Kusamalira Udindo

KODI KUSAMALIRA UDINDO KUMBATHANDAUZA CIYANI?

Munthu wakusamalira udindo ni ule omwe ambacita bwino basa lomwe wapasidwa, ndipo ambamaliza basalo na nthawe.

Napo mwana mng’ono angapfunze kusamalira udindo. Bukhu linango lomwe limbafotokoza bza kulera wanaa limbati: “Mwana ambayamba kukulisa luso lakufuna kumbathandiza winango pomwe ana pafupi-fupi gole libodzi na minyezi mitatu, ndipo akapfitsa gole na meya, iye ambafuna kucitambo mabasa yomwe abereki wace ambacita.” Bukhulo limbalewa pomwe kuti: “M’madziko mazinji, wana wa magole maxanu ayai manomwe yakubadwa, ambayamba kupfunzisidwa na abereki wawo mabasa ya pamui. Napo ambakhala akali ang’ono, iwo ambathandizira mabasa yakusiyana-siyana.

THANGWE RANYI KUSAMALIRA UDINDO N’KWAKUFUNIKA?

Maswaka mazinji yakayamba kukhala payokha, yambatazira kulimbana na mabvuto yomwe ambagumana nayo. Kawiri-kawiri bzimwebzi bzimbacitika kuna maswaka manango thangwe rakuti abereki wawo alibe kuwapfunzisa momwe angaphatisire basa kobiri mwanzeru, momwe angasamalirire bzinthu pamui ayai momwe angalimbanire na mabvuto pa moyo wawo.

Ndipopa, mpsakufunika kwene-kwene kumbapfunzisa wana wanu kuyambira akali ang’ono kuti adzakwanise kusamalira maudindo yawo akadzakula. Bukhu linango limbalewa kuti: “Imwepo mun’funika lini kucitisa wana wanu kumbandothemba imwepo pa bzinthu bzense mpaka iwo kupfitsa magole 18 yakubadwa, ndipo patsogolo pace adzabziimire pawokha.”

MOMWE MUNGAPFUNZISIRE MWANA WANU KUSAMALIRA UDINDO

Mbapasani wana wanu mabasa.

NFUNDO YA M’BIBLIYA: ‘Kuphata basa liri-lense [na nyongo] kuna phindu.’—Mimwani 14:23.

Wana ang’ono ambafuna kuthandiza abereki wawo pa ciri-cense comwe aberekiwo ambacita. Ndipopa, mbalokoterani mipata imweyi kuti mumbapase wana wanu mabasa ya pamui.

Abereki winango ambafuna lini kupasa wana wawo omwe ali pa xikola mabasa ya pamui, thangwe ra kukumbuka kuti wanawo ambakhala kale na mabasa mazinji ya ku xikola kuti acite.

Tsono wana omwe ambacita mabasa ya pamui, kawiri-kawiri bzinthu bzimbawafambira bwino ku xikola, thangwe iwo ambapfunza momwe angayambire na kumaliza basa liri-lense lomwe ambapasidwa. Bukhu lomwe taliguma kumayambiriro kwa pfunziro lino limbalewa kuti: “Tikasaya kumbabvumiza wana wathu kuti atithandize kucita mabasa pomwe akali an’gono, iwo an’dzayamba kukumbuka kuti kuthandiza winango n’kwakusaya kufunika . . . Ndipo iwo ambakumbuka kuti ana ugo bwakucitiridwa bzinthu.”

Mwakubverana na bukhuli, wana akambacita mabasa pamui, iwo ambapfunza kufunika kwa kuthandiza winango, m’mbuto mwakukhala wanthu wadyera. Ndipo iwo ambabzibva kuti ankucitambo mbali yakufunika m’banjamo, ndipo ambabvesesa kuti kucita mabasa ya pamuipo ni cinthu cakufunika kwene-kwene.

Thandizani wana wanu kubvesesa kuti kuphonya kwawo kun’dzakhala na bzakutewera bzace

NFUNDO YA M’BIBLIYA: ‘Tetekera malango, ndipo bvuma kulangidwa, kuti udzakhale wanzeru kutsogolo.’ —Mimwani 19:20.

Mwana wanu akaphonyesa ayai akadzonga cinthu ca mwenekaciro, lekani kumutawirira. Iye an’funika kubvuma bzakutewera bzace, mwa kupepesa ayai kukonza bzomwe wadzongabzo.

Wana akabvesesa kuti ana udindo pa bzakuphonya bzawo bzin’dzawathandiza . . . 

• kumbalewa cadidi na kubvuma kuphonya kwawo

• kutcenkha kupasa mulandu winango

• kutcenkha kubzitawirira

• kudziwa kupepesa akaphonya