NKHANI YAKUPFUNZA 52
Atsikana — Citani Nyongo Kuti Mukhale Wakukhwima Mwauzimu
“Akazi an’funikambo kukhala . . . wakusaya kucita bzinthu mwakupitirira malire na wakukhulupirika pa bzinthu bzentse.” — 1 TIMOTIO 3:11.
NYIMBO 133 Tumikirani Yahova Pomwe Mukali Tswaka
BZOMWE TIN’PFUNZAa
1. Kodi n’ciyani comwe tin’funika kucita kuti tikhale wakukhwima mwauzimu?
IFEPANO timbadabwa kwene-kwene na momwe mwana ambakulira mwakamfulumize. Bzimbakhala ninga kuti kukulako kumbandocitika kokha. Tsono kukula mwauzimu kumbandocitika lini kokha.b (1 Akolinto 13:11; Ahebereu 6:1) Kuti tikwanise kukula mwauzimu, ifepano tin’funika kukhala pa uxamwali bwakulimba na Yahova. Ndipo timbafunikirambo mzimu wace wakucena kuti utithandize kukhala na makhalidwe yabwino na kuti utithandizembo kukhala na makhalidwe yomwe yangadzatithandize kutsogolo. — Mimwani 1:5.
2. Kodi n’ciyani comwe tikupfunza pa Genesesi 1:27, ndipo n’ciyani comwe tin’pfunza mu nkhani ino?
2 Yahova adakonza wanthu kuti akhale amuna ayai akazi. (Werengani Genesesi 1:27.) Timbakwanisa kuwona kuti mwamuna na mkazi adasiyana kaimidwe kawo, tsono adasiyanambo mu njira inango. Mwa ciratizo, Yahova adakonza amuna na akazi kuti acite mabasa yakusiyana-siyana ndipo iwo an’funika kukhala na makhalidwe na luso lomwe lingawathandize kucita mabasayo. (Genesesi 2:18) Mu nkhani ino, tiniwona bzomwe atsikana angacite kuti akhale wakukhwima mwauzimu. Ndipo mu nkhani yomwe ikubwerayi tin’dzawona bzomwe alumbwana angacite.
CITANI NYONGO KUTI MUKHALE NA MAKHALIDWE YOMWE YAHOVA AMBAKOMEDWA NAYO
Kutewezera makhalidwe ya akazi wakukhulupirika ninga Rabeka, Esteri na Abigayeli kun’dzakuthandizani kukhala mpfumakazi yakukhwima mwauzimu (Onani ndime 3-4)
3-4. Kodi n’kuponi komwe atsikana angagumane bziratizo kuti atewezere? (Onani cithunzi-thunzi.)
3 Bibliya limbalewa bza akazi azinji omwe akhafuna Yahova na kumutumikira. (Onani nkhani yakuti “Kodi Tingaphunzire Chiyani kwa Akazi Otchulidwa m’Baibulo?” mu jw.org.) Iwo akhacita bzinthu ninga bzomwe bzafotokozedwa mu vesi lomwe likutsogolera nkhani yathuyi. Iwo ‘akhacita lini bzinthu mwakupitirira malire’ ndipo akhali “wakukhulupirika pa bzinthu bzentse.” Kuthumizira pa bziratizo bza akazi wa m’Bibliya amwewa, atsikana angawonembo bziratizo bza mpfumakazi zacikulire zomwe n’zakukhwima mwauzimu m’magwere yawo.
4 Atsikana, kodi pana mpfumakazi zacikulire zomwe mukuzidziwa zomwe mukufuna kuzitewezera? Penu ziripo, onani makhalidwe yawo yabwino, ndipo onani momwe mungatewezererembo makhalidwe yawoyo. Mu ndime zakutsogolozi, tin’cezerana makhalidwe matatu yakufunika kwene-kwene yomwe akazi wakukhwima mwauzimu an’funika kukhala nayo.
5. Kodi thangwe ranyi kubzicepesa n’kwakufunika kwa mpfumakazi zakukhwima mwauzimu?
5 Kubzicepesa ni khalidwe libodzi lakufunika kwene-kwene lomwe Akristau an’funika kulilatiza. Mtsikana akakhala wakubzicepesa, iye an’dzakhala pa uxamwali bwakulimba na Yahova ndipo an’dzabveranambo na wanthu winango. (Tiyago 4:6) Mwa ciratizo, kubzicepesa kun’dzacitisa mkazi omwe ambafuna Yahova kubvera makonzedwe ya utsogoleri yomwe Baba wace wakudzulu adayakhazikisa. (1 Akolinto 11:3) Makonzedwe yamweya njakufunika kwene-kwene m’gwere na m’banja.c
6. Kodi atsikana angapfunze ciyani na kubzicepesa kwa Rebeka?
6 Onani ciratizo ca Rebeka. Iye akhali mkazi wanzeru omwe adalatiza pa moyo wace wentse kuti akhali wakukhwimika mwa bzomwe akhacita. (Genesesi 24:58; 27:5-17) Tsono, iye akhalimbo waulemu na wakubvera. (Genesesi 24:17, 18, 65) Imwepo mukakhala wakubzicepesa ninga Rebeka, mucithandizira makonzedwe ya Yahova, mun’dzathandizira kuti bzinthu bzifambe bwino m’banja mwanu na m’gwere.
7. Kodi atsikana angatewezere tani Esteri?
7 Kuzindikira malire ni khalidwe linango lakufunika kwene-kwene lomwe Akristau wentse wakukhwima an’funika kukhala nalo. Bibliya limbalewa kuti “nzeru zina wanthu wakubzicepesa.” (Mimwani 11:2) Esteri akhali mkazi omwe akhazindikira malire ndipo akhagopa Mulungu. Kuzindikira malire kudamuthandiza kuti aleke kucita bzinthu mwakubzikuza. Iye adabvera malango yomwe adapasidwa na Mordekai ndipo adayaphatisa basa. (Esteri 2:10, 20, 22) Imwepo mungalatizembo kuti mumbazindikira malire mwakumbafufudza malango yomwe yangakuthandizeni na kumbayaphatisa basa. — Tito 2:3-5.
8. Mwakubverana na 1 Timotio 2:9, 10, kodi kuzindikira malire kun’dzathandiza tani mpfumakazi kucita bzakusankhula bzanzeru pa nkhani ya kabvalidwe na kubzidekesa?
8 Esteri adalatizambo kuti akhazindikira malire mu njira inango. Iye akhali “wakuwoneka bwino na wakudeka kwene-kwene”; tsono, iye akhambabziwonesera lini thangwe ra bzimwebzo. (Esteri 2:7, 15) Kodi imwepo mungatewezerembo tani ciratizo ca Esteri? Cinthu cibodzi comwe mungacite ni comwe cidanembedwa pa 1 Timotio 2:9, 10. (Werengani.) Mpostolo Paulo adauza akazi wacikristau kuti ambabvale mwakuthemera na mwakukumbuka bwino. Mafala ya Cigerego yomwe yadasanduliziridwa pamwepa yakuthandauza kuti mkazi wacikristau an’funika kubvala cakubvala comwe cinilatiza ulemu na kulatizambo kuti ambakumbukira wanthu winango. Ifepano timbatenda kwene-kwene mpfumakazi zathu zacikristau zomwe zimbabvala mwakuthemera!
9. Kodi tikupfunza ciyani na ciratizo ca Abigayeli?
9 Kuzindikira ni khalidwe linango lomwe mpfumakazi zakukhwima mwauzimu zimbalatiza. Kodi kuzindikira n’ciyani? Kuzindikira ni luso lomwe tinalo lakudziwa cabwino na cakuipa ticisankhula kucita bzinthu bzabwino. Onani bzomwe Abigayeli adacita. Bayace adacita bzinthu bzakuipa bzomwe bzingadabweresa mabvuto makulu m’banja mwace. Abigayeli adacita bzinthu mwakamfulumize. Luso lace la kuzindikira lidathandiza kuti apulumuse moyo. (1 Samuyeli 25:14-23, 32-35) Kuzindikira kumbatithandizambo kudziwa nthawe yomwe tingalewelewe na nthawe yomwe tingakhale tidanyamala. Ndipo kumbatithandizambo kucita bzinthu mwacikati-kati pa nkhani yakulatiza lufoyi wanthu winango. — 1 Atesalonika 4:11.
PFUNZANI MABASA YAKUSIYANA-SIYANA
Kodi ni phindu liponi lomwe mwakhala nalo thangwe ra kupfunza kuwerenga na kunemba bwino? (Onani ndime 11)
10-11. Kodi ni phindu liponi lomwe mun’dzakhala nalo mukapfunza kuwerenga na kunemba bwino? (Onani cithunzi-thunzi.)
10 Mpfumakazi yacikristau in’funika kupfunza mabasa yakusiyana-siyana. Mabasa yanango yomwe mtsikana angapfunze pomwe akali mwana yangadzamuthandize pa moyo wace wentse. Mbatiwoneni bziratizo bzakucepa.
11 Pfunzani kuwerenga na kunemba bwino. M’bzikhalidwe bzinango, atsikana ambalimbikisidwa lini kuti apfunze kuwerenga na kunemba. Tsono bzimwebzi ni bzinthu bzakufunika kwa Akristau wentse.d (1 Timotio 4:13) Ndipopa lekani kubvuma kuti cinthu ciri-centse cikutaziseni kupfunza kuwerenga na kunemba bwino. Kodi ni phindu liponi lomwe mun’dzakhala nalo? Bzimwebzi bzin’dzakuthandizani kuti mugumane basa mwakamfulumize. Ndipo bzin’dzakuthandizanimbo kupfunza Fala la Mulungu na kupfunzisambo wanthu winango. Ndipo kuposa bzentse, mukambawerenga Fala lace na kukumbukira bzomwe mwawerengabzo bzin’dzakuthandizani kuti mukhale pa uxamwali bwakulimba na Yahova. — Djoswa 1:8; 1 Timotio 4:15.
12. Kodi Mimwani 31:26 angakuthandizeni tani pakulewalewa?
12 Pfunzani kutetekera mwatceru na kulewalewa mwakudeka mtima. Akristau an’funika kupfunza kumbalewalewa mwakudeka mtima. Pa nkhani imweyi, nyakupfunza Tiyago adatipasa malango yakuthandiza, pomwe adalewa kuti: “Munthu ali-wentse ambafulumize kubvesesa, ambacedwe kulewalewa.” (Tiyago 1:19) Imwepo mukambatetekera bwino pomwe anzanu akulewalewa, mumbalatiza kuti mumbawakumbukira anzanuwo, ayai kuti ‘mumbawabvera ntsisi.’ (1 Pedru 3:8) Penu imwepo mukuwona kuti mukubvesesa lini bwino-bwino bzomwe munthuyo ali kulewa, citani mibvunzo mwakuthemera. Ndipo yambani mwadikhira pang’ono pomwe mukanati kulewalewa. (Mimwani 15:28) Bzibvunzeni kuti: ‘Kodi bzomwe nin’funa kulewabzi mpsacadidi ndipo mpsakuthandiza? Kodi ibzo mpsaulemu na bzabwino?’ Pfunzani na mpfumakazi zakukhwima mwauzimu zomwe zimbalewalewa bwino. (Werengani Mimwani 31:26.) Tetekerani bwino momwe izo zimbalewalewera. Mukakwanisa kulewalewa bwino, imwepo mun’dzabverana na wanthu azinji.
Mkazi omwe ambapfunza kusamalira pa mui ambathandiza kwene-kwene pa mui pacepo na m’gwere (Onani ndime 13)
13. Kodi n’ciyani comwe mungacite kuti mupfunze kusamalira pa mui? (Onani cithunzi-thunzi.)
13 Pfunzani kusamalira pa mui. M’mbuto zizinji, akazi ndiwo omwe ambacita mabasa ya pa mui. Mai wanu ayai mpfumakazi inango ingakuthandizeni kupfunza kucita mabasa yakusiyana-siyana ya pa mui. Mpfumakazi inango yakucemeredwa Cindy idalewa kuti: “Cinthu cibodzi cakufunika kwene-kwene comwe ndidapfunza na mai wangu n’cakuti kuphata basa na nyongo kumbaticitisa kuti tikhale wakukondwa. Kupfunza mabasa ninga kuphika, kucita limpeza, kusona na kugula bzinthu, bzidandithandiza kwene-kwene pa moyo wangu ndipo bzidandithandizambo kuti ndikwanise kucita bzizinji pa kutumikira Yahova. Mai wangu adandipfunzisambo kukhala wakutambira alendo ndipo bzimwebzi bzidandithandiza kuti ndidziwane na abale na mpfumakazi zizinji omwe akhana bziratizo bzomwe inepano ningadabzitewezera.” (Mimwani 31:15, 21, 22) Mkazi wanyongo na wakutambira alendo omwe adapfunza mabasa yakusiyana-siyana ya pa mui ambathandizira kuti bzinthu bzifambe bwino m’banja na m’gwere. — Mimwani 31:13, 17, 27; Mabasa 16:15.
14. Kodi mwapfunza ciyani na ciratizo ca Crystal, ndipo n’ciyani comwe imwepo mukufuna kucita?
14 Pfunzani kumbacita bzinthu mwekha. Bzimwebzi ni bzinthu bzakufunika kwene-kwene kwa Akristau wentse kuti akhale wakukhwima mwauzimu. (Afilipi 4:11) Mpfumakazi inango yakucemeredwa Crystal idalewa kuti: “Abereki wangu adandilimbikisa kuti nimbapfunze mabasa yakusiyana-siyana ku xikola yomwe yangadadzandithandiza kutsogolo. Pai wangu adandilimbikisa kuti ndipfunze curso ya contabilidade ndipo bzimwebzi bzidadzandithandiza kwene-kwene.” Kuthumizira kupfunza mabasa yomwe yangadzakuthandizeni kutsogolo, yezerani kupfunza momwe mungaphatisire basa mwanzeru kobiri zomwe munazo kuti muleke kudzonga kobirizo na bzinthu bzakusaya kufunika. (Mimwani 31:16, 18) Imwepo mukambakomedwa na bzinthu bzing’ono-ng’ono bzomwe munabzo mucileka kumbandogula bzinthu bzakusaya kufunika, bzin’dzakhala bzakupusa kwa imwepo kukhala na moyo wakusaya kufuna bzizinji. — 1 Timotio 6:8.
KONZEKERANI UDINDO BOMWE MUN’DZAKHALA NABO KUTSOGOLO
15-16. Kodi mpfumakazi zakusaya kulowodwa zimbathandiza tani wanthu winango? (Marko 10:29, 30)
15 Kukhala na makhalidwe yacikristau na kudziwa mabasa yanango bzin’dzakuthandizani kutsogolo. Mbatiwoneni bzinthu bzinango bzomwe imwepo mungacite.
16 Imwepo mungasankhule kubakasaya kulowodwa. Mwakubverana na mafala ya Jezu, akazi winango ambasankhula kusaya kulowodwa napo kuti komwe ambakhalako wanthu ambanyoza wale omwe alibe kulowodwa. (Mateu 19:10-12) Ndipo winango angakhale wakusaya kulowodwa thangwe ra bzakucitika bza pa moyo wawo. Khulupirani kuti Yahova na Jezu ambanyozera lini Akristau wakusaya kulowodwa. Pa dziko lentse la pantsi, mpfumakazi zakusaya kulowodwa zimbathandizira kwene-kwene m’gwere. Pakuti izo zimbalatiza lufoyi kuna anzawo zimbakhala ninga mpfumakazi na azimai kwa anzawowo. — Werengani Marko 10:29, 30; 1 Timotio 5:2.
17. Kodi mtsikana angakonzekere tani kuti adzacite utumiki bwa nthawe zentse?
17 Imwepo mungakhalembo mtumiki wa nthawe zentse. Mpfumakazi zacikristau zimbathandizira kwene-kwene basa la kupalizira pa dziko lentse la pantsi. (Salimo 68:11) Kodi imwepo mungacite makonzedwe yakuti mucite utumiki bwa nthawe zentse? Imwepo mungatumikire ninga mpainiya, mungabzipereke pa basa lakumanga-manga ayai kutumikira pa Beteli. Pemphererani cakulinga canuco. Cezani na wanthu winango omwe adakwanisa cakulinga cawo kuti mudziwe bzomwe mungafunike kucita kuti mukwanirisembo cakulinga canu. Mukamala konzani ndondomeko ya bzomwe mukufuna kucita. Mukakwanisa cakulinga canu mun’dzafungula mwayi wakuti mucite bzizinji pa kutumikira Yahova.
Penu imwepo mun’funa kulowodwa, mun’funika kusankhula mwanzeru munthu omwe mungalowodwe nayeyo (Onani ndime 18)
18. Thangwe ranyi mpfumakazi in’funika kusankhula mwanzeru mwamuna omwe an’funa kudzalowodwa naye? (Onani cithunzi-thunzi.)
18 Pinango imwepo mungasankhule kulowodwa. Makhalidwe na mabasa yomwe tacezeranaya bzin’dzakuthandizani kuti mukhale mkazi wabwino. Tsono, mun’funika kusankhula mwanzeru mwamuna omwe mun’funa kulowodwa naye. Thangwe cimweci ni cakusankhula cakufunika kwene-kwene kwa imwepo. Kumbukirani kuti imwepo mun’dzatsogoleredwa na mwamuna omwe mun’dzalowodwa nayeyo. (Aroma 7:2; Aefezo 5:23, 33) Ndipopa mungacite bwino kubzibvunza kuti: ‘Kodi iye ni Mkristau wakukhwima mwauzimu? Kodi iye akuikha bzinthu bza Umambo pa mbuto yakuyamba pa moyo wace? Kodi iye ambasankhula bzinthu mwanzeru? Kodi iye akaphonya ambabvuma kuphonya kwaceko? Kodi iye ambalemekeza akazi? Kodi iye an’dzakwanisa kundithandiza mwauzimu, kugumana bzakufunikira pa banja na kundithandiza ndikafunikira thandizo? Kodi iye ambacita bwino bzinthu bzomwe auzidwa? Mwa ciratizo, kodi ni mabasa yaponi ya m’gwere yomwe iye ambayacita ndipo ambayacita tani?’ (Luka 16:10; 1 Timotio 5:8) Tsono cinthu cinango comwe mun’funika kucikumbukira n’cakuti, penu imwepo mukufuna kukhala na mwamuna wabwino, imwepombo mun’funika kukhala mkazi wabwino.
19. Thangwe ranyi kukhala “mthandizi” ni basa lakulemekezeka?
19 Bibliya limbalewa kuti mkazi wabwino ni “mthandizi” kwa mwamuna wace ndipo ni “mwanzace wakumuthemera” kwa iye. (Genesesi 2:18) Kodi mafala yamweya yakulatiza kuti mkazi ngwakunyozeka? Ne! Basa la mkazi lakukhala mthandizi ndakulemekezeka. Ndipopa, Bibliya limbalewambo kazinji-kentse kuti Yahova ni “mthandizi.” (Salimo 54:4; Ahebereu 13:6) Mkazi ambalatiza kuti ni mthandizi wabwino kwa mwamuna wace akambamuthandizira mwakucita bzomwe mwamunayo walewa pa nkhani ya banja lawo. Ndipo pakuti iye ambafuna Yahova, ambacita nyongo kuti athandizire kuti bayace akhale na mbiri yabwino. (Mimwani 31:11, 12; 1 Timotio 3:11) Kuti imwepo mudzakwanise kucita bzimwebzi, mun’funika kucita nyongo ya kukulisa uxamwali bwanu na Yahova na kuthandiza anzanu pa mui na m’gwere.
20. Kodi n’ciyani comwe mai angacitire banja lace?
20 Imwepo mungadzakhale mai. Mukadzalowodwa, imwepo na mwamuna wanu mungadzakhale na wana. (Salimo 127:3) Ndipopa, mpsabwino kwene-kwene kukumbukiratu bza kutsogolo. Makhalidwe na mabasa yomwe tacezerana mu nkhani ino bzin’dzakuthandizani kutsogolo mukadzalowodwa na kukhala mai. Lufoyi lanu, kudeka mtima kwanu na kupirira kwanu bzin’dzathandiza kwene-kwene m’banja mwanu kuti wana wanu adzabzibve kuti mbakukhotcerereka nakuti adzakule bwino. — Mimwani 24:3.
Atsikana azinji omwe adapfunzisidwa Fala la Mulungu na kuphatisa basa bzomwe adapfunzabzo adakhala Akristau wakukhwima mwauzimu (Onani ndime 21)
21. Kodi timbabva tani na mpfumakazi zathu? (Onani cithunzi-thunzi pa tsamba lakuyamba.)
21 Ifepano timbakufunani kwene-kwene atsikanamwe thangwe ra bzentse bzomwe mumbacitira Yahova na wanthu wace. (Ahebereu 6:10) Imwepo mumbacita nyongo kuti mukhale na makhalidwe yacikristau, kudziwambo mabasa yomwe yambakuthandizani na kuthandizambo wanthu winango. Ndipo bzimwebzi bzimbakukonzekeresani pa maudindo yomwe mun’dzakhala nayo kutsogolo. Imwepo ndimwe wakufunika kwene-kwene mu gulu la Yahova!
NYIMBO 137 Akazi Wakukhulupirika
a Atsikana, imwepo ndimwe wakufunika kwene-kwene m’gwere. Imwepo mungakhale wakukhwima mwauzimu mukacita nyongo ya kukhala na makhalidwe yacikristau, kupfunza mabasa na kukonzekera udindo bomwe mun’dzakhala nabo kutsogolo. Mukacita bzimwebzi, imwepo mun’dzasimbidwa kwene-kwene pa kutumikira Yahova.
b KAFOTOKOZEDWE KA MAFALA YANANGO: Munthu omwe ambacita nyongo kuti akhale Mkristau wakukhwima mwauzimu ambatsogoleredwa na mzimu wa Mulungu sikuti na nzeru za m’dziko. Iye ambatewezera Jezu ndipo ambacita nyongo kuti akhale pa uxamwali bwakulimba na Yahova na kulatizambo lufoyi kwa wanthu winango.
d Kuti mudziwe kufunika kwa kuwerenga, onani nkhani yakuti “N’chifukwa Chiyani Kuwerenga ndi Kofunika Kwambiri kwa Ana? — Mbali Yoyamba: Kodi Zomwe Zingawathandize Ndi Zowerenga Kapena Zoonera?” mu jw.org.