ Kobiri Zakudzonga pa Msinda wa Nkhawa: M’mbuto zinango, pomwe wakanati kupendesa nkhawa, wambatsonkhana wanthu kuti wakonkhe kobiri zakupendeserazo. Wambanemba, wacitumiza matsamba yakukumbira wanthu thandizo la kobiri. Wina wambacita makonzedwe ya kutsonkha kobiri yakuphatisidwa basa pa misinda ya nkhawa basi. Pa nkhawa caipopo, wambaikha mbale na makaxa kuti wanthu womwe wali pa nkhawapo wambathuse kobiri m’mwemo. Kodi bzimwebzi bzin’funika kuwonedwa tani? Wakristau wacadidi wangadakumbira lini thandizo la kobiri mwa njira zimwezi kuti wafambisire msinda wa nkhawa.

⁴ Banja Lacikristau lin’funika kuzindikira kuti iro lina udindo bukulu bwakusamalira bzense bzomwe bzidzongedwe pa msinda wa nkhawayo.a Penu banjalo liribe kobiri ndipo lin’kwanisa lini kulipirira msinda wa nkhawayo, tenepo wadzinza wa pafupi wan’funika kuthandiza.b (1 Timotio 5:3; Onani od tsamba 132, ndime 1) Bzikaneseratu, wanthu winango ayai gwere lingafune kuthandiza. (1 Juwau 3:17, 18) Tsono bzin’funika kusamala kwene-kwene. Pomwe wadzinza womwe si Wakristau wan’kumbiridwa kuti wathandize na kobiri pa nkhawayo, iwo wangayesembo kuti wana udindo bwakulewa momwe msinda un’funikira kucitidwa. Bzimwebzo bzingabwerese bvuto likulisa pakufuna kuyeza kuti msindayo ucitidwe mwakusaya kupitisa miyambo yapezi. Bzimwebzi bzinkuthandauza lini kuti Mkristau an’funika kulamba thandizo la kobiri lakucokera kwa wadzinza womwe walibe kukumbiridwa. Tsono penu iye an’kumbuka kuti kubvumako kungacitise kuti wadzinzawo wapitire pa macitidwe ya msindayo, pamwepo mwa nzeru Mkristauyo angasankhule kulamba thandizolo.—Mimwani 27:12.

⁵ Kudziwa kwathu mwakubveka bza mkhalidwe wa anyakufa, kun’funika kutilimbisa mtima kuti ticite msinda wa nkhawa mwakusaya kudzongedwa na bzicito bza ku dziko, bzakucitika kawiri-kawiri pakati pa wale womwe wambadziwa pan’gono bza Bibliya. (Wayefezo 4:17-19) Napo tin’funa lini kukhumudwisa winango mwa kunyanyiratu na kubzicepesa kwathuko, tin’dzalekerera lini kuti dziko litikakamize kutewezera wanthu womwe wali mu m’dima wa uzimu. (Waroma 12:2) Tikumbukire kuti napo Jezu akhali munthu mkululetu omwe adakhala kale pansi pano, iye adapendesedwa mu njira yakupusa na yakulemekezeka. (Juwau 19:40-42) Kwa wale womwe wana “makumbukudwe ya Kristu,” palibe cakuphonyeka kucitambo bzibodzi-bodzibzo. (1 Wakolinto 2:15, 16) Tenepo, kuti litcenkhe kukumbira bzakupereka ayai kukhala na mangawa, banja Lacikristau lingacite mwa nzeru msinda wa nkhawa wakupusa na wakubzicepsa mwakubverana na bzomwe banjalo lingakwanise kulipira.—Luka 14:28; Ndendemezani na 2 Wakolinto 8:12.

⁶ Kufokotoza Nkhani ya Nkhawa: Wanthu wambadziwisidwa mwakanfulumize bza kusaika kwa munthu; tenepo bzingafunike lini kudziwisa m’magwere bza kusaika na makonzedwe ya msinda wa nkhawa kucokera pa pulatifomu, kupambula gwere lomwe nyakusaikayo akhatsonkhana. Ndipo bzingafunikembo lini kutumiza matsamba m’magwere manango na cakulinga cibodzi-bodzico. Cadidimbo n’cakuti, bzingakhale lini bwino kusaya kucita mtsonkhano ayai kucinja nsiku ya mitsonkhano thangwe ra msinda wa nkhawa. Mwa kuikha patsogolo bzinthu bzauzimu, timbathandizidwa kukhala na makumbukidwe yacikati-kati ya infayo, ticipitiriza kuikha bzakufuna bza Umambo patsogolo pa moyo wathu.—Mateu 6:33, 34.

⁷ Akulu wa m’gwere wakabverana, pangacitidwe makonzedwe yakufokotoza nkhani ya m’Bibliya m’Nyumba ya Umambo, ayai penu banjalo lin’funa, nkhaniyo ingafokotozedwe ku mui kwa nyamuyayo ayai ku mbuto inango. Mfokotozi wakusankhulidwa na banja lakufedwalo, nthawe zense iye an’funika kuphatisa basa tsamba la nkhani ya nkhawa, yakukonzedwa na gulu la Yahova. Nkhani ya nkhawayo in’funika kukhala yakutsangalaza na yakulimbisa mwauzimu. Mfokotoziyo an’funika kulewa nfundo za m’tsamba la nkhaniyo, ndipo an’funika lini kulewa cinthu ciri-cense cakubverana na bzibvero bzakunama. Mwa ciratizo, kulewa kuti infayo yacitidwa na ufiti ayai cakuipa ca winango, kungabverane lini na cadidi ca m’Bibliya, ndipo kungalatize kuti Yahova alibe mphanvu yakukhotcerera atumiki wace. (Mimwani 18:10) Mfokotoziyo an’funikambo kuwonesesa kuti bzomwe ankulewa pa nkhaniyo ayai mu mpembo, bzinkupereka lini makumbukidwe yakuti nyamuyayo akana moyo. (Mpalizi [Mlaliki] 9:5, 10) Akafa mtumiki wakukhulupirika wa Yahova, mfokotoziyo angalewe pang’ono bza mbiri ya munthu ya kukhala mu njira yakukhulupirika. (Wahebereu 6:12) Tsono bzingadakhala lini bwino kubvumiza kuti wanthu wambaime, wacimbatumbiza nyamuyayo pa mabasa yense yakufokotoza nkhaniyo.

⁸ Wasanduka msambo kwa abale kutsonkhana ku Nyumba ya Umambo pa nsiku ya nkhani ya nkhawa kuti waimbe nthawe zizinji nyimbo za umambo mpaka iyambe nkhaniyo. Napo nyimbo za umambo zingaphatisidwe basa pakufungulira na kufunga nkhani ya nkhawayo, bzingadakhala kutewezera bzipembebzo bzacikristau penu mathimu ya abale yan’tsonkhana na kuimba mwa nthawe itali pomwe nkhaniyo ikanati kuyamba. Nkhani ya nkhawayo imbapitirira lini mphindi 30, ndipo in’funika kuyamba pa nthawe yace. Kuyamba nkhani ya nkhawayo na mpembo, ni nkhani yakucita kusankhula. Bzin’funika lini kukhala na nyakutsogolera kuti acemerese mfokotoziyo na kumalisa mtsonkhanoyo. Tsono, akawoneka nyakutsogolera mtsonkhanoyo, mafala yace yan’funika kukhala yakucepa, yaciyenderatu pa nfudoyo. Bzingafunike lini kuti iye abwerezere nfundo zakulewedwa kale na mfokotoziyo ayai kutenda wanthu womwe wabwera kudzawonekerawo. Pomwe mtembo unipendesedwa, pangalewedwe mafala yakucepa, ndipo pangacitidwe mpembo pa mthutupo kuti ufunge msindayo, penu banjalo lin’funa. Ninga mkumbuso, omwe si Mboni, an’funika lini kutsogolera ayai kulalewa cinthu pa mbali iri-yense ya msindayo ku Nyumba ya Umambo ayai ku mbali kwa mthutuyo.—2 Wakolinto 6:14-18.

⁹ Kukhala na Mkhalidwe Wabwino: Kodi pakuwonekera pa msinda wa nkhawa tin’funika kukhala na mkhalidwe uponi? Napo mitima yathu ingadzalidwe na msunamo, tin’funisisa kutsangalazidwa kucokera m’Bibliya. Tenepo, wale womwe waniyenda kabva nkhani ya nkhawa, nthawe zense wan’funika kukumbukira kubweresa ma Bibliya yawo. Tikambatewerana na mfokotozi pomwe iye ankulewenga, acilatiza momwe tingaphatise basa mavesi ya m’Bibliya, timbalimbisa cikhulupiro cathu ca piciro lakutsogolo cakulewa bza kumuka kwa anyakufa, pomwe “infa in’dzawoneka lini pomwe.” (Cibvumbulutso 21:4) Timbakhalambo na mpata wabwino wakulewa mafala yakutsangalaza kwa banja lakufedwalo pabodzi na anyakuwonekera pa msindayo. Tikakhala na mkhalidwe wabwinoyu, sikuti tin’dzandotsangalaza winango, koma tin’dzaderekhesambo msunamo wathu mwakudikhirira mwakukondwa nsiku yakutsogolo pomwe infa in’dzamezedwa ndipo cipo icidzawoneka pomwe.—Zaiya 25:8.

¹⁰ Wazinji wambakumbuka kuti kusunama kwene-kwene kumbalatiza ulemu na lufoyi kwa mwanzathu wakusaikayo. Ndipo, pomwe iwo wankuwona mtembo, wankubva nkhani ya nkhawa ayai pomwe wali pafupi na dindi, iwo wambalira mwa dzawoneni, wambabulumunda pansi ayai kulalewa na citanda ningati nyamuyayo ana moyo. Winango wambaphata mtemboyo, wambayeza kupita m’baulu ayai kupitambo mu dindi mwa nyamuyayo kuti wafuciridwe pabodzi. Napo infa ni nthawe ya msunamo ukulu kwa tense, wanthu wa Mulungu wambacita lini bzinthu bzakusaya nzeru kuti walatize kusunama kwawo. Thangwe ranyi? Thangwe ndife lini ‘wakusaya kudziwa cinthu bza wale womwe wankugona mu infa.’ Timbadziwiratu kuti anyakufa wali mu mkhalidwe uponi. Tina cidikhiro cakutsimikizika ca kumuka kwa anyakufa. (Juwau 5:28, 29) Timbatsangalazidwa na mapiciroya, ndipopa ‘timbasunama lini ninga momwe wambacitira wanthu womwe walibe cidikhiro.’—1 Watesalonika 4:13.

Pambuyo pa Kupendesa

¹¹ Mtembo ukandopendesedwa, msinda wa nkhawayo wamalira pamwepo. Palibe cinango comwe cingacitiridwe munthu omwe wafayo. Pambuyo pa kupendesa, wanthu wangafune kuzungira banja lakusaikidwalo kuti wakaponde masamba na kuwatsangalaza. Pa nthawe zimwezi, timbakhala na mpata wakulatiza mwa njira yabwino momwe moyo ngwakufupika, na kuti ‘nsiku ya infa njabwino kuposa nsiku ya kubadwa kwa munthu.’ (Mpalizi 7:1) Kungadakhalambo kukoma mtima wa anyakuponda masambawo kuleka kuthumizira mtolo kwa banja lakusaikidwalo mwa kulingingimira kuti lipereke cakudya, bzakumwa ayai m’mbuto yakugona. Wanthu wa Mulungu wambakhulupira kuti “pana cikondweso cikulu pakupasa kuposa comwe ciripo pakutambira.” (Mabasa 20:35) Tenepo, mpsabwino kukumbukira bzomwe tingapereke kwa anyakufedwawo kuti tiwatsangalaze mwauzimu na kuwathandiza mwakuthupi, m’mbuto mwa kukumbukira bzomwe tingatambire mu njira ya cakudya, bzakumwa ayai masenzeka. Mwakucita bzinthu bzizinji kuti tileke kusenzesa mtolo banjalo, tin’dzalatiza lufoyi na kukoma mtima kwa Wakristau.—Wagalata 6:2.

¹² Setimo Dia na Bona: Pambuyo pakupendesa, winango wa m’banjamo wambacita makonzedwe manango yomwe yambacemeredwa “setimo dia.” Winango wambacita bona kuti walemekeze na kukumbukira nyamuyayo. Pa bzakucitika bzimwebzi, wambakonzekera cakudya na bzakumwa, nyimbo zimbaimbidwa, ndipo pambacitidwa bzakupereka bzizinji. Napo imbasiyana nthawe yakucitira misinda yakumalizirayi, kawiri-kawiri iyo imbacitidwa pambuyo pa nsiku 7, nsiku 40 ayai nsiku zizinji pambuyo pakupendesa. Winango wambawona setimo dia na bonalo, kukhala mbali zakufunika kwene-kwene ya msinda wa nkhawayo, pakuti iwo wambakhulupira kuti mzimu wa munthu wakufayo, un’tsudzulidwa lini mpaka itamala kutewezedwa miyambo yenseneyi.

¹³ Kuwonekera ayai kulinganiza msinda wa nkhawa pambuyo pa midzinga ayai minyezi ya kupendesedwa kwa nyamuyayo, kungawoneke kukhala mpata munango wakutsangalazira anyakufedwawo. Bzingawoneke ninga mpata kuti wale womwe walibe kukwanisa kuwonekera pa msinda caiwowo, wakwanise kugonekana na nyamuyayo. Wina wambalokotera misindayi kuti watende wale womwe wadathandiza kulira nkhawayo. Kodi tingalewe kuti nkwabwino kulinganiza misindayi pambuyo pakupendesa kuti titsonkhane na gwere pabodzi na wadzinza, napo penu pan’citidwa lini bzicito bzakupitana na Bibliya?

¹⁴ Pambuyo pa kupendesa nkhawa, wadzinza wa pafupi wa banjalo, wangafune kutsonkhana pa wokha kuti wasamalire kobiri zakudzongedwa pa nkhawapo na nkhani za boma zakuwoneka thangwe ra infayo. Kuthumizira bzimwebzi, winango wangafune kuthandiza anyakufedwawo mwa kuthupi na mwauzimu, pambuyo pa kumala kwa msindayo. Tsono bzimwebzi n’bzinthu bza banjalo, bzomwe gwere lense lin’funikira lini kupitira. N’ciani cingacitike penu banjalo linilinganiza msinda kuti wadzawonekere abale, axamwali na wadzinza pambuyo pakupendesa nkhawayo? Kucita bzimwebzi kungacitise kuti wanthu wakumbuke kuti Mboni za Yahova zina njira yawo-yawo yakucitira setimo dia ayai bona. Bzimwebzo bzingakhumudwise winango womwe wan’dziwa bzomwe Mboni za Yahova zimbakhulupira na kupfunzisa bza anyakufa. (1 Wakolinto 10:32) Pakuti setimo dia na bona mpsakubverana kwene-kwene na kukhulupira mizimu ya anyamuya, anyakunamata wacadidi wa Mulungu wan’funikira kutcenkha ciri-cense comwe cingandendemerane na misinda yakucitidwa pambuyo pakupendesapo. (2 Wakolinto 6:17) Tikacita bzimwebzo, tin’latiza kuti ‘timbawengadi comwe n’cakuipa,’ ticifuna na kuphatisisa comwe n’cakucena na cakulungama. (Psalymo 97:10; Waroma 12:9) Ali-wense wa ifepano aphatisise mu mtima mwace mitemo yabwino yakulewedwa padzulupa, ticiwonesesa kuti misinda ya nkhawa ya Mkristau njakupusa, yakubzicepsa na yakutalikirana na bzicito bzapezi.

[Mafala ya m’nyansi]