Mibvunzo Yakucokera kwa Anyakuwerenga
Pa Mimwani 30:18, 19 pambalewa kuti “njira ya mwamuna na mtsikana” ‘njakudabwisa kwene-kwene.’ Kodi bzimwebzi bzin’funa kulewa ciyani?
Wanthu azinji kuphatanidzambo wale omwe ambalidziwa bwino Bibliya ambabzibvunza kuti mafala yamweya yambafuna kulewa ciyani. Mavesiya yambalewa kuti: “Pana bzinthu bzitatu bzomwe mpsakudabwisa kwene-kwene kwa inepano, ndipo pana bzinthu bzinai bzomwe nimbabzibvesesa lini. Bzinthubzo mpsibzi: Njira ya mphungu m’dzaulu, njira ya nyoka pa mwala, njira ya naviyo m’nyanza na njira ya mwamuna na mtsikana.” — Mimwani 30:18, 19.
Kale-kale tikhabvesesa mwakuphonyeka mafala yakuti “njira ya mwamuna na mtsikana.” Thangwe ranyi? Thangwe nkhani yentse imbalewa bza bzinthu bzakuipa bzomwe bzimbalewa lini kuti “ndakwana.” (Mimwani 30:15, 16) Kuthumizira bzimwebzi, pa vesi 20 pambalewa bza “mkazi puta” omwe ambalewa kuti alibe kucita cinthu cakuipa. Na tenepo, tikhakumbuka kuti ninga momwe mphungu imbambulukira m’dzaulu, ninga momwe nyoka imbafambira pa mwala ayai ninga momwe naviyo imbafambira m’nyanza, mwamuna angacite cinthu ndipo wanthu winango acisaya kudziwa bzomwe iye wacitabzo. Mwakubverana na bzimwebzi, tikhabvesesa kuti mafala yakuti “njira ya mwamuna na mtsikana” yakhalewa bza bzinthu bzomwe mpsakuphonyeka ayai bza mulumbwana omwe akupumpsa mtsikana omwe akudziwa lini bwino bzakulinga bza mulumbwanayo.
Tsono pana mathangwe yabwino yomwe yakuticitisa kukhulupira kuti mavesi yamweya yakulewa bza cinthu cabwino. Pamwepa, munembi wa Bibliyayu akhadabwa na bzinthu bzomwe iye adalewabzi.
Mabukhu ya Cihebereu yambatawirizambo kuti mavesi yamweya yambalewa bza cinthu cabwino. Mwakubverana na Dicionário yomwe imbafotokoza bza mavesi ya Cihebereu, fala la Cihebereu lomwe lidasanduliziridwa kuti “mpsakudabwisa kwene-kwene,” pa Mimwani 30:18, “limbalewa bza cinthu comwe munthu . . . akuciwona kuti n’cakudabwisa ayai comwe cingakwanisike lini.”
Mpfunzisi wa ku Universidade ya ku Harvard ku Estados Unidos wakucemeredwa Crawford H. Toy adalewambo kuti mavesi yamweya yambalewa lini bza cinthu cakuipa. Iye adalewa kuti: “Munembi ya Bibliyayu akhayezera kufotokoza momwe bzinthu bzimwebzire bzikhaliri bzakudabwisa.”
Ndipopa mpsakubveseseka kukhulupira kuti mafala yomwe yali pa Mimwani 30:18, 19 yakulewa bza bzinthu bzabwino ayai bzinthu bzomwe mpsakudabwisa. Ninga munembiyu, timbadabwa tikambawona mphungu ikumbuluka m’dzaulu, nyoka yomwe iribe minyendo ikufambira pa mwala, naviyo yakulemera ikufamba m’nyanza na mulumbwana na mtsikana omwe akufunana acifika pakukhala pabodzi.