NKHANI YAKUPFUNZA 12
NYIMBO 119 Tin’funika Kukhala na Cikhulupiro
Pitirizani Kufamba mwa Cikhulupiro
“Tikufamba mwa cikhulupiro, sikuti mwa bzinthu bzakuwoneka na maso.” — 2 AKOLINTO 5:7.
CAKULINGA CA NKHANIYI
Mu nkhani ino, tin’pfunza momwe tingapitirizire kufamba mwa cikhulupiro pomwe tikucita bzakusankhula bzakufunika pa moyo wathu.
1. Thangwe ranyi Paulo akhali wakukondwa thangwe ra bzinthu bzomwe akhadacita pa moyo wace?
PA NTHAWE inango mpostolo Paulo akhadziwa kuti angadadzafa, tsono napo bzikhali tenepo, iye akhana mathangwe yomwe yakhamucitisa kukhala wakukondwa thangwe ra bzomwe akhadacita pa moyo wace. Ndipopa, iye adalewa kuti: “Ndathamanga pa mapici mpaka kuphampha, ndipo ndakhala na moyo wakubverana na cikhulupiro.” (2 Timotio 4:6-8) Pa utumiki bwace, Paulo akhadasankhula bzinthu mwa nzeru. Ndipo akhana citsimikizo cakuti Yahova akhakomedwa naye. Ifepano tikufunambo kusankhula bwino bzinthu bzomwe bzingacitise kuti Mulungu akomedwe nafe. Kodi tingacite tani bzimwebzi?
2. Kodi kufamba mwa cikhulupiro kumbathandauza ciyani?
2 Pakufuna kulewa bza iye na bza Akristau anzace, Paulo adati: “Tikufamba mwa cikhulupiro, sikuti mwa bzinthu bzakuwoneka na maso.” (2 Akolinto 5:7) Kodi Paulo akhafuna kulewanyi na mafalaya? M’Bibliya, fala lakuti “kufamba” kazinji-kazinji limbafuna kulewa bzinthu bzomwe munthu ambafuna kucita pa moyo wace. Munthu omwe alibe cikhulupiro kwa Yahova ambasankhula bzinthu mwakubverana na bzomwe iye akuwona, akubva na momwe akubvera. Tsono munthu omwe ana cikhulupiro kwa Yahova ambayamba kukumbukira bzomwe Yahovayo akufuna kuti iye acite. Ndipo bzomwe iye ambacita bzimbalatiza kuti ana citsimikizo cakuti Yahova an’dzamusimba nakuti an’dzagumana phindu akateweza malango ya Yahova yomwe yambagumanika m’Bibliya. — Salimo 119:66; Ahebereu 11:6.
3. Kodi ni phindu liponi lomwe timbakhala nalo tikambafamba mwa cikhulupiro? (2 Akolinto 4:18)
3 Tentsenefe nthawe zinango timbafunika kukhulupira bzomwe timbawona, kubva ayai momwe timbabvera pomwe tikufuna kusankhula kucita cinthu. Tsono tikambandothemba kwene-kwene bzomwe timbawona na kubva pomwe tikufuna kusankhula kucita cinthu pa moyo wathu bzingaticitise kuti tigumane na mabvuto. Thangwe ranyi? Thangwe ni nthawe lini zentse pomwe bzinthu bzomwe timbawona na kubva bzimbakhala bzakuthembeka. Tikambacita bzakusankhula mwakubverana na bzomwe tikuwona ayai momwe tikubvera tin’dzacita bzinthu bzomwe Yahova akufuna lini kuti ticite. (Mpalizi 11:9; Mateu 24:37-39) Tsono tikasankhula bzinthu mwakubverana na cikhulupiro cathu tin’dzasankhula bzomwe ‘mpsakubvumizika kwa Mbuya.’ (Aefezo 5:10) Tikateweza malango ya Mulungu bzin’dzatithandiza kuti tikhale na mtendere wa mu mtima ndipo bzin’dzatithandizambo kuti tikhale wakukondwa. (Salimo 16:8, 9; Zaiya 48:17, 18) Ndipo tikapitiriza kufamba mwa cikhulupiro tin’dzakhala na moyo mpaka kale-kale. — Werengani 2 Akolinto 4:18.
4. Kodi munthu angazindikire tani penu akufamba mwa cikhulupiro ayai m’bzinthu bzakuwoneka na maso?
4 Kodi tingadziwe tani penu tikufambadi mu cikhulupiro ayai mu bzinthu bzakuwoneka na maso? Kuti tidziwe tentsenefe tin’funika kubzibvunza kuti: Kodi nimbathemba ciyani ndikafuna kusankhula cinthu? Kodi nimbathemba bzinthu bzomwe ndikuwona ayai nimbabvuma kutsogoleredwa na malango ya Yahova? Mu nkhani ino, tin’cezerana momwe tingapitirizire kufamba mwacikhulupiro pa bzinthu bzitatu bzakufunika ninga: Kusankhula basa, kusankhula munthu omwe tin’dzamanga naye banja na pomwe tatambira malango yakucokera mu gulu la Yahova. Pa cinthu ciri-centse tin’cezerana bzinthu bzomwe tin’funika kukumbukira na cakulinga cakuti ticite bzakusankhula bzabwino.
POMWE TIKUSANKHULA BASA
5. Kodi n’ciyani comwe timbakumbukira pomwe tikusankhula basa?
5 Tentsenefe timbafuna kugumana bzinthu bzakufunikira pa moyo wathu na pa banja lathu. (Mpalizi 7:12; 1 Timotio 5:8) Mabasa manango yambapereka kobiri zizinji kuposa manango. Pana mabasa manango yomwe yambacitisa munthu kutambira kobiri zizinji zomwe zimbamuthandiza kusamalira banja lace na kukoyambo kobiri zomwe zingadzamuthandize kutsogolo. Tsono mabasa manango yambandopereka kobiri yomwe ingacitise munthu kukhala na bzakufunikira pa banja lace ninga cakudya, mbuto yakukhala na bzakubvala. Tenepo tikambasankhula mtundu wa basa lomwe tingadzaphate timbakumbukirambo kuti ni kobiri zingasi zomwe tingadzatambire. Tsono penu timbandokumbukira bzimwebzi basi ifepano tikufamba lini mwa cikhulupiro.
6. Kodi tingafambe tani mwa cikhulupiro pomwe tikusankhula basa? (Ahebereu 13:5)
6 Penu tikufamba mwa cikhulupiro tin’dzakwanisa kuwona kuti basa lomwe tasankhulalo lin’dzadzonga uxamwali bwathu na Yahova ayai ne. Tin’funika kubzibvunza kuti: ‘Kodi basa lomwe ndasankhulali lin’dzacitisa kuti ndicite bzinthu bzomwe Yahova ambakomedwa lini nabzo?’ (Mimwani 6:16-19) ‘Kodi lin’dzandicitisa kuti ndiluze mitsonkhano, kuleka kukhala na nthawe yakupalizira, kupfunza Bibliya ayai kukhala kutali na banja langu?’ (Afilipi 1:10) Penu pa mibvunzo yentseneyi mtawiro wanu ngwakuti inde, cinthu ca nzeru ni kulamba basalo napo kuti bzikukunesani kugumana basa linango. Tikafamba mwa cikhulupiro tin’dzasankhula bzinthu bzomwe bzin’dzalatiza kuti tina citsimikizo cakuti Yahova an’dzatisamalira na kutipasa bzomwe tikufunikira. — Mateu 6:33; werengani Ahebereu 13:5.
7-8. Kodi m’bale munango wa ku América do Sul adafamba tani mwa cikhulupiro? (Onanimbo cithunzi-thunzi.)
7 M’bale munango wa ku América do Sul wakucemeredwa Javier,a akhadziwa kufunika kwa kufamba mwa cikhulupiro. Iye adati: “Inepano ndikhafuna kupita basa lomwe lingadandipasa kobiri zizinji kuposa kobiri zomwe ndikhatambira pa basa langu la kale-kale.” Tsono, Javier akhafunisisa kukhala mpainiya. Iye adapitiriza kulewa kuti: “Inepano ndidabzinembesa kuti ndikacitidwembo mibvunzo yakuti ndipite basa. Pomwe ndikhanati kucitidwa mibvunzoyo, ndidapemba kwa Yahova na citsimikizo cakuti Yahovayo akhadziwa bzomwe bzikhali bzabwino kwa inepano. Inepano ndikhafunisisa basalo thangwe lingadandipasa kobiri zizinji tsono ndikhafunambo lini kuti iro linditazise kucita bzizinji pa kutumikira Yahova.”
8 Javier adati: “Pomwe ndikhacitidwa mibvunzoyo, jerente adandiuza kuti ndikhafunikira kudzaphata basa maora mazinji. Inepano mwa ulemu ndidamuuza kuti ningadacita lini bzimwebzo thangwe ra bzomwe nimbakhulupira.” Javier alibe kubvuma basalo. Pomwe padandopita sumana ziwiri iye adakhala mpainiya. Ndipo mu gole libodzi-bodziro, iye adadzagumana basa lomwe angadaphata kwa maora yakucepa. Iye adati: “Yahova adatetekera mipembo yangu ndipo adandithandizambo kugumana basa lomwe lingadandibvumiza kucita upainiya. Ndine wakukondwa kwene-kwene thangwe ra kukhala na basa lomwe limbandithandiza kukhala na nthawe yakutumikira Yahova pabodzi na abale wangu.”
Imwepo mucigumana basa lomwe lingakupaseni kobiri zizinji, kodi bzomwe mun’dzasankhula bzin’dzalatiza kuti muna citsimikizo cakuti Yahova ambadziwa bzomwe mpsabwino kwa imwepo? (Onani ndime 7-8)
9. Kodi mwapfunza ciyani na bzomwe bzidacitikira Trésor?
9 Kodi n’ciyani comwe tin’funikira kucita tikazindikira kuti basa lomwe tikuphata likutitazisa kukhala pa uxamwali na Yahova? Mbatiwoneni bzomwe bzidacitikira Trésor, wa ku Congo. Iye adati: “Basa lomwe inepano ndikhaphata ni basa lomwe ndikhalifuna kwene-kwene. Inepano ndikhatambira kobiri zizinji kwene-kwene ndipo ndikhalemekezedwambo.” Tenepo, Trésor akhambalova ku mitsonkhano thangwe akhambaphata basa kwa maora yakuthumizirika. Kuthumizira bzimwebzi, anzace wa ku basa akhamungingimiza kuti ambanamize wanthu pa bzinthu bzakusaya cirungamo bzomwe emprezayo ikhacita. Trésor akhafuna kucoka basalo, tsono akhacita thupo kuti angadakwanisa lini pomwe kugumana basa linango. Kodi n’ciyani comwe cidamuthandiza? Iye adalewa kuti: Pa “Habakuki 3:17-19 padandithandiza kubvesesa kuti napo ningadaluza basalo Yahova angadapitiriza kundisamalira. Ndipopa ndidakumbira kucoka basalo.” Iye adamaliza na mafala yakuti: “Wanthu azinji ambakumbuka kuti penu munthu akufuna kuphata basa lomwe limbapereka kobiri zizinji an’funika kucita ciri-centse kuti aphate basalo napo lingamupase lini nthawe kuti akhale na banja lace ayai kunamata Mulungu. Ndine wakukondwa thangwe ra kukhala pa uxamwali bwakulimba na Yahova pabodzi na banja langu. Pomwe padapita gole libodzi, Yahova adandicitisa kuti ndigumane basa labwino lomwe limbandicitisa kuti ndicite bzinthu mwa cirungamo ndipo limbandipasambo nthawe yakucita mabasa ya uzimu. Tikambaikha Yahova pa mbuto yakuyamba Yahovayo an’dzatisamalira napo tingagumane na bvuto la kobiri mu kanthawe kakucepa.” Tikambathemba Yahova pabodzi na mapiciro yace tin’dzapitiriza kufamba mu cikhulupiro ndipo iye an’dzatisimba.
POMWE TIKUSANKHULA MUNTHU KUTI TIMANGE NAYE BANJA
10. Kodi n’ciyani comwe cingaticitise kuti tileke kufamba mwa cikhulupiro pomwe tikusankhula munthu omwe tidzamange naye banja?
10 Malowozi ni mphaso yakucokera kwa Yahova ndipopa mpsacibadwa munthu kufuna kulowola ayai kulowodwa. Mpfumakazi ikafuna kulowodwa na m’bale pinango ingakumbukire bza mawonekedwe ya m’baleyo, momwe ambacitira bzinthu, momwe winango ambamuwonera, momwe ambaphatisira basa kobiri, penu iye akufunikira kusamalira wanthu wa m’banja mwace ayai penu ni munthu omwe ambamukondwesa.b Bzimwebzi ni bzinthu bzakufunika. Tsono iyo ikandokumbukira bzinthu bzimwebzi basi ingafambe lini mwa cikhulupiro koma mwa bzinthu bzakuwoneka na maso.
11. Kodi tingafambe tani mwa cikhulupiro pomwe tikusankhula munthu kuti tidzamange naye banja? (1 Akolinto 7:39)
11 Yahova ambakomedwa kwene-kwene abale na mpfumakazi akambateweza malango yace pomwe akusankhula munthu omwe amange naye banja! Iwo ambaphatisa basa malango ya m’Bibliya ndipo ambadikhirira kuti ‘akule’ pomwe akanati kuyamba umakhadzi. (1 Akolinto 7:36) Iwo ambayamba kuwona penu munthu omwe akufuna kudzamanga naye banjalo ana makhalidwe yomwe Yahova ambalewa yomwe yangacitise munthu kukhala mkazi wabwino ayai mwamuna wabwino. (Mimwani 31:10-13, 26-28; Aefezo 5:33; 1 Timotio 5:8) Munthu omwe ni Mboni lini ya Yahova akayamba kuwafuna iwo ambabvuma lini kukhala pa umakhadzi na munthuyo, m’mbuto mwace ambateweza malango yakulowodwa “kokha mwa mbuya,” yomwe yambagumanika pa 1 Akolinto 7:39. (Werengani.) Iwo ambapitiriza kufamba mwa cikhulupiro na citsimikizo cakuti Yahova an’dzabvesesa momwe iwo akubvera na kuwapasambo bzomwe iwo akufunikira. — Salimo 55:22.
12. Kodi n’ciyani comwe mukupfunza na Rosa?
12 Onani bzomwe bzidacitikira mpainiya munango wakucemeredwa Rosa, omwe ambakhala ku Colômbia. Komwe iye akhaphata basa kukhana mwamuna munango omwe akhali lini Mboni ya Yahova omwe akhamufuna. Ndipo Rosa adayambambo kumufuna. Iye adati: “Iye akhawoneka ninga kuti akhali mwamuna wabwino. Iye akhathandiza wanthu wa komwe akhakhala ndipo akhawoneka kuti akhali mwamuna wabwino kwene-kwene. Inepano ndikhakomedwa na momwe iye akhacitira bzinthu na inepano. Iye akhana makhalidwe yentse yomwe ndikhafuna kuti mwamuna omwe ndidzalowolane naye adzakhale nayo, tsono iye akhali lini Mboni ya Yahova.” Iye adapitiriza kulewa kuti: “Bzidakhala bzakunesa kwa inepano kumuuza kuti nin’funa lini kukhala naye pa umakhadzi. Pa nthawe imweyire, inepano ndidabzibva kuti ndiri candekha thangwe ndikhafuna kulowodwa, tsono pakhanati kugumanika m’bale omwe ningadalowolana naye.” Tsono, Rosa alibe kundokumbukira bzomwe iye akhawona na maso koma adalatiza kuti akhafamba mwa cikhulupiro. Iye adakumbukira momwe uxamwali bwace na Yahova bungadakhalira bzingadakhala kuti adabvuma kukhala pa umakhadzi na mwamunayo. Iye adasiya kucita naye tsantsa ndipo adayamba kuphatisa basa nthawe yace pa kucita bzizinji pakutumikira Yahova. Pomwe padandopita nthawe pang’ono iye adacemeredwa ku Xikola ya Apalizi wa Umambo, ndipo tsapano akutumikira ninga mpainiya wakupambulika. Rosa adati: “Bzisimbo bzomwe Yahova adandipasa bzidandicitisa kuti ndikhale wakukondwa.” Bzimbakhala bzakunesa kwene-kwene kucita bzomwe Yahova akufuna kuti ticite maka-maka tikakhala tikufuna kucita cinthu comwe cikubverana na momwe ifepano tikubvera. Tsono tikambabvuma kutsogoleredwa na malango ya Yahova timbagumana phindu.
POMWE TATAMBIRA MALANGO YA M’GULU LA YAHOVA
13. Kodi n’ciyani comwe cingaticitise kuleka kufamba mwa cikhulupiro tikatambira malango m’gulu la Yahova?
13 Akulu, anyakunyang’anira dera, mthambi na Bungwe Lakutonga nthawe zentse ambatipasa malango yomwe yambatithandiza kutumikira Yahova. Tsono nthawe zinango tingabvesese lini thangwe lomwe abalewo akutipasira malangoyo. Tingayambe kupenukira penu malangoyo njabwinodi kwa ifepano ayai ne ndipo tingayambembo kuwona kuperewera komwe abale omwe atipasa malangoyo anako. Bzimwebzi bzingaticitise kuleka kufamba mwa cikhulupiro.
14. Tikafamba mwa cikhulupiro pomwe tatambira malango m’gulu la Yahova timbalatiza ciyani? (Ahebereu 13:17)
14 Tikafamba mwa cikhulupiro pomwe tatambira malango m’gulu la Yahova timbalatiza kuti timbathemba Yahova kuti ndiye omwe akutsogolera gulu lace ndipo ambadziwambo momwe bzinthu bziriri pa moyo wathu. Bzimwebzi bzimbacitisa kuti tibvere mwakamfulumize ticikhalambo na makumbukidwe yabwino. (Werengani Ahebereu 13:17.) Timbadziwa kuti tikateweza malango timbathandizira kuti gwere lipitirize kukhala lakubverana. (Aefezo 4:2, 3) Ndipo timbakhulupirambo Yahova thangwe timbadziwa kuti napo kuti wanthu omwe ambatitsogolera mbakuperewera, tikabvera iye an’dzatisimba. (1 Samuyeli 15:22) Ndipo pa nthawe yakuthemera, iye an’dzakonza cinthu ciri-centse comwe cin’funika kukonzedwa. — Mika 7:7.
15-16. Kodi n’ciyani cidathandiza m’bale munango kufamba mwa cikhulupiro napo kuti iye akhapenukira bza malango yomwe akhadatambira? (Onanimbo cithunzi-thunzi.)
15 Mbatiwoneni bzomwe bzidacitika ku Perú bzomwe bzikulatiza phindu lomwe limbakhala liripo tikambafamba mwa cikhulupiro. Napo kuti ku Perú, cirewedwe comwe cimbalewedwa kwene-kwene ni Cixipanyoli, wanthu azinji wa kumweko ambalewalewa cirewedwe cakubadwa naco. Cibodzi mwa cirewedweco ni Cikexuwa. Magole mazinji abale omwe ambalewalewa Cikexuwa akhanyang’ana wanthu omwe ambalewalewa cirewedwe cimweci. Na cakulinga cakufuna kubvera malamulo ya boma, iwo adatambira malango mapsa yakulewa bza momwe angadapalizirira. (Aroma 13:1) Tsono bzimwebzi bzidacitisa kuti winango wa iwo abzibvunze penu malangoyo yangadaphatadi basa m’gawo lawo. Tenepo pomwe abale adadzabvera malangoyo, Yahova adasimba nyongo yawo mwakuti adadzagumana wanthu azinji omwe akhalewalewa Cikexuwa.
16 Mkulu m’bodzi wa m’gwere la Cikexuwa wakucemeredwa Kevin, akhali m’bodzi mwa abale omwe akhacita thupo pomwe bzinthu bzidacinja. Iye adati: “Inepano ndidabzibvunza kuti: ‘Kodi tsapano tin’gumana tani wanthu omwe ambalewalewa Cikexuwa?’” Kodi n’ciyani comwe Kevin adacita? Iye adati: “Ndidakumbukira bza cinembo ca Mimwani 3:5 ndipo ndidakumbukirambo bzomwe bzidacitikira Mozeji. Yahova akhadapasa malango Mozeji yomwe yakhawoneka ninga kuti yangadathandiza lini. Yahovayo akhadamupasa malango kuti atsogolere Ajirayeri kucoka ku Edjipito mpaka ku Nyanza Ifuira bzomwe bzikhawoneka ninga kuti Ajirayeriwo angadakwanisa lini kupulumuka thangwe Aedjipitowo akhawatewera. Tsono napo bzikhali tenepo, iye adabvera mwakuti Yahova adamuphatisa basa kuti acite cakudabwisa comwe cidapulumusa Ajirayeriwo.” (Ekisodo 14:1, 2, 9-11, 21, 22) Kevin akhali wakukonzeka kuphatisa basa njira ipsa yakupalizirira. Kodi n’ciyani comwe cidacitika pomwe iye adacita bzimwebzi? Iye adati: “Ndidadabwa kwene-kwene na momwe Yahova adandisimbira. Kale-kale tikhafamba kwene-kwene mu utumiki ndipo nthawe zinango tikhandogumana munthu m’bodzi ayai awiri omwe akhalewalewa Cikexuwa. Tsapano pomwe timbayenda kukapalizira timbagumana wanthu azinji omwe ambalewalewa Cikexuwa. Bzimwebzi bzimbacitisa kuti timbakwanise kuyambisa maceza, kukhala na maulendo yakubwereza na kucitisambo mapfunziro. Wanthu azinji ambagumanikambo pa mitsonkhano yathu.” Ndipopa tikambafamba mwa cikhulupiro nthawe zentse tin’dzasimbidwa na Yahova.
Wanthu azinji adauza abale komwe angadakagumana wanthu omwe ambalewalewa cirewedwe ca Cikexuwa (Onani ndime 15-16)
17. Kodi n’ciyani comwe mwapfunza mu nkhani ino?
17 Mu nkhani ino, tacezerana bzinthu bzitatu bzakufunika bzomwe bzingatithandize kupitiriza kufamba mwa cikhulupiro. Tsono tin’funika kupitiriza kufamba mwa cikhulupiro m’mbali zentse za moyo wathu ninga pomwe tikufuna kusankhula masenzeka, pomwe tikufuna kusankhula mapfunziro yomwe tingadzayacite ayai momwe tingalerere wana wathu. Bziribe basa bzinthu bzomwe tingasankhule pa moyo wathu, cakufunika n’kukumbukira uxamwali bwathu na Yahova, kuteweza malango yace na kukhulupira kuti iye an’dzatisamalira sikuti momwe ifepano timbawonera bzinthu. Tikacita tenepo, ifepano tin’dzapitiriza kufamba “m’dzina la Yahova Mulungu wathu mpaka kale-kale.” — Mika 4:5.
NYIMBO 156 Ndikudikhirira Mwacikhulupiro
a Madzina manango yacinjidwa.
b Ndimeyi ikulewa bza mpfumakazi yomwe ikunyang’ana m’bale kuti alowolane naye. Tsono malangoya yakuphatambo basa kwa abale omwe akunyang’ana mpfumakazi kuti alowolane nayo.