Mareferentsiya ya Kabukhu ka Mitsonkhano ka Moyo Wathu na Utumiki
© 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
1-7 SETEMBRO
CUMA CA M’FALA LA MULUNGU MIMWANI 29
Tcenkhani Bzipfunziso na Miyambo Yomwe Imbakondwesa Lini Yahova
wp16.06 tsa. 6, kwadru
Masomphenya Yomwe Yambalatiza Omwe Ali Kudzulu
Wanthu azinji ambagopa kwene-kwene mizimu yakuipa. Kuti abzikhotcerere ku mizimu yakuipayo, iwo ambaphatisa basa bzithumwa na bzinthu bzinango bzakusiyana-siyana. Tsono imwepo mun’funika lini kucita bzinthu bzimwebzi. Bibliya limbatitsangalaza mwakutitsimikizira kuti: “Maso ya Yahova yambanyang’ana uku-na-uku pa dziko lentse la pantsi kuti alatize mphanvu zace kwa wale omwe mtima wawo ngwakusaya kugawanika.” (2 Nkhani 16:9) Mulungu wacadidi Yahova ngwamphanvu kwene-kwene kuposa Sathani. Imwepo mukakhulupira Yahova, iye an’dzakukhotcererani.
Kuti tikhotcereredwe na Yahova tin’funika kupfunza bzomwe bzimbamukondwesa ticimbabziteweza. Mu nthawe za apostolo, Akristau wa ku Efezo adatsonkhanisa mabukhu yomwe akhayaphatisa basa pakucita matsenga aciyatentha. (Mabasa 19:19, 20) Mwa njira ibodzi-bodziyi, penu tikufuna kuti Yahova atikhotcerere, tin’funika kutaya cinthu ciri-centse comwe cimbabverana na matsenga.
Tcenkhani Miyambo Yomwe Imbabverana Lini na Bibliya pa Nkhani ya Infa
13 Penu imwepo mukutsimikizira kuti mungacite ayai ne mwambo munango, pembani kwa Yahova kuti akupaseni nzeru. (Werengani Tiyago 1:5.) Patsogolo pace, fufudzani m’mabukhu yathu. Ndipo bzikafunikira, kumbirani thandizo akulu wa m’gwere mwanu. Akuluwo an’dzakuuzani lini bzomwe mungacite pa nkhaniyo, koma iwo an’dzakulatizani mavesi ya m’Bibliya yomwe yangakuthandizeni kucita cakusankhula. Mukacita bzimwebzi, mun’dzapfunzisa ‘mphanvu [zanu] zakuzindikira,’ ndipo mphanvuzo zin’dzakuthandizani ‘kusiyanisa cabwino na cakuipa.’ — Ahebereu 5:14.
“Nin’dzafamba m’Cadidi Canu”
12 Miyambo na bzicito bzomwe bzimbakondwesa lini Mulungu. Nthawe zinango acibale wathu, anzathu wa kubasa na wa ku xikola angatiuze kuti tisekerere nawo nsiku za feriado. Kodi n’ciyani comwe cingatithandize kuti titcenkhe kucita mbali pa miyambo na nsiku za feriado zomwe zimbakondwesa lini Yahova? Tin’funika kumbakumbukira mathangwe yomwe yambacitisa Yahova kuletsa kusekerera nsikuzi. Tin’funikambo kumbafufudza m’mabukhu mwathu kuti tidziwe momwe nsiku za feriadozo zidayambira. Ndipo tikambakumbukira mathangwe ya m’Bibliya yomwe yambaticitisa kuti tileke kusekerera nsiku zimwezi, tin’dzabzibva kuti tinkufamba mu njira yomwe ‘njakubvumizika kwa Mbuya.’ (Aefezo 5:10) Tenepo, tikambakhulupira Yahova pabodzi na Fala lace, tin’dzacita lini mantha na bzomwe wanthu winango ambakumbuka. — Mimwani 29:25.
Cuma Cauzimu
‘Timbafunane . . . mu Bzicito Bzathu na Mwacadidi’
11 Mbatendani na mtima wense. Nyang’anani mipata yakutendera winango. Tensenefe timbadziwa kuti kutenda n’kwabwino ndipo kumbalimbisa munthu ali-wense. (Aefezo 4:29) Koma tin’funika kuwonesesa kuti bzomwe tikulewabzo bzinkucokera mu mtima sikuti kulewa bzinthu kuti tindokondwese wanthu winango. Tin’funika lini kumbalewa bzinthu bzomwe bziribe thandauzo ayai kufika mpaka pa kuleka kupereka malango yakufunika. (Mimwani 29:5) Cingakhale cinyengo kutenda munthu koma akacoka ticiyamba kumulewa kuipa. Lufoyi la mpostolo Paulo likhali lacadidi. Pomwe iye adanembera tsamba Akristau wa Kolinto, iye adawatenda bzinthu bzomwe iwo akhacita bwino. (1 Akolinto 11:2) Koma pomwe iwo akhafunika malango, Paulo akhawafotokozera mathangwe yace mwa kudeka mtima na mwa kubveka bwino. — 1 Akolinto 11:20-22.
8-14 SETEMBRO
CUMA CA M’FALA LA MULUNGU MIMWANI 30
“Lekani Kundisaukisa ne Kundidaza”
w18.01 matsa. 24-25 ndi. 10-12
Kodi Tingagumane Tani Cikondweso Caico?
10 N’cadidi kuti tensenefe timbafunikira kobiri ndipo izo zimbatikhotcerera. (Mpalizi 7:12) Kodi tingakhaledi wakukondwa tikakhala na bzinthu bzakufunikira bzokha? Inde tingakhale! (Werengani Mpalizi 5:12.) Aguri mwana wa Djake adati: ‘Lekani kundipasa umphawi ne cuma. Ndipaseni kokha cipande cangu ca cakudya.’ Tingabvesese thangwe race Aguri akhafuna lini kukhala wakusauka kwene-kwene. Iye adalewa kuti akhafuna lini kukhala wakusauka kuti aleke kufika pa kuba, thangwe kucita bzimwebzo, kungadanyozesa dzina la Yahova. Tsono, n’thangwe ranyi iye adakumbira Mulungu kuti aleke kumupasa cuma? Iye adati: “Kuti ndileke kukhuta ndicifika pa kulewa kuti, ‘Kodi Yahova ni mbani?’” (Mimwani 30:8, 9) Pinango imwepo mumbadziwa wanthu omwe ambakhulupira cuma cawo, m’mbuto mwakukhulupira Mulungu.
11 Munthu omwe ambafunisisa kobiri angakondwese lini Mulungu. Jezu adati: “Palibe munthu omwe angakhale kapolo wa ambuya awiri; pakuti an’dzawenga m’bodzi acifuna munango, ayai an’dzabvera m’bodzi acinyoza munangoyo. Imwepo mungakhale lini kapolo wa Mulungu na wa cuma pa nthawe ibodzi-bodziyo.” Ndipo iye adalewambo kuti: “Lekani kubzigwezekera cuma pa dziko la pantsi, pomwe mcenje na fuluju bzingadzonge ndipo mbava zingatcole ziciba. M’mbuto mwace, gwezekani cuma canu kudzulu komwe mcenje na fuluju bzingadzonge lini ndipo mbava zingatcole lini ziciba.” — Mateu 6:19, 20, 24.
12 Atumiki azinji wa Yahova, ankucita nyongo yakukhala na moyo wakusaya kufuna bzizinji. Iwo ambawona kuti kucita bzimwebzi, kumbawathandiza kukhala na nthawe izinji yakutumikira Yahova ndipo ambakhala wakukondwa. Jack omwe ambakhala ku Estados Unidos, adasiya kucita malonda yace ndipo adagulisa nyumba yace ikulu kuti akwanise kutumikira ninga mpainiya pabodzi na mkazace. Iye adati: “Bzidatinesa kwene-kwene kugulisa nyumba yathu, thangwe iyo ikhali ikulu na yakudeka kwene-kwene. Koma kwa magole mazinji, inepano ndikhandokhala wakusunama thangwe ra mabvuto ya kubasa. Tsono mkazi wangu akhatumikira ninga mpainiya, ndipo nthawe zense akhakhala wakukondwa. Iye akhambandiuza kuti, ‘Ndikutumikira bwana wabwino kwene-kwene!’ Tenepo, ndidayambambo kutumikira ninga mpainiya, ndipo tsapano, tense awiri tinkutumikira bwana m’bodzi-bodziyo, omwe ni Yahova.”
w87 15/5 tsa. 30 ndi. 8
Gopani Yahova Ndipo Mun’dzakhala Wakukondwa
◆ 30:15, 16 — Kodi njiponi nfundo m’bziratizobzi?
Bziratizobzi bzikufotokoza bza wanthu wa dyera omwe ambawona kuti bzomwe anabzo mpsakukwanira lini. Misundu imbamwa kwene-kwene mulopa ninga momwe aliri wanthu wa dyera omwe nthawe zentse ambafuna kobiri zizinji ayai mphanvu. Mwa njira ibodzi-bodziyi, thenje limbapitiriza kukhala lakufunguka kuti litambire wanthu wakufa. Mimba yakusaya kubala ‘imbalirira’ wana. (Genesesi 30:1) Nvula ikabvumba mu dziko lakusaya madzi, madziyo yambapita pantsi ndipo dzikolo limbapitiriza pomwe kukhala lakuuma. Ndipo moto omwe watentha bzinthu bzomwe bzathusidwa pa motopo umbapitira kutentha bzinthu bzomwe bziri pafupi na motoyo. Ni momwe aliri wanthu wadyera omwe ambafuna bzinthu bzizinji. Tsono wanthu omwe ambatsogoleredwa na nzeru ya Mulungu ambacita lini bzinthu mwa dyera.
w11 1/6 tsa. 10 ndi. 4
Bzomwe Mungacite Kuti Mumbagule Bzinthu Mwakubverana na Kobiri Yomwe Munayo
Yambani mwakoya kobiri pomwe mukanati kugula cinthu. Napo kuti bzimwebzi bzingawoneke ninga bzakale-kale, kulewa cadidi kukoya kobiri pomwe tikanati kugula cinthu ni njira yabwino kwene-kwene ya kutcenkhera bvuto la kusaya kobiri. Thangwe ra kucita bzimwebzi, azinji ambatcenkha mangawa na mabvuto ninga juro zomwe zimbacitisa kuti pereso ya bzinthu bzentse bzomwe iwo ambagula ikwire. Bibliya limbalewa kuti nyerere “njanzeru” thangwe “imbakoya cakudya cace pa nthawe ya kubvuna” kuti idzaciphatise basa kutsogolo. — Mimwani 6:6-8; 30:24, 25.
Khalani Mulendo wa Yahova Mpaka Kale-kale!
18 Bzingakhale bwino kwene-kwene tentsenefe kumbakumbukira momwe timbaiwonera kobiri. Bzibvunzeni kuti: ‘Kodi inepano nimbandokhala ndicikumbukira kobiri na bzomwe ningadagula ningadakhala na kobiri zizinji? Ndikafiyali kobiri, kodi nimbacedwa kubwezera ndicikumbuka kuti munthuyo akuifuna lini kobiriyo? Kodi nimbabziwona kuti ndine wakufunika kwene-kwene thangwe rakuti ndina kobiri mwakuti bzimbandinesa kulatiza kudeka mtima kwa wanthu winango? Kodi nimbawona kuti m’bale ayai mpfumakazi ambafuna lini Yahova thangwe rakuti ana kobiri? Kodi ndina uxamwali na wanthu omwe mbakudala ndipo nimbaceza lini kwene-kwene na wanthu omwe mbakusauka?’ Tentsenefe tina mwayi ukulu wakukhala alendo mu tendi la Yahova. Tsono kuti tipitirize kukhala alendo wace tin’funika kutcenkha kumbafuna kwene-kwene kobiri. Tikambafuna kwene-kwene Yahova kuposa kobiri, iye cipo acidzatisiya! — Werengani Ahebereu 13:5.
Cuma Cauzimu
w09 15/4 tsa. 17 ndi. 11-13
Cirengedwe Cimbalatiza Nzeru za Yahova
11 Mbira ni kanyama kanango kang’ono komwe kangatipfunzise bzinthu bzakufunika kwene-kwene. (Werengani Mimwani 30:26.) Mbira idandendemerana na sulo, tsono makutu yace n’mafupi na ya bololindo ndipo minyendo yace njifupi. Kanyama kamweka kambakhala m’mbuto za minyala. Iko kana maso yabwino yomwe yambakathandiza kuwona anyamadulanthaka mwakamfulumize. Ndipo m’mbuto zomwe iko kambakhala muna mabuli na mphako bzomwe bzimbakakhotcerera kwa anyamadulanthakawo. Mbira idalengedwa kuti imbakhale pabodzi na mbira zinzace, ndipo bzimwebzi bzimbacitisa kuti ikhale yakukhotcerereka na yakuthuma pa nthawe ya mphepo.
12 N’ciyani comwe tingapfunze na mbira? Cakuyamba, mbira imbakhala lini pa mbuto yomwe bzingakhale bzakupusa kuphatidwa na anyamadulanthaka. Iyo imbaphatisa basa bwino maso yace kuti ikwanise kuwona anyamadulanthaka na patali ndipo imbakhala pafupi na mphako pabodzi na m’mabuli bzomwe bzimbakhala mbuto yace yakuthawira. Mwakundendemerana na bzimwebzi, ifepanombo tin’funika kukhala na maso yabwino yauzimu kuti tikwanise kuwona ngozi za kubisika za m’dziko la Sathaniri. Mpostolo Paulo adacenjeza Akristau kuti: “Khalani wanzeru ndipo khalanimbo tceru! Thangwe nyamadulanthaka wanu Dyabu, akufamba-famba ninga mphondolo yomwe ikulirima, yomwe ikunyang’ana munthu kuti imukhudyule.” (1 Pedru 5:8) Pomwe Jezu akhali pa dziko la pantsi adapitiriza kukhala tceru ndipo alibe kulekerera kuti mayezo ya Sathani yamutazise kukhala wakukhulupirika. (Mateu 4:1-11) Iye ni ciratizo cabwino kwa ateweri wace!
13 Njira ibodzi ya momwe tingakhalire tceru ndiyo kuphatisa basa bzinthu bzomwe Yahova ambatipasa. Tin’funika lini kusiya kupfunza Fala la Mulungu na kuyenda ku mitsonkhano. (Luka 4:4; Ahebereu 10:24, 25) Kuthumizira bzimwebzi, ninga momwe mbira imbakulira bwino ikakhala pabodzi na zinzace, ifepanombo tin’funika kukhala wakufendererana na abale wathu wacikristau kuti ‘timbalimbikisane m’cikhulupiro.’ (Aroma 1:12) Tikambaphatisa basa njira za kutikhotcerera zomwe Yahova ambatipasa tin’dzatawiriza mafala ya nyakunemba salimo Davide yakuti: “Yahova ni tsendwa langu, mbuto yakukhotcerereka na omwe ambandipulumusa. Mulungu wangu ni tsendwa langu lomwe nimbathawira.” — Salimo 18:2.
15-21 SETEMBRO
CUMA CA M’FALA LA MULUNGU MIMWANI 31
Bzomwe Tingapfunze na Malango Yomwe Mai Akupasa Mwanace
w11 1/2 tsa. 19 ndi. 7-8
Pfunzisani Wana Wanu Makhalidwe Yabwino
Apfunziseni cadidi centse pakulewa bza malume ya pamphasa. Mpsakufunika kwene-kwene kuti abereki ambacenjeze wana wawo bza nkhani ya malume ya pa mphasa. (1 Akolinto 6:18; Tiyago 1:14, 15) Napo bziri tenepo, Bibliya limbalewa kuti malume ya pamphasa ni mphaso yakucokera kwa Mulungu, sikuti mayezo yakucokera kwa Sathani. (Mimwani 5:18, 19; Nyimbo ya Salomau 1:2) Tsono kundombauza wana wanu bzakuipa bzokha-bzokha pakulewa bza malume ya pamphasa kungacitise kuti akhale na makumbukidwe yakuphonyeka yomwe yangabverane lini na bzomwe Bibliya limbalewa pakulewa bza nkhaniyi. Tswaka linango lomwe limbakhala ku França lakucemeredwa Corrina lidalewa kuti: “Abereki wangu akhambalewa kwene-kwene nkhani za upombo ayai uputa, ndipo bzimwebzi bzidacitisa kuti ndikhale na makumbukidwe yakuphonyeka pa nkhani ya malume ya pa mphasa.”
Tsimikizirani kuti wana wanu akudziwa cadidi centse pakulewa bza malume ya pamphasa. Mai munango omwe ambakhala ku Mexico wakucemeredwa Nadia adalewa kuti:“Nthawe zentse pomwe ndikuceza na wana wangu bza malume ya pamphasa nimbawauza kuti malume ya pa mphasayo njabwino na yacibadwa nakuti Yahova adapasa wanthu mphaso imweyi kuti akondwe.Tsono malume ya pa mphasayo yambacitidwa na wanthu wakulowolana. Iyo yangaticitise kukhala wakukondwa ayai kugumana na mabvuto, bzentse bzin’themba momwe tingaiphatisire basa mphasoyi.”
ijwhf nkhani 4 ndi. 11-13
Momwe Mungacezere na Wana Wanu pa Nkhani ya Bzakumwa Bzakuledzeresa
Khalani wakuyamba kuceza nawo bza nkhani imweyi. Pai munango wa ku Grã-Bretanha wakucemeredwa Mark adalewa kuti: “Nkhani ya bzakumwa bzakuledzeresa ingakhale yakunesa kwa wana. Ndidabvunza mwana wangu wa magole 8 penu iye akhawona kuti kumwa bzakumwa bzakuledzeresa n’kwakuphonyeka ayai ne. Ndidacitisa kuti macezayo yakhale yabwino, ndipopa iye adakhala wakutsudzuka kulewa cadidi pakulewa bza nkhaniyi.”
Imwepo kazinji-kazinji mukambaceza na wana wanu bza mabvuto yomwe yambabwera thangwe ra bzakumwa bzakuledzeresa, bzimwebzi bzin’dzacitisa kuti iwo awone ngozi yomwe imbabwera thangwe ra kumwa bzakumwa bzakuledzeresa. Pomwe mukuceza nawo bza nkhani zakufunika ninga kubzikhotcerera pa nsewu na nkhani za malume ya pa mphasa, mungaceze nawombo bza nkhani ya bzakumwa bzakuledzeresa, mwakubverana na msinkhu wawo.
Khalani ciratizo cabwino. Wana ali ninga thonje thangwe iwo ambatewezera bzomwe ambawona. Kafuku-fuku ambalatiza kuti wana ambatewezera kwene-kwene bzomwe abereki wawo ambacita. Bzimwebzi bzikuthandauza kuti penu imwepo mumbamwa bzakumwa bzakuledzeresa kuti mumalise thupo lanu ayai mabvuto, mwana wanu an’dzacitambo bzimwebzo. Ndipopa khalani ciratizo cabwino. Penu imwepo mumbamwa mun’funika kucita bzimwebzo mu njira yakuthemera.
g17.6 tsa. 9 ndi. 5
Pfunzisani Mwana Wanu Kuti Akhale Wakubzicepesa
Limbikisani mwana wanu kuti akhale wakupasa. Thandizani mwana wanu kudziwa kuti “kupasa kumbabweresa cikondweso cikulu kuposa kutambira.” (Mabasa 20:35) kodi mungacite tani bzimwebzi? Mungacite bzimwebzi mwa kunemba naye pabodzi madzina ya wanthu omwe akufunikira thandizo. Ninga kuwagulira bzinthu, kuwapasa kobiri ya kupakirira karo ayai kuwakonzera bzinthu bzomwe bzadzongeka. Pomwe mukuyenda kukathandiza wanthu amwewa mbayendani pabodzi na mwana wanu. Citisani kuti mwana wanu awone momwe mumbakhalira wakukondwa mukambathandiza winango. Imwepo mukacita bzimwebzo, iye an’dzapfunza kukhala wakubzicepesa na ciratizo canu. — Vesi la m’Bibliya: Luka 6:38.
Cuma Cauzimu
w92 1/11 tsa. 11 ndi. 7-8
Kupfunzisa mu Nthawe za m’Bibliya
7 Ku Jirayeri wana akhapfunzisidwa na pai na mai kuyambira pomwe akali ang’ono. (Deuteronomiyo 11:18, 19; Mimwani 1:8; 31:26) Mdziwi wa Bibliya wakucemeredwa E. Mangenot adanemba mu Dicionário da Bíblia ya Cifaransa kuti: “Pomwe mwana akhayamba kulewalewa, iye akhayamba kupfunza mbali zinango za m’Bibliya. Mai wace akhambabwerezera-bwerezera vesi la m’Bibliya ndipo akawona kuti mwanayo alidziwa vesiro, akhambamupfunzisa linango. Patsogolo pace, akhambanemba m’manja mwa mwanayo mavesi yomwe iye akhayadziwayo. Mwa njira imweyi, akhambapfunza kuwerenga ndipo pomwe akhakula iye akhapitiriza kutambira malango mwa kuwerenga lamulo la Mbuya na kulikumbukira.”
8 Bzimwebzi bzikulatiza kuti njira ikulu yomwe akhaiphatisa basa kuti apfunzise ikhali kuwathandiza kuti akoye bzomwe akhapfunzabzo m’makumbukidwe mwawo. Bzinthu bzomwe iwo akhadapfunza pakulewa bza malamulo ya Yahova na momwe iye akhambacitira bzinthu na wanthu wace akhafunika kubzikoya mu m’mtima mwawo. (Deuteronomiyo 6:6, 7) Akhafunika kumbabzikumbukira. (Salimo 77:11, 12) Iwo akhaphatisa basa njira zakusiyana-siyana kuti athandize maswaka na acikulire kukoya bzomwe akhapfunza. Bzimwebzi bzikhaphatanidza abesedariyo, yomwe mavesi ya m’salimo yakhayamba na letra yakusiyana pa kalongedzedwe ka maletra ku alfabeto (ninga momwe Mimwani 31:10-31 ambalatizira); mafala yakuyambirira yomwe yambabveka mu njira yakundendemerana; na kaphatisidwe basa ka numero, ninga zomwe zidaphatisidwa basa pakati pa Mimwani kapitulo 30. Bzakudabwisa mpsakuti, adziwi winango ambakumbuka kuti kalendariyo ya Gezeri, yomwe njakale-kale kwene-kwene mu bzinembo bza Cihebereu, idakonzedwa kuti ithandize wana omwe akhayenda ku xikola kukoya bzomwe akhapfunza.
22-28 SETEMBRO
CUMA CA M’FALA LA MULUNGU MPALIZI 1-2
Pitirizani Kupfunzisa M’badwo wa Kutsogolo
‘Bzinthu Bzimwebzi Upfunzise Amuna Wakukhulupirika’
3 Ifepano timbafuna kutumikira Yahova ndipo timbalemekeza udindo bwathu. Azinji wa ife timbakomedwa kwene-kwene na basa lathu ndipo timbafuna kulicita kwa nthawe itali. Tsono, mpsakupasa nsisi kuti munthu akakalamba, ambakwanisa lini pomwe kucita bzinthu ninga momwe akhacitira pomwe akhali tswaka. (Mpalizi 1:4) Bzimwebzi bzimbabweresa mabvuto makulu kwa atumiki wa Yahova. Nsiku zino, basa lakupalizira likuthumizirika ndipo gulu la Yahova likuphatisa basa mitcini ya nzeru kuti wanthu azinji abve bzipsa bzabwino. Koma nthawe zinango bzingakhale bzakunesa kuti acikulire apfunze njira zatsapano zakucitira bzimwebzi. (Luka 5:39) Ninga momwe timbadziwira, munthu akakalamba ambamala mphanvu. (Mimwani 20:29) Ndipopa mpsakufunika ndipo ni lufoyi kuti acikulire ambapfunzise maswaka kuti yakhale na udindo m’gwere. — Werengani Salimo 71:18.
4 Pana bzinthu bzizinji bzomwe bzingacitise kuti omwe ana maudindo aleke kupfunzisa maswaka, ninga kugopa kuluza udindo bwawo, ayai kubziwona ninga kuti alibe nthawe yakuwapfunzisa. Ndipo winango angacite thupo kuti akasaya kutsogolera ndiwo, basalo lingafambe lini bwino. Tenepo, nthawe zinango maswaka yan’funika kupirira yakakhala kuti yakupasidwa lini udindo.
Cuma Cauzimu
Maswakamwe, Mulengi Wanu An’funa Kuti Mukhale Wakukondwa
14 Salomau omwe akhali munthu wakudala kwene-kwene na wamphanvu kuposa wanthu wense omwe adakhala na moyo pa dziko la pansi, adati: ‘Lekani ndiyeze kukondwa kuti ndiwone ubwino bwace.’ (Mpalizi 2:1-10) Tenepo Salomau adamanga nyumba zakuti bwerani mudzawone, adakhala na minda mikulu-mikulu pabodzi na zunde, ndipo adakwanisa kucita ciri-cense comwe akhakhumba pa moyo wace. Kodi iye adakondwadi? Pomwe Salomau adakumbukira bzinthu bzense bzomwe adacita, iye adati: ‘Ndawona kuti bzense bzikhali bzapezi-pezi,’ ndipo ‘palibe ciri-cense ca phindu.’ (Mpalizi 2:11) Kodi mukupfunza ciyani na ciratizo ca Salomau?
29 SETEMBRO–5 OUTUBRO
CUMA CA M’FALA LA MULUNGU MPALIZI 3-4
Limbisani Cingwe Canu Cakuposedwa na Bzingwe Bzitatu
ijwhf nkhani 10 ndi. 2-8
Bzomwe Mungacite Kuti Mitcini Yanzeru Ileke Kukusokonezani
● Mitcini yanzeru ikaphatisidwa basa mu njira yabwino imbacitisa kuti banja ligumane phindu. Amuna na akazi winango ambaiphatisa basa kuti ambacezerane pomwe ali lini pabodzi.
“Kunemba mensaje na mafala yakuti ‘nimbakufuna’ ayai ‘ndikukukumbukira’ bzingakhale bzabwino kwene-kwene ndipo bzingacitise kuti mwanzanuyo akomedwe.” — Jonathan.
● Mitcini yanzeru ikasaya kuphatisidwa bwino basa ingabwerese mabvuto m’banja. Wanthu winango ambandokhalira akutinya telefoni basi ndipo bzimwebzi bzimbacitisa kuti aleke kukhala na nthawe yakuceza na mwamuna wawo ayai na mkazawo.
“Ndikupenukira lini kuti nthawe zinango mwamuna wangu akhambafuna kuceza nande koma bzikhakwanisika lini thangwe ndikhandokhalira kutinya telefoni.” — Julissa.
● Wanthu winango ambakumbuka kuti angakwanise kuceza na mwamuna wawo ayai mkazi wawo pa nthawe ibodzi-bodziyo acimbatinya mtcini wawo wa nzeru. Tsono mdziwi munango wa cikhalidwe wakucemeredwa Sherry Turkle, alibe kubverana nayo nfundo imweyi. Iye adati: “Mpsakukwanisika lini kumbacita bzinthu bziwiri pa nthawe ibodzi. Ndipo tikambayezera kucita bzinthu bzizinji pa nthawe ibodzi-bodzi bzinango bzimbadzongeka.”
“Nimbafuna kuceza na mwamuna wangu akakhala akucita lini bzinthu bzinango. Thangwe ndikambaceza naye pomwe iye akutinya telefoni bzimbakhala ninga kuti telefoniyo njakufunika kwene-kwene kuposa inepano.” — Sarah.
Nfundo ikulu: Momwe imwepo mumbaphatisira basa mitcini yanzeru bzingacitise kuti banja lanu ligumane phindu ayai ligumane na mabvuto.
w23.05 matsa. 23-24 ndi. 12-14
Citisani Kuti “Moto wa Yah” Upitirize Kugaka
12 Kodi mabanja yangatewezere tani Akila na Prisila? Kumbukirani bzomwe imwepo na mwanzanu wa m’banja mungacite pabodzi. Kodi mungacite bzinthu bzinango pabodzi m’mbuto mwa kubzicita mwekha? Akila na Prisila akhambapalizira pabodzi. Kodi imwepo mumbacitambo bzimwebzi? Cinthu cinango comwe Akila na Prisila akhacita ndico kuphata basa pabodzi. Pinango imwepo na mwanzanu wa m’banja mumbaphata lini basa lakundendemerana. Tsono tani mucimbacita bzinthu bza pa mui pabodzi? (Mpalizi 4:9) Imwepo mukambathandizana basa, bzimwebzi bzin’dzacitisa kuti mumbakhale na nthawe yakuceza. Robert na Linda ali pa banja kwa magole 50. Robert adalewa kuti: “Kulewa cadidi, ifepano tiribe nthawe izinji yakuti timbacite masenzeka. Tsono inepano na mkazangu tikathandizana kutsuka mapalato, bzimwebzi bzimbandicitisa kuti ndikomedwe kwene-kwene. Kucita bzinthu pabodzi kumbaticitisa kuti tikhale wakubverana. Ndipo lufoyi lathu limbapitiriza kukula.”
13 Kumbukirani kuti kukhala nyumba ibodzi kungacitise lini kuti mwamuna na mkazi ambakhale wakubverana. Mkazi munango wa ku Brasil adalewa kuti: “Ntsiku zino timbakhala wakutanganidwa kwene-kwene, ndipo bzimwebzi bzingaticitise kukumbuka kuti timbamala nthawe pabodzi thangwe timbakhala nyumba ibodzi. Bzimwebzi bzidandicitisa kuzindikira kuti kundokhala pabodzi n’kwakukwanira lini. Koma nimbafunambo kukhala na nthawe yakuceza na mwamuna wangu.” Bruno na mkazi wace, Tays, ambakhala na nthawe yakuceza. Iye adalewa kuti: “Pa nthawe yomwe timbakhala tikuceza, timbatinya-tinya lini telefoni zathu, ndipo bzimwebzi bzimbacitisa kuti kucezako kukhale kwakudekeza.”
14 Tsono tani penu imwepo na mwanzanu wa m’banja mumbakomedwa lini mukakhala mukucita bzinthu pabodzi? Pinango bzimwebzi bzimbacitika thangwe rakuti mumbafuna lini bzinthu bzibodzi-bodzi, ndipo mukakhala muli pabodzi mumbandokhalira kupopotezana. N’ciyani comwe imwepo mungacite? Kumbukirani bza moto omwe tacezerana kumayambiriro kwa nkhani ino. Moto umbayamba pang’ono-pang’ono kugaka. Ndipo kuti ugake kwene-kwene, imwepo mumbafunikira kuikha nkhuni zizinji pa motopo. Mpsibodzi-bodzimbo na imwepo. Mbakhalani na nthawe yakucepa ya kuceza ntsiku zentse. Ndipo pomwe mukucita bzimwebzi, mbacitani cinthu comwe mwentse mungakomedwe naco, sikuti kucita cinthu comwe cingakucitiseni kuti mukalipizane. (Tiyago 3:18) Mukayamba kucita bzinthu bzing’ono-bzing’ono pabodzi, imwepo mun’dzayamba kufunana kwene-kwene.
Citisani Kuti “Moto wa Yah” Upitirize Kugaka
3 Kuti “moto wa Yah” upitirize kugaka, mwamuna na mkazi an’funika kupitiriza kulimbisa uxamwali bwawo na Yahova. Kodi kukhala pa uxamwali bwakulimba na Yahova kumbathandizira tani kuti banja likhale lakukondwa? Banja likambawona kuti uxamwali bwawo na Yahova n’bwakufunika, limbacita nyongo yakuphatisira basa malango ya Yahova ndipo malangoyo yambawathandiza kupirira mabvuto yomwe yangacitise kuti lufoyi lawo limale mphanvu. (Werengani Mpalizi 4:12.) Wanthu wakulimba mwauzimu ambacita nyongo ya kutewezera makhalidwe ya Yahova, ninga kudeka mtima, kupirira na kulekerera. (Aefezo 4:32–5:1) Banja likambalatizana makhalidwe yamweya limbacitisa kuti lufoyi lawo lithimizirike. Mpfumakazi inango yakucemeredwa Lena, yomwe iri pa banja kwa magole 25, idati: “Mpsakupusa kufuna na kulemekeza munthu omwe ambafuna bzinthu bzauzimu.”
Cuma Cauzimu
it “Lufoyi” ndi. 39
Lufoyi
“Nthawe ya kulatiza lufoyi.” Lufoyi limbalatizidwa lini kwa wale omwe Yahova ambawona kuti mbakuthemera lini kulitambira ayai kwa wale omwe ambacita bzinthu bzakuipa. Lufoyi limbalatizidwa kwa wanthu wentse mpaka iwo kulatiza kuti ambafuna lini Mulungu. Bzimwebzi bzikacitika, imbafika nthawe yomwe iwo ambalatizidwa lini pomwe lufoyiro. Yahova na Jezu ambafuna lini kusaya cirungamo ndipo ambawenga bzinthu bzomwe bzimbabverana lini na lamulo. (Sl 45:7; Ahe 1:9) Wale omwe ambawenga Mulungu wacadidi na mtima wentse mbanthu lini wakuthemera kulatizidwa lufoyi. Kulewa cadidi, palibe phindu liri-lentse kupitiriza kulatiza lufoyi kwa wanthu amwewa thangwe wale omwe ambawenga Mulungu, an’dzabvuma lini lufoyi la Mulunguyo. (Sl 139:21, 22; Zai 26:10) Ndipopa Mulungu ambawawenga ndipo adakhazikisa nthawe kuti adzapfudze wanthu amwewa. — Sl 21:8, 9; Mpa 3:1, 8.
6-12 OUTUBRO
CUMA CA M’FALA LA MULUNGU MPALIZI 5-6
Bzomwe Tingacite Kuti Tilatize Kuti Timbalemekeza Kwene-kwene Mulungu Wathu
w08 15/8 matsa. 15-16 ndi. 17-18
Lemekezani Yahova mwa Kulatiza Ulemu
17 Tin’funika kulatiza ulemu bukulu pomwe tikunamata Yahova. Mpalizi 5:1 ambati: “Khala tceru na momwe umbafambira pomwe ukuyenda ku nyumba ya Mulungu.” Mozeji na Djoswa adauzidwa na Mulungu kuti akhafunika kucosa ntsapato zawo akafika pa mbuto yakucena. (Ekisodo 3:5; Djoswa 5:15) Kucita bzimwebzi kukhalatiza ulemu. Antsembe wacijirayeri akhambauzidwa kuti ambabvale makabudula “kuti ampsinkhe thupi lawo.” (Ekisodo 28:42, 43) Bzimwebzi bzikhathandiza kuti abvale mwa kulemekezeka pomwe akhatumikira pa guwa la ntsembe. Munthu ali-wentse wa m’banja la antsembe akhafunika kuteweza malamulo yakulewa bza kubzilemekeza.
18 Na tenepo, ninga anamati wa Yahova tin’funika kumbalatiza ulemu na mtima wathu wentse. Kuti wanthu winango atilatize ulemu, ifepano tin’funika kukhala wakuyamba kuwalatiza ulemubo. Tin’funika lini kulatiza ninga kuti tina ulemu uko tiribe. Ulemu bwathu bun’funika kucokera pantsi pa mtima thangwe Mulungu ambawona mumtima mwathu. (1 Samuyeli 16:7; Mimwani 21:2) Ulemu bun’funika kucita mbali ya moyo wathu, pa bzakucita bzathu, momwe timbacitira bzinthu na winango na momwe ifepano timbabziwonera. Kulewa cadidi, tin’funika kumbalatiza ulemu nthawe zentse pa bzomwe timbalewa na kucita. Ndipo pakulewa bza makhalidwe yathu, momwe timbacitira bzinthu na momwe timbabvalira, timbakumbukira mafala yomwe mpostolo Paulo adanemba yakuti: “Ifepano tikucita lini cinthu ciri-centse comwe cingakalipise munthu, kuti utumiki bwathu buleke kukhala na mathangwe; koma mwa njira iri-yentse, timbalatiza kuti ndife atumiki wa Mulungu.” (2 Akolinto 6:3, 4) Ifepano ‘timbadekesa cipfunziso ca Mulungu Mpulumusi wathu.’ — Tito 2:10.
w09 15/11 tsa. 11 ndi. 21
Kupfunza Bibliya Kungacitise Kuti Mipembo Yanu Ikhale Yabwino
21 Jezu akhambapemba mwa ulemu na mwa cikhulupiro. Pomwe akhanati kulamusa Lazaro, “Jezu adanyang’anisa kudzulu acilewa kuti: ‘Baba, ndikukutendani thangwe mwandibva. Cadidi, ndikudziwa kuti nthawe zentse mumbandibva.’” (Juwau 11:41, 42) Kodi mipembo yanu imbalatiza ulemu na cikhulupiro? Mukapfunza bza mpembo wa ciratizo omwe Jezu adaucita mwa ulemu, mun’dzawona kuti bzinthu bzakufunika kwene-kwene bzomwe iye adabziguma ni kucenesedwa kwa dzina la Yahova, kubwera kwa Umambo bwa Mulungu na kucita kufuna kwace. (Mateu 6:9, 10) Kumbukiranimbo bza mipembo yanu. Kodi mipembo yanuyo imbalatiza kuti mumbafuna Umambo bwa Mulungu, kucita kufuna kwace na kucenesedwa kwa dzina Lace lakucena? Mipembo yanu in’funika kumbalatiza bzimwebzi.
‘Mbatewezani Bzomwe Mumbapicira’
12 Pa nsiku yomwe mudabatizidwa, mudapicira Yahova kuti mungadadzaphatisa basa moyo wanu wense kuti mumutumikire na kucita ciri-cense kuti muteweze mitemo yace. Tsono batismo ni ciyambi cokha. Na kupita kwa nthawe, tensenefe timbafunika kumbabzipenda. Tingabzibvunze kuti: ‘Kodi uxamwali bwangu na Yahova bukuyenda bucikula kucokera pomwe ndidabatizidwa? Kodi ndikupitiriza kumutumikira na mtima wangu wense? (Akolose 3:23) Kodi ndimbapemba kawiri-kawiri? Kodi ndimbawerenga Bibliya nsiku zense? Kodi nimbafika pa mitsonkhano mwakukhazikika? Kodi ndikupitiriza kubzipereka mu utumiki bwakumunda? Ayai nyongo yomwe ndikhanayo pa bzinthu bzimwebzi ikucepa?’ Mpostolo Pedru ambaticenjeza kuti kuyamba kutepa mwauzimu ingakhale ngozi. Tingatcenkhe bzimwebzi pokha-pokha tikacita nyongo ya kukula m’cikhulupiro, cidziwiso, kupirira na kubzipereka kwa Mulungu. — Werengani 2 Pedru 1:5-8.
Cuma Cauzimu
Mibvunzo Yakucokera Kwa Anyakuwerenga
Mpalizi 5:8 akulewa bza mtongi omwe ambazunza anyakusauka ndipo ambawacitira lini bzinthu mwacirungamo. Tsono mtongiyo an’funika kukumbukira kuti pinango pentse akuwonedwa na omwe ana ugo bukulu kwene-kwene ayai omwe ana utongi bwakuposa utongi bwacebo. Kulewa cadidi, pangakhale kuti pana winango pomwe omwe ana mipando mikulu kwene-kwene kuposa iye. Tsono bzakupasa ntsisi mpsakuti, mu utongi bwa wanthu, atongi wentse ambafuna kuponderera wanthu, ndipo ni mbumba yomwe imbabonera thangwe ra kutonga kuipa kwawoko.
Napo bzinthu bziwoneke ninga bzaipiratu, koma pana cinthu comwe cimbatitsangalaza. Kumbukirani kuti Yahova ambawona ‘ule omwe akutonga’ mu utongi bwa wanthu. Tenepo ifepano tingakumbire Yahovayo kuti atithandize mwa kumufotokozera mabvuto yathu. (Salimo 55:22; Afilipi 4:6, 7) Ndipo timbadziwa kuti “maso ya Yahova yambanyang’ana uku-na-uku pa dziko lentse la pantsi kuti alatize mphanvu zace kwa wale omwe mtima wawo ngwakusaya kugawanika.” — 2 Nkhani 16:9.
Kulewa mwacigwatho, Mpalizi 5:8 akulewa bza amuna omwe ana mipando mu utongi bwa wanthu, kuti pana munthu omwe ana mpando ukulu kwene-kwene kuposa iwo. Tsono cinthu cakufunika comwe vesiri likutikumbusa n’cakuti Yahova ni mtongi mkulu kwene-kwenetsa kuposa wentsenewo, kulewa cadidi iye ni Mtongi Mkululetu. Pakali pano iye akutonga mwakuphatisa basa Mwana wace Jezu Kristu, omwe ni Mambo wa Umambo bwace. Wamphanvu-zentse, omwe ambawona bzentse, ngwakulungama, ndipo Mwana wace ngwakulungamambo.
13-19 OUTUBRO
CUMA CA M’FALA LA MULUNGU MPALIZI 7-8
“Ndokoni pa Mui Pomwe Pana Nkhawa”
it “Nsunamo” ndi. 9
Nsunamo
Nthawe ya Kulatiza Nsunamo. Mpalizi 3:1, 4 ambalewa kuti pana “nthawe ya kulira na nthawe ya kuseka; nthawe yakudandaula na nthawe yakubzina.” Pakulewa bza nkhani ya kufa kwa wanthu, bzimbalewedwa kuti mitima ya wanthu wa nzeru imbakhala “pa mui pomwe pana nkhawa” m’mbuto mwa kukhala pa mui pomwe pana phwando. (Mpa 7:2, 4; ndendemezerani na Mim 14:13.) Mwa njira imweyi, munthu wa nzeru ambaphatisa basa mwayi umweyi kuti alatize nsunamo wace na kutsangalaza omwe afedwawo, m’mbuto mwa kuwona kuti kucita bzimwebzi n’kwakusaya kufunika acimbandokumbukira bzakufuna bzace bzokha. Bzimwebzi bzimbamuthandiza kukumbukira kuti an’dzafambo na kuwona Mulengi wace mu njira yakuthemera.
Thandizani Winango Kulimbana na Thupo Lawo
15 William, omwe adafedwa mkazace m’magole yapitaya, adalewa kuti: “Ndimbakumbukira bza mkazangu wanthu winango akandiuza bzinthu bzabwino bzomwe iye akhacita. Bzimwebzi bzimbanditsimikizira kuti iye akhafunidwa na kulemekezedwa, ndipo bzimbandilimbisa kwene-kwene. Mafala yawo yambanditsangalaza, thangwe mkazangu akhali wakufunika kwene-kwene kwa ine ndipo akhacita mbali ikulu pa moyo wangu.” Mkazi mamsiwa wakucemeredwa Bianca adalewa kuti: “Nimbatsangalazidwa wanthu winango akapemba pabodzi nane na kundiwerengera mavesi mawiri ayai ibodzi ya m’Bibliya. Ndipo ndimbabva bwino kwene-kwene iwo akambalewa bza mwamuna wangu na kunditetekera ndikambalewa bza iye.”
‘Lirani na Omwe Ankulira’
16 Mipembo yathu ingathandize abale wathu omwe ankuwawidwa thangwe ra kufedwa. Ndipo tingapereke mipemboyo pomwe iwo alipo ayai palibe. Nthawe zinango bzingakuneseni kucita bzimwebzi thangwe mungawone kuti mungalire, koma dziwani kuti mpembo wanu wakucokera pansi pa mtima ungakhale mtsangalazo ukulu kwene-kwene. Dalene omwe wafotokozedwa kale ule adati: “Nthawe zense mpfumakazi zikabwera kudzanditsangalaza, ndikhazikumbira kuti zicite mpembo. Nthawe zizinji iwo akhaneseka kulewalewa kumayambiriro kwa mpemboyo, koma akandoyamba mafala yakucepa basi, akhakhala wakutsudzuka acicita mpembo kucokera pansi pa mtima. Cikhulupiro cawo cakulimba, lufoyi pabodzi na thupo lawo bzidalimbisa cikhulupiro cangu.”
w17.07 matsa. 13-14 ndi. 17-19
‘Lirani na Omwe Ankulira’
17 Wanthu winango angamale nthawe itali ankuwawidwa thangwe ra kufedwa kusiyana na winango. Munthu akafedwa, wanthu wakuyamba kubwera kudzamutsangalaza ni axamwali na acibale wace. Koma na kupita kwa nthawe, iwo angalekeze kupereka mtsangalazo, tsono wale omwe adafedwa ambafunikira kupitiriza kutsangalazidwa. Tenepo tin’funika kukhala wakukonzeka kupereka thandizo. Bibliya limbati: “Xamwali wacadidi ambakufuna nthawe zense, ndipo iye ni m’bale omwe adabadwira kuti akuthandize pakawoneka mabvuto.” (Mimwani 17:17) Tin’funika kupitiriza kupereka mtsangalazo kwa omwe afedwa, bziribe basa kuti iye animala nthawe zingasi na msunamoyo. — Werengani 1 Atesalonika 3:7.
18 Kumbukirani kuti munthu angasuname kwene-kwene akambakumbukira nsiku za feriado, nyengo ya gole, bzomwe nyamuyayo akhacita, akambabvesera nyimbo, ayai akambawona bzithunzi-thunzi. Ndipo mu nsiku zakuyambirira bzimbakhala bzakunesa kuna mamsiwa kucita bzinthu yekha, ninga kuyenda ku mtsonkhano wadera ayai ku Cikumbuso. M’bale m’bodzi mamsiwa adati: “Pomwe mkazangu adafa ndikhadziwa kuti kukumbukira nsiku ya malowozi yathu kungadandiwawa kwene-kwene. Koma abale na mpfumakazi adakonza madyo yakucepa ndipo adacemera axamwali wangu wa pa mtima pa madyoyo na cakulinga cakuti ndireke kupita ndekha nsikuyo.”
19 Lekani kuyebwa kuti omwe afedwa acibale wawo an’funika lini kulimbisidwa kokha mu nsiku zakupambulika. Junia adati: “Mpsabwino kwene-kwene kumbakhala pabodzi na abale na kutambira thandizo lawo, napo pa nsiku zakusaya kupambulika. Ndipo bzakucitika ninga bzimwebzi mpsakufunika ndipo bzimbabweresa mtsangalazo ukulu kwene-kwene.” N’cadidi, tingakwanise lini kumalisa msunamo wawo wense ayai kuwawidwa komwe ankubva, koma tingawatsangalaze mwa kucita ciri-cense comwe tingakwanise kuti tiwatsangalaze. (1 Juwau 3:18) Gaby adalewa kuti: “Ndinkutenda kwene-kwene Yahova thangwe ra kundipasa akulu wa lufoyi m’gwere omwe adakhala ku mbali kwangu nthawe zense za mabvuto yangu. Ndidabva ninga kuti manja ya Yahova yali nane.”
Cuma Cauzimu
“Na Bzimwebzi, Wentse An’dzadziwa Kuti Ndimwe Anyakupfunza Wangu”
18 M’bale akatiphonyera, nthawe zinango tingawone kuti bziri bwino kucezerana naye. Tsono pomwe tikanati kucita bzimwebzo, tingacite bwino kubzibvunza kuti: ‘Kodi ndikuibvesesa bwino nkhaniyi?’ (Mimwani 18:13) ‘Kodi iye wandikalipisa utowa?’ (Mpalizi 7:20) ‘Kodi ca ntsiku ndidaphonyerambo kale munthu tenepa?’ (Mpalizi 7:21, 22) ‘Ndikayenda kuti ndikaceze naye, kodi nkhaniyi inkamala bwino ayai inkakula-kula?’ (Werengani Mimwani 26:20.) Tikakhala na nthawe ya kukumbukira mibvunzo imweyi, tin’dzakwanisa kulatiza lufoyi kuna abale na mpfumakazi zathu ndipo tin’dzawalekerera mwakusaya kunesa.
20-26 OUTUBRO
CUMA CA M’FALA LA MULUNGU MPALIZI 9-10
Mbawonani Mabvuto Yanu mu Njira Yakuthemera
w13 15/8 tsa. 14 ndi. 20-21
Lekani ‘Kumbakalipira Yahova’
20 Zindikirani komwe kwacokera mabvuto yanu. Thangwe ranyi tin’funika kucita bzimwebzo? Pinango mabvuto manango yomwe timbagumana nayo timbabzinyosera tekha. Penu ndibzo tin’funika kubvuma bzimwebzo. (Agalatiya 6:7) Tcenkhani kupasa mulandu Yahova na mabvuto yomwe mukugumana nayo. Thangwe ranyi kucita bzimwebzi n’kusaya nzeru? Kumbukirani ibzi: Karo pinango ingakhale iri bwino icimbathamanga kwene-kwene. Kumbukirani kuti munthu omwe akufambisa karoyo aithamangisa kwene-kwene mwakuti pomwe akhagonyola acita asidente. Kodi iye an’funika kupasa mulandu munthu omwe adakonza karoyo thangwe rakuti acita asidente? Ne! Mwa njira ibodzi-bodziyi, Yahova adatilenga na ufulu bwakusankhula. Ndipo adatipasambo malango ya momwe tingacitire bzakusankhula bzanzeru. Na tenepo tingapasirenyi mulandu Mulengi wathu thangwe ra bzakuphonya bzathu?
21 Kulewa cadidi, ni mabvuto lini yentse yomwe yambacitika thangwe ra bzakuphonya bzathu ayai bzicito bzathu bzakuphonyeka. Mabvuto manango yambacitika thangwe ra “nthawe ya matsoka na bzinthu bzakusaya kudikhirika.” (Mpalizi 9:11) Kuthumizira bzimwebzi, tin’funika lini kuyebwa kuti Sathani, Dyabu, ndiye omwe adayambisa mabvuto. (1 Juwau 5:19; Apokalipse 12:9) Iye ndiye omwe ni nyamadulanthaka sikuti Yahova! — 1 Pedru 5:8.
Yahova Ambafuna Kuti Atumiki Wace Akhale Wakubzicepswa
10 Kubzicepswa kumbacitisa moyo wathu kukhala wabwino. Nthawe zinango, ifepano tin’dzawona bzinthu bzomwe bzingadzawoneke ninga kuti mpsakusaya kulungama. Mambo Salomau adalewa kuti: ‘Ndawona anyabasa adapakira haci, koma nduna zikufamba na minyendo ninga anyabasa.’ (Mpalizi 10:7) Nthawe zinango, wanthu omwe ana luso lakucepa ambalemekezedwa kuposa omwe ana luso kwene-kwene. Koma Salomau adazindikira kuti bzomwe tin’funika kucita ni kubvuma momwe moyo wathu uliri, sikuti kumbandokumbukira bzinthu bzakuphonyeka. (Mpalizi 6:9) Tenepo, kuti tikwanise kucita bzimwebzi tin’funika kukhala wakubzicepswa.
w11 15/10 tsa. 8 ndi. 1-2
Kodi Masenzeka Yomwe Mumbacita Njaphindu?
M’BIBLIYA muna mbali zizinji zomwe zimbalatiza kuti Yahova akundofuna lini kuti tikhale na moyo basi, koma iye akufunambo kuti tikondwe na moyoyo. Pa Salimo 104:14, 15 pambalewa kuti Yahova ambacitisa kuti “pamataka pacoke cakudya na kuti pawoneke vinyu yomwe imbakondwesa mtima wa munthu. Mafuta yomwe yambayetimirisa nkhope na cakudya comwe cimbapasa mphanvu munthu.” Kulewa cadidi, Yahova ambacitisadi kuti pantsi pamere cakudya, mafuta na vinyu kuti bzitithandize. Napo kuti vinyu njakufunika lini kwene-kwene, iyo ‘imbakondwesa mtima.’ (Mpalizi 9:7; 10:19) Yahova akufuna kuti tikhale wakukondwa na ‘kudzaza mitima yathu na cikondweso.’ — Mabasa 14:16, 17.
2 N’kuphonyeka lini kupambula nthawe ya ‘kunyang’anisisa mbalame,’ kuwona “maluwa ya m’thengo” ayai kucita masenzeka manango yomwe yambacitisa kuti moyo wathu ukondwe. (Mateu 6:26, 28; Salimo 8:3, 4) Moyo wabwino na wakukondwa ni “mphaso ya Mulungu.” (Mpalizi 3:12, 13) Kuwona masenzeka ninga mphaso kun’dzaticitisa kuti tiyaphatise basa mu njira yomwe ingacitise kuti Yahova akomedwe.
Cuma Cauzimu
Mbalewani Mafala ‘Yomwe Njakulimbisa’
11 Magunkha na kufudza winango. Kufudza n’kulewa bzinthu bza wanthu winango pomwe iwo palibe. Kodi kulewa bzinthu bza wanthu winango n’kuphonyeka? N’kuphonyeka lini bzikakhala kuti tinkulewa nkhani zabwino na kufotokozerana bzinthu bzakulimbisa, ninga kulewa bza munthu omwe wabatizidwa tsapanopa ayai omwe ankufunikira cilimbiso. Akristau wakuyambirira akhafuna kudziwana bwino na anzawo, ndipo akhambauzanambo bza Akristau wakukhulupirika wa m’magwere manango. (Aefezo 6:21, 22; Akolose 4:8, 9) Tsono, kulewa bza munthu munango kungakhale kwakuphonyeka maka-maka tikambacinja nkhanizo ayai tikambazimbula bzinthu bza cintsintsi bza wanthu winango. Ndipo kuposa bzimwebzi, kufudzako kungacitisembo kuti munthu ayambe kulewa magunkha. Ndipo magunkha yadaipa kwene-kwene. Magunkha ni kulewera munthu munango bzinthu bzakuipa na cakulinga cakumuipisira mbiri yace. Mwa ciratizo, Afarizeu adanamizira Jezu bzinthu bzizinji na cakulinga cakuti wanthu aleke kumukhulupira. (Mateu 9:32-34; 12:22-24) Kawiri-kawiri, magunkha yambacitisa kuti wanthu ambanesane. — Mimwani 26:20.
12 Yahova ambakomedwa lini na wanthu omwe ambaphatisa basa mphaso ya kulewalewa kuti aipise mbiri ya anzawo ayai kuti ayambise migawano. Iye ambawenga wale omwe ‘ambayambisa ndewo pakati pa abale.’ (Mimwani 6:16-19) M’Cigerego, fala lakuti ‘nyamagunkha’ ni di·aʹbo·los lomwe limbaphatisidwambo basa ninga dzina la Sathani. Iye ni ‘Dyabu,’ omwe adalewera Mulungu magunkha yakuipa kwene-kwene. (Apokalipse 12:9, 10) Ndipopa, ifepano tin’funika kutcenkha mafala yomwe yangaticitise kukhala adyabu ayai anyamagunkha. M’gwere mumbabvumizidwa lini kuti wanthu ambalewe mafala yakunama yomwe yambalimbisa mabasa ya thupi ninga ‘kupopotezana’ na ‘migawano.’ (Agalatiya 5:19-21) Tenepo, pomwe mukanati kumwaza nkhani yakulewa bza munthu munango, bzibvunzeni kuti: ‘Kodi nkhaniyi njacadidi? Kodi kungakhale kudeka mtima kuuza wanthu winango? Bzingakhale bwino kuimwaza nkhaniyi m’gwere?’ — Werengani 1 Atesalonika 4:11.
27 OUTUBRO–2 NOVEMBRO
CUMA CA M’FALA LA MULUNGU MPALIZI 11-12
Khalani na Thanzi Labwino Ndipo Kondwani na Moyo
g 15/3 tsa. 13 ndi. 6-7
Kamphepo Kabwino na Dzuwa ni Mankhwala
Dzuwa limbaphambo tulombo tomwe tumbayambisa matenda. Revista inango yakuti Journal of Hospital Infection idalewa kuti “tulombo tuzinji tomwe tumbayambisa matenda ninga xinpsine tumbafa na dzuwa.”
Kodi imwepo mungagumane tani phindu? Imwepo mungagumane phindu mwa kumbabula panja kuti mumbabve ka mphepo kabwino pabodzi na dzuwa. Bzimwebzi bzin’dzakhala bzabwino kwa imwepo.
Mbatendani Mphaso ya Moyo Yomwe Mulungu Adakupasani
6 Napo kuti Bibliya ni bukhu lini lakulewa bzomwe tingacite kuti tikhotcerere moyo wathu ayai bzinthu bzomwe tingadye, koma iro limbalatiza momwe Yahova ambaziwonera nkhani zimwezi. Iye ambaticenjeza kuti: “Khotcerera thupi lako ku tsoka.” (Mpalizi 11:10) Kudya kwene-kwene na kumwa kwene-kwene bzimbaletsedwa m’Bibliya thangwe bzimbadzonga thupi. (Mimwani 23:20) Yahova ambafuna kuti ticite bzinthu mwanzeru pomwe tikudya ayai kumwa. — 1 Akolinto 6:12; 9:25.
7 Tingalatize kuti timbatenda mphaso ya moyo yomwe Yahova adatipasa tikambacita bzinthu mwanzeru. (Salimo 119:99, 100; werengani Mimwani 2:11.) Ifepano tingalatize kuti timbasankhula bzinthu mwanzeru pa nkhani ya kudya. Penu pana cakudya comwe cimbaticitisa kuti tiduwale, ifepano tin’dzasiya kucidya. Ndipo timbalatizambo kuti timbacita bzinthu mwanzeru tikambagona mwakukwanira, tikambacita masenzeka yakulimbisa thupi, tikambasamba na kupsaira m’nyumba mwathu.
w24.09 tsa. 2 ndi 2-3
“Mbacitani Bzomwe Fala la Mulungu Limbalewa”
2 Atumiki wa Yahova mbanthu wakukondwa. Thangwe ranyi? Pana mathangwe mazinji yomwe yambaticitisa kukhala wakukondwa. Thangwe libodzi ndakuti ifepano timbawerenga Fala la Mulungu nthawe zentse na kucita nyongo yakuphatisa basa bzomwe tawerengabzo. — Werengani Tiyago 1:22-25.
3 Ifepano timbagumana phindu mu njira zizinji ‘tikambacita bzomwe Fala la Mulungu limbalewa.’ Mwa ciratizo, ifepano timbadziwa kuti imweyi ni njira ibodzi yomwe imbacitisa kuti Yahova akomedwe nafe. Ndipo bzimwebzi bzimbacitisa kuti ifepano tikhale wakukondwa. (Mpalizi 12:13) Tikambateweza bzomwe timbawerenga m’Fala la Mulungu, timbakhala na banja lakukondwa ndipo timbakhala pa uxamwali bwakulimba na abale na mpfumakazi zathu. Pinango bzimwebzi bzidakucitikiranimbo kale pa moyo wanu. Kuthumizira bzimwebzi, timbatcenkha kugumana na mabvuto yomwe wale omwe ambateweza lini malamulo ya Yahova ambagumana nayo. Ifepano timbabverana na mafala yomwe Mambo Davide adalewa. Pomwe akhaimba nyimbo yace pambuyo pa kulewa bza malamulo na katongedwe ka Yahova, iye adamaliza na kulewa kuti: “Munthu omwe ambabziteweza ambagumana mabaibai mazinji.” — Salimo 19:7-11.
Cuma Cauzimu
it “Kufuliziridwa” ndi. 10
Kufuliziridwa
Umboni bumbalatiza kuti amuna omwe Mulungu adawaphatisa basa kuti anembe Bzinembo akhali lini ninga mareboti, yomwe yangadafunikira kundonemba ndendende ninga momwe yauzidwira. Pakulewa bza mpostolo Juwau timbawerenga kuti ‘Mulungu adatumiza’ anjo kuti amulatize bzomwe bzingadacitika kutsogolo ndipo patsogolo pace Juwauyo “adacitira umboni fala lakuperekedwa na Mulungu, na umboni bwakuperekedwa na Jezu Kristu, inde, umboni bwa bzinthu bzentse bzomwe iye adawona.” (Apo 1:1, 2) Juwau “mwakutsogoleredwa na mzimu wakucena [adauzidwa mafalayo, “mu mzimu”]” “acifika pa ntsiku ya Mbuya” ndipo adauzidwa kuti: “Bzomwe uwonebzo, nemba mu mpukutu.” (Apo 1:10, 11) Mwa njira imweyi bzikuwoneka kuti Mulungu adawona kuti bzikhali bwino kusiya kuti anembi wa Bibliya aphatise basa luso lawo lakukumbuka kuti asankhule mafala kuti akwanise kunemba bzomwe akhadawona (Hab 2:2), iye akhawanyang’anira na kuwapasa malango, ndipo akhawonesesa kuti bzomwe iwo akhanembabzo bzireke kundokhala bzacadidi na bzakulondoza basi, koma bzikhale bzakubverana na cakulinga ca Yahova. (Mim 30:5, 6) Nyongo yomwe anembiwo akhalatiza imbafotokozedwa pa Mpalizi 12:9, 10, iwo akhafunikira kukumbuka, kufufudza na kukhala wakukonzeka kuti akwanise kunemba “mafala yabwino na kunembambo mafala yakulungama na yacadidi.” — Ndendemezerani na Lu 1:1-4.