BIBLIYOTEKA YA PA INTERNETI ya Watchtower
Watchtower
BIBLIYOTEKA YA PA INTERNETI
Cinyungwe
  • BIBLIYA
  • MABUKHU
  • MITSONKHANO
  • w23 Maio matsa. 14-19
  • Pitirizani Kufamba mu “Mseu Wakucena”

Mbuto mwasankhulayi iribe vidiyo iri-yentse.

Pepani, bzikukhala bzakunesa kuti vidiyoyi iwoneke.

  • Pitirizani Kufamba mu “Mseu Wakucena”
  • Ntsanza ya Mulindiri yakudziwisa Umambo bwa yahova (yakupfunza)—2023
  • Tumisolo twa nkhani
  • Nkhani Yakundendemerana
  • “MSEU WAKUCENA” — KALE-KALE NA NTSIKU ZINO
  • KUKONZA NJIRA
  • “MSEU WAKUCENA” UKADAFUNGUKA
  • “Khalani Wakucena”
    Ntsanza ya Mulindiri yakudziwisa Umambo bwa yahova (yakupfunza)—2021
Ntsanza ya Mulindiri yakudziwisa Umambo bwa yahova (yakupfunza)—2023
w23 Maio matsa. 14-19

NKHANI YAKUPFUNZA 22

Pitirizani Kufamba mu “Mseu Wakucena”

“Kumweko kun’dzakhala na mseu ukulu, ndipo un’dzacemeredwa Mseu Wakucena.” — ZAIYA 35:8.

NYIMBO 31 Kufamba na Mulungu!

BZOMWE TIN’PFUNZAa

1-2. Kodi ni cakusankhula ciponi comwe Adjuda akhafunikira kucita? (Ezara 1:2-4)

MAMBO adapereka lamulo lakuti Adjuda omwe akhali ku ukapolo ku Babiloniya kwa magole 70 abwerere ku mui kwawo ku Jirayeri. (Werengani Ezara 1:2-4.) Ni Yahova omwe adacitisa kuti bzimwebzi bzikwanisike. Thangwe ranyi tikulewa tenepoyo? Thangwe Ababiloniya akhatsudzula lini akapolo wawo. (Zaiya 14:4, 17) Tsono mzinda wa Babiloniya udakundidwa, ndipo mambo omwe adayamba kutonga mu mzindamo adauza Adjuda kuti akhafunika kubwerera ku mui kwawo. Ndipopa, Mdjuda ali-wentse akhafunika kucita cakusankhula pa nkhani imweyi: kupitiriza kukhala ku Babiloniya ayai kubwerera ku Jirayeri. Bzikhali lini bzakupusa kucita cakusankhula pa nkhani imweyi. Thangwe ranyi?

2 Ajirayeri azinji akhadakalamba ndipo angadakwanisa lini kucita ulendo bumwebule. Ndipo kwa Adjuda omwe adabadwira ku Babiloniya, akhawona ninga kuti kumweko ndiko ku mui kwawo. Kwa iwo dziko la Jirayeri likhali dziko la makolo yawo. Adjuda winango bzinthu bzikhawafambira bwino ku Babiloniya, ndipopa bzikhali bzakunesa kwa iwo kusiya moyo wabwino ule na malonda yawo aciyenda ku dziko lomwe akhalidziwa lini.

3. Kodi Adjuda omwe angadabwerera ku Jirayeri angadasimbidwa tani?

3 Adjuda wakukhulupirika akhadziwa kuti angadatambira bzisimbo bzizinji angadabwerera ku Jirayeri. Ndipo cisimbo cikulu comwe angadatambira cikhali kunamata Yahova. Ku Babiloniya kukhana templo zakupitirira 50 za mirungu yakunama, koma kukhalibe ne templo ibodzi ya Yahova. Ndipo kukhalibembo ne guwa la ntsembe kuti Ajirayeri ambaperekere ntsembe, ninga momwe Malamulo ya Mozeji yakhalewera. Ndipo pakhalibe makonzedwe yakuti antsembe ambacite basa limweri. Ku Babiloniya kukhana wanthu azinji omwe akhanamata mirungu yakunama kuposa wanthu womwe akhateweza mitemo ya Yahova. Ndipopa Adjuda azinji omwe akhafuna Yahova akhafunisisa kubwerera ku dziko lawo kuti akayambe pomwe kunamata Yahova.

4. Kodi Yahova angadacitira ciyani Adjuda omwe angadabwerera ku Jirayeri?

4 Kucokera ku Babiloniya kuyenda ku Jirayeri kungadatenga minyezi pafupi-fupi minai. Tsono Yahova adapicira kuti angadacosa mphitca zakusiyana-siyana zomwe iwo angadagumana nazo mu njira. Zaiya adanemba kuti: “Konzani njira ya Yahova! Thamulani mseu wa Mulungu omwe un’pita na mu dambo. . . . Mbuto zakucereka-cereka ziyalazidwe ndipo mbuto zomwe zina tumapiri tung’ono-tung’ono zikhale cigwa.” (Zaiya 40:3, 4) Ndokumbukirani bzimwebzi. Mseu ukupita na mu dambo ndipo mitunthu yagumulidwa. Wanthu omwe angadacita ulendobu angadakomedwa kwene-kwene kufamba mu mseu umweyu! Bzingadakhala bzakupusa kwene-kwene kwa iwo kupita na mu mseu wabwinoyu kuposa kupita na m’mapiri, m’mitunthu ayai m’mikulo. Ndipo bzimwebzi bzingadacitisambo kuti afulumize kufika.

5. Kodi mseu wakuyezezera wakucokera ku Babiloniya kuyenda ku Jirayeri ukhacemeredwa tani?

5 Ntsiku zino, miseu mizinji imbapasidwa madzina ayai número. Mseu wakuyezezera omwe Zaiya adaulewa ukhana dzinambo. Timbawerenga kuti: “Kumweko kun’dzakhala mseu ukulu, ndipo un’dzacemeredwa Mseu Wakucena. Munthu wakupswipa an’dzafamba lini m’mwemo.” (Zaiya 35:8) Kodi mafalaya yakhafuna kulewanyi kwa Ajirayeri omwe angadabwerera ku dziko lawo? Ndipo yan’funa kulewanyi kwa ifepano ntsiku zino?

“MSEU WAKUCENA” — KALE-KALE NA NTSIKU ZINO

6. Thangwe ranyi mseu umweyu ukhacemeredwa kuti wakucena?

6 “Mseu Wakucena” ni dzina labwino kwene-kwene lomwe mseu umweyu udapasidwa! Thangwe ranyi mseu umweyu ukhacemeredwa wakucena? Thangwe “wanthu wakupswipa” omwe akhacita upombo, akhanamata bzifanikiso na kucita bzinthu bzinango bzakuipa angadabvumizidwa lini kukhala ku Jirayeri. Adjuda omwe angadabwerera ku Jirayeri akhafunika kukhala “mtundu wakucena” kwa Mulungu wawo. (Deuteronomiyo 7:6) Bzimwebzi bzin’funa lini kulewa kuti wale omwe angadabwerera ku Jirayeri wentse akhacita kale bzinthu bzabwino ndipo angadafunika lini kucinja bzinthu bzinango kuti akondwese Yahova.

7. Kodi Adjuda winango akhafunikira kucinja bzinthu bziponi? Fotokozani.

7 Adjuda azinji omwe adabwerera ku Jirayeri adabadwira ku Babiloniya. Winango wa iwo akhana nzeru ninga za wanthu wa ku Babiloniyako ndipo akhatewezerambo makhalidwe yawo. Pomwe padapita magole 69, Ezara adazindikira kuti winango wa Adjudawo akhadalowola akazi wa mitundu inango omwe akhanamata mirungu yakunama. (Ekisodo 34:15, 16; Ezara 9:1, 2) Tsono pomwe padapita nthawe, Mtongi wa m’Cigawo Nehemiya adadabwa kwene-kwene pomwe adadziwa kuti wana azinji ku Jirayeri akhalalewa lini cirewedwe ca Adjuda. (Deuteronomiyo 6:6, 7; Nehemiya 13:23, 24) Pakuti Fala la Mulungu likhadanembedwa m’Cihebereu, kodi wanawo angadapfunza tani bza Yahova uko iwo akhadziwa lini cirewedwe cimweci? (Ezara 10:3, 44) Adjuda amwewa akhafunikira kucinja bzinthu pa moyo wawo, ndipo bzingadakhala bzakupusa kwa iwo kucita bzimwebzi angadakhala ali ku Jirayeri komwe kunamata kwa cadidi kukhadabwezeresedwa. — Nehemiya 8:8, 9.

Abale na mpfumakazi akuphatisa basa njira zakusiyana-siyana kuti apalizire mafala yabwino ya Umambo kuyambira mu 1919 mpaka ntsiku zino.

Kuyambira mu gole 1919 EC, amuna, akazi na wana azinji adacoka mu Babiloniya Mkulu aciyamba kufamba mu “Mseu Wakucena” (Onani ndime 8)

8. Thangwe ranyi bzinthu bzomwe bzidacitika pomwe likhanati kufika gole la 1919 mpsakufunika kwa ifepano? (Onani cithunzi-thunzi pa tsamba lakuyamba.)

8 Wanthu winango angalewe kuti: ‘Kudziwa bzimwebzi n’kwakudekeza kwene-kwene. Tsono bzomwe bzidacitikira Adjudabzi bzina phindu lanyi kwa ifepano ntsiku zino?’ Bzimwebzi bzina phindu, thangwe rakuti ifepano tikufambambo mu “Mseu Wakucena.” Penu ndife anyakudzozedwa ayai wa “mabira manango,” tin’funika kupitiriza kufamba mu “Mseu Wakucena” omwe un’dzatithandiza kupitiriza kunamata Yahova ntsiku zino na kutsogolo pomwe Umambo bwa Mulungu bun’dzabweresa bzisimbo bzizinji pa dziko la pantsi.b (Juwau 10:16) Kuyambira mu 1919 EC, amuna, akazi na wana azinji adacoka mu Babiloniya Mkulu aciyamba kufamba mu mseu wakuyezezerayu. Imwepo ndimwe m’bodzi wa iwo. Wanthu adayamba kufamba mu mseu umweyu magole 100 m’mbuyomu. Tsono pana wanthu omwe adayamba kukonza mseu umweyu pomwe likhanati kufika gole la 1919.

KUKONZA NJIRA

9. Kodi n’ciyani comwe Yahova adacita kuti akonze “Mseu Wakucena” pomwe likhanati kufika gole la 1919? (Zaiya 57:14)

9 Yahova angadacosera mabvuto Adjuda omwe angadacoka ku Babiloniya. (Werengani Zaiya 57:14.) Tsono tani bza “Mseu Wakucena” wa ntsiku zino? Pomwe gole la 1919 likhanati kufika, Yahova adaphatisa basa amuna omwe akhamugopa kuti akonze njira kuti wanthu acoke mu Babiloniya Mkulu. (Ndendemezerani na Zaiya 40:3.) Iwo adacita mabasa mazinji kuti athandize wanthu omwe akhana mitima yabwino kusiya kunamata kwakunama aciyamba kunamata kwacadidi. Kodi n’ciyani comwe amuna amwewa adacita? Mbatiwoneni bzinthu bzinango bzomwe iwo adacita.

Makina ya kale-kale yakudindira mabukhu na nyakusandulizira Bibliya.

Kwa magole mazinji, amuna omwe akhagopa Mulungu adathandiza wanthu kucoka mu Babiloniya Mkulu (Onani ndime 10-11)

10-11. Kodi kudinda na kusandulizira Bibliya kudathandiza tani wanthu azinji kubvesesa Bibliya? (Onani cithunzi-thunzi.)

10 Kudinda Bibliya. Pakufika mu gole la 1450, Bibliya likhacita kukopiyaridwi na manja. Basa limweri likhatenga nthawe ikulu, ndipo Mabibliya yakhanesa kwene-kwene kugumanika ndipo yakhali yakuumira. Tsono pomwe yadakonzedwa makina yakudindira mabukhu, bzidakhala bzakupusa kuti wanthu azinji akhale na Bibliya.

11 Kusandulizira. Pakuyamba, Bibliya la cirewedwe ca Cilatini ndiro likhali lakupusa kugumanika. Tsono ni wanthu wakupfunza okha omwe akhakwanisa kuliwerenga na kulibvesesa. Tsono pomwe basa lakudinda mabukhu lidayambika, amuna omwe akhagopa Mulungu adaphata basa mwamphanvu la kusandulizira Bibliya m’bzirewedwe bzinango. Bzimwebzi bzidathandiza wanthuwo kuti ambakwanise kusiyanisa bzomwe akhapfunzisidwa na atsogoleri wa magereja na bzomwe Bibliya limbapfunzisa.

M’bale Russell pabodzi na anzace akucezerana bzomwe akufufudza m’mabukhu yakulewa bza Bibliya.

Amuna omwe akhagopa Mulungu adathandiza wanthu kucoka mu Babiloniya Mkulu (Onani ndime 12-14)c

12-13. Kodi wanthu omwe akhapfunza Bibliya adalatiza tani kuti magereja yakhapfunzisa bzinthu bzakunama?

12 Mabukhu yomwe yakhathandiza wanthu kubvesesa Bibliya. Anyakupfunza wa Bibliya adadziwa bzinthu bzizinji pomwe akhapfunza Bibliya. Ndipo iwo adayamba kuuza anzawo bzomwe akhapfunzabzo. Bzimwebzi bzidacitisa kuti atsogoleri wa magereja akalipe kwene-kwene. Ndipo pafupi-fupi mu gole la 1835, amuna omwe akhana mitima yabwino adayamba kupasa wanthu tumatsamba tomwe tukhalatiza kuti bzomwe magereja yakhapfunzisa bzikhali bzakunama.

13 Mu gole la 1835, mwamuna wakugopa Mulungu wakucemeredwa Henry Grew adadinda tumatsamba tomwe tukhalatiza kuti munthu akafa bzamalira pamwepo. Tumatsambato tukhalewa kuti munthu angakhale na moyo omwe ungafe lini mwa kucita kupasidwa na Mulungu mwayi umweyu, sikuti munthuyo angabadwe na moyo omwe ungafe lini, ninga momwe magereja yanango yambapfunzisira. Mu gole la 1837, mpalizi munango wakucemeredwa George Storrs adagumana katsamba kamweka pomwe akhali m’komboyo. Pomwe iye adakawerenga, adabvuma kuti bzimwebzi mpsacadidi. Ndipopa iye adayamba kuuzambo anzace bzomwe adawerengabzo. Mu gole la 1842, iye adafotokoza nkhani yomwe akhadafufudza ya msolo wakuti “Mbvunzo — Kodi Wanthu Wakuipa ana Moyo Omwe Umbafa Lini?” Bzomwe George Storrs adanemba bzidathandiza kwene-kwene Charles Taze Russell.

14. Kodi ni phindu liponi lomwe M’bale Russell na anzace adakhala nalo thangwe ra omwe adafungula njira? (Onani cithunzi-thunzi.)

14 Kodi M’bale Russell na anzace adagumana phindu liponi pa basa lomwe amunawa adacita? Pomwe iwo akhapfunza Bibliya, akhaphatisa basa mabukhu yakusiyana-siyana na Mabibliya mazinji yomwe yakhalipo pa nthawe imweyire. Ndipo iwo adakwanisambo kugumana phindu na bzomwe Henry Grew, George Storrs na wanthu winango adafufudza. M’bale Russell na anzace adaphata basa likulu kwene-kwene. Iwo adakonza mabukhu na tumatsamba tomwe tukhafotokoza nkhani za m’Bibliya.

15. Kodi n’ciyani comwe cidacitika mu 1919?

15 Kuyambira mu gole la 1919, Babiloniya Mkulu akukwanisa lini kutazisa wanthu wa Mulungu kumutumikira. Mu gole limweri, Jezu adaikha “kapolo wakukhulupirika na wanzeru.” Ndipo kapoloyo adayamba kuphata basa kuti athandize wale omwe akhana mitima yabwino kufamba mu “Mseu Wakucena.” (Mateu 24:45-47) Basa la “kukonza njira” lomwe wanthu winango adacita pomwe gole limweri likhanati kufika lidathandiza wanthu azinji kuti ayambe kufamba mu mseu umweyu aciyamba kudziwa bzinthu bzizinji pakulewa bza Yahova na cakulinga cace. (Mimwani 4:18) Ndipo bzimwebzi bzidacitisa kuti wanthuwo acinje bzinthu pa moyo wawo aciyamba kucita bzomwe Yahova ambafuna. Yahova alibe kudikhirira kuti wanthu wacewo acinje kabodzi na kabodzi. Koma iye adawathandiza kucinja pang’ono na pang’ono. (Onani kwadru yakuti “Yahova Ambapfunzisa Wanthu Wace Pang’ono-pang’ono.”) Tentsenefe timbakomedwa kwene-kwene tikambakondwesa Yahova pa ciri-centse comwe timbacita! — Akolose 1:10.

Yahova Ambapfunzisa Wanthu Wace Pang’ono-pang’ono

Mseu umbakhala wakupfumbira pang’ono-pang’ono. Ndipo bzakumera bza mphepete mwa mseuyo bzimbakhala bzakupswipirira.

1927-1928: Anyakupfunza wa Bibliya adabvesesa kuti kusekerera kubadwa kwa Jezu ni mwambo wacikunja

1928-1936: Anyakupfunza wa Bibliya adasiya kuphatisa basa mtanda

1931: Anyakupfunza wa Bibliya adayamba kudziwika na dzina lakuti Mboni za Yahova

1938: Mboni za Yahova zidasiya kumbacita mavoti pa kusankhula akulu wa gwere

1944-1945: Nkhani ya kutcenkha kuikhidwa mulopa idabvekesedwa

1952: Bzidatsimikiziridwa kuti omwe an’teweza lini mitemo ya Yahova an’funika kucosedwa m’gwere

1956: Nkhani ya kufunika kwa kunembesa malowozi idabvekesedwa

1972: Bzidatsimikiziridwa kuti gwere lin’funika kutsogoleredwa na bungwe la akulu

1973: Bzidadziwika kuti kufumali ni pikado ikulu

1976: Padaperekedwa malango ya mtundu wa basa lomwe Mkristau angathemere kucita

2000: Nkhani yakufotokoza bza tubzigawo twa mulopa idabvekesedwa

2006, 2012: Nkhani yakuti kuwona pornografia n’kwakuipa kwene-kwene idabvekesedwa

“MSEU WAKUCENA” UKADAFUNGUKA

16. Kodi n’ciyani comwe cikucitika kuyambira mu gole la 1919 kuti wanthu apitirize kufamba mu “Mseu Wakucena”? (Zaiya 48:17; 60:17)

16 Mseu uli-wentse kuti upitirize kukhala udapfumbira pambafunika kucitidwa basa. Kuyambira mu gole la 1919, basa lakukonza “Mseu Wakucena” likadapitiriza na cakulinga cakufuna kuthandiza wanthu azinji kucoka m’magereja yakunama. Kapolo wakukhulupirika na wanzeru omwe adaikhidwa adayamba kuphata basa. Mu gole la 1921, kapoloyo adakonza bukhu kuti lithandize wanthu kupfunza Bibliya. Bukhu limweri lidathandiza wanthu azinji omwe adayamba kupfunza Bibliya. Bukhulo likhacemeredwa Zeze wa Mulungu. Iro lidadindidwa makopiya pafupi-fupi mamidyau 6 m’bzirewedwe bzakukwana 36. Ndipo wanthu azinji adapfunza cadidi na bukhu limweri. Tsapano tina bukhu lipsa lomwe timbaphatisa basa pakucitisa pfunziro la Bibliya. Bukhuli limbacemeredwa Khalani na Moyo Wakukondwa Mpaka Kale-Kale!. Ndipo mu ntsiku zakumalizira zino Yahova akuphatisa basa gulu lace kuti atipase malango yakucokera m’Bibliya yomwe yambatithandiza kuti tipitirize kufamba mu “Mseu Wakucena.” — Werengani Zaiya 48:17; 60:17.

17-18. Kodi “Mseu Wakucena” ukutiyendesa kuponi?

17 Tingalewe kuti munthu akabvuma kupfunza Bibliya iye ambakhala ana mwayi wakufamba mu “Mseu Wakucena.” Wanthu winango ambandofamba pang’ono basi mu mseu umweyu akamala ambasiya. Koma winango akupitiriza kufamba mu mseu umweyu mpaka kukafika komwe akuyenda. Kodi iwo akuyenda kuponi?

18 Kwa wale omwe ana cidikhiro ca kudzayenda kudzulu, “Mseu Wakucena” umbawatsogolera ku “[paraizo] wa Mulungu” kudzulu. (Apokalipse 2:7) Ndipo kwa wale omwe ana cidikhiro ca kudzakhala pa dziko la pantsi, mseu umweyu umbawatsogolera ku moyo wakulungama kuphampha kwa magole 1000 ya utongi bwa Jezu. Penu imwepo mukufamba mu mseu umweyu, lekani kubwerera m’mbuyo. Lekani kusiya kufamba mu mseu umweyu mpaka mukafike mu dziko lipsa! Tikuti “fambani bwino.”

KODI MUNGATAWIRE TANI?

  • Kodi “Mseu Wakucena” ukhathandauza ciyani kwa Adjuda?

  • Kodi ni lini pomwe “Mseu Wakucena” wa ntsiku zino udafungulidwa, ndipo ni basa liponi lomwe lidacitidwa pa kukonza mseu umweyu?

  • Kodi ni wanthu aponi omwe akufamba mu “Mseu Wakucena” ntsiku zino, ndipo akuyenda kuponi?

NYIMBO 24 Bwerani pa Phiri la Yahova

a Yahova adacemera mseu wakuyezezera wakucokera ku Babiloniya kuyenda ku Jirayeri kuti “Mseu Wakucena.” Kodi Yahova adakonzambo mseu kwa wanthu wace ntsiku zino? Inde adakonza! Kuyambira mu 1919 EC, wanthu azinji akucoka mu Babiloniya Mkulu aciyamba kufamba mu “Mseu Wakucena.” Tentsenefe tin’funika kupitiriza kufamba mu mseu umweyu mpaka kukatambira mabaibai yathu.

b Onani bukhu lakuti Ulosi wa Yesaya — Muuni wa Anthu Onse Gawo 2, matsa. 56-57.

c BZOMWE BZIKUCITIKA PA CITHUNZI-THUNZI: M’bale Russell na anzace akuphatisa basa mabukhu yomwe yadakonzedwa na amuna omwe akhafufudza cadidi.

    Mabukhu ya Cinyungwe (2008-2025)
    Bulani
    Pitani
    • Cinyungwe
    • Tumizani
    • Bzomwe mumbafuna
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mitemo Yomwe Mun'funika Kuteweza
    • Mtemo Wacintsintsi
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Pitani
    Tumizani