BIBLIYOTEKA YA PA INTERNETI ya Watchtower
Watchtower
BIBLIYOTEKA YA PA INTERNETI
Cinyungwe
  • BIBLIYA
  • MABUKHU
  • MITSONKHANO
  • w17 Setembro matsa. 15-20
  • ‘Fala la Mulungu Lin’dzakhala Mpaka Muyaya’

Mbuto mwasankhulayi iribe vidiyo iri-yentse.

Pepani, bzikukhala bzakunesa kuti vidiyoyi iwoneke.

  • ‘Fala la Mulungu Lin’dzakhala Mpaka Muyaya’
  • Nsanza Ya Mulindiri Yakudziwisa Umambo bwa Yahova (Yakupfunza)—2017
  • Tumisolo twa nkhani
  • Nkhani Yakundendemerana
  • KUCINJA KWA BZIREWEDWE
  • CIREWEDWE CAKULEWALEWEDWA NA AZINJI
  • CITSUTSO PA KUSANDULIZIRA BIBLIYA
  • YAHOVA AMBATIPFUNZISA KUTI TIGUMANE PHINDU
  • Yahova ni Mulungu Omwe Ambalewalewa na Wanthu
    Nsanza Ya Mulindiri Yakudziwisa Umambo Bwa Yahova—2015
  • Fala la Mulungu Lakusanduliziridwa Mwakubveseseka na Mwakukhulupirika
    Nsanza Ya Mulindiri Yakudziwisa Umambo Bwa Yahova—2015
Nsanza Ya Mulindiri Yakudziwisa Umambo bwa Yahova (Yakupfunza)—2017
w17 Setembro matsa. 15-20
Munembi m’bodzi wa Bibliya mu nthawe za kale na munthu omwe ankuwerenga Bibliya wa nthawe zino

‘Fala la Mulungu Lin’dzakhala Mpaka Muyaya’

‘Mauswa yakupswipirira yambauma, ndipo maluwa yambafota; Tsono fala la Mulungu wathu lin’dzakhala mpaka muyaya.’—ZAIYA 40:8.

NYIMBO: 95, 97

KODI FALA LA MULUNGU LIDAPULUMUKA TANI . . .

  • thangwe ra kucinja kwa cirewedwe?

  • pa nkhani za ndale?

  • thangwe ra citsutso pa kusandulizira?

1, 2. (a) Kodi moyo ungadakhala tani pangadakhala palibe Bibliya? (b) Kodi n’ciyani comwe cingatithandize kuti tigumane phindu na Fala la Mulungu?

KODI moyo wanu ungadakhala tani pangadakhala palibe Bibliya? Mungadakhala mulibe malango yanzeru yakukutsogolerani pa moyo wanu wa nsiku na nsiku. Mungadadziwa lini cadidi pakulewa bza Mulungu, moyo ayai bzomwe munkudikhirira kutsogolo. Ndipo mungadadziwa lini bzomwe Yahova adacitira wanthu wakale.

2 Mpsakukondwesa kuti tiri lini mu mkhalidwe umweyu. Yahova adatipasa Fala lace, Bibliya. Ndipo iye adapicira kuti Fala lace Bibliya lin’dzakhala mpaka muyaya. Mpostolo Pedru adalewa mafala ya pa Zaiya 40:8. Napo kuti vesiri limbaleweratu lini bza Bibliya koma lingaphate basa pakulewa bza Bibliyalo. (Werengani 1 Pedru 1:24, 25.)a Tingagumane phindu likulu na Bibliya tikambaliwerenga m’cirewedwe cathu cakubadwa naco. Ndipo munthu omwe ambafuna Fala la Mulungu ambadziwa bzimwebzi. Kwa magole mazinji m’mbuyomu, wanthu winango adacita nyongo yakusandulizira Bibliya kuti wanthu azinji akhale nalo, napo kuti pakucita bzimwebzo akhagumana na mayezo. Yahova ankufuna kuti bzikakwanisika, wanthu azinji ‘apulumuke ndipo afike pakukhala na cidziwiso caico ca cadidi.’—1 Timotio 2:3, 4.

3. Kodi mu nkhani ino tin’cezerana ciyani? (Onani cithunzi-thunzi pa tsamba 15.)

3 Mu nkhani ino, tin’pfunza momwe Fala la Mulungu lidapulumukira pa (1) kucinja kwa bzirewedwe, (2) pa nkhani za ndale zomwe zidacinja cirewedwe na (3) pa nkhani ya citsutso pa kusandulizira Bibliya. Kodi nkhani imweyi in’tithandiza mu njira iponi? In’tithandiza kuti timbalemekeze kwene-kwene Bibliya nakuti timbatende Mweneciro wa Bibliyalo.—Mikeya 4:2; Waroma 15:4.

KUCINJA KWA BZIREWEDWE

4. (a) Kodi bzirewedwe bzimbacinja tani na kupita kwa nthawe? (b) Kodi timbadziwa tani kuti Mulungu ambafuna bzirewedwe bzense sikuti cibodzi cokha? Ndipo imwepo mumbabva tani na bzimwebzi?

4 Bzirewedwe bzimbacinja na kupita kwa nthawe, ndipo mafala manango yambadzakhala na thandauzo lakusiyana na momwe yakhaliri kale. Pinango imwepo mudakwanisa kuwona bzimwebzi m’cirewedwe canu. Bzimwebzi bzidacitikambo na bzirewedwe bzakale-kale. Mwa ciratizo, Cihebereu na Cigirego comwe cinkulewalewedwa nsiku zino n’cakusiyana na comwe cikhalewalewedwa pomwe Bibliya lidanembedwa. Wanthu azinji ambabvesesa lini Bibliya lomwe lidanembedwa pakuyambirira, tsono kuti abvesese akhafunika kusandulizira. Winango akhawona kuti akhafunika kupfunza Cihebereu na Cigirego cakale kuti abvesese bwino Bibliyalo. Koma bzomwe iwo akhakumbuka bziribe kuwathandiza ninga momwe iwo akhafunira.b (Onani mafala ya m’nyansi.) Tinkukondwa kwene-kwene thangwe Bibliya lidasandulizidwa lense lathunthu ayai m’bzipande bzace pafupi-fupi m’bzirewedwe bzakukwana 3.000. Bzimwebzi bzinkulatiza kuti Yahova an’funa kuti wanthu wa ‘mitundu yense, madzinza yense na bzirewedwe bzense’ agumane phindu na Fala lace. (Werengani Cibvumbulutso 14:6.)c Ndipo bzimbaticitisambo kuti tifune kwene-kwene Mulungu wathu, omwe ngwa lufoyi na wakusaya tsankhulo.—Mabasa 10:34.

Tinkukondwa kwene-kwene thangwe Bibliya lidasandulizidwa lense lathunthu ayai m’bzipande bzace pafupi-fupi m’bzirewedwe bzakukwana 3.000

5. Kodi n’ciyani cidacitisa kuti Bibliya la King James likhale lakufunika?

5 Thangwe ra kucinja kwa bzirewedwe pambafunikambo kuti Bibliya lisanduliziridwe pomwe. Kasanduliziridwe kakusaya kunesa kubvesesa, na nthawe kungakhale kakusaya kubveseseka. Mwa ciratizo, kumbukirani bza Bibliya la King James lomwe lidacosedwa mu 1611, lomwe likhali libodzi mwa maBibliya ya Cingerezi yakudziwika kwene-kwene. Mafala yomwe yadaphatisidwa basa m’Bibliya la King James yadathandiza kwene-kwene mu cirewedwe ca Cingerezi.d (Onani mafala ya m’nyansi.) Koma mu Bibliyali, dzina la Yahova likhagumanika m’mbuto zakucepa basi. Ku mbali ya Bzinembo bza Cihebereu, mbuto zizinji zomwe pakuyambirira zikhadanembedwa kuti Yahova zidaikhidwa fala lakuti “MBUYA” lakunembedwa na bzinembo bzikulu-bzikulu. Mavesi manango ya m’Bzinembo bza Cigirego, m’maBibliya yomwe yakhadzacosedwa patsogolo pace, mukhagumanikambo fala lakuti “MBUYA” lakunembedwa na bzinembo bzikulu-bzikulu. Mwa njira imweyi, Bibliya la King James lidalatiza kuti dzina la Mulungu likhalipombo mu Bzinembo bza Cigirego.

6. N’thangwe ranyi Baibulo la Dziko Latsopano ndabwino kwene-kwene?

6 Pa nthawe yomwe Bibliya la King James lidacosedwa, mafala ya Cingerezi yomwe yadaphatisidwa basa yakhabveseseka bwino. Koma na kupita kwa nthawe, mafala manango yadayamba kuwoneka ninga yakale ndipo nsiku zino njakunesa kubvesesa. Bzimwebzi bzidacitikambo na maBibliya yomwe yadasandulizidwa m’bzirewedwe bzinango. Na tenepo, tinkukomedwa kwene-kwene thangwe ra kukhala na Baibulo la Dziko Latsopano la Malemba Opatulika, lomwe lidasanduliziridwa mwakuphatisa basa kalewedwe katsapano. Bibliya limweri linkugumanika lense lathunthu ayai cipande mu bzirewedwe bzakupitirira 150. Bzimwebzi bzinkuthandauza kuti wanthu azinji pa dziko la pansi tsapano angawerenge Bibliya limweri m’cirewedwe cawo cakubadwa naco. Kuphatisa basa kalewedwe katsapano pabodzi na mafala yakubveka mwakusaya kunesa bzinkucitisa kuti Fala la Mulungu litokonye mtima wathu. (Psalymo 119:97) Koma bzomwe bzacitisa kuti Baibulo la Dziko Latsopano likhale lakupambulika kwene-kwene ni kubwezeresedwa kwa dzina la Mulungu m’mbuto zomwe dzinali likhagumanika pakuyambirira.

CIREWEDWE CAKULEWALEWEDWA NA AZINJI

7, 8. (a) N’thangwe ranyi Ajuda azinji m’magole ya m’ma 300 Kristu anati kubwera akhakwanisa lini kubvesesa Bzinembo bza Cihebereu? (b) Kodi Septuaginta ya Cigirego n’ciyani?

7 Nkhani za ndale nthawe zinango zimbacitisa kuti cirewedwe comwe wanthu akhalewalewa cicinje pang’ono m’dzikolo. Koma Yahova ankucitisa kuti Bibliya ligumanike m’bzirewedwe bzomwe wanthu ambabzibvesesa. Mwa ciratizo, mabukhu 39 yakuyambirira ya m’Bibliya yadanembedwa na Ajirayeri, wakucemeredwambo kuti Ajuda. Iwo ndiwo omwe adayamba ‘kupasidwa mafala yakupambulika ya Mulungu.’ (Waroma 3:1, 2) Pakuyambirira iwo adanemba mabukhuya mu cirewedwe ca Cihebereu na Ciaramaiko. Koma pa kudzafika m’magole ya m’ma 300 Kristu anati kubwera, Ajuda azinji akhadzabvesesa lini Cihebereu. Thangwe ranyi? Thangwe ndakuti Alexandre Mkulu adakunda mbali ikulu ya dziko, tenepo utongi bwa Cigirego budathumizirika kwene-kwene. Patsogolo pace, Cigirego cidadzakhala cirewedwe cakulewalewedwa na wanthu azinji m’mbuto zomwe zikhatongedwa na Grécia ndipo wanthu azinji adayamba kulewalewa Cigirego m’mbuto mwa cirewedwe cawo cakubadwa naco. (Danyeri 8:5-7, 20, 21) Winango mwa wanthu amwewa akhali Ajuda, ndipo na kupita kwa nthawe iwo adadzaneseka kubvesesa Bibliya la Cihebereu. Kodi mamaliziro yace yadakhala yaponi?

8 Mabukhu maxanu yakuyambirira ya m’Bibliya yadasanduliziridwa m’Cigirego, pomwe pakhadasala magole 250 kuti Jezu abadwe. Na nthawe, mabukhu manango yense ya Cihebereu yadadzasanduliziridwambo ndipo yadadzadziwika na dzina lakuti Septuaginta ya Cigirego. Limweri lidadziwika ninga Bibliya lakuyamba kusanduliziridwa kucokera mu Bzinembo bza Cihebereu.

9. (a) Kodi Septuaginta na maBibliya manango yakuyambirira yadathandiza tani wanthu omwe akhawerenga Fala la Mulungu? (b) Kodi ni nkhani iponi ayai mavesi yaponi ya m’Bzinembo bza Cihebereu yomwe yambakudekerani kwene-kwene?

9 Thangwe ra Septuaginta bzidakwanisika kuti Ajuda wakulewalewa Cigirego akwanise kuwerenga Bzinembo bza Cihebereu m’Cigirego. Kodi munkukwanisa kuwona cikondweso comwe iwo adakhala naco pomwe adabva ayai kuwerenga Fala la Mulungu m’cirewedwe cawo cakubadwa naco? Na kupita kwa nthawe, mbali zinango za Bibliya zidadzasanduliziridwa mu bzirewedwe bzinango bzomwe bzikhalewalewedwambo na wanthu azinji ninga Cisiriya, Cigotini na Cilatini. Na tenepo, pakuti wanthu akhawerenga na kubvesesa Fala la Mulungu, iwo adadzafika pa kulifuna kwene-kwene. Ndipo adakhala na mavesi yomwe yakhawadekera kwene-kwene, ninga momwe bziririmbo kwa ife nsiku zino. (Werengani Psalymo 119:162-165.)e Fala la Mulungu lidapulumuka pa nkhani za ndale na pa kucinja kwa bzirewedwe.

CITSUTSO PA KUSANDULIZIRA BIBLIYA

10. Mu nthawe ya John Wycliffe, n’thangwe ranyi wanthu azinji akhalibe Bibliya?

10 Kwa magole mazinji, atsogoleri azinji akhafuna lini kuti wanthu akhale na Bibliya. Koma wanthu wakugopa Mulungu akhacita nyongo kuti wanthu wense akhale na Bibliya. M’bodzi wa iwo akhali John Wycliffe, omwe akhakhala ku Inglaterra m’magole ya 1300. Iye akhafuna kuti munthu ali-wense akhale na Bibliya kuti ambaliwerenge. Pa nthaweyo, wanthu azinji ku Inglaterra akhanati kubva mafala ya m’Bibliya mu cirewedwe cawo. Ndipo Bibliyalo likhadaumira kwene-kwene ndipo likhacita kunembedwa na manja. Tenepo, ni wanthu wakucepa omwe akhakwanisa kukhala na Bibliya. Ndipo cinthu cinango n’cakuti, wanthu azinji pa nthaweyo akhakwanisa lini kuwerenga. Wale omwe akhayenda ku gereja akhakabva kuwerengedwa kwa Bibliya mu Cilatini, koma iro likhana kalewedwe kacikale komwe wanthu azinji akhabvesesa lini. Kodi n’ciyani comwe Yahova adacita kuti wanthu akhale na Bibliya m’cirewedwe cakubadwa naco?—Mimwani 2:1-5.

John Wycliffe pabodzi na anzace

John Wycliffe pabodzi na anzace winango akhafuna kuti munthu ali-wense akhale na Bibliya. Kodi ndibzo bzomwe imwepo mumbafunambo? (Onani ndime 11)

11. Kodi n’ciyani comwe cidacitika na Bibliya la Wycliffe?

11 Mu 1382, John Wycliffe pabodzi na anzace winango adasandulizira Bibliya mu cingerezi. Ndipo Bibliya la Wycliffe lidaphatisidwa basa kwene-kwene na gulu la wanthu wakudziwika na dzina lakuti Lollard omwe akhafuna kwene-kwene Bibliya. Iwo adacita ulendo bwakufamba na minyendo mudzi na mudzi m’dziko lense la Inglaterra ndipo akhambawerengera wanthu Bibliya na kuwapasa bzipande bza makopiya ya Bibliya yomwe iwo akhacita kunemba na manja. Nyongo yawo idacitisa kuti Bibliya lidziwike na wanthu azinji.

12. Kodi atsogoleri wa bzipembedzo akhawona tani basa la Wycliffe?

12 Atsogoleri wa bzipembedzo adaipidwa kwene-kwene na Wycliffe, Bibliya lace pabodzi na ateweri wace. Iwo adazunza gulu la Lollard ndipo akhapfudza maBibliya yense ya Wycliffe yomwe akhayagumana. Ndipo napo kuti Wycliffe akhadafa kale, atsogoleri wa bzipembedzo adapitiriza kumuwona ninga nyamadulanthaka wa gereja. Na tenepo, iwo adakafukula mafupa yace aciyatentha pa moto ndipo dotha lace adakalitaya mu mkulo munango. Tsono wanthu adapitiriza kuwerenga acibvesesa Fala la Mulungu ndipo Cipembedzo ciribe kukwanisa kuwaletsa. Na kupita kwa nthawe, wanthu wa ku Europa na madziko manango adayamba kusandulizira Bibliya na kulidinda m’bzirewedwe bzomwe wanthu azinji angadabvesesa.

YAHOVA AMBATIPFUNZISA KUTI TIGUMANE PHINDU

13. Kodi n’citsimikizo ciponi comwe tinaco pa nkhani ya kusanduliziridwa kwa Bibliya? Ndipo bzimwebzi bzimbalimbisa tani cikhulupiro cathu?

13 Bibliya lidafuliziridwa na Mulungu. Koma bzimwebzi bzinkuthandauza lini kuti Bibliya la Septuaginta, Bibliya la Wycliffe, la King James ayai maBibliya manango yadasanduliziridwa mwakucita kufuliziridwiratu na Mulungu. Koma tikambabva mbiri ya momwe Bibliya lidasanduliziridwira, timbawona kuti Yahova adateweza piciro lace lakuti Fala lace ‘lin’dzakhala mpaka muyaya.’ Bzimwebzi bzimbalimbisa cikhulupiro cathu cakuti cinthu ciri-cense comwe Yahova adapicira cin’dzakwanisika.—Djosuwe 23:14.

14. N’thangwe ranyi bzomwe timbapfunza m’Bibliya bzimbacitisa kuti tithumizire lufoyi lathu kuna Mulungu?

14 Tikambapfunza momwe Yahova adakhotcerera Fala lace, cikhulupiro na lufoyi lathu kuna iye bzimbathumizirika.f (Onani mafala ya m’nyansi.) N’thangwe ranyi Yahova adatipasa Bibliya, ndipo n’thangwe ranyi iye adalikhotcerera? Thangwe iye ambatifuna ndipo ambafuna kutipfunzisa kuti tigumane phindu. (Werengani Zaiya 48:17, 18.)g Bzimwebzi bzimbacitisa kuti timbamufune na kumubvera.—1 Juwau 4:19; 5:3.

15. Kodi tin’dzacezerana ciyani mu nkhani yakutewera?

15 Pakuti timbafuna Fala la Mulungu, kodi tingagumane tani phindu pa kuwerenga kwathu Bibliya patekha? Kodi tingathandize tani wanthu omwe timbawapalizira bzipsa bzabwino kuti ambawone Bibliya kukhala lakufunika? Kodi afotokozi wa nkhani m’gwere angalatize tani kuti bzomwe ankupfunzisa bzinkucokera m’Fala la Mulungu? Tin’dzacezerana mibvunzoyi mu nkhani yakutewera.

a 1 Pedru 1:24 Pakuti “wanthu wense ali ninga upswa, ndipo umbiri bwawo buli ninga maluwa ya m’thengo. Upswa bumbauma ndipo maluwa yambagwa, 25 koma mafala ya Yahova yambakhala mpaka kale-kale.” Ndipo “mafalayo” ni bzipsa bzabwino bzomwe bzidapaliziridwa kwa imwepo.

b Onani nkhani yakuti “Kodi Muyenera Kuphunzira Chiheberi ndi Chigiriki?” mu Nsanja ya OIonda ya 1 Novembro, 2009.

c Cibvumbulutso 14:6 Ndidawona anjo munango ankumbuluka m’mulenga-lenga. Iye akhana bzipsa bzabwino bzamuyaya kuti abzidziwise ninga nkhani yakudekera wanthu wakukhala pansi pano, na mitundu yense, madzinza yense, bzirewedwe bzense na mbumba zense.

d Mafala mazinji yakudziwika kwene-kwene m’Cingerezi, yadacokera mu Bibliya la King James.

e Psalymo 119:162 Ndimbakondwa thangwe ra mafala yanu ninga munthu omwe wagumana cuma cizinji. 163 Ndimbawenga cinyengo ndipo ne ndimbacifuna lini, ndimbafuna kwene-kwene lamulo lanu. 164 Ndimbakutumbizani kanomwe pa nsiku thangwe ra kutonga kwanu kwakulungama. 165 Omwe ambafuna lamulo lanu, ambakhala na mtendere uzinji; palibe cinthu comwe cingawakhukhumudwise.

f Onani kwadru yakuti “Bwerani Mudzawone Mwekha!”

g Zaiya 48:17 Ibzi ni bzomwe Yahova walewa, Mpulumusi wako, Wakucena wa Jirayeri kuti: “Ine Yahova, ndine Mulungu wako, Omwe ndimbakupfunzisa kuti ugumane phindu, ule Omwe ndimbakutsogolera mu njira yomwe un’funika kufamba. 18 Ucindotetekera mitemo yangu! Mtendere wako un’dzakhala ninga mkulo, Ndipo cirungamo cako cin’dzakhala ninga mabimbi ya m’nyanza.

KAFOTOKOZEDWE KA MAFALA MANANGO

  • Fala la Mulungu lidapulumuka: Wanthu winango akhafuna lini kuti Bibliya lisanduliziridwe mu bzirewedwe bzomwe azinji angadabzibvesesa na cakulinga cakuti wanthu aleke kukhala nalo. Koma na nyongo yomwe anyakusandulizira adacita, wanthu azinji adakwanisa kuwerenga Fala la Mulungu mu cirewedwe cawo cakubadwa naco, acilibvesesa. Bzimwebzi bzidawacitisa kuti akhale axamwali wa Yahova na kukhala na cidikhiro cabwino ca kutsogolo. Ninga momwe Mulungu adapicirira, Fala lace lidapulumukadi mpaka nsiku zino

Anyakuzungira Museu ya Bibliya ku likulu la Mboni za Yahova la padziko lense ku Warwick, Nova York, ku Estados Unidos

Bwerani Mudzawone Mwekha!

Pa 3 Abril 2017, ku likulu lathu la pa dziko lense ku Warwick, Nova York kudafungulidwa Museu (nyumba yakukoyera bzinthu bzakufunika kwene-kwene na bzinthu bzakale) ya Bibliya. Cipinda cibodzi ca museu imweyi cidanembedwa kuti “Bibliya na Dzina la Mulungu.” Ndipo museu imweyi, ina cipinda pomwe cinango comwe cina maBibliya yakale-kale na bzinthu bzinango bzakufotokozedwa m’Bibliya, bzomwe bziti bzimbacinjidwe na kupita kwa nthawe. Ndife wakukondwa kukucemerani kuti mudzazungire museu ya maBibliyayi na zinango zomwe zinkugumanika ku likulu lathu la pa dziko lense. Taphata minyendo, pitani pa www.jw.org, kuti mucite mkumbiro wanu wakudzatizungira. Pitani pomwe padanemba kuti QUEM SOMOS > ESCRITÓRIOS E VISITAÇÃO.

    Mabukhu ya Cinyungwe (2008-2025)
    Bulani
    Pitani
    • Cinyungwe
    • Tumizani
    • Bzomwe mumbafuna
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mitemo Yomwe Mun'funika Kuteweza
    • Mtemo Wacintsintsi
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Pitani
    Tumizani