An’kondwa ni wale omwe Ambatumikira ‘Mulungu Wakukondwa’
‘An’kondwa ni wale omwe Mulungu wawo ni Yahova!’—PSALYMO 144:15.
1. N’thangwe ranyi Mboni za Yahova ni wanthu wakukondwa? (Onani cithunzi-thunzi pa tsamba lino.)
MBONI ZA YAHOVA ni wanthu wakukondwa. Ndipo akagumana pa mitsonkhano ya gwere, pa mitsonkhano mikulu-mikulu, pa madyo, maceza yawo yambakhala yakudekeza. N’thangwe ranyi iwo mbakukondwa? Thangwe ndakuti iwo ambadziwa ndipo ambatumikira Yahova, ‘Mulungu wakukondwa.’ Tenepo, iwo ambacita nyongo ya kumutewezera. (1 Timotio 1:11; Psalymo 16:11) Yahova ni mwenekaciro wa cikondweso ndipo iye ambafuna kuti tikhale wakukondwa, ndipopa iye ambaticitira bzinthu bzizinji kuti tikhale wakukondwa.—Bzakutonga 12:7; Mpalizi 3:12, 13.
2, 3. (a) Kodi kukhala wakukondwa kumbathandauza ciyani? (b) N’thangwe ranyi bzingakhale bzakunesa kukhala wakukondwa?
2 Tsono tani imwepombo? Kodi ndimwe wakukondwa? Kukhala wakukondwa kumbathandauza kukomedwa na moyo ayai kukhala wakupfatsa kwene-kwene. Bibliya limbalewa kuti wale omwe mbakusimbidwa na Yahova ambakhala na cikondweso caico. Koma m’dzikoli, mpsakunesa kwene-kwene kukhala wakukondwa. N’thangwe ranyi?
3 Bzingakhale bzakunesa kwene-kwene kukhala wakukondwa tikagumana na bzinthu bzomwe bzingatisunamise, ninga infa ayai kucosedwa kwa wacibale wathu m’gwere, kumala kwa banja ayai basa. Ndipo bzingakhalembo bzakunesa kukhala wakukondwa tikambakhala pa mui pomwe palibe mtendere thangwe rakuti kawiri-kawiri pambacitika ndewo, tikambasekedwa na anzathu wa ku basa ayai wa ku xikola, tikambazunzidwa ayai tikaikhidwa m’kawoko thangwe ra kutumikira Yahova. Ayai pinango tina bvuto la thanzi, tinkuduwala matenda makulu, ayai thangwe ra thupo. Napo bziri tenepo, tin’funika kukumbukira kuti Jezu Kristu, omwe ngwakukondwa na ‘wamphanvu m’bodzi-yekhayo,’ ayai Mtongi, ambafuna kutsangalaza wanthu ndipo ambawacitisa kukhala wakukondwa. (1 Timotio 6:15; Mateu 11:28-30) Pa Nkhani ya pa Phiri, Jezu adafotokoza makhalidwe yomwe yangatithandize kukhala wakukondwa napo tikagumana na mabvuto yakusiyana-siyana, thangwe tinkukhala m’dziko la Sathani.
TINGAKHALE WAKUKONDWA KOKHA TIKAKHALA PAUXAMWALI NA YAHOVA
4, 5. Kodi n’ciyani comwe tin’funika kucita kuti tipitirize kukhala wakukondwa?
4 Cinthu cakuyamba comwe Jezu adacifotokoza n’cakufunika kwene-kwene. Iye adalewa kuti: ‘An’kondwa ni wale omwe ambazindikira bzakusaya bzawo bzauzimu, thangwe Umambo bwa kudzulu ni bwawo.’ (Mateu 5:3) Kuzindikira bzakusaya bzathu bzauzimu, kun’dzatithandiza kumudziwa Mulungu na kubvuma kutsogoleredwa naye. Kodi tingacite tani bzimwebzi? Kupfunza Bibliya, kubvera Mulungu na kuikha kunamata kwathu Yahova pa m’mbuto yakuyamba pa moyo wathu. Kucita bzimwebzi kun’dzatithandiza kukhala wakukondwa, ndipo cikhulupiro cathu pa mapiciro ya Yahova cin’dzalimba. Ndipo kukumbukira ‘cidikhiro cakukondwesa’ comwe timbacigumana m’Bibliya kun’dzatilimbisa kwene-kwene.—Tito 2:13.
5 Tin’funika kupitiriza kulimbisa uxamwali bwathu na Yahova, kuti tikhale wakukondwa napo tigumane na mabvuto pa moyo wathu. Mpostolo Paulo adalewa kuti: ‘Mbakondwani nthawe zense mwa Mbuya. Ndin’bwerezera pomwe kukuuzani kuti: Mbakondwani!’ (Wafiripo 4:4) Kuti tikhale pauxamwali bwakulimba na Yahova, tin’funika kukhala na nzeru zakucokera kwa iye. Fala la Mulungu limbati: ‘An’kondwa ni munthu omwe wagumana nzeru na omwe ambakwanisa kuzindikira. Izo ni muti wa moyo kwa wale omwe ambaziphatisisa, ndipo omwe ambaziphatisisawo an’dzacemeredwa wakukondwa.’—Mimwani 3:13, 18.
6. Kodi n’ciponi cinthu cinango comwe tin’funika kucita kuti tikhale wakukondwa?
6 Kuti tikhale wakukondwa, tin’funika kupitiriza kuphatisa basa bzomwe timbapfunza m’Bibliya. Jezu adalewa kuti: ‘Mukadziwa bzinthu bzimwebzi, mun’dzakhala wakukondwa mukambabzicita.’ (Juwau 13:17; werengani Tiyago 1:25.a) Kucita bzimwebzi kun’dzatithandiza kumalisa bzakusaya bzathu bzauzimu na kupitiriza kukhala wakukondwa. Tsono tingakhale tani wakukondwa napo tikagumana bzinthu bzakusiyana-siyana bzomwe bzingatitazise kukhala na cikondweso? Bwerani tiwone pomwe bzomwe Jezu adalewa pa Nkhani ya pa Phiri.
MAKHALIDWE YOMWE YANGATICITISE KUKHALA WAKUKONDWA
7. Kodi munthu omwe ankulira angakhale tani wakukondwa?
7 ‘An’kondwa ni wale omwe ankulira, thangwe an’dzatsangalazidwa.’ (Mateu 5:4) Pinango tingabzibvunze kuti, ‘Kodi munthu omwe ankulira angakhale tani wakukondwa?’ Jezu akhalewa lini bza munthu ali-wense omwe ambalira, thangwe napo wanthu wakuipa ambalirambo akagumana na mabvuto ‘m’nsiku zakumalizira’ zino. (2 Timotio 3:1) Tsono iwo ambandokumbukira bza iwo okha sikuti bza Yahova, ndipo ambacita lini nyongo kuti akhale pauxamwali naye, ndipopa iwo ambakondwa lini. Tenepo, Jezu akhalewa bza wale omwe ambazindikira bzakusaya bzawo bzauzimu. Iwo ambalira akambawona kuti wanthu azinji akulamba Mulungu nakuti akufuna lini kucita bzomwe Mulunguyo ambafuna. Ndipo iwo ambakomedwambo lini na bzinthu bzakuipa bzomwe ambacita ne na bzomwe bzinkucitika m’dzikoli. Tsono Yahova ambawona wale omwe ambalira kucokera pansi pa mtima, ndipo mwakuphatisa basa Fala lace, ambawapasa mtsangalazo na cidikhiro cakudzakhala na moyo wakusaya kumala.—Werengani Zakiyeri 5:11; 9:4.b
8. Kodi kukhala wakubzicepswa kungakuthandizeni tani kuti mukhale wakukondwa?
8 ‘An’kondwa ni wale omwe mbakubzicepswa, thangwe an’dzatambira dziko la pansi.’ (Mateu 5:5) Kodi kukhala wakubzicepswa kungakuthandizeni tani kuti mukhale wakukondwa? Wanthu azinji m’dzikoli mba ukali na waciwembo ndipo bzimwebzi bzimbawacitisa kuti agumane mabvuto mazinji. Tsono akapfunza cadidi ca m’Bibliya, iwo ambacinja acibvala ‘unthu bupsa.’ Ndipo iwo ambakwanisa kulatiza makhalidwe ninga ‘lufoyi, kucitira winango nsisi, kudeka mtima, kubzicepswa m’makumbukidwe, kufatsa na kupirira.’ (Wakoloso 3:9-12) Ninga bzakutewera bzace, iwo ambakhala na mtendere wa mu mtima, ambakhala pauxamwali bwakulimba na anzawo ndipo ambakhalambo wakukondwa. Ndipo Fala la Mulungu limbalewa kuti iwo ‘an’dzatambira dziko la pansi.’—Psalymo 37:8-10, 29.
9. (a) Kodi Jezu akhathandauza ciyani pomwe adalewa kuti wakubzicepswa ‘an’dzatambira dziko la pansi’? (b) N’thangwe ranyi ‘wale omwe ana njala na nyota ya cirungamo’ angakhale wakukondwa?
9 Kodi Jezu akhathandauza ciyani pomwe adalewa kuti wakubzicepswa ‘an’dzatambira dziko la pansi’? Akristau wakudzozedwa an’dzatambira dziko la pansi mwa kudzakhala ninga wamambo na wansembe. (Cibvumbulutso 20:6) Ndipo bzulu na bzulu bza wanthu omwe alibe cidikhiro ca kudzayenda kudzulu, an’dzatambira dziko la pansi ninga utaka mwa kudzakhala m’mwemo kwa muyaya. Iwo an’dzakhala wakulungamiratu, ndipo an’dzakhalambo na mtendere pabodzi na cikondweso. Na tenepo, Akristau wakudzozedwa na omwe an’dzakhala na moyo pano pa dziko la pansi ndiwo omwe Jezu adalewa kuti: ‘An’kondwa ni wale omwe ana njala na nyota ya cirungamo.’ (Mateu 5:6) Cikhumbo cawo ca kufuna cirungamo cin’dzakwanisika Yahova akadzamalisa uipi bwense. (2 Pedru 3:13) Patsogolo pace, wanthu wakulungama an’dzakhala wakukondwa ndipo an’dzalira lini pomwe thangwe ra bzinthu bzakuipa bzomwe wanthu wakuipa ambacita.—Psalymo 37:17.
10. Kodi kukhala wa nsisi kumbathandauza ciyani?
10 ‘An’kondwa ni wanthu wa nsisi, pakuti iwo an’dzacitiridwambo nsisi.’ (Mateu 5:7) Kukhala wa nsisi kumbathandauza kukhala wa lufoyi na wakudeka mtima, bzimwebzi bzimbaticitisa kubvera nsisi wale omwe ankubonera. Tenepo, kukhala wa nsisi kumbathandauza bzizinji sikuti kundocita thupo kokha. Bibliya limbalewa kuti kukhala wa nsisi kumbaphatanidza kucita cinthu ciri-cense kuti tithandize winango.
11. Kodi there la Msamariya wabwino limbatipfunzisa ciyani?
11 Werengani Luka 10:30-37.c There la Jezu lakulewa bza Msamariya wabwino limbatithandiza kuwona thandauzo la kukhala wa nsisi. Msamariyayo adabvera nsisi munthu omwe akhadamenyedwa na akapondo ndipo adamuthandiza. Pomwe Jezu adamala kufotokoza therelo, iye adati: ‘Ndoko ukacitembo bzibodzi-bodzibzo.’ Pinango tingabzibvunze kuti: ‘Kodi inepano ndimbacitambo bzomwe Msamariya wabwino ule adacita? Kodi ndimbacita ciri-cense kuti ndithandize omwe akubonera? Mwa ciratizo, kodi ndimbathandiza acikule m’gwere, amansiwa, ayai wana omwe abereki wawo ambatumikira lini Yahova? Kodi n’ciyani comwe ndingacite kuti nditsangalaze “anyakusunama?”ʼ—1 Watesalonika 5:14; Tiyago 1:27.
Mbathandizani winango kuti mukhale wakukondwa(Onani ndime 12)
12. Kodi kubvera nsisi winango kungatithandize tani kukhala wakukondwa?
12 Kodi kubvera nsisi winango kungatithandize tani kukhala wakukondwa? Tikambabvera nsisi winango timbalatiza kuti ndife wakupasa, ndipo Jezu adalewa kuti omwe ambapasa an’dzakhala wakukondwa. Ndipo cinthu cinango n’cakuti tin’dzakondwesa Yahova. (Mabasa 20:35; werengani Wahebereu 13:16.d) Mambo Davide adalewambo bza munthu wa nsisi kuti: ‘Yahova an’dzamukhotcerera na kumusunga wa moyo.’ Ndipo iye ‘an’dzacemeredwa wakukondwa pa dziko lense la pansi.’ (Psalymo 41:1, 2) Tenepo tikambabvera nsisi winango, Yahova an’dzatibverambo nsisi ndipo tin’dzakhala wakukondwa kwa muyaya.—Tiyago 2:13.
N’THANGWE RANYI ‘OMWE ANA MTIMA WAKUCENA’ MBAKUKONDWA?
13, 14. N’thangwe ranyi mpsakufunika kukhala na ‘mtima wakucena’?
13 Jezu adalewa kuti: ‘An’kondwa ni wale omwe ana mtima wakucena, pakuti an’dzawona Mulungu.’ (Mateu 5:8) Kuti tikhale na mtima wakucena, tin’funika kupitiriza kukhala na makumbukidwe na bzikhumbo bzomwe bzimbakondwesa Yahova. Ndipo kukhala wakucena n’kwakufunika kwene-kwene thangwe kumbacitisa kuti Yahova akomedwe na kunamata kwathu.—1 Timotio 1:5; werengani 2 Wakolinto 4:2.e
14 Omwe ana mtima wakucena angakhale pauxamwali bwakulimba na Yahova. Ndipo iye adati: ‘An’kondwa ni wale omwe ambafula bzakubvala bzawo.’ (Cibvumbulutso 22:14) Kodi ‘kufula bzakubvala’ kumbathandauza ciyani? Kwa Akristau wakudzozedwa, kumbathandauza kuti Yahova ambawawona kukhala wakucena, ndipopa iye an’dzawapasa moyo wakusaya kumala kudzulu, ndipo an’dzakhala wakukondwa kwa muyaya. Tsono kwa thimu likulu la wanthu, omwe ana cidikhiro cakudzakhala na moyo pansi pano, kumbathandauza kuti Yahova adabvuma kuti iwo akhale axamwali wace thangwe iye ambawawona kukhala wakulungama. Bibliya limbalewa kuti iwo ‘afula mikanjo yawo, aciicenesa na mulopa wa Mwana wa bira.’—Cibvumbulutso 7:9, 13, 14.
15, 16. Kodi omwe ana mtima wakucena angawone tani Mulungu?
15 Yahova adalewa kuti: ‘Palibe munthu omwe angandiwone acipitiriza kukhala na moyo.’ (Kufuluka 33:20) Kodi munthu omwe ana mtima wakucena angawone tani Mulungu’? Fala lakuti ‘kuwona’ m’cigirego limbathandauza kukumbukira cinthu cinango na cakulinga cakufuna kucibvesesa na kucidziwa bwino. Tenepo, ‘kuwona Mulungu’ kumbathandauza kudziwa kuti iye mbani na kufuna makhalidwe yace. (Wayefezo 1:18) Jezu adatewezera ndendende makhalidwe ya Mulungu, ndipopa iye adati: ‘Ule omwe an’ndiwona ine awonambo Baba.’—Juwau 14:7-9.
16 Tingawonembo Mulungu tikambakhala tceru mwa kuwona momwe iye ambatithandizira pa moyo wathu. (Djobi 42:5) Ndipo njira inango yomwe ingatithandize ‘kuwona Mulungu,’ ni kukumbukira bzinthu bzomwe Yahova adapicira wale omwe an’pitiriza kukhala wakucena na wakukhulupirika kwa iye. Ndipo Akristau wakudzozedwa an’dzawona Yahova na maso yawo akadzalamusidwa aciyenda kudzulu.—1 Juwau 3:2.
TINGAKHALE WAKUKONDWA NAPO TIGUMANE NA MABVUTO
17. N’thangwe ranyi omwe ambacita mtendere mbakukondwa?
17 Jezu adalewa pomwe kuti: ‘An’kondwa ni wale omwe ambacita mtendere.’ (Mateu 5:9) Tikambayambisa mtendere na anzathu, tingakhale wakukondwa. Mpostolo Tiyago adanemba kuti: ‘Cisapo ca cirungamo n’cakubzalidwa mu m’khalidwe wa mtendere na wale omwe ambacita mtendere.’ (Tiyago 3:18) Na tenepo, penu imwepo munkubvesesana lini na m’bale wanu wa m’gwere ayai wa m’banja mwanu, kumbirani Yahova kuti akuthandizeni kumalisa kusaya kubvesesanako mwa mtendere. Iye an’dzakupasani mzimu wace wakucena, omwe un’dzakuthandizani kulatiza makhalidwe Yacikristau, ndipo mukacita bzimwebzi mun’dzakhala wakukondwa. Jezu adafotokoza kufunika kwa kuyambisa mtendere pomwe adalewa kuti: ‘Penu wabweresa mphaso yako pa mphatso, ndipo pamwepo wakumbukira kuti m’bale wako anawe thangwe, siya mphaso yako patsogolo pa mphatsoyo. Ndoko ukatome kuyanjana na m’bale wako cakuyamba; ndipo ukabwerera, pereka mphaso yakoyo.’—Mateu 5:23, 24.
18, 19. N’thangwe ranyi Akristau ambakhala wakukondwa napo akazunzidwa?
18 ‘Ndimwe wakukondwa pomwe wanthu ankukuboneresani na kukuzunzani pabodzi na kukulewerani mwakunama bzinthu bzakuipa bza mtundu uli-wense thangwe ra inepano.’ Kodi Jezu akhathandauza ciyani na mafalaya? Iye adati: ‘Kondwani, mucimoga-moga mwakukomedwa pakuti mabaibai yanu n’makulu kudzulu; thangwe n’tenepa momwe iwo adazunzirambo apolofeta, imwepo mukanati kuwoneka.’ (Mateu 5:11, 12) Pomwe apostolo adamenyedwa aciuzidwa kuti aleke kupalizira, ‘iwo adacoka wakukomedwa mu Sinedriyomo.’ N’cadidi kuti iwo alibe kukomedwa thangwe ra kumenyedwa, koma thangwe ‘adawonedwa kukhala wakuthemera kunyozedwa thangwe ra dzina la Jezu.’—Mabasa 5:41.
19 Nsiku zino, atumiki wa Yahova ambapirirambo mwakukondwa akambazunzidwa thangwe ra dzina la Jezu. (Werengani Tiyago 1:2-4.f) Ninga apostolo, ifepano timbakomedwa lini thangwe ra kubonera ayai kuzunzidwa. Koma tikapitiriza kukhala wakukhulupirika kwa Yahova, iye an’dzatipasa mphanvu zakufunikira kuti tipirire. Bzimwebzi ndibzo bzomwe bzidacitikira Henryk Dornik pabodzi na m’bale wace. Mu Agosto 1944, iwo adayendesedwa ku kawoko. Tsono anyakuwazunzawo adalewa kuti: “Mpsakunesa kuwaletsa kucita cinthu ciri-cense, thangwe iwo ambakhala wakukomedwa napo akauzidwa kuti an’phedwa.” Henryk adafotokoza kuti: “Napo ndikhafuna lini kufa, koma kulimbika komwe ndidacita pomwe ndikhaboneresedwa na kupirira thangwe ra kukhulupirika kwangu kwa Yahova, kudandicitisa kukhala wakukondwa.” Iye adalewa pomwe kuti: “Mipembo yakucokera pansi pa mtima idandicitisa kuti ndikhale pauxamwali bwakulimba na Yahova, ndipo iye adakhala Mthandizi wangu wa pa mtima.”
20. N’thangwe ranyi kutumikira ‘Mulungu wakukondwa’ kumbatikondwesa?
20 Kudziwa kuti Yahova omwe ni ‘Mulungu wakukondwa’ ankudekedwa nafe, kungaticitisembo kukhala wakukondwa napo pomwe tinkuzunzidwa na abale wathu, tinkubonera na matenda ayai kukalamba. (1 Timotio 1:11) Tingakhalembo wakukondwa thangwe Mulungu wathu ‘omwe anganame lini’ watipicira kudzatipasa bzinthu bzizinji kwene-kwene. (Tito 1:2) Yahova akadzakwanirisa piciro limweri, tin’dzakumbukira lini pomwe mabvuto yomwe tinkugumana nsiku zino. Kulewa cadidi, ifepano tingakwanise lini kukumbukira momwe moyo un’dzakhalira m’Paraizo na momwe tin’dzakhalira wakukondwa. Koma bzomwe tikudziwa mpsakuti ‘tin’dzapfatsa na mtendere muzinjisa.’—Psalymo 37:11.
a Tiyago 1:25 Tsono, ule omwe an’cinyang’anisisa na pafupi cakutonga cakulungamiratu cakubweresa ufulu, acilimbikira m’bzimwebzo, iye an’dzakondwa pakumbalicita thangwe iye si nyakundobva, aciyebweratu, koma ni nyakulicita.
b Zakiyeri 5:11 Tenepo, Yahova Mbuya Mkululetu, walewa kuti, Pana ine Mulungu wa moyo, pakuti iwepo wapswipiza mbuto yangu yakucena thangwe ra bzifanikiso pabodzi na bzicito bzako bzakunyansa, ine ndinkucepesa. Ndipo diso langu lin’dzakubvera lini nsisi, ne kukudekera mtima.
Zakiyeri 9:4 Yahova adati kwa iye: ‘Pita mu mzinda, pakati pa Jeruzalemu, ndipo unembe cizindikiro pa mkuma pa wanthu omwe ankupuma kasa-kasa na kubuula thangwe ra bzakunyansa bzense bzomwe bzinkucitika mu mzindamu.’
c Luka 10:30 Jezu adatawira aciti: “Munthu munango akhapolika kucokera ku Jeruzalemu kuyenda ku Jeriko, ndipo adagumana na akapondo omwe adamukhundula, acimumenya, ndipo adayenda acimusiya atasala pang’ono kufa. 31 Ndipo bzidacitika kuti wansembe munango akhapolika na mseu umweyo, tsono pomwe adawona munthuyo adandomupitirira. 32 Mpsibodzi-bodzimbo na Mlevi, pomwe iye adafika pa mbutoyo acimuwona, adandomupitirirambo. 33 Koma padafika Msamariya winango omwe akhafamba mu msewumo, ndipo pomwe adamuwona adabva nsisi. 34 Tenepo adamufenderera, acimumanga bzironda bzace. Adaikha mafuta na vinyu m’bzirondabzo acimutakula pa cifuwo cace aciyenda naye ku nyumba ya alendo komwe adakamusamalira. 35 Mangwana yace, iye adacosa madinario mawiri, acipasa mweneciro nyumbayo acimuuza kuti: ‘Musamalireni bwino, mukadzonga kobiri zinango zakuthumizirika, ndin’dzakubwezerani ndikadzabwerera.’ 36 Mbani pa atatuwa omwe iwepo unkuwona kuti adakhala mnansi wa munthu omwe adagumana na akapondoyo?” 37 Iye adatawira kuti: “Ni munthu omwe adam’bvera nsisiyo”, Jezu adamuuza kuti: “Ndoko ukacitembo bzibodzi-bodzibzo.”
d Wahebereu 13:16 Tenepo, lekani kuyebwa kucita bzabwino na kugawana na winango bzomwe munabzo, pakuti Mulungu ambakomedwa na nsembe zimwezi.
e 2 Wakolinto 4:2 Ndipo tazimbula bzinthu bzakupasa manyazi bzakucitika mwakabisira, ndipo tinkufamba lini mwacinyengo ne kupitanisa mafala ya Mulungu. Ndipo mwakudziwisa cadidi, takhala ciratizo cabwino pa cikumbumtima ca munthu ali-wense.
f Tiyago 1:2 Abale wangu, mbakondwani pomwe munkugumana na bzineso bzakusiyana-siyana, 3 ninga momwe mun’dziwira kale kuti cikhulupiro canu cikayezedwa, cimbabala kupirira. 4 Koma lekani kuti kupirira kumalizise basa lace, kuti mukhale wakukwana na wakusaya ucirema m’mbali zense na wakusaya kuperewera ciri-cense.