Tsogoleredwani na Yahova pa Nkhani ya Kumwa
MWAKUSAYA kupenukira, imwepo mumbakomedwa na mphaso za Yahova na ufulu bwanu bwakusankhula bomwe iye adakupasani bwa momwe mungaphatisire basa mphasozo. Bibliya limbalewa kuti vinyu ni mphaso ya Mulungu. Iro limbati: “Cakudya cimbacitisa nyabasa kukomedwa ndipo vinyu imbacitisa moyo kukhala wakudekeza.” (Mpalizi 10:19; Salimo 104:15) Tsono, imwepo mumbawona mabvuto yomwe wanthu ambagumana nayo thangwe ra kumwa. Kuthimizira bzimwebzi, wanthu azinji ana makumbukidwe yakusiyana-siyana pa nkhani ya kumwa. Kodi n’ciyani cingathandize Akristau kusankhula mwa nzeru pa nkhani ya kumwa?
Bziribe basa komwe tidakulira, cikhalidwe cathu ayai momwe tidaleredwera, tikabvuma kuti Yahova atitsogolere pa nkhani ya kumwa, tin’dzakhala na phindu ndipo tin’dzakhala na moyo wabwino.
Ninga momwe imwepo mumbawonera, wanthu azinji ambamwa mwakupitirira malire. Wanthu winango ambati ambamwa kuti abve bwino. Winango ambamwa kuti ayebwe mabvuto yawo. M’mbuto zinango, wanthu winango ambakumbuka kuti akamwa kwene-kwene acisaya kuledzera ambalatiza kuti ana mphanvu.
Tsono, Akristau ambatambira malango yanzeru kwa Mulengi wawo walufoyi. Mwa ciratizo, Mulungu ambatiuza bzakutewera bzakuipa bzomwe bzimbabwera thangwe ra kumwa mwakupitirira malire. Pa Mimwani 23:29-35 pambafotokoza bza munthu omwe ambamwa na mabvuto yomwe yambabwera thangwe ra kumwa kwene-kwene.a Daniel, omwe ni mkulu wa gwere libodzi ku Europa, pa kukumbukira bza moyo wace pomwe akhanati kupfunza cadidi, adalewa kuti: “Inepano ndikhamwa kwene-kwene. Bzimwebzi bzidandicitisa kuti ndicite bzakusankhula bzakuipa. Ndipo thangwe ra bzimwebzi, ndidagumana na mabvuto mazinji. Mpaka pano nimbakhala wakusunama ndikabzikumbukira.”
Kodi Akristau angacite tani bzakusankhula bza nzeru pa nkhani ya kumwa kuti atcenkhe mabvuto yomwe yambabwera thangwe ra kumwa mwakupitiriza malire? Comwe cingawathandize ni kubvuma kuti Mulungu atsogolere nzeru zawo na bzicito bzawo.
Mbatiwoneni bzomwe Bibliya limbalewa pa nkhani ya kumwa na mathangwe yomwe yambacitisa wanthu winango kuti amwe.
N’CIYANI COMWE BIBLIYA LIMBALEWA PA NKHANI YA KUMWA?
Fala la Mulungu limbaletsa lini kumwa pang’ono. Ndipo Bibliya cairolo limbalewa kuti kumwa vinyu pang’ono kumbacitisa kuti tikomedwe. Iro limbati: “Ndoko ukadye bzakudya bzako mwakukondwa na kumwa vinyu yako na mtima wakudekedwa.” (Mpalizi 9:7) Jezu akhamwa vinyu pa nthawe zinango, ndipo atumiki winango wakukhulupirika wa Yahova akhamwambo vinyu. — Mateu 26:27-29; Luka 7:34; 1 Timotio 5:23.
Tsono napo kuti Fala la Mulungu limbaletsa lini kumwa pang’ono, iro limbaletsa kumwa mwakupitirira malire. Iro limbalewa mwakubveka bwino kuti: “Lekani kuledzera na vinyu.” (Aefezo 5:18) Ndipo Bibliya limbalewambo kuti “anyakuledzera . . . an’dzapita lini mu Umambo bwa Mulungu.” (1 Akolinto 6:10) Inde, Yahova ambawenga kumwa kwene-kwene na kuledzera. M’mbuto mwakutewezera wanthu wa m’dzikoli, omwe ambamwa mwakupitirira malire, tin’funika kutsogoleredwa na nzeru za Mulungu.
Wanthu winango ambakumbuka kuti angamwe kwene-kwene ne kuledzera. Tsono kucita bzimwebzi kungatibweresere mabvuto. Bibliya limbafotokoza mwakubveka bwino kuti “cakumwa cakuledzeresa cimbasoceresa.” Kumwa kwene-kwene kungacitise munthu kusocera mwakuthupi na mwauzimu. (Tito 2:3; Mimwani 20:1) Napo Jezu adalewa kuti “kumwa kwene-kwene” kungacitise munthu kutazira kupita mu dziko lipsa la Mulungu. (Luka 21:34-36) Tsono, n’ciyani cingathandize Mkristau kutcenkha mabvuto yomwe yambabwera thangwe ra kumwa?
KUMBUKIRANI KUTI N’CIYANI CIMBAKUCITISANI KUTI MUMWE
Ingakhale ngozi ikulu kwene-kwene kutewezera makhalidwe ya komwe tidakulira pa nkhani ya kumwa. Akristau ambacita bzomwe bzimbakondwesa Yahova pa nkhani ya kumwa ayai kudya. Bibliya limbatikumbusa kuti: “Penu mukudya, mukumwa ayai mukucita cinthu ciri-centse, citani bzentse kuti Mulungu apasidwe ulemerero.” (1 Akolinto 10:31) Mbatiwoneni mibvunzo na mitemo inango ya m’Bibliya yomwe ingatithandize pa nkhani ya kumwa:
Kodi nimbamwa kuti anzangu andifune? Pa Ekisodo 23:2 pambati: “Leka kutewera mthithi.” Yahova adacenjeza Ajirayeri kuti aleke kutewera mthithi omwe umbacita lini kufuna kwace. Malango yamweya ngakufunika kwene-kwene kwa Akristau ntsiku zino. Tikatewezera anzathu pa nkhani ya kumwa, ndipo ticiwalekerera kuti aticitire bzakusankhula, tingasiye kucita bzomwe Yahova ambafuna ticisiya kukhala pa uxamwali na iye. — Aroma 12:2.
Kodi nimbamwa kuti ndilatize wanthu kuti ndina mphanvu? M’madziko manango kumwa kwene-kwene n’kwakubvumizidwa, ndipo wanthu ambawona kuti palibe bvuto liri-lentse akacita bzimwebzo. (1 Pedru 4:3) Tsono onani bzomwe 1 Akolinto 16:13 ambalewa. Cinemboci cimbati: “Khalani tceru, pitirizani kukhala wakulimba m’cikhulupiro, khwimikani ndipo khalani wamphanvu.” Kodi bzakumwa bzingacitisedi munthu kuti akhale wamphanvu? Bzikuwonekeratu kuti ne. Bzakumwa bzingadzonge makumbukidwe ya munthu pabodzi na bzakucita bzace. Ndipopa, kumwa kumbalatiza lini kuti munthuyo ngwamphanvu. M’mbuto mwace kumbalatiza kuti munthuyo alibe mphanvu. Pa Zaiya 28:7 pambalewa kuti munthu omwe ambatengeka na bzakumwa, iye ambadzedzereka ndipo ambamalizira kugwa.
Mphanvu caiyo imbacokera kwa Yahova, ndipo iyo imbatithandiza ‘kukhala tceru na kukhala wakulimba m’cikhulupiro.’ (Salimo 18:32) Timbacita bzimwebzi mwa kukhala tceru kuti titcenkhe ngozi iri yentse ticicita bzakusankhula bzabwino bzomwe bzingadzonge lini uxamwali bwathu na Yahova. Jezu adalatiza kuti akhana mphanvu imweyi pomwe akhali pa dziko la pantsi, ndipo wanthu azinji akhamulemekeza thangwe iye akhali wakukhwimika na wakukonzeka kucita ciri-centse comwe n’cabwino.
Kodi nimbamwa kuti ndiyebwe mabvuto yangu? Munembi munango wa bukhu la Salimo adanemba kuti: “Pomwe makumbukidwe yakundiboneresa yadadzala mu mtima mwangu, imwepo [Yahova] mudatsangalaza moyo wangu.” (Salimo 94:19) Tikakhala na mabvuto, tin’funika kukumbira Yahova thandizo, sikuti kumwa. Njira ibodzi ya momwe tingacitire bzimwebzi ndiyo kupemba kwa Yahova. Njira inango ndiyo kukumbira malango kwa Akristau wakukhwima mwauzimu wa m’gwere mwathu. Kumwa kuti timalise mabvuto yathu kungacitise kuti munthu atazire kucita bzomwe mpsabwino. (Ozeya 4:11) Daniel, omwe tamufotokoza kale ule, adalewa kuti: “Ndikhacita thupo ndipo ndikhabzipasa mulandu. Ndikhamwa kuti ndiyebwe mabvuto, tsono mabvutoyo yakhayenda yacithimizirika. Ndidaluza axamwali na ulemu bomwe ndikhanabo.” Kodi n’ciyani cidathandiza Daniel? Iye adati: “Ndikhadziwa kuti ndikhafunikira thandizo lakucokera kwa Yahova sikuti kumwa. Pakumalizira pace, ndidakwanisa kukunda mabvuto yangu.” Yahova ngwakukonzeka nthawe zentse kuti atithandize kulimbana na mabvuto yathu napo kuti tingawone ninga bzingakwanisike lini. — Afilipi 4:6, 7; 1 Pedru 5:7.
Penu imwepo mumbamwa nthawe zinango, mun’funika kuwona penu mukufunikira kucinja bzinthu bzinango. Mungabzibvunze kuti: ‘Kodi wanthu wa m’banja mwangu ayai axamwali wangu ambadandaula thangwe ra kumwa komwe nimbacita?’ Penu mtawiro ngwakuti, inde, bzingawoneke kuti muna mabvuto yomwe imwepo mukuyazindikira lini. ‘Kodi nimbamwa mwakupitirira malire?’ Limweri lingakhale bvuto napo penu mumbamwa lini kawiri-kawiri. ‘Kodi bzimbandinesa kumala ntsiku zizinji ne kumwa?’ Penu ndibzo, bzimwebzi bzikulatiza kuti kumwako kwasanduka visiyo kwa imwepo. Bzimwebzi bzikuthandauza kuti pangafunikire thandizo la adotolo kuti mumalise bvuto limweri.
Pakuti kumwa kumbabweresa mabvuto, Akristau winango ambasankhula kuleka na kundomwako. Winango ambasankhula kuleka kumwa thangwe ambafuna lini kubva cero ya bzakumwabzo. Penu mwanzanu wacita cakusankhula cimweci, imwepo mun’funika kulemekeza cakusankhula caceco.
Pinango imwepo mungawone kuti bziri bwino kubziikhira malire pa nkhani ya kumwa. Mukacita bzimwebzi, mumbalatiza kuti ndimwe wanzeru. Mkristau angabziikhire malire penu iye akufuna kumwa. Iye pinango angasankhule kumwa kabodzi pa sumana ayai pambuyo pa cakudya. Winango ambabziikhira malire pa mtundu wa bzakumwa bzomwe angamwe. Iwo ambawona kuti bziri bwino kumwa bzakumwa bzomwe mpsaukali lini kwene-kwene ningati vinyu na sereveja. Mukabziikhira malire pa nkhani ya kumwa, bzimbakhala bzakupusa kubziteweza. Mkristau wakukhwima an’funika lini kukhala na manyazi akacita cakusankhula cimweci.
Kukumbukirambo winango ni nkhani yakufunika kwene-kwene. Pa Aroma 14:21 pambati: “Bziri bwino kuleka kudya nyama ayai kumwa vinyu ayai kucita cinthu ciri-centse comwe cingatepese cikhulupiro ca m’bale wako.” Kodi imwepo mungaphatise tani basa malango yamweya? Latizani kuti mumbafuna abale na mpfumakazi zanu. Imwepo mukawona kuti kumwa kukusunamisa wanthu winango, lufoyi lin’dzakucitisani kuti mulemekeze cakusankhula cawo. Tenepo, mun’dzakumbukira bzakufuna bzawombo sikuti bzakufuna bzanu bzokha. — 1 Akolinto 10:24.
Kuthimizira bzimwebzi, boma limbakhalambo na malamulo pa nkhani ya kumwa, ndipo Akristau an’funika kuteweza malamuloyo. Malamulo yamweya yangalewe magole ya munthu omwe an’funikira kumwa ayai yangakhale yakuletsa kumwa pomwe munthu akufambisa karo. — Aroma 13:1-5.
Yahova adatipasa bzinthu bzizinji, ndipo adatipasambo ufulu bwa momwe tingabziphatisire basa. Bzimwebzi bzikuphatanidzambo ufulu bwa kusankhula bzomwe tingadye na kumwa. Bwerani timbasankhule bwino. Tikacita bzimwebzi, tin’dzalatiza kuti timbalemekeza ufulu bumwebu ndipo tin’dzakondwesa Baba wathu wakudzulu.
a Bungwe linango lakuwona bza thanzi la wanthu ku Estados Unidos lidafotokoza mabvuto yomwe yambabwera thangwe ra kumwa mwakupitirira malire, ninga kupha, kubzipha, kungingimiza munthu kucita naye malume ya pa mphasa, kupokana m’banja, kucita malume ya pa mphasa mwakusaya kubzikhotcerera na kutaya mimba.