BIBLIYOTEKA YA PA INTERNETI ya Watchtower
Watchtower
BIBLIYOTEKA YA PA INTERNETI
Cinyungwe
  • BIBLIYA
  • MABUKHU
  • MITSONKHANO
  • bt msolo 5 matsa. 40-48
  • “Tin’funika Kubvera Mulungu Ninga Mtongi”

Mbuto mwasankhulayi iribe vidiyo iri-yentse.

Pepani, bzikukhala bzakunesa kuti vidiyoyi iwoneke.

  • “Tin’funika Kubvera Mulungu Ninga Mtongi”
  • ‘Citirani Umboni Bwakukwanira’ Umambo bwa Mulungu
  • Tumisolo twa nkhani
  • Nkhani Yakundendemerana
  • “Anjo wa Yahova Adafungula Misuwo” (Mabasa 5:12-21a)
  • “Tin’funika Kubvera Mulungu Ninga Mtongi Sikuti Wanthu” (Mabasa 5:21b-33)
  • “Imwepo Mun’kwanisa Lini Kuwaletsa” (Mabasa 5:34-42)
  • Sankhulani Amuna Wakuthemera Kuti Acite “Basa Lakufunikali” (Mabasa 6:1-6)
  • “Mafala ya Mulungu Yadapitiriza Kumwazika” (Mabasa 6:7)
  • Iwo Adapitiriza Kupalizira mwa Kulimba Mtima
    Bzomwe Mungapfunze na Nkhani za m’Bibliya
  • “Wanthumbo Tenepo na Wakusaya Kupfunza”
    ‘Citirani Umboni Bwakukwanira’ Umambo bwa Mulungu
‘Citirani Umboni Bwakukwanira’ Umambo bwa Mulungu
bt msolo 5 matsa. 40-48

MSOLO 5

“Tin’funika Kubvera Mulungu Ninga Mtongi”

Apostolo adacita bzinthu bzomwe Akristau wentse wacadidi an’funika kutewezera

Nkhaniyi yacokera pa Mabasa 5:12–6:7

1-3. (a) Thangwe ranyi apostolo adatengedwa aciyendesedwa ku Sinedriyo, ndipo nkhani ikulu ikhali iponi? (b) Thangwe ranyi mpsakufunika kwene-kwene ifepano kudziwa bzomwe apostolo adacita?

ATONGI wa Sinedriyo akhadakalipa kwene-kwene! Apostolo wa Jezu adatongedwa mulandu mu nyumba ikulu yakutongera mirandu. Kodi iwo akhadaphonya ciyani? Zuze Kaifasi omwe akhali mkulu wa antsembe na mtsogoleri wa atongi wa Sinedriyo adalalewa nawo mwakukalipa kuti: “Ifepano tidakuuzani kuti muleke kupfunzisa pomwe mu dzina la munthu umweyu.” Kaifasi omwe akhadakalipa kwene-kwene alibe ne kundofuna kuguma dzina la Jezu. Ndipo Kaifasi adapitiriza kulewa kuti: “Tsono onani, mwadzaza Jeruzalemu na bzomwe mumbapfunzisa ndipo imwepo mwatsimikiza kutibweresera mulopa wa munthu umweyu.” (Mab. 5:28) Nkhani ikulu ikhali yakuti iwo asiye kupalizira, apo ne angadawaboneresa!

2 Kodi n’ciyani comwe apostolowo angadacita? Jezu omwe adapasidwa udindo na Mulungu, ndiye omwe akhadawapasa basa lakupalizira. (Mat. 28:18-20) Kodi apostolowo angadasiya kupalizira thangwe ra kugopa wanthu? Ayai, kodi iwo angadakhwimika acipitiriza kuphata basalo? Kulewa cadidi, nkhani ikhali yakuti: Kodi iwo angadabvera Mulungu ayai wanthu? Mwakusaya kuzeza, mpostolo Pedru adalewalewa m’mbuto mwa apostolo wentse. Iye adalalewa mwakusaya kupita m’mbali na mwakukhwimika.

3 Ninga Akristau wacadidi, ifepano timbafuna kwene-kwene kudziwa bzomwe apostolo adacita pomwe adagopswedwa na atongi wa Sinedriyo, thangwe ifepano tidapasidwambo basa lakupalizira. Pakucita basa limweri lomwe Mulungu adatipasa, ifepano tingatsutsidwembo. (Mat. 10:22) Anyakutsutsa angayezere kutiletsa kupalizira. Kodi n’ciyani comwe ifepano tingacite? Tingagumane nfundo zizinji zakuthandiza tikambakumbukira bzomwe apostolo adacita pa nthawe yomwe iwo akhatsutsidwa na bzomwe bzidacitisa kuti iwo atengedwe acikatongedwa ku Sinedriyo.a

SINEDRIYO  —  NYUMBA IKULU YAKUTONGERA MIRANDU YA ADJUDA

Napo kuti Djudeya ukhali mzinda wa utongi bwa Roma, Aroma akhabvuma kuti Adjuda ambacite miyambo yawo na kubziyimira okha pa nkhani zinango. Mirandu mingʼono-mingʼono ikhatongedwa mu nyumba ya mphala za pafupi, koma mirandu yomwe angadakwanisa lini kutonga ikhayendesedwa ku Sinedriyo ku Jeruzalemu. Sinedriyo ikhaphata basa ninga likulu lakutongera mirandu ya Adjuda ndipo ninga bungwe lomwe likhanyang’anira bzinthu bzentse bza m’dzikomo. Likululi ndiro lomwe likhapereka fala lakumalizira pa nkhani ya kubvekesa malamulo ya Adjuda, ndipo Mdjuda ali wentse akhalemekeza bzomwe atongiwo akhalewa.

Atongi wa Sinedriyo akhagumana m’cipinda cakutongera mirandu, comwe pinango-pentse cikhali ku templo ayai pafupi kwene-kwene na templo. Likululi likhakhala na Atongi wakukwana 71: mkulu wa antsembe, omwe akhali mtsogoleri; antsembe winango wakulemekezeka; Asaduki; wanthu wakudala omwe akhali lini antsembe na anembi wakupfunza kwene-kwene. Bzakusankhula bza nyumba yakutongera miranduyi bzikhacinjidwa lini.

“Anjo wa Yahova Adafungula Misuwo” (Mabasa 5:12-21a)

4, 5. Thangwe ranyi Kaifasi na Asaduki adakhala na “ntcanje kwene-kwene”?

4 Kumbukirani kuti pomwe anyakupfunza adauzidwa kuti aleke kupalizira, Pedru na Juwau adatawira kuti: “Tsono ifepano, tingaleke lini kulewalewa bzinthu bzomwe tidawona na kubva.” (Mab. 4:20) Pomwe adamala kulewalewa na atongi wa Sinedriyo, Pedru na Juwau, pabodzi na apostolo winangowo adapitiriza kupalizira mu templo. Apostolo adacita bzinthu bzizinji bzakudabwisa ninga kupoza matenda na kucosa madimonyo. Iwo adacita bzimwebzi ku “Khonde la Salomau,” ndipo imweyi ikhali mbuto ikulu yomwe ikhali kumabvadzuwa kwa templo ndipo Adjuda azinji akhambatsonkhana mbuto imweyi. Bzikuwoneka kuti napo cibvuli-bvuli ca Pedru cikhapoza wanthu! Azinji omwe adapozedwa mwakuthupi adabvuma mafala yabwino. Bzakutewera bzace mpsakuti, “wanthu omwe akhakhulupira Mbuya akhayenda acithumizirika, amuna na akazi.”  —  Mab. 5:12-15.

5 Kaifasi na Asaduki, omwe akhali kathimu ka cipembedzo comwe Kaifasi akhacita mbali, adakhala na “ntcanje kwene-kwene” ndipo adatonga kuti apostolo aikhidwe m’kawoko. (Mab. 5:17, 18) Kodi thangwe ranyi Asaduki akhadakalipa? Apostolo akhapfunzisa kuti Jezu akhadalamusidwa, tsono Asaduki akhakhulupira lini cilamuso. Ndipo cinango n’cakuti, apostolo akhalewa kuti kundokhulupira Jezu kungacitise kuti munthu apulumuke, tsono Asaduki akhagopa kuti Aroma angadawapasa cirango, penu wanthu angadayamba kuwona Jezu ninga Mtsogoleri. (Juw. 11:48) Ndipopa mpsakudabwisa lini kuti iwo akhadatsimikiza na mtima wentse kucitisa kuti apostolowo asiye kupalizira!

6. Kodi ntsiku zino, m’mbani omwe ambacitisa kuti atumiki wa Yahova agumane na cizunzo, ndipo thangwe ranyi tin’funika lini kudabwa na bzimwebzi?

6 Ntsiku zinombo, wanthu wa magereja kazinji-kazinji ndiwo ambacitisa kuti atumiki wa Yahova agumane na cizunzo. Nthawe zizinji iwo ambacita bzimwebzi mwa kunyengerera maboma na kuphatisa basa ma tv na ma radio kuti aletse basa lakupalizira. Kodi tin’funika kudabwa nabzo bzimwebzi? Nee. Basa lathu limbathandiza wanthu kudziwa kuti bzomwe magereja yambapfunzisa mpsakunama. Thangwe ra kubvuma cadidi ca m’Bibliya, wanthu azinji akusiya bzomwe akhakhulupira na makhalidwe yomwe yambabverana lini na Bibliya. (Juw. 8:32) Ndipopa, mpsakudabwisa lini kuti basa lathu nthawe zizinji limbacitisa atsogoleri wa magereja kukhala na ntcanje kwene-kwene na kumbatiwenga.

7, 8. Kodi lamulo lomwe apostolo adapasidwa na anjo lidawathandiza tani, ndipo ifepano tingacite bwino kubzibvunza ciyani?

7 Pomwe apostolo akhali m’kawoko acimbadikhirira kutongedwa, pinango iwo akhakumbuka kuti angadaphedwa m’manja mwa anyamadulanthaka wawo. (Mat. 24:9) Tsono pakati pa usiku bumwebule padacitika cinthu cakudabwisa  —  “Anjo wa Yahova adafungula misuwo ya m’kawokomo.”b (Mab. 5:19) Anjoyo adawapasa malango yakubveka bwino, yakuti: “Ndokoni mu templo ndipo mukapitirize kufotokozera wanthu.” (Mab. 5:20) Lamulo limweri mwakusaya kupenukira lidapasa apostolo citsimikizo cakuti iwo akhacita bzinthu bzabwino. Mafala ya anjoyo yadawathandiza kupitiriza kukhala wakukhwimika pa bzentse bzomwe angadagumana nabzo. Na cikhulupiro cakulimba na mwakukhwimika, apostolowo “adakapita mu templo ndipo adayamba kupfunzisa wanthu.”  —  Mab. 5:21.

8 Ali-wentse wa ifepano angacite bwino kubzibvunza kuti: ‘Kodi inepano ningadakhala na cikhulupiro na wakukhwimika ndicipitiriza kupalizira, bzingadakhala kuti bzinthu ninga bzimwebzi bzikucitikira inepano?’ Ifepano tingalimbisidwe kudziwa kuti Anjo ambatithandiza na kutitsogolera pa basa lakufunika kwene-kwene la “kucitira umboni bwakukwanira pakulewa bza Umambo bwa Mulungu.”  —  Mab. 28:23; Apok. 14:6, 7.

“Tin’funika Kubvera Mulungu Ninga Mtongi Sikuti Wanthu” (Mabasa 5:21b-33)

Kaifasi adakalipa, akunamizira apostolo ndipo atsogoleri winango wa Sinedriyo akunyang’anisisa.

“Na tenepo adawabweresa, aciwaimisa patsogolo pa wanthu omwe akhali mu Sinedriyo.”  —  Mabasa 5:27

9-11. (a) N’ciyani comwe apostolo adacita pomwe adauzidwa na atongi wa Sinedriyo kuti aleke kupalizira? (b) Kodi n’ciyani comwe Akristau wacadidi akupfunza?

9 Kaifasi na anyakutonga mirandu winango wa mu Sinedriyo tsapano akhadakonzeka kuti atonge apostolo. Mwakusaya kudziwa bzomwe bzikhadacitika m’kawoko, iwo adatuma alindiri kuti ayende kukatenga apostolo m’kawokomo. Kumbukirani kudabwa komwe alindiriwo adacita pomwe adawona kuti apostolowo akhali lini m’kawokomo, napo kuti misuwo ikhadafunga ndipo ‘alindiri akhadaima pa misuwopo.’ (Mab. 5:23) Mwakusaya kupita nthawe, kapitawo wa mu templo adabva kuti apostolowo akhali mu templo akupalizira bza Jezu Kristu, napo kuti ni bzimwebzi bzomwe bzikhadawacitisa kuti aikhidwe m’kawoko! Patsogolo pace kapitawoyo pabodzi na alindiri adayenda mwakamkulumize ku templo kuti akawamange, aciyenda nawo ku Sinedriyo.

10 Ninga momwe tawonera kumayambiriro kwa msolo uno, atsogoleri wa magereja wale akhadakalipa kwene-kwene ndipo adawauza apostolo mwakubveka bwino kuti akhafunika kuleka kupalizira. Kodi n’ciyani comwe apostolo adatawira? Pedru adatawira mwakukhwimika kuti: “Tin’funika kubvera Mulungu ninga mtongi sikuti wanthu.” (Mab. 5:29) Mwa njira imweyi, apostolo adapereka ciratizo kwa Akristau wentse wacadidi. Ifepano timbabvera Mulungu, penu boma likutiuza kuti tileke kucita bzomwe Mulungu akufuna, ayai likufuna kuti ticite bzinthu bzomwe Mulungu ambaletsa. Tsono, ntsiku zathu zino, “akulu-akulu wa boma” akatiuza kuti tileke kupalizira, tin’dzacita ciyani? Ifepano tin’dzasiya lini kucita basa lomwe Mulungu adatipasa, lakupalizira mafala yabwino. (Aro. 13:1) M’mbuto mwace, tin’dzanyang’ana njira zinango mwanzeru kuti tipitirize kucitira umboni bwakukwanira pakulewa bza umambo bwa Mulungu.

11 Mpsakudabwisa lini kuti kukhwimika komwe apostolo adalatiza kudathumizira ciya ca atongiwo mpaka kufuna kuwapha. (Mab. 5:33) Bzikhawoneka ninga kuti apostolo wale angadaphedwa. Tsono iwo adatambira thandizo la Yahova mu njira yomwe akhaidikhirira lini.

“Imwepo Mun’kwanisa Lini Kuwaletsa” (Mabasa 5:34-42)

12, 13. (a) Kodi ni mafala yaponi yomwe Gamaliyeli adauza anzace, ndipo n’ciyani comwe iwo adacita? (b) Kodi Yahova angathandize tani wanthu wace ntsiku zino, ndipo napo acilekerera kuti “tibonere thangwe ra cirungamo,” kodi tingakhale na citsimikizo ca bzinthu bziwiri bziponi?

12 Gamaliyeli, “mpfunzisi wa Lamulo wakugopedwa na wanthu azinji,” adalewalewambo.c Mwamuna umweyu mwakusaya kupenukira akhalemekezedwa kwene-kwene na anzace, thangwe iye adakhala patsogolo pa nkhaniyo, mpaka “adatonga kuti apostolowo abakacosedwe panja.” (Mab. 5:34) Iye adafotokoza bza wanthu winango omwe adayambisambo tumathimu twawo, koma pomwe atsogoleri wawo adafa, tumathimuto tulibe kuyenda patali; Gamaliyeli adauza atongiwo kuti akhafunika kupirira nawo apostolowo, pakuti Mtsogoleri wawo Jezu, akhadafa tsapanopa. Mafala yomwe Gamaliyeli adalewa patsogolo pace yadawatokonya, iye adalewa kuti: “Lekani kuwacita cinthu ciri-centse wanthuwa ndipo alekeni ayende. Pakuti penu bzomwe akupfunzisabzi ayai basa lomwe akucitali ndakucokera kwa wanthu, bziniyenda lini patali. Tsono penu ndakucokera kwa Mulungu, imwepo mun’kwanisa lini kuwaletsa, ndipo pinango imwepo mungakhale mukulimbana na Mulungu caiyeyo.” (Mab. 5:38, 39) Atongiwo adabvera mafalayo. Napo bzikhali tenepo, iwo adacitisa kuti apostolowo apfumbulidwe ndipo adawauza kuti “aleke kulewalewa pomwe m’dzina la Jezu.”  —  Mab. 5:40.

13 Ntsiku zino, Yahova angacite ninga bzomwe adacita kale-kale, kucitisa kuti wanthu ninga Gamaliyeli athandize wanthu wace. (Mim. 21:1) Yahova angaphatise basa mzimu wace wakucena kuti acitise atsogoleri, atongi, na amuna wakudziwa malamulo acite bzinthu mwakubverana na bzomwe iye ambafuna. (Neh. 2:4-8) Tsono, napo acilekerera kuti “tibonere thangwe ra cirungamo,” tingakhale na citsimikizo ca bzinthu bziwiri. (1 Ped. 3:14) Cakuyamba, Mulungu an’dzatipasa mphanvu kuti tipirire. (1 Ako. 10:13) Caciwiri, anyakutsutsa angakwanise lini kuletsa basa la Mulungu.  —  Zai. 54:17.

14, 15. (a) N’ciyani comwe apostolo adacita pomwe adaboneresedwa, ndipo thangwe ranyi? (b) Fotokozani ciratizo comwe cikulatiza kuti wanthu wa Yahova ntsiku zino akupitiriza kupirira mwakukondwa.

14 Kodi kuboneresedwa komwe apostolo adacita kudawasunamisa ayai kudacepesa nyongo yawo? Ne na pang’onopo! Iwo “adacoka mu Sinedriyomo wakukondwa.” (Mab. 5:41) Thangwe ranyi ‘akhakondwa’? Tikudziwa kuti akhakomedwa lini thangwe ra kuboneresedwa komwe akhadacitidwa. Iwo adakhala wakukondwa thangwe rakuti akhadziwa kuti akhateweredwa m’mbuyo thangwe ra kukhala wakukhulupirika kwa Yahova na kutewezera ciratizo ca Jezu. — Mat. 5:11, 12.

15 Ninga momwe bzidacitikira Akristau wakuyambirira, ifepanombo ntsiku zino timbakhala wakukondwa tikaboneresedwa thangwe ra mafala yabwino. (1 Ped. 4:12-14) Napo kuti timbakomedwa lini na kunyozedwa, kuboneresedwa, ayai kuikhidwa m’kawoko, kupitiriza kukhala wakukhulupirika kumbatipasa cikondweso cikulu. Onani ciratizo ca Henryk Dornik, omwe adapirira pomwe akhaboneresedwa na boma. Iye ambakumbukira kuti mu Agosto, 1944 boma lidamutenga pabodzi na m’bale wace aciwayendesa ku kawoko yakuboneresera wanthu. Anyakutsutsawo adati: “Mpsakunesa kuwaletsa kucita cinthu ciri-centse, thangwe iwo ambakhala wakukomedwa napo akauzidwa kuti an’phedwa.” Henryk adafotokoza kuti: “Napo ndikhafuna lini kufa, koma kulimbika komwe ndidacita pomwe ndikhaboneresedwa na kupirira thangwe ra kukhulupirika kwangu kwa Yahova, kudandicitisa kukhala wakukondwa.”  —  Tiy. 1:2-4.

Banja likuphatisa basa Bibliya pabodzi na mabukhu yomwe yambalewa bza Bibliya pomwe akupalizira mwamuna omwe ali pa mui pace.

Ninga apostolo, ifepano timbapalizira “Nyumba na Nyumba”

16. Kodi apostolo adalatiza tani kuti akhali wakutsimikiza kucitira umboni bwakukwanira, ndipo ifepano tikutewezera tani ciratizo cawo pa kupalizira?

16 Apostolo alibe kucedwa kuyamba pomwe kupalizira. Mwakusaya kubvuma kugopswedwa, “ntsiku na ntsiku, iwo akhapitiriza kupfunzisa mwakusaya kulekeza na kupalizira mafala yabwino yakulewa bza Kristu Jezu mu templo na nyumba na nyumba.”d (Mab. 5:42) Apalizi wa Umambo wa nyongowa akhali wakutsimikiza kucitira umboni bwakukwanira. Onani kuti iwo akhapalizira mafala yabwino m’mii mwa wanthu ninga momwe Jezu Kristu akhadawauzira. (Mat. 10:7, 11-14) Kulewa cadidi, bzimwebzi bzidacitisa kuti adzaze Jeruzalemu na bzomwe akhapfunzisa. Ntsiku zino, Mboni za Yahova zimbadziwika na basa limweri lakupalizira, ninga momwe apostolo akhacitira. Tikambazungira nyumba zentse za m’gawo lathu, ifepano timbakhala tikucitira umboni bwakukwanira, ndipo timbapasa mwayi wanthu wentse wakuti adziwe mafala yabwino. Kodi Yahova akusimba basa limweri la upalizi bwa nyumba na nyumba? Inde! Wanthu azinji abvuma kale mafala yabwino ya Umambo mu ntsiku zakumalizira zino, ndipo azinji wa iwo adayamba kubva mafala yabwinoya pomwe Mboni ya Yahova ibodzi idawapalizira pamui pawo.

KUPALIZIRA“NYUMBA NA NYUMBA”

Napo kuti Sinedriyo idaletsa apostolo kuphata basa lakupalizira, iwo adapitiriza kupalizira na kupfunzisa “ntsiku na ntsiku, mu templo na nyumba na nyumba.” (Mab. 5:42) Kodi mafala yakuti “nyumba na nyumba” yambathandauza ciyani?

M’cigerego, mafala yakuti katʼ oiʹkon yambathandauza “nyumba iri-yense.” Anyakusandulizira azinji ambalewa kuti fala lakuti ka·taʹ lin’funika kubvesesedwa mu njira ya “kugawa,” ayai tingati anyakupfunza akhapalizira mwakucita “kugawidwa” nyumba na nyumba. Fala lakuti ka·taʹ lidaphatisidwambo basa pa Luka 8:1, lomwe limbalewa kuti Jezu adapalizira “mzinda na mzinda, mudzi na mudzi.”

Pa kufuna kulewa bzinthu bzizinji, mafala yakuti katʼ·oí·kous, yambaphatisidwambo basa pa Mabasa 20:20. Mpostolo Paulo adauza anyakunyang’anira wacikristau kuti: “Ndiribe kusiya kukuuzani bzinthu . . . kukupfunzisani padeca napo nyumba na nyumba.” Paulo akhandolewa lini bza kupfunzisa m’nyumba za akulu, ninga momwe winango ambalewera, ndipo bzimwebzi bzikulatizidwa pa cinembo cakuteweraci: “Koma ndapereka umboni bwakukwanira kwa Adjuda na kwa Agerego, bwakuti iwo an’funika kukungula acitendeukira kwa Mulungu, nakuti an’funikambo kukhulupira Mbuya wathu Jezu.” (Mab. 20:21) Anzace wacikhulupiro wa Paulo akhadakungula kale ndipo adayamba kukhulupira Jezu. Tenepo bzikuwonekeratu kuti kupalizira na kupfunzisa nyumba na nyumba bzikhaphatanidza kupalizira wanthu omwe akhali lini Akristau.

Sankhulani Amuna Wakuthemera Kuti Acite “Basa Lakufunikali” (Mabasa 6:1-6)

17-19. Kodi ni nkhani iponi yomwe idayambika yomwe ingadayambisa m’gawano, ndipo n’ciyani comwe apostolo adacita kuti amalise bvuto limweri?

17 Gwere lacikristau lomwe likhadamala kukhazikisidwa tsapanopa lire lidagumana na bvuto lomwe lingadadzonga gwerelo. Kodi bvuto lace likhali liponi? Azinji mwa anyakupfunza omwe akhabatizidwa akhali lini wa ku Jeruzalemu ndipo iwo akhafuna kupfunza bzizinji akanati kubwerera m’mii mwawo. Wanthu amwewa akhafunikira cakudya na bzinthu bzinango, tenepo anyakupfunza winango wakubzipereka adapereka kobiri kuti zithandizire wanthu amwewa. (Mab. 2:44-46; 4:34-37) Na bzimwebzi, padayambika nkhani ikulu. “Pa nthawe ya kugawa cakudya” amamsiwa omwe akhalewalewa cigerego “akhasiyidwa ku mbali.” (Mab. 6:1) Koma bzimwebzi bzikhacitikira lini omwe akhalewalewa Cihebereu. Pamwepa bzikuwoneka kuti bvutoli likhali la kusankhulana. Bvuto limweri lingadagawanisa gwere kusiyana na mabvuto yanango.

18 Apostolo, omwe akhali bungwe lakutonga la pa nthawe imweyire, adawona kuti bzikhali lini bwino ‘kulekeza kupfunzisa mafala ya Mulungu, kuti akagawire cakudya.’ (Mab. 6:2) Kuti amalise nkhani imweyire, iwo adauza anyakupfunzawo kuti anyang’ane amuna 7 “wakudzala na mzimu na nzeru” omwe angadawaikha kuti acite “basa lakufunikali.” (Mab. 6:3) Pakhafunikira amuna wakuthemera kuti acite basa limwelire, thangwe likhaphatanidza lini kundogawanisa cakudya kokha, koma kuphatisa basa kobiri, kugula bzinthu, na kunemba bzinthu bzentse bzomwe akhacita. Amuna wentse omwe adasankhulidwa akhana madzina ya Cigerego, bzomwe pinango-pentse bzingadathandiza amamsiwa omwe akhadacitiridwa kuipa wale kuti awathembe. Pambuyo pa kucezerana na kupemba apostolo adasankhula amuna 7 kuti acite “basa lakufunikali.”e

19 Kodi bzikufuna kulewa kuti basa la kugawa cakudya lingadacitisa kuti amuna 7 omwe akhadasankhulidwa wale asiye basa lakupalizira mafala yabwino? Bzikuwoneka kuti ne! M’bodzi mwa amuna omwe akhadasankhulidwa akhali Sitefano, omwe adadzakhala Mkristau wakukhwimika pa kucitira umboni. (Mab. 6:8-10) Munango akhali Filipi, omwembo akhacemeredwa “mpalizi.” (Mab. 21:8) Bzikuwonekeratu kuti amuna 7 wale adapitiriza kukhala apalizi wanyongo.

20. Kodi ntsiku zino wanthu wa Mulungu akutewezera tani bzomwe apostolo akhacita?

20 Wanthu wa Yahova ntsiku zino ambatewezera ciratizo ca apostolo. Amuna omwe ambasankhulidwa kuti asamalire maudindo m’gwere, an’funika kulatiza kuti ana nzeru yakuposa yacibadwa, nakuti mzimu wakucena ukuphata basa mwa iwo. Mwakutsogoleredwa na Bungwe Lakutonga, amuna omwe ambakwanirisa makhalidwe yomwe yambafotokozedwa m’Bibliya, ambaikhidwa kuti atumikire ninga akulu ayai atumiki wakuthandiza m’magwere.f (1 Tim. 3:1-9, 12, 13) Ndipopa tingalewe kuti omwe ambakwanirisa makhalidwe yamweya ambakhala asankhulidwa na mzimu wakucena. Amuna wakuthemerawa ambacita ‘basa lakufunika.’ Mwa ciratizo, akulu ambabzipereka kuti apereke thandizo kwa mpfumakazi na abale wakukhulupirika omwe mbakukalamba omwe akufunikira thandizo. (Tiy. 1:27) Akulu winango ambabzipereka kuti akonze Nyumba za Umambo, winango ambalinganiza mitsonkhano ya cigawo, ayai ambayenda kukacezerana na adotolo ku nyumba za ulapi pa nkhani ya mulopa. Atumiki wakuthandiza ambacita mabasa mazinji yomwe yambaphatanidza lini letu kuusa mabira ya Yahova ayai kupfunzisa. Amuna wentsenewa an’funika kumbawona mwacikati-kati udindo bomwe anabo m’gwere na m’gulu la Yahova kuti ambakwanirise basa lakupalizira mafala yabwino ya Umambo.  —  1 Ako. 9:16.

“Mafala ya Mulungu Yadapitiriza Kumwazika” (Mabasa 6:7)

21, 22. N’ciyani cikulatiza kuti Yahova akhasimba gwere lomwe likhadayamba tsapanopa lire?

21 Yahova adathandiza gwere lomwe likhadayamba tsapanopa lire, kuti lireke kupfudzika thangwe ra cizunzo, pabodzi na bvuto lomwe lingadayambisa m’gawano. Bzikuwonekeratu kuti Yahova adalisimba, ndipopa timbawerenga kuti: “Mafala ya Mulungu yadapitiriza kumwazika ndipo mbogo ya anyakupfunza idapitiriza kuthumizirika kwene-kwene mu Jeruzalemu ndipo thimu likulu la antsembe lidabvera licikhulupira.” (Mab. 6:7) Cimweci n’cibodzi mwa bziratizo bzomwe bzimbafotokoza kupita patsogolo kwa basali bzomwe bzimbagumanika m’bukhu la Mabasa. (Mab. 9:31; 12:24; 16:5; 19:20; 28:31) Mu ntsiku zathu zino tikabva nkhani yakulewa bza kupita patsogolo kwa basa lakupalizira mafala yabwino ya Umambo m’mbali zinango za padziko lapantsi bzimbatilimbikisa kwene-kwene.

22 Mu nthawe ya Akristau wakuyambirira atsogoleri wa magereja akhadakalipa kwene-kwene ndipo akhafuna kupitiriza kuboneresa anyakupfunza. Cizunzo cikhadasala pang’ono kuyamba ndipo Sitefano ndiye omwe angadaboneresedwa. Mu msolo ukubwerayu tin’dzapfunza bza nkhani imweyi.

GAMALIYELI — RABI WAKULEMEKEZEKA KWENE-KWENE

Gamaliyeli omwe ambafotokozedwa mu bukhu la Mabasa akhadziwikambo na dzina lakuti Gamaliyeli mkulu, mzukulu wa Hillel, iye adayambisa xikola ziwiri zomwe akhapfunzisa Afarizeu. Gamaliyeli akhana udindo bukulu mu Sinedriyo ndipo akhali rabi wakulemekezeka kwene-kwene ndipombo adakhala wakuyamba kupasidwa dzina la ulemu lakuti “Rabban”. Bukhu linango lidalewa kuti: “Pomwe Rabban Gamaliyeli Mkulu adafa, wanthu adasiya kulemekeza Lamulo, adayamba kucita makhalidwe yakuipa ndipo adasiya kubzimana.” Iye adacinja bzinthu bzizinji bzomwe bzidathandiza wanthu. Bukhu la Encyclopaedia Judaica, limbalewa kuti: “bzinango mwa bzinthu bzakufunika bzomwe adacita ni cakusankhula comwe adacita cakuti akazi amamsiwa akhale na ufulu bwa kulowodwa pomwe, napo pacikhala na mboni ibodzi yomwe ikutsimikizira kuti mwamuna wace adafadi.” Iye adacitisa kuti kukhale lamulo lomwe likhakhotcerera akazi omwe amuna wawo akhawacitira bzakuipa, amamsiwa omwe akhaboneresedwa na wana wawo ndipo adamenyera ufulu bwakuti wanthu wakusauka omwe akhali lini Adjuda akhalembo na ufulu bwa kumbaphalasira ninga momwe Adjuda wakusauka akhacitira.

a Onani kwadru yakuti “Sinedriyo — Nyumba Ikulu Yakutongera Mirandu ya Adjuda”.

b Mu bukhu la Mabasa, dzina lakuti anjo limbalewedwa m’mbuto pafupi-fupi 20, ndipo imweyi ni nthawe yakuyamba dzinali kulewedwa mwakubveka bwino. Tsono pa Mabasa 1:10, pambalewambo bza anjo kuti “amuna omwe akhadabvala bzakubvala bzicena,” koma ambawaguma lini dzina.

c Onani kwadru yakuti “Gamaliyeli — Rabi Wakulemekezeka Kwene-kwene.”

d Onani kwadru yakuti “Kupalizira ‘Nyumba na Nyumba.’”

e Amuna amwewa pinango-pentse akhanayo makhalidwe yomwe mkulu ambafunika kukhala nayo, pakuti kucita ‘basa lakufunika’ lire kukhali lini kwakupusa. Tsono, bzinembo bzimbafotokoza lini bwino-bwino nthawe yomwe amuna adayamba kusankhulidwa acikhala akulu ayai anyakunyang’anira m’gwere lacikristau.

f Mu nthawe ya Akristau wakuyambirira amuna wakuthemera adapasidwa udindo bwa kuikha akulu. (Mab. 14:23; 1 Tim. 5:22; Tito 1:5) Ntsiku zino, Bungwe Lakutonga limbaikha anyakunyang’anira dera, ndipo anyakunyang’anira derawo ana udindo bwa kuikha akulu na atumiki wakuthandiza.

    Mabukhu ya Cinyungwe (2008-2025)
    Bulani
    Pitani
    • Cinyungwe
    • Tumizani
    • Bzomwe mumbafuna
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mitemo Yomwe Mun'funika Kuteweza
    • Mtemo Wacintsintsi
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Pitani
    Tumizani