Nongwa Yafiki Tukulondiwa Ukuntila Yehova?

1-2. Ukufwana na Salimo 25:14, ngimba tukulondiwa ukubomba isyafiki linga tukulonda ukuya pabumanyani ubwamaka na Yehova?

NGIMBA tuyilo tuliku utu mukuketa ukuti tununu ukuya nato linga mukulonda ukuya pabumanyani ubwamaka numundu yumo? Lumo mubaghile ukwamula ukuti abandu aba bali pabumanyani ubununu, bikunangisania ulughano kangi bikutulana. Mubaghile ukwinong’ona ukuti ubogha kakaya kayilo kanunu ku bandu aba bali pabumanyani ubununu. Loli ukufwana nifundo ya mwilemba lya kyinja iki, aba bikulonda ukuya pabumanyani ubwamaka na Yehova bikulondiwa “ukuntila.”​—Belenga Salimo 25:14.

² Kali tumbombile Yehova kwa fyinja fingi pamo finandi, twesa tukulondiwa ukuntila fiyo umwene. Loli ngimba ukuntila Kyala kukusanusya isyafiki? Ngimba tubaghile ukuntila bulebule Yehova? Kangi ngimba tubaghile ukumanyilako isyafiki pankhani yakuntila Kyala kwa Obadiya, Umputi Unkulumba Yehoyada na kwa Mwalafyale Yoashi?

NGIMBA UKUNTILA KYALA KUKUSANUSYA ISYAFIKI?

3. Ngimba findu filiku ifi fibaghile ukutupangisya ukuya bogha kangi fibaghile ukututula bulebule?

³ Tubaghile ukuya nubogha linga tukwinong’ona ukuti tukuya pakwaghana nindamyo yimo. Ubogha bo ubu, bununu papo bubaghile ukututula ukuti tusaleghe kanunu ifyakubomba. Ukutila ukuwa, kukututula ukuti tungendagha mubupipi mumbali ndyalabwe. Ukutila ukufulala, kubaghile ukututula ukuti twepukeko ku findu ifi fibaghile ukutufulasya. Ukutila ukonanga ubumanyani bwitu numundu uyu tunganile, kukututula ukuti tungayobagha pamo ukubomba ifindu mwabukali.

4. Ngimba Setano ikulonda ukuti abandu bantileghe bulebule Yehova?

⁴ Setano ikulonda ukuti abandu bantileghe Yehova munjila imbibi. Setano ikulonda ukuti tusubileghe ukuti utubalilo tosa Yehova nkali, ikulonda ukutufunda kangi tukabaghila ukunhobosya. (Jobu 4:18, 19) Setano ikulonda ukuti tuntileghe fiyo Yehova nukuleka ukumbombela. Ukuti twepuke kukipingo iki, tukulondiwa ukuntila Yehova munjila inunu. Kangi tukulondiwa ukungindika fiyo nukuleka ukunkalalisya.

5. Ngimba ukuntila Kyala kukusanusya isyafiki?

⁵ Umundu uyu ikuntila naloli Kyala, anganile kangi atikubomba ikindu kimo iki kibaghile ukonanga ubumanyani bwake numwene. Yesu, yope ali nakayilo ka “kuntila Kyala.” (Hib. 5:7) Umwene akantilagha Yehova ukukinda umpaka. (Yes. 11:2, 3) Mmalo mwake, alinganile fiyo kangi alondagha ukumpilikila. (Yoh. 14:21, 31) Mwakufwana na Yesu, nanuswe tukungindika fiyo Yehova panongwa yakuti Umwene walughano, wamahala, ngolofu kangi wamaka. Tusimenye kangi ukuti Yehova atughanile fiyo kangi ikupalamasiwa namuno tukubombela nubulongosi bwake. Linga tutikumpilikila Yehova, umwene ikukalala loli linga tukumpilikila ikuhoboka.​—Sal. 78:41; Mbu. 27:11.

TUBAGHILE UKUNTILA KYALA

6. Ngimba njila yimo yiliku iyi tubaghile ukunangisya ukuti tukuntila Kyala? (Salimo 34:11)

⁶ Tukapapiwe nakayilo kakuntila Yehova; tukulondiwa ukumanyila ukuti tuye nakayilo aka. (Belenga Salimo 34:11.) Injila yimo iyi tubaghile ukubomba isi ko kuketesya ikipeliwa. Linga tukughaketa fiyo amahala gha Kyala, amaka ghake, nulughano ulu ikutunangisya ukwendela “ntundu utu apelile,” po apa tukungindika fiyo kangi nukungana umwene. (Rom. 1:20) Umulumbu Adrienne atile, “Linga nguketa ifindu fyosa ifi Yehova apelile nukuketa muno ghayilile amahala ghake, sikunswighisya kangi sikundula ukumanya ukuti Yehova afimenye ifindu ifi ngulondiwa.” Panongwa yakuti umulumbu uyu ikwinong’onelapo fiyo pafindu ifi, umwene atile: “Ndikulonda ukubomba ikindu kimo iki kibaghile ukonanga ubumanyani bwangu na Yehova uyu ikumba ubumi.” Mupaghule akabalilo kamo mwasabata uyu ukuti mwinong’onele isya kindu kimo iki Yehova apelile. Ukubomba isi kukuya pakutupangisya ukuti tungindikeghe fiyo Yehova nukungana.​—Sal. 111:2, 3.

7. Ngimba ulwiputo lubaghile ukututula bulebule ukuti tuntileghe Yehova?

⁷ Injila iyingi iyi tubaghile ukukusya akayilo kakuntila Kyala ko kwiputa akabalilo kosa. Linga tukwiputa fiyo, po apa tukummanya kanunu Yehova. Akabalilo kosa aka tukunsuma Yehova ukuti atupepo amaka aghakwifimbilisya, tukukumbuka muno umwene ayilile wamaka. Linga tukundaghisya Kyala panongwa ya Mwanake, tukukumbuka muno Yehova atughanile. Kangi linga tukunsuma Yehova ukuti atutule pandamyo yimo, tukukumbuka muno ghayilile amahala ghake. Inyiputo bo isi sikututula ukuti tungindikeghe fiyo Yehova. Kangi isi sikutupangisya ukuti tubikengepo indumbula ukukana ukubomba kilikyosa iki kibaghile ukonanga ubumanyani bwitu na Kyala.

8. Ngimba tubaghile ukubomba isyafiki ukuti tukindilile ukuntila Kyala?

⁸ Tubaghile ukuya nakayilo kakuntila Kyala mwakubelenga Ibaibolo ukuti tumanyileko ku fifwanikisyo ifinunu ni fibibi. Isagha tuyobesanie isya bandu babili aba bali basubiliwa pakumbombela Yehova. Abandu aba yo Obadiya uyu abombagha munyumba ya Mwalafyale Ahabu nu Mputi Unkulumba Yehoyada. Ukufuma apo, tukuya pakuketa isi tukumanyilako kwa Yoashi, Mwalafyale wa Yuda, uyu pakwanda alinsubiliwa loli pabumalilo alekile ukumbombela Yehova.

TUYEGHE BAKIFU BO MUNO AYILILE OBADIYA

9. Ngimba ukuntila Yehova kwalintulile bulebule Obadiya? (1 Banyafyale 18:3, 12)

⁹ Pakuyoba isya Obadiyab, Ibaibolo likwanda namasyu aghakuti: “Obadiya antilagha fiyo Yehova.” (Belenga 1 Banyafyale 18:3, 12, NWT.) Ngimba ukuntila Kyala kwalintulile bulebule Obadiya? Ikyakwanda, ukuntila Kyala kwalintulile Obadiya ukuya nsubiliwa, yonongwa yake mwalafyale alimbikile ukuya nkulumba wa babombi bannyumba yake. (Fwanikisya na Nehemiya 7:2.) Ukuntila Kyala kwalimpangisye kangi Obadiya ukuya nkifu fiyo, aka ko kayilo kakulondiwa naloli. Obadiya ikalagha nkabalilo kabulaghili bwa Mwalafyale Ahabu, uyu “alinkwenda nukubomba imbibi si nyingi nkyeni mwa Yehova ukubakinda [abanyafyale] bosa aba batalile nkyeni mmyake.” (1 Banyaf. 16:30) Mwakongelelapo, unkasi wa Ahabu Yezebeli uyu amwiputagha Baala, alimbengile fiyo Yehova kangi alondagha ukuti bosa aba bali kubunyafyale bwa kululu baleke ukumbombela Yehova. Kangi abaghoghile abasololi bingi ba Kyala. (1 Banyaf. 18:4) Tutikukayikila ukuti Obadiya ambombelagha Yehova nkabalilo akapalapala.

10. Ngimba Obadiya anangisye bulebule ukuti ali nkifu fiyo?

¹⁰ Ngimba Obadiya anangisye bulebule ukuti ali nkifu fiyo? Bo Yezebeli andile ukubafwima abasololi ba Kyala ukuti abaghoghe, Obadiya abeghile abasololi 100 nukubafisa mumagulu gha bandu “50 mu mbako,” kangi abapagha ifyakulya namisi. (1 Banyaf. 18:13, 14) Linga Yezebeli asyaghaniagha isi Obadiya abombagha, ayagha pakungogha naloli. Ukuyoba ubwanaloli, Obadiya yope atilagha kangi akalondagha ukufwa. Loli Obadiya alinganile fiyo Yehova na babombi bake ukukinda ubumi bwake.

11. Ngimba ababombi ba Yehova amasiku agha bafwene bulebule na Obadiya? (Keta kangi ikithuzi.)

¹¹ Amasiku agha ababombi ba Yehova bingi bikwikala nkisu iki imbombo yitu yikukanisiwa. Mwakufwana na Obadiya, abakamu na balumbu bitu abaghaniwa aba batikuleka ukumbombela Yehova nalinga ukuti bikukindilila ukubaghindika abalongosi ba boma. (Mat. 22:21) Bikunangisya ukuti bikuntila Kyala mwakumpilikila umwene mmalo mwa bandu. (Imbo. 5:29) Bikubomba isi mwakukindilila ukufumusya amasyu amanunu nu kubungana pampene mwakisisi. (Mat. 10:16, 28) Bikuketesya ukuti abakamu na balumbu bali nafyo ifyakulya fya mwambepo. Inong’onela isi syalimbonekile Henri uyu ikwikala nkisu kimo ku Africa kuno imbombo yitu yakanisiwe akabalilo kamo. Bo imbombo yitu yikanisiwe, Henri aliyipile ukuti abikeghe amabuku ghitu ku Baketi abinake. Alembile ukuti: “Ndi mundu wasoni fiyo. Polelo ngusubila ukuti ukungindika fiyo Yehova ko uku kwalindulile ukuya nkifu.” Ngimba nanumwe mubaghile ukuya bakifu bo muno ayilile Henri? Mubaghile fiyofiyo linga mukuntila Kyala.

TUYEGHE BASUBILIWA BO MUNO AYILILE UMPUTI UNKULUMBA YEHOYADA

12. Ngimba Umputi Unkulumba Yehoyada nu nkasi wake, banangisye bulebule ukuti bali basubiliwa kwa Yehova?

¹² Umputi Unkulumba Yehoyada antilagha Yehova kangi ukubomba isi kwalimpangisye ukuti ayeghe nsubiliwa nu kutula pakwiputa kwa bwanaloli. Isi syabonike pakabalilo aka Ataliya umwana unkikulu wa Yezebeli alibikile mwene pakikota nukwanda ukulaghila pakuya mwalafyale unkikulu ku Yuda. Abandu bali nififukwa ifi fyabapangisyagha ukuti bantileghe Ataliya. Umwene ali nkali fiyo kangi ali wakwitufya. Panongwa yamaka agha ali nagho, alyandile ukubaghogha abisukulu bake bosa aba mumbumba ya bunyafyale ukuti alaghileghe mwene. (2 Syambu. 22:10, 11) Yumo mwabana aba ali yo Yoashi, aponile panongwa yakuti unkasi wa Yehoyada alimpokile. Yehoyada na Yehosheba balimfisile umwana uyu nukumpwelelela. Munjila iyi, abene batulile pakughufighilila unzele wa banyafyale ba nkikolo kya Davidi. Yehoyada alinsubiliwa kwa Yehova nukuleka ukuntila Ataliya.​—Mbu. 29:25.

13. Bo Yoashi ali ni fyinja 7, ngimba Yehoyada anangisye bulebule ukuti ali nsubiliwa?

¹³ Pakabalilo aka Yoashi ali ni fyinja 7, Yehoyada anangisye kangi ukuti ali nsubiliwa kwa Yehova. Ayaghile injila yimo. Aketile ukuti linga fibaghile ukwenda kanunu, Yoashi abaghile ukuya mwalafyale unnunu ukufuma nkikolo kya Davidi. Loli linga fitoliwe, Yehoyada ayagha pakughoghiwa naloli. Nubutuli bwa Yehova, injila iyi yalyendile kanunu. Abalongosi babwite na Banyalevi, balintulile Yehoyada pakumwimika Yoashi ukuya mwalafyale nukungogha Ataliya. (2 Syambu. 23:1-5, 11, 12, 15; 24:1) Ukufuma apo, Yehoyada “alinkufingana ulufingo na Yehova kangi nu mwalafyale palikimo na bandu bake ulwakuti bisakuyagha bandu ba Yehova.” (2 Banyaf. 11:17) Mwakongelelapo, Yehoyada “alinkubika abakulindilila pafipata fyakwingilila nnyumba ya Yehova, ukunkanisya wesa uyu ikwingila bo akelusiwa.”​—2 Syambu. 23:19.

14. Ngimba mo munjila siliku isi Yehoyada alyambilile ulughindiko panongwa yakungindika Yehova?

¹⁴ Panyuma pake, Yehova atile: “Aba bikungindika une bo aba nanine nikubaghindika.” Naloli, Yehoyada asayiwe. (1 Samu. 2:30) Mwakifwanikisyo, inkhani ya Yehoyada yilembiwe mu Baibolo ukuti tumanyilengepo. (Rom. 15:4) Kangi bo Yehoyada afwile, apeliwe ulughindiko ulwapadela mwakusyiliwa “palikimo nu mwalafyale nkaya ka Davidi papo abombile imbombo inunu nkisu kya Israeli nukumbombela Kyala nnyumba yake.”​—2 Syambu. 24:15, 16.

15. Ngimba tubaghile ukumanyilako isyafiki kwa Yehoyada? (Keta kangi ikithuzi.)

¹⁵ Inkhani ya Yehoyada, yibaghile ukututula twesa ukuti tuntileghe Kyala. Abakulumba bakipanga babaghile ukunkonga Yehoyada mwakukifighilila ikipanga. (Imbo. 20:28) Abakangale babaghile ukumanyilako kwa Yehoyada ukuti linga bikuntila Yehova nu kukindilila ukuya basubiliwa, Yehova abaghile ukubabombela imbombo ukuti bafwanisye ubwighane bwake. Umwene atikubaleka. Abakilumyana babaghile ukuketa muno Yehova abombile na Yehoyada kangi babaghile ukunkonga mwakubaghindika abakamu na balumbu abakangale, fiyofiyo aba bambombile Yehova kwa fyinja fingi mbusubiliwa. (Mbu. 16:31) Ikyabumalilo, twesa tubaghile ukumanyilako simo kubalongosi babwite na Banyalevi aba balintulile Yehoyada. Isagha tubatuleghe mbusubiliwa “abalongosi” bitu mwakubapilikila.​—Hib. 13:17.

TUNGANKONGAGHA YOASHI

16. Ngimba findu fiki fikunangisya ukuti Mwalafyale Yoashi ali monywa?

¹⁶ Yehoyada alintulile Mwalafyale Yoashi ukuya nutuyilo utununu. (2 Banyaf. 12:2) Yonongwa yake bo Yoashi nkeke alondagha ukunhobosya Yehova. Loli bo Yehoyada afwile, Yoashi alyandile ukughapilikila amafumu aghakususya. Ngimba ifyakukongapo fyake fyali fyo filiku? Umwene na bandu aba abalongosyagha “balinkwiputa kufifwani.” (2 Syambu. 24:4, 17, 18) Nalinga ukuti Yehova akalele fiyo, “alinkutuma abasololi abakubaghomola ukwisa kumyake . . . , loli balinkusita nukupilika.” Abene batoliwe nukumpilikila Zekariya umwana wa Yehoyada, uyu ali nsololi wa Yehova, mputi kangi ali ntani wa Yoashi. Mmalo mwakundaghisya imbumba iyi yalimpokile, umwene alingoghile Zekariya.​—2 Syambu. 22:11; 24:19-22.

17. Ngimba ifindu fyalimmalikile bulebule Yoashi?

¹⁷ Yoashi alekile ukuntila Yehova kangi ifindu fikalimmalikile kanunu. Yehova ayobile ngani ukuti: “Aba bikunjwelula une bo aba nanine nikubaywelula.” (1 Samu. 2:30) Akagulu akanandi kabasilikali ba ku Syria kakitolile “ikilundilo ikikulumba ikya Yoashi” kangi “alinkwambilila ulufundo ulwakumfwana.” Bo Abaasiria basokileko, Yoashi aghoghiwe na babombi bake panongwa yakungogha Zekariya. Abandu baketile ukuti mwalafyale uyu ali mbibi fiyo kangi akabaghila ukusyiliwa “mbuyo bwa bunyafyale.”—2 Syambu. 24:23-25; keta pa “son of Barachiah” mu Baibolo lya kizungu ilya study Bible pa Matai 23:35.

18. Ukufwana na Yeremiya 17:7, 8, ngimba tubaghile ukubomba bulebule ukuti tuleke ukufwana na Yoashi?

¹⁸ Ngimba tukumanyilako isyafiki kwa Yoashi? Umwene afwene itolo nu mpiki ughu ghuli ni misisi iyi yili pamwanya itolo kangi ghukukisubila ikipiki kyake. Bo Yehoyada afwile, Yoashi alyandile ukubapilikila abakususya kangi alekile ukuya nsubiliwa kwa Yehova. Ikifwanikisyo iki kikunangisya ukuti tutikulondiwa ukumpilikila Kyala panongwa yakuti aba mumbumba yitu pamo abangi nkipanga bikunangisya ikifwanikisyo ikinunu ukuti tukongeghe. Ukuti tukindilile ukuya pabumanyani na Yehova, tukulondiwa ukukasya ubumanyani bwitu nukungindika fiyo mwakumanyila Ibaibolo utubalilo tosa, ukwinong’onelapo nu kwiputa.​—Belenga Yeremiya 17:7, 8; Kolos. 2:6, 7.

19. Ngimba findu fiki ifi Yehova ikulonda kumyitu?

¹⁹ Yehova atikulonda ukuti tubombeghe ifindu ifi tukabaghila ukufwanisya. Isi ikulonda sikuyobiwa pilemba lya Undumbilili 12:13, apa pikuti: “Umwimikeghe Kyala, usikongeghe indaghilo syake, namanga yonongwa iyi Kyala alimpelile umundu.” Linga tukuntila Kyala, twisakufwanisya ukuya basubiliwa kumyake kisita kupasya isi sikwisa nkyeni bo muno ayilile Obadiya na Yehoyada.