KƐ̄ KPOOGE pio Watchtower ONLINE
Watchtower
KƐ̄ KPOOGE PIO KPA ONLINE
Khana
  • BAIBOL
  • KPA
  • MEETINGS
  • mwbr19 Nia Enɔɔ̄ naɛsī 1-7
  • Kɛ̄ pya ue ale bu Kpa Enɔānu I Tɔɔ̄dum Pya Nɛɛ Kraist Le I Tam Zue Ue lu esu aā

No video available for this selection.

Sorry, there was an error loading the video.

  • Kɛ̄ pya ue ale bu Kpa Enɔānu I Tɔɔ̄dum Pya Nɛɛ Kraist Le I Tam Zue Ue lu esu aā
  • Kɛ̄ Pya Ue Ale Bu Kpa Enɔānu I Tɔɔ̄dum Pya Nɛɛ Kraist Le I Tam Zue Ue Lu Esu Aā—2019
  • Gbagbara ekobee ue
  • NIA ENƆƆ̄ 1-7
Kɛ̄ Pya Ue Ale Bu Kpa Enɔānu I Tɔɔ̄dum Pya Nɛɛ Kraist Le I Tam Zue Ue Lu Esu Aā—2019
mwbr19 Nia Enɔɔ̄ naɛsī 1-7

Kɛ̄ pya ue ale bu Kpa Enɔānu I Tɔɔ̄dum Pya Nɛɛ Kraist Le I Tam Zue Ue lu esu aā

NIA ENƆƆ̄ 1-7

PYA ZƆ A AABU MUƐ̄ UE BARI | 1 PYA KƆRINT 7-9

“Lu Nɛɛ A Sii Ii Ale I’iya Lu Dɔɔ̄nu”

(1 Pya Kɔrint 7:32) M gbī kɔ bɔɔlo aa ɛrɛ gbɛnɛ ekɛɛrɛ. Nɛɛ a naa ii wa ɛrɛ ekɛɛrɛ akiiloo nu Nɛɛ-a-i-ɛrɛ, kɛ̄ a edoo sa a nia Nɛɛ-a-i-ɛrɛ.

w11 1/15 17-18 ¶3

Su O Tɔɔ̄ Aba Ɔɔ Daānu Leere

3 Nɛɛ a le zege wee ɛrɛ sɔ̄ sa ɛrɛ nage ye loo ee pya a e’iya sa ii. (1 Kɔr 7:32-35) Lo ama lu dee a wa kpaānɛ lo edap doo kɔ ba a nyimɛ wa esiatam zue ue, tɔgɛ wereloo kumaloo pya dɔɔ̄na, sa tɔɔ̄ waɛloo Jɛhova. Lo ama edoora kɔ gbɛnɛ-edo pya Nɛɛ Kraist a tɔgɛ nia loo tɔɔ̄ aba aba sa ba e biaɛrafii lo ‘etɔɔ̄,’ kere bu ziī nwī sɔ̄. Pio nɛɛ naa bee biaɛfii lo e tɔɔ̄ aba aba sɔ̄ ba gaa aakɛ̄, mɛ sɔ̄ kɛ̄tɔɔ̄ nyaa ba yere kara nɛ Jɛhova, sa suā leere kɔ a gaa le yeree bah wa nɛ doo kɔ wa ekɛɛrɛ beenyiɛ a bɔɔga. Bu lo sīdee ba doo wo sa ba naa ii ale i’iya.—1 Kɔr 7:37, 38.

(1 Pya Kɔrint 7:33, 34) Mɛ nɛɛ a ii wa kɛɛrɛbu nu nyɔuwe ama, kɛ̄ a edoo sa nia ye wa, 34 e a ɛrɛ baɛ baɛ ekɛɛrɛ. E wa a naa iya dam le nwī emuā a sii si nɛɛ ɛrɛ ekɛɛrɛ akiiloo nu Nɛɛ-a-i-ɛrɛ, kɛ̄ a edoo sa alu kaɛ bu ekpaloo le edɔɔ̄, mɛ wa a iya dam ɛrɛ ekɛɛrɛ akiiloo nu nyɔuwe, kɛ̄ a enia ye dam doo.

w08 7/15 27 ¶1

Tɛɛ̄nyɔɔ Nu A Le Bu Kpa Pya Kɔrint

7:33, 34—E na alu “nu nyɔuwe ama” lo nɛɛ a ii ale iya wee ɛrɛ gbɛnɛ ekɛɛrɛ kumaloo a? Pɔɔl gaa bee kɔ nu akiiloo pya nu a kuī bu dum lo pya Nɛɛ Kraist dap kɛɛrɛbu loo. Lo ama lu yii bu nuede, nu eyaa, tɔ etɔɔ̄ bu, mɛ pya pɔrɔ pɔrɔ nu a gaa lu edoo bu nyɔuwe lo pya Nɛɛ Kraist ɛrɛ ekpooraloo lɛɛloo naa le yɛɛ.—1 Jɔn 2:15-17.

(1 Pya Kɔrint 7:37, 38) Mɛ nɛɛ a yira agɛrɛ bu ye beenyiɛ, kɛ̄ etɛɛrɛloo ye le loo doo, mɛ a ɛrɛ ekpo loo nu a ye taɛ, e alɛ bee yira bu ye beenyiɛ, a sere ye doodoo nwī emuā a sii si nɛɛ, a doo leere. 38 Nyɔɔwo nɛɛ a ii nwī emuā doo leere, e nɛɛ a aaloo e’ii leenage eewo.

w96 10/15 12-13 ¶14

Lu Nɛɛ a Sii Ii Ale I’iya—Doo Kɔ O Ɛrɛ Gbɛnɛ-edo Dee Lo Esitam

14 Lo a le ziī Nɛɛ Kraist a le aba ɛɛ gaa kponia nu seea sī bu namloo, lo sɔ̄ a naa “lee” ee Nɛɛ Kraist a e iya sa ii. A le aba ɛɛ, naale “nyɔɔbee Buɛ̄-mɛnɛ,” mɛ nyɔɔbee a gaa gbī nu elee loo aba ɛɛ. (Matiu 19:12) Nɛɛ a sii ii ale iya “ɛrɛ ekɛɛrɛ akiiloo nu Nɛɛ-a-i-ɛrɛ,” sa ɛrɛ ekɛɛrɛ lo edoo nu “a nia Nɛɛ-a-i-ɛrɛ” le “le kɛ̄sī Nɛɛ-a-i-ɛrɛ dɛ̄dɛɛ̄ sɔ̄ sa lɔgɔ nu naa dabara i ekɛɛrɛ.” Lo ama kura kɔ i dɛɛa nyɔɔ Jɛhova le Jizɔs Kraist bu dɛ̄dɛɛ̄ nu. Aba doo wo na edap doo kɔ Nɛɛ Kraist a sii ii ale i’iya a “doo leere” ee Nɛɛ Kraist a e iya sa ii a.

Gbitɛ̄ Suā Pya Nu A Kuī A Le Bu Baibol

(1 Pya Kɔrint 7:11) (Lo a bee ye aaloo a tɔɔ̄ aba ɛɛ, lo a naale wo a obia gbaaloo ye dam) e dam aa kiī ye wa.

lvs 251

Ue ale dumɛ

Pio sɔ̄, siga pya Nɛɛ Kraist wee biaɛfii lo e aaloo wa dam ale wa wa kere adoo lɔgɔ aba naa si nɛɛ bie ziī. (1 Pya Kɔrint 7:11) Bu pya kɛ̄tɔɔ̄ a lu ekue bee a kɛɛ̄ ama, Nɛɛ Kraist dap kɛɛrɛ lo a le e dasī aaloo ye dam ale ye wa.

• Ɛmɛnɛbee naa gbī eyerebah: Sɔ̄ dam naa gbī enɛ nu a kuu pya ye butɔ, mmɛ lo dɔ a naa nɛ wa kpugi ale nuede.—1 Timɔti 5:8.

• Bog ale si ye bag loo: Si bag loo ye dam ale ye wa mmɛ lo kɛ̄ a kɛɛrɛ kɔ a dabe ye bie boh loo ale ye fɛe.—Galetia 5:19-21.

• Ɛmɛnɛbee gbī egbee gbanialoo nɛɛ nyɔɔnɛ Jɛhova ɛnia: Sɔ̄ dam ɔbɛ ye wa lɛɛloo e taāŋabah Jɛhova ale wa ɔbɛ ye dam lɛɛloo e taāŋabah Jɛhova.—Doonu pya Nɛɛ lɛɛratam 5:29.

(1 Pya Kɔrint 7:36) Lo a le ɛrɛgeba nɛɛ kɛɛrɛ kɔ a naa dooe leere kumaloo ye nwī emuā, lo a le ye taɛ aga loo, e a ɛrɛ edoo wo, a doolo nu a gbī; baɛ aba a iya, naa lu pɔrɔ ye nɛ.

w00 7/15 31 ¶2

O Dap Bia Ɛɛ Bu Nyɔuwe A Naa Ɛɛ

Pya zege aa gbara iya ale ii nyɔɔ taɛ maniakɛ̄. Iya dam le wa gbī su loo nɛ, e aba pya nɛɛ enyima tura na a dap toora toh ama a. (Jɛnɛsis 2:24) A lee etɔɔ̄ mmɛ sɔ̄ nɛɛ edaba ‘baɛ bee ye taɛ’—sɔ̄ taɛ maniakɛ̄ wee lu gbɛnɛ kaāna sa dap doo kɔ nɛɛ aa biaɛfii nu leere. (1 Pya Kɔrint 7:36) Naa ɛp kɛ̄ elunage ezu kɔ nɛɛ a enyima tura lo e ii ale e’iya kunagā aba nyɔɔbee a sii muɛ̄ nɛɛ a gbī e’ii ale i’iya doo a!

Buū Baibol

(1 Pya Kɔrint 8:1-13) Mɛ ue akiiloo nu wɔma zɔɔ nɛ yɔ; i suā kɔ “Dɛ̄dɛɛ̄ ii ɛrɛ suānu.” “Suānu” dana loo nɛ nyɔɔ, e wereloo lu ewu nyɔɔ doodoo be. 2 Lo a le ɛrɛgeba nɛɛ kɛɛrɛ kɔ a suāenu, a sii suā dookɛ̄ a bɔloo esuā doo. 3 Mɛ lo a le ziī nɛɛ wereloo Bari, alɛ esuā ye ge loo. 4 Nyɔɔbee wo, ue akiiloo nam wɔma zɔɔ nɛ yɔ, i suā kɔ “lɔgɔ yɔ naa lu nu bu nyɔuwe,” e “lɔgɔ bari naale mɛ aba ziī.” 5 Nyɔɔbee wo kɛɛrɛ kɔ gbɛnɛ-edo ba kue bari le bunyɔɔ le kɛnɛkɛ̄ (e gbɛnɛ kpo bari le gbɛnɛkpo pya-a-ɛrɛ le),” 6 lo ili, aba ziī Bari a le, lo a le Tɛ, nɛɛ dɛ̄dɛɛ̄ nu tɛɛ̄ aaba, e ili ilii loo tɛɛ̄ nage, e ziī Nɛɛ-a-i-ɛrɛ Jizɔs Kraist, nɛɛ dɛ̄dɛɛ̄ nu tɛɛ̄ aa bah e ili tɔɔ̄ dum ye bu. 7 Kɛ̄ a le doo, a naale bu dɛ̄dɛɛ̄ nɛɛ na suānu ama le a. Mɛ pio nɛɛ, kɛ̄ yɔ lu nu ba wee doo bu wa buɛ̄ mmɛ anyaawo, ba de nu ama doodoo nu wɔma zɔɔ nɛ yɔ; e kɛ̄ wa ekɛɛrɛ beenyiɛ naa aga doo wa ekɛɛrɛ beenyiɛ gbe. 8 Mɛ a naale nuede na a i wu agɛrɛ kɛ̄ sī Bari a. Lo a le ii de naa bee piya fɛamɔh, e kere i de a naa lee eenyɔɔ. 9 Mɛ ɛbaa leere kɛɛrɛ kɔ bɔɔlo ekpo naa le ekuma a tɔā tɔ pya e’ɔaloo. 10 Nyɔnɛbee lo a le ɛrɛgeba nɛɛ muɛ̄ a, nɛɛ a ɛrɛ suānu, o le ɛŋɛtɛ̄ tɔ yɔ doo nu, ye ekɛɛrɛ beenyiɛ, kɛ̄ a naa agaloo, naale e’ɛrɛ yira lo ede nu mɔma zɔɔ nɛ yɔ ni? 11 E tɛ̄maloo oloo suānu nɛɛ e’ɔaloo ama pe yɔrɔ, ilii wuga lo Kraist bee u bee. 12 Mɛ kɛ̄ a le doo, doo pɔrɔ kumaloo wuga sa yere muū loo ye ekɛɛrɛ beenyiɛ kɛ̄ a naa agaloo, o doo pɔrɔ nɛ Kraist. 13 Nyɔɔbee wo lo a le nuede doo kɔ mdaa wuga a dɔ, mm le ebana nam ina dee a naa tah, kɛɛrɛ kɔ m doo kɔ na wuga a dɔ.

NIA ENƆƆ̄ 8-14

PYA ZƆ A AABU MUƐ̄ UE BARI | 1 PYA KƆRINT 10-13

“Jɛhova Bɔloo Eture Nyiɛ Loo”

(1 PYA KƆRINT 10:13) Lɔgɔ ɛma ɛp aa i biibaloo, mɛ lo a le loo dɛ̄dɛɛ̄ nɛɛ, mɛ Bari bɔloo eture nyiɛ loo, e alɛ naale eyira kɔ a lu e’ɛma i ɛp emanyɔɔ bui ekpo, mɛ taɛ yɛɛ ɛma ɛp a elu enɛ i dee lokwa bui ɛrɛ ekpo ye aā bu.

w17.02 29-30

Ebip Pya A Buū Bip

Nɛɛ lɛɛratam Pɔɔl bee ɛm kɔ Jɛhova “naale eyira kɔ a lu e’ɛma i ɛp emanyɔɔ bui ekpo.” (1 Kɔr 10:13) A kurage kɔ Jɛhova nɔɔ̄ nu i dap tama sere kɛ̄ sa sagɛ doā-ɛp i kpesī i nɛ ni?

▪ Naa ɛp nu a dap sira aabu kɛɛrɛ nu doo wo. Ziī wuga nɛɛdam lo ye nwiī nɛɛdam bee yaa eziī oo u bee bip kɔ: ‘Ekɔ Jɛhova bee nɔɔ̄ sere kɛ̄ kɔ na wa le mm edap tama luh i nwiī nɛɛdam ama ni? Lege nyɔɔbee Bari biaɛfii kɔ i dap tama na anua a sira ani?’ Ɛrɛge pya nu a doo kɔ i yiga kɔ Jɛhova kwabaloo i kɛ̄tɔɔ̄ bu sīdee a le doo wo ni?

Sikɛ̄ kɛɛrɛbu pya ue Pɔɔl a le bu 1 Pya Kɔrint 10:13 doo kɔ i kɔ: Naa ɛrɛ lɔgɔ nu a le bu Baibol a tɔgɛ kɔ Jɛhova nɔɔ nu i dap tama sere kɛ̄ kɔ a sira i loo, lɛɛ a doo kɔ lo doā-ɛp a lu i nyɔɔ. I naa kɔ ue nyɔɔ nia nu anua i dap kɔ doo wo.

Tuatua, Jɛhova doo kɔ miɔŋɔ nɛɛ a ɛrɛ wa loo. A gbī kɔ ili i biaɛfii kɛ̄ i tɔɔ̄ ilii dum doo. (Deut 30:19, 20; Josh 24:15) Lo a le i biaɛfii lo edoo nu a lee, i gbī baɛbaɛ loo a aaba Jɛhova. (Kam 16:9) Mɛ lo i biaɛfii lo edoo nu a naa lee, i muɛ̄ kpɔte a aaloo. (Gal 6:7) Lo Jɛhova na a sagɛ ziī ziī taāŋa a i lu nyɔɔ a, ekɔ a naa kura kɔ a doo kɔ dɔɔ̄nu ɛrɛ i loo aa i dɔna biī nɛ ni?

Eree baɛ, Jɛhova naa kpeg i lɛɛ loo ‘bugia siranu.’ (Eklis 9:11) Pɔrɔ nu anua ezialoo dap i bugia sira loo nyɔɔbee i le pɔrɔ kɛ̄ pɔrɔ sɔ̄. Jizɔs bee kɔ nu akiiloo bugia siranu a bee sira sɔ̄ tɔ bee feea dɔ nyɔɔ 18 nɛɛ sa ba u, e a bee doo kɔ alu edābeeloo kɔ a naale Bari na a doo kɔ pya nɛɛ ama a u a. (Luk 13:1-5) Ekɔ a luge nu suānu le loo lo ekɛɛrɛ kɔ Bari na a kɔ sere kɛ̄ pya e dum le pya e’u sɔ̄ bugia siranu sira ani?

Eree taa, kuu ziī ziī ii ebiaɛfii lo e yira agɛrɛ. Nyɛŋiabu kɔ Setan ebee su finiaba nua loo dɛ̄dɛɛ̄ pya a gaa sitam nɛ Jɛhova, sa kɔ ii le edap tɔɔ̄ agara nɛ Jɛhova lo a lu edoā i ɛp. (Job 1:9-11; 2:4; Mum 12:10) Lo a le Jɛhova kpeg pio doā-ɛp i lɛɛloo nyɔnɛbee a muɛ̄ kɔ ii le edap tama, ekɔ ue Setan kɔ kumaloo miɔŋɔ nɛɛ kɔ ba taāŋabah Bari nyɔɔ nu a wa doo nɛ naale elu kaka ni?

Eree nia, naa lu ebɛɛ̄ kɔ Jɛhova a dasī suā dɛ̄dɛɛ̄ nu a i siraloo. Ɛrɛ ekɛɛrɛ kɔ Bari dasī sagɛ pya doā-ɛp i gaa le kpesī tɔgɛ kɔ a ɛrɛge esuā dɛ̄dɛɛ̄ nu esira i loo li deesī. Mɛ Baibol naa kɔ doo wo. Bu kaka Bari dap suā nu esira li deesī. (Ais 46:10) Mɛ Baibol kɔ a sagɛ pya nu esira li deesī a gbī esuā. (Jɛn 18:20, 21; 22:12) Nyɔɔbee a bee i nɛ dee kɔ i dap biaɛfii nu i doo nyɔɔ i loo a, a doo kɔ aa nɔɔ̄ nu esira i loo sere kɛ̄. Ekɔ a naale nu i ɛmadɛɛ̄ aābah Bari a gbī kɔ i ɛrɛ i loo sa doo nu bu kuūnadɛɛ̄ na ama ni?—Deut 32:4; 2 Kɔr 3:17.

Nyɔɔwo, bu mɛ sīdee na i dap dābeeloo pya ue Pɔɔl a kɔ: “Bari . . . Naale eyira kɔ a lu e’ɛma i ɛp emanyɔɔ bui ekpo” ani? Bu dɔ ama, Pɔɔl gaa bee baatɛ̄ nu Jɛhova doo sɔ̄ i le bu taāŋa, e a naale lɛɛ i gae yii bu taāŋa. Ue nɛɛ lɛɛratam yere i mɛm loo kɔ kaɛlɛɛ ɛrɛgeba taāŋa i kpesī bu dum, Jɛhova gaa le yerebah i nɛ lo i dɛrɛ ye nyiɛ nyɔɔ. (Yɔɔ 55:22) Pya ue Pɔɔl a nɛ egbɔ̄nyiɛ ama dɛɛa nyɔɔ baɛ ue a lu kaka.

Tuatua, taāŋa i tɛɛ̄ bu “le loo dɛ̄dɛɛ̄ nɛɛ.” Nu a gaa i sira loo sira nage loo pya dɔɔ̄na nɛɛ. I dap tama dua taāŋa ama lo a le i dɛɛa nyɔɔ Bari. (1 Pit 5:8, 9) Aāloo pya ue a le bu 1 Pya Kɔrint 10:13, Pɔɔl gaa bee kɔ nu akiiloo taāŋa pya Izrɛl bee kpesī bie bu kpo sagara wii. (1 Kɔr 10:6-11) Lɔgɔ pya lo taāŋa naa bee lu lo nɛɛ naale edap tama ale kɔ pya Izrɛl ba bɔloo ture nyiɛ loo a, naale ebee dap tama. Nia sɔ̄ Pɔɔl bee kɔ “pio aba” bee lɛɛbeekɛɛ̄. A lu ekiɛ̄nu kɔ pio pya Izrɛl bee nyɔɔnɛ pɔrɔ taɛ nyɔɔbee ba naa bee dɛɛa na nyɔɔ Bari.

Eree baɛ, “Bari bɔloo eture nyiɛ loo.” Pya e’ɛma nu akiiloo kɛ̄ Bari nyɔɔnɛ pya ye nɛɛ dānianu doo, doo kɔ i suā kɔ Jɛhova tɔgɛ ye wereloo a naa wee nyaa kumaloo “pya a ye wereloo sa sere dɛ̄dɛɛ̄ ye lok.” (Deut 7:9) Pya e’ɛma nu ama tɔgɛ nage kɔ Bari wee doo pya ye yii gbɔ̄mɛɛ̄. (Josh 23:14) Aāloo pya nu alu e’ɛm akiiloo kɛ̄ a bɔloo eture nyiɛ loo doo, pya nɛɛ a ye wereloo sa ye gbaɛ̄tɔ̄loo dap dɛrɛ nyiɛ nyɔɔ kɔ a gaa le doo gbɔ̄mɛɛ̄ baɛ pya yii ama wa kumaloo sɔ̄ ba kpesī doā-ɛp: (1) A naale e aa wa loo kɔ ba a kpesī doā-ɛp mmɛ lo dɔ ba naale edap tama, le kɔ (2) “a gaa le . . . nɛ wa dee,” lo esibah.

Bu mɛ sīdee na Jɛhova nɛ dee pya a ye dɛɛa nyɔɔ lo esibah doā-ɛp ani? Lo a lu ye nia, a dap lɛɛ lo taāŋa. Mɛ nyɛŋiabu loo ue Pɔɔl a kɔ: “[Jɛhova] e nɛ i dee lokwa bui ɛrɛ ekpo ye aā bu.” Kɛādoo, gbɛnɛ-edo sɔ̄ a “nɛ i dee” tɛ̄maloo e nɛ i nu a i bɛɛ̄ lokwa i dap egerebu doā-ɛp sa kiisī leere. Naa kɛɛrɛ pio sīdee Jɛhova i nɛ dee lo esibah:

▪ A “agɛrɛ nyiɛ dɛ̄dɛɛ̄ ii bu ebɛaloo.” (2 Kɔr 1:3, 4) Jɛhova dap boh i beenyiɛ, ekɛɛrɛ, sa i agɛrɛ nyiɛ sɔ̄ i le bu taāŋa tɛ̄maloo ye Muɛ̄ Ue, ye kaɛ edɔɔ̄, le nuede bu edɔɔ̄ lo pya zooro a bɔloo eture nyiɛ loo gaa i nɛ.—Mat 24:45; Jɔn 14:16, Rom 15:4.

▪ A baɛ i loo tɛ̄maloo ye kaɛ edɔɔ̄. (Jɔn 14:26) Sɔ̄ i kpesī taāŋa, kaɛ edɔɔ̄ yerebah i nɛ kɔ i nyɛŋiabu pya e’ɛma a le bu Baibol le pya zuurabahtɔ̄ a le bu, lɛɛ i biaɛfii nu i doo.

▪ A sunage pya ye ɛnjɛl i baɛma loo.—Hib 1:14.

▪ A yere nage bah i nɛ tɛ̄maloo pya i wuga bu yira lo ba i “agɛrɛ nyiɛ” tɛ̄maloo wa ue le wa dogo.—Kɔl 4:11.

E na i dap kɔ kumaloo ue Pɔɔl a lu e’ɛm bu 1 Pya Kɔrint 10:13 a? Jɛhova naa sagɛ taāŋa i tɛɛ̄ bu i nɛ. Mɛ sɔ̄ i kpesī taāŋa bu dum, i dap suā leere kɔ: Lo a le i dɛrɛ nyiɛ nyɔɔ Jɛhova mmɛɛ̄, a naale e aaloo kɔ doā-ɛp ii le edap tama a lu nyɔɔ, a gaa le yerebah i nɛ lokwa i dap egerebu. Naa ɛp kɛ̄ ue ama i nɛ egbɔ̄nyiɛ doo a!

(1 Pya Kɔrint 10:13) Lɔgɔ ɛma ɛp aa i biibaloo, mɛ lo a le loo dɛ̄dɛɛ̄ nɛɛ, mɛ Bari bɔloo eture nyiɛ loo, e alɛ naale eyira kɔ a lu e’ɛma i ɛp emanyɔɔ bui ekpo, mɛ taɛ yɛɛ ɛma ɛp a elu enɛ i dee lokwa bui ɛrɛ ekpo ye aā bu.

(1 Pya Kɔrint 10:13) Lɔgɔ ɛma ɛp aa i biibaloo, mɛ lo a le loo dɛ̄dɛɛ̄ nɛɛ, mɛ Bari bɔloo eture nyiɛ loo, e alɛ naale eyira kɔ a lu e’ɛma i ɛp emanyɔɔ bui ekpo, mɛ taɛ yɛɛ ɛma ɛp a elu enɛ i dee lokwa bui ɛrɛ ekpo ye aā bu.

Gbitɛ̄ Suā Pya Nu A Kuī A Le Bu Baibol

(1 Pya Kɔrint 10:8) E i aa lu pya kue wa dookɛ̄ pio aba bee kue doo, e tup le taa sɔ̄ baɛ boo le lop tup bee dɔ bu ziī biradee.

w04 4/1 29

Ebip Pya A Buū Bip

E na anua 1 Pya Kɔrint 10:8 kɔ 23,000 pya Izrɛl bee u aba ziī biradee nyɔɔ dogo kunagā, sɔ̄ Buā 25:9 kɔ 24,000 na a bee u a ni?

Ɛrɛ gbɛnɛ-edo nu a dap nua buā a le baɛ dɔ kpa kaɛ ama lu keekee. Dap lu kɔ lo buā eeloo 23,000 mɛ a naa ina 24,000, lo a doo kɔ pio nɛɛ a buū nua 23,000 ale 24,000.

Dɔɔ̄na nu a dap nage nua na ama. Nɛɛ lɛɛratam Pɔɔl bee kɔ nu akiiloo pya Izrɛl ba bee le Shittim kɔ ba lu edoba nɛ pya Nɛɛ Kraist ba bee le Kɔrint, buɛ̄ bag dogo eeloo bu. A bee ɛm kɔ: “E i aa lu pya kue wa, dookɛ̄ pio aba bee kue doo, e tup le taa sɔ̄ baɛ boo le lop tup bee dɔ bu ziī biradee.” Sɔ̄ Pɔɔl gaa kue buā pya nɛɛ Jɛhova bee fɛ nyɔɔ dogo kunagā a kɔ wa bua lu 23,000.—1 Pya Kɔrint 10:8.

Kɛādoo, Buā 25 ekobee kɔ i nɛ kɔ: “Izrɛl bee kɛra yoke loo ye nɛ Beel lo Peoa, e saŋ Jɛhova bee bɛamiā loo edoo Izrɛl.” Lo sɔ̄ Jɛhova bee nɛ lok Mozis kɔ a fɛ “dɛ̄dɛɛ̄ pya kanɛɛ lo pya nɛɛ.” Lɛɛ Mozis kɔ nɛ pya biaɛ kɔ ba a doo dookɛ̄ Jɛhova nɛ lok doo. Bu kpɛdumɛ, sɔ̄ Finihas bee doo dogo bu nwanwabah sa fɛ nɛɛ Izrɛl a bee su waa Midia yima bu tɔkpo pya Izrɛl a, e “dumɛnu a wee nua luh bee ɔb.” Lo e’ɛma bee ina kuma kɔ: “Pya a bee u tɛ̄maloo dumɛnu a wee nua luh a bee le tup le nia sɔ̄ baɛ boo le lop tup nɛɛ.”—Buā 25:1-9.

“Dɛ̄dɛɛ̄ pya kanɛɛ lo pya nɛɛ” le yɛɛ buā alu ekue bu kpa Buā kɔ pya biaɛ bee fɛ gbaā nage loo pya Jɛhova bee fɛ. A dap lu kɔ pya kanɛɛ lo pya biaɛ bee fɛ lu baɛ boo le lop tup lo a doo kɔ dɛ̄dɛɛ̄ wa buā alu 24,000. Kere pya kanɛɛ ama bee kunagā, sudɔ bu wa doo doonu, ale ba bee yere kpotɛ̄ pya a bee doo, ue bee wa nyɔɔbee ba bee “kɛra yoke loo. . . . nɛ Beel lo Peoa.”

Dookɛ̄ ziī egbiātɛ̄ nu nyɔɔ Baibol kɔ doo, nu bee ue ‘kɛra ziī nu’ kura na “su loo gbaloo lo nu.” Pya Izrɛl bee kiī loo wa nɛ Jɛhova, mɛ sɔ̄ ba su loo “gbaloo Beel lo Peoa,” ba bee gbee wa gbanialoo kumaloo Bari. Sɔ̄ 700 zua etɛ̄na, Jɛhova bee kɔ nɛ pya Izrɛl tɛ̄ma nu nɛɛ mɔmanudɛɛ̄ Hosea kɔ: “Mɛ ba bee lu ina loo Beel-peoa, sa su wa loo nua kaɛ nɛ Beel, sa bee lu saāŋa doodoo nu ba bee wereloo.” (Hosea 9:10) Bee bɔloo kɔ Bari a biaɛ dɛ̄dɛɛ̄ pya a bee doo wo begee. Nyɔɔwo, Mozis bee nyɛŋiabu pya Izrɛl kɔ: “Bui baɛ dɛɛ̄ emɔna nu Jɛhova bee doo li Bet-peoa; nyɔnɛbee Jɛhova bui Bari bee gbee dɛ̄dɛɛ̄ pya nɛɛ a bee nyɔɔnɛ Beel lo Peoa lɛɛ.”—Deuteronomi 4:3.

(1 Pya Kɔrint 11:5, 6) mɛ ɛrɛgeba nɛɛwa a yere kara ale zue ue sa a naa bɔba bee ye ebɔbɛɛ kɛɛ bee ye; a le doodoo bee a bee kpɔa bee ye. 6 Nyɔnɛbee lo a le nɛɛwa naa koa bee ye a kpɔa bee ye; mɛ lo a le a lu nu kɛɛ nɛɛwa ekpɔa bee ye, a doolo a koa bee ye.

(1 Pya Kɔrint 11:10) Nyɔɔ lo ba ama nɛɛwa ɛrɛ e ɛrɛ nukuādɛɛ̄ ekpo nyɔɔ bee ye, nyɔɔ pya ɛnjɛl.

w15 2/15 30

Ebip Pya A Buū Bip

Luge ebɛɛ̄ kɔ nɛɛ a gaa zue ue Buɛ̄-mɛnɛ alu nɛɛwa a bɔba bee sɔ̄ a gaa sere enɔānu Baibol kɛ̄ nɛɛ zue ue alu nɛɛdam le ni?

▪ Kɛɛ̄ ekobee ue a kura “Ebip Pya A Buū Bip” a lu e’ɛm bu Watchtower Ɛrɛba Enɔɔ̄ 15, 2002, bee lu e’ɛm kɔ pya wuga nɛɛwa a bɔba bee wa lo ba gaa sere enɔānu Baibol sɔ̄ nɛɛ zue ue a lu nɛɛdam le kɛ̄ kere eliamaā ale a sii lia. Mɛ sɔ̄ a bee lu esikɛ̄ ɛp bu ue ama i bee muɛ̄ kɔ alu ebɛɛ̄ kɔ i kwabaloo.

Lo a le wuga nɛɛdam a e liamaā nyɔɔnɛ ziī wuga nɛɛwa kii uwe sere enɔānu Baibol, lo wuga nɛɛwa e bɔba bee ye. Lo sɔ̄ a tɔgɛ kɔ a gaa nyɔɔnɛe nɔɔ̄nɔɔ̄nu Jɛhova akiiloo nɛɛ alu ekobee bu bɔŋanaloo pya Nɛɛ Kraist nyɔɔbee a gaa si tam nɛɛdam e bee si. (1 Kɔr 11:5, 6, 10) Lo a naale ebɔba bee, a dap kɔ nɛ lo wuga nɛɛdam kɔ a aabaloo lo enɔānu Baibol lo a le a nyim tura lo edoo wo.

Mɛ lo a le ziī wuga nɛɛdam a sii liamaā nyɔɔnɛ ziī wuga nɛɛwa a naale ye wa kii wee nɔɛ̄ nu nɛɛ lo wuga nɛɛwa wee nyɔɔnɛ nɔ Baibol, Baibol naa kɔ a ɛrɛ e bɔba bee. Kerewo, ekɛɛrɛ beenyiɛ pio wuga nɛɛwa dap wa zū kɔ ba a bɔba bee bu pya sɔ̄ a le doo wo.

Buū Baibol

(1 Pya Kɔrint 10:1-17) M gbī kɔ bui suā, pya na wuga, kɔmɛ dɛ̄dɛɛ̄ pya i tɛ bee le kɛɛ̄ biira bunyɔɔ, e dɛ̄dɛɛ̄ aba bee tɛɛ̄ yɛɛ gbɛnɛ pɛnɛ, 2 e dɛ̄dɛɛ̄ aba bee ɛrɛ baptism lo Mozis bu biira bunyɔɔ le bu gbɛnɛ pɛnɛ, e dɛ̄dɛɛ̄ aba de aba nuede edɔɔ̄, 4 e dɛ̄dɛɛ̄ aba ɔ̄ aba nu edɔɔ̄. Nyɔnɛbee ba bee ɔ̄ aāloo Ekpo-dɛm edɔɔ̄ a bee wa nyɔɔnɛ. Ekpo-dɛm ama na Kraist a. 5 Kerewo bu Bari naa bee ɛɛ kumaloo gbɛnɛ-edo aba, nyɔnɛbee ba bee pe bu kpo sagara-wii. 6 Mɛ pya lo nu ama lu edoba i nɛ, kɔ i a gbīna pɔrɔ nu, dookɛ̄ alaba bee gbī pɔrɔ doo. 7 Bui aa luna pya a taāŋabah yɔ, dookɛ̄ pio aba a wa le yɛɛ le doo, dookɛ̄ a bee lu e’ɛm doo, “Pya nɛɛ bee ɛŋɛtɛ̄kɛ̄ de nu sa ɔ̄, e ba bee aakɛ̄ sa bira bii.” 8 E i aa lu pya kue wa dookɛ̄ pio aba bee kue doo, e tup le taa sɔ̄ baɛ boo le lop tup bee dɔ bu ziī bira dee. 9 Doolo bee ii le doā-ɛp Nɛɛ-a-i-ɛrɛ dookɛ̄ pio aba bee ye doā-ɛp doo, sa ba bee pe kɛ̄ bah yɔɔ. 10 Bui aa nuumi num, dookɛ̄ pio aba bee num doo sa ba pe kɛ̄ bah Nɛɛ gbee nu. 11 Mɛ pya lo nu ama bee wa sira loo doodoo edoba nu, mɛ a bee lu e’ɛm nyɔɔ i zuura bah tɔ̄, pya lo ekatɛ̄ nyɔuwe e’ina loo. 12 Nyɔɔbee wo doolo ɛrɛgeba nɛɛ a kɛɛrɛ kɔ a yira e’ɛp leere taā a dɔ. 13 Lɔgɔ ɛma ɛp aa i biibaloo, mɛ lo a le loo dɛ̄dɛɛ̄ nɛɛ, mɛ Bari bɔloo eture nyiɛ loo, e alɛ naale eyira kɔ a lu e’ɛma i ɛp emanyɔɔ bui ekpo, mɛ taɛ yɛɛ ɛma ɛp a elu enɛ i dee lokwa bui ɛrɛ ekpo ye aā bu. 14 Nyɔɔbee wo pya m wereloo, teeraa aaloo taāŋabah yɔ. 15 M kɔ ue i nɛ doodoo pya suānu; bui ɛbaa leere nu m kɔ. 16 Lo kɔp leelee i nɛ leelee, naale kumaloolo miī Kraist ni? Lo fituru i buū naale kumaloolo ekpaloo Kraist ni? 17 Nyɔnɛbee ziī bee fituru le, ili, pya a kuīkpo lu aba ekpaloo, nyɔnɛbee dɛ̄dɛɛ̄ ii ɛrɛ epoo bu aba bee fituru a.

NIA ENƆƆ̄ 22-28

PYA ZƆ A AABU MUƐ̄ UE BARI | 1 PYA KƆRINT 14-16

“Bari Elu ‘Dɛ̄dɛɛ̄ Nu Loo Dɛ̄dɛɛ̄ Nɛɛ’ ”

(1 Pya Kɔrint 15:24, 25) Sɔ̄ a esaa ye kuma gae lu, sɔ̄ a esu Buɛ̄-mɛnɛ nɛ Bari lo Tɛ sɔ̄ a epeere dɛ̄dɛɛ̄ etɔā ue, le dɛ̄dɛɛ̄ bɛɛbɛɛ le ekpo. 25 Nyɔnɛbee alɛ e’ɛrɛ ebɛɛ, mmɛ kuma sɔ̄ a esu dɛ̄dɛɛ̄ pya ye nɛɛ baa sere kɛɛ̄ baɛ ye ekaɛtɔ.

w98 7/1 21 ¶10

‘Luh Naale E Lena’

10 “Kuma” na kuma Baɛ Boo Le Lop Tup Zua lo Bɛbɛɛ Kraist, sɔ̄ Jizɔs e obara Buɛ̄-mɛnɛ nɛ ye Tɛ. (Mumuuna 20:4) Lo sɔ̄ ama ekɛɛrɛ Bari “lo egbaloo dɛ̄dɛɛ̄ nu ye bu,” edooa gbɔ̄mɛɛ̄. (Pya Ɛfɛsɔs 1:9, 10) Lo sɔ̄ Kraist edaba gbeesī “dɛ̄dɛɛ̄ bɛbɛɛ, etɔānu le ekpo” a gbanasī Bɛbɛɛ Bari. Lo ama eenyɔɔ gbeerasī a bee lu edoo bu nɔ̄ Amagidɔn. (Mumuuna 16:16; 19:11-21) Pɔɔl bee kɔ: “[Kraist] e’ɛrɛ ebɛɛ, mmɛ kuma sɔ̄ a esu dɛ̄dɛɛ̄ pya ye nɛɛ baa sere kɛɛ̄ baɛ ye ekaɛtɔ. Lo kpɛdumɛ nɛɛ baa a egbee na luh.” (1 Pya Kɔrint 15:25, 26) Lo sɔ̄ elua elɛɛ dɛ̄dɛɛ̄ pah a aaloo pɔrɔ le luh Adam bee i su nua nyɔɔ. Dookɛ̄ alu ebɛɛ̄ doo, Bari gaa le kue dɛ̄dɛɛ̄ pya a le “bu li” sa wa obara sere dum.—Jɔn 5:28.

(1 Pya Kɔrint 15:26) Lo kpɛdumɛ nɛɛ baa a egbee na luh.

kr 237 ¶21

Lo Buɛ̄-mɛnɛ Edoo Gbɔ̄mɛɛ̄ Ekɛɛrɛ Bari Kumaloo Kɛnɛkɛ̄

21 E na i kɔ akiiloo pah a aaloo dumɛloo, ekpɛa kɔm pɔrɔ a naa dap lu esibah lo a le luh ani? Elu edoo kɔ ekpo a tah bah i “kpɛdumɛ nɛɛ baa,” a su ekiɛ̄nu nua loo dɛ̄dɛɛ̄ nɛɛ a. (1 Kɔr 15:26) Mɛ luh luge nɛɛ baa a gaa dɛrɛ ue Jɛhova ni? Yere nukuādɛɛ̄loo ue Aisaia bee kɔ sɔ̄ a kɔ: “A gaa le yɔgara luh ina deedee, e Nɛɛ-a-i-ɛrɛ Bari gaa le siŋ dɛ̄dɛɛ̄ maa-to lɛɛ sī dɛ̄dɛɛ̄ nɛɛ.” (Ais 25:8) O dapge kɛɛrɛ kɛ̄ dum e ekpeloo doo lo sɔ̄ ni? Li nɛɛ naale elena, kpo li, maāto-ekiɛ̄nu naale elena! Dɛ̄dɛɛ̄ kɛ̄ e le bu efɛɛloo—dɛ̄dɛɛ̄ nɛɛ e le bu ɛɛbu sɔ̄ Jɛhova edoora gbɔ̄mɛɛ̄ ye yii lo e obara pya a bee u sere dum! (Buū Aisaia 26:19.) Bu kpɛdumɛ, gbɛnɛ-edo ezialoo luh esua nua nyɔɔ booboo nɛɛ e’ina kuma.

(1 Pya Kɔrint 15:27, 28) “Nyɔnɛbee Bari bee su dɛ̄dɛɛ nu ye yere kɛɛ̄ ekaɛtɔ.” Mɛ sɔ̄ a kɔ, “Bee lu esu dɛ̄dɛɛ̄ nu ye sere kɛɛ̄,” Nu a sira leere na bee nɛɛ a bee su dɛ̄dɛɛ̄ nu ye sere kɛɛ̄ naale bu. 28 Mɛ sɔ̄ dɛ̄dɛɛ̄ nu elu esere ye kɛɛ̄, lo sɔ̄ ama na Nwiī nɛɛdam alɛɛ loo elu esere kɛɛ̄ lo nɛɛ a bee ye sere dɛ̄dɛɛ̄ nu kɛɛ̄ lokwa Bari lu dɛ̄dɛɛ̄ nu lo dɛ̄dɛɛ̄ nɛɛ.

w12 9/15 12 ¶17

Efɛɛloo bu Baɛ Boo Le Lop Tup Zua—Kiisī!

17 Lɔgɔ bee ue a dap lu esu baātɛ̄ lo le kɛ̄tɔɔ̄ ee ue a kɔ “Bari elu dɛ̄dɛɛ̄ nu loo dɛ̄dɛɛ̄ nɛɛ” naale. Mɛ e na lo ama kura ani? Naa kɛɛrɛ kɛ̄ nu bee mɛā doo bu gɔh Idɛn sɔ̄ Adam le Iv bee lege e mmana sa nuuna miɔŋɔ Jɛhova ba le bu efɛɛloo. Lo sɔ̄ Jɛhova Nɛɛ Abɛɛ Dɛ̄dɛɛ̄ Nyɔuwe, bee bɛɛ dɛ̄dɛɛ̄ nu a bee dɛm, pya ɛnjɛl le pya miɔŋɔ nɛɛ. Ba bee dap ɛrɛ dee lo enyɔɔnɛ ye kɔnia ue nyɔɔ wa loo, ye taāŋabah, sa a nɛ wa leelee. A bee “lu dɛ̄dɛɛ̄ nu loo dɛ̄dɛɛ̄ nɛɛ.”

Gbitɛ̄ Suā Pya Nu A Kuī A Le Bu Baibol

(1 Pya Kɔrint 14:34, 35) Doolo pya nɛɛwa ubepiī bu bɔŋanaloo Kraist. Nyɔnɛbee a naa lu enɛ wa ekpo kɔ ba a kɔ ue, mɛ ba a le kɛɛ̄, dookɛ̄ lok kɔ doo. 35 Lo a le ba gbī esuā ziī nu, doolo ba bip wa dam li be. Nyɔnɛbee a elu nu bɔp kɛɛ lo a le wa kɔ ue bu bɔŋanaloo Kraist.

w12 9/1 9, ekpo

Ekɔ Nɛɛ Lɛɛratam Pɔɔl Bee Kpaɛ̄ge Pya Nɛɛwa Kɔ Ba Aa Kɔ Ue Ni?

Nɛɛ lɛɛratam Pɔɔl bee ɛm kɔ, “Doolo pya gbobia ubepiī bu bɔŋanaloo Kraist.” (1 Pya Kɔrint 14:34) E na lo ama kura ani? A gaa bee wa ɛp kumakɛ̄ kɔ ba naa suānu ni? Eeye. Bu kaka, gbɛnɛkpo sɔ̄ a wee kɔ ue kumaloo pya gbobia nua pya a tɔgɛ lenu. (2 Timɔti 1:5; Taitɔs 2:3-5) Sɔ̄ Pɔɔl gaa bee ɛm kpa ma pya a le Kɔrint, naale aba pya gbobia na a bee zuurabahtɔ̄ a, mɛ a bee zuunage bahtɔ̄ dɛ̄dɛɛ̄ pya a bee ɛrɛ dɔɔ̄nu kɔ ue bu edɛm kɔ ba a “ubepiī” sɔ̄ dɔɔ̄na nɛɛ gaa kɔ ue. (1 Pya Kɔrint 14:26-30, 33) Naa daba, pio pya gbobia alu Nɛɛ Kraist aā bee ɛrɛ kiri kiri taɛ loo nu ba nɔ sa ba gaa bee bipgi ebip sɔ̄ tɔgɛnu gaa kiisī, dookɛ̄ doonu lo barasī wee le doo. Lokwa laba laba naa kiisī bu bɔŋanaloo, Pɔɔl bee wa yere mɛm loo kɔ ba a “bip wa dam li be.”—1 Pya Kɔrint 14:35.

(1 Pya Kɔrint 15:53) Nyɔnɛbee nu a gbe ɛrɛ eyaa nu a naa gbe, e lo nu a u ama ɛrɛ eyaa nu a naa u.

it-1 1197-1198

Nu a naa gbe

Elu elɛɛ pya enyɔɔnɛ Kraist bɛɛ kɛ̄ bu luh sa ye gbaloo, naale aba dum a naa tah bu edɔɔ̄ na elu enɛ wa a, mɛ elunage enɛ wa edɔɔ̄ a naa u le nu a naa gbe. Kuma sɔ̄ ba tɔɔ̄dum bu bɔloo ture nyiɛ loo sa u bu ekpaloo a gbe a, elu enɛ wa ekpaloo edɔɔ̄ a naa gbe, dookɛ̄ Pɔɔl ɛm doo bu 1 Pya Kɔrint 15:42-54. Sɔ̄ a lu ekɔ ue kumaloo edɔɔ̄ a naa u, nu a kura na ekpeloo dum ba gaa le ɛrɛ, lo kuma naale ele loo sa a naale elu egbeesī. Sɔ̄ nu a naa gbe kura ekpaloo Bari wa nɛ, lo a naale ebɛm, lu egbee, ale fɛfɛ. Naa daba, a sira kɔ Bari nɛ wa ekpo ekuādɛɛ̄loo aba aba, sa ba naa gbī ekpo aā lɔgɔ kɛ̄ dookɛ̄ pya dɔɔ̄na nu a dɛm bu namloo le bu edɔɔ̄ le doo. Lo ama tɔgɛ leere kɔ Bari dɛrɛ wa nyiɛ nyɔɔ. Kerewo, dua tɔɔ̄ nyɔɔ wa loo le lu nu a naale lu egbee ama naa kura kɔ ba naa lena kɛɛ̄ Bari; ba le ye kɛɛ̄ dookɛ̄ wa Nɛɛbee Jizɔs Kraist kiisī lo esu loo ye sere kɛɛ̄ ye Tɛ sa doo nu a gbī doo.—1 Kɔr 15:23-28; buū immortality; soul.

Buū Baibol

(1 Pya Kɔrint 14:20-40) Pya na wuga, bui aa le doodoo gbomiɔŋɔ bu bui ekɛɛrɛ; bui lu pya nwīgbagbara nwiī bu pɔrɔ, mɛ bu bui ekɛɛrɛ bui luaa ka nɛɛ. 21 Bee lu e’ɛm bu lok, “Tɛ̄maloo pya a kɔ keekee muɛ̄ edɛm, le tɛ̄maloo nyɔɔnu pya saanɛɛ na m kɔ ue nɛ pya nɛɛ a, e kere a le doo wo ba naale dā mɛ; Nɛɛ-a-i-ɛrɛ kɔ doo wo.” 22 Nyɔɔbee wo keekee edɛm naa lu edoba nu nɛ pya a yira mɛ lo pya a naa yira, e zue ue kaɛ naale nɛ pya a naa yira, mɛ lo pya a yira. 23 Nyɔɔbee wo lo a le dɛ̄dɛɛ̄ bɔŋanaloo Kraist gbaa bɔŋanaloo e dɛ̄dɛɛ̄ aba kɔgara keekee muɛ̄ ue, e pya nɛɛ a lu ee, ale pya a naa yira eyii i loo, ba naale ekɔ kɔ bui bɔ daa ni? 24 Mɛ lo a le dɛ̄dɛɛ̄ bui zue ue, e nɛɛ a naa yira, ale nɛɛ a le ee, lu i loo, dɛ̄dɛɛ̄ aba gbī ye pɔrɔ muɛ̄, sa ye biaɛ begee. 25 Bee lu edoo nu gɔā a ye le beenyiɛ kɔ a sira, e a wɛɛadɔ doo wo, su sī ye uukɛ̄, e a etaāŋaloo Bari, sa kɔ kɔmɛ Bari le i taɛ yɛɛ bɔɔlo.” 26 E na a dooa, pya na wuga? Sɔ̄ bui ebɔŋanaloo, ziī ziī bui a ɛrɛ yɔɔ, tɔgɛ nu, mumuuna, keekee edɛm, ale kikiira ue. Doolo bui doo dɛ̄dɛɛ̄ nu lo ewu agɛrɛ. 27 Lo a le ɛrɛgeba nɛɛ kɔ ue bu keekee edɛm, doolo a lu aba baɛ, ale a elu taa bu ziī ziī sɔ̄; e a doolo ziī kiira ue. 28 Mɛ lo a le lɔgɔ nɛɛ a ekiira ue naale doolo ziī ziī aba ubepiī bu bɔŋanaloo Kraist, e a kɔ ue nɛ alɛɛ loo le Bari. 29 Doolo baɛ ale taa pya zue ue kɔ ue e pya dɔɔ̄na gbī bu kɛ̄ a le doo. 30 Lo a le mumuuna le nɛ dɔɔna nɛɛ a le ɛŋɛtɛ̄ waɛ loo, doolo tuatua nɛɛ ubepiī. 31 Nyɔnɛbee dɛ̄dɛɛ̄ bui dap zue ue ziī ziī aba lokwa dɛ̄dɛɛ̄ aba nɔ sa ɛrɛ e’aga nyiɛ. 32 E edɔɔ̄ pya zue ue le kɛ̄ bah pya zue ue. 33 Nyɔnɛbee Bari naale Bari lagara mɛ lo efɛɛloo, dookɛ̄ a le bu dɛ̄dɛɛ̄ bɔŋanaloo pya kaɛ doo, 34 Doolo pya gbobia ubepiī bu bɔŋanaloo Kraist. Nyɔnɛbee a naa lu enɛ wa ekpo kɔ ba a kɔ ue, mɛ ba a le kɛɛ̄, dookɛ̄ lok kɔ doo. 35 Lo a le ba gbi esuā ziī nu, doolo ba bip wa dam li be. Nyɔnɛbee a elu nu bɔp kɛɛ lo a le wa kɔ ue bu bɔŋanaloo Kraist. 36 Aī! Ue Bari bee i bɔāgetɛ̄ aaloo bɔɔlo ni? Ale a bee lu aaloo aba bɔɔlo ni? 37 Lo a le ɛrɛgeba nɛɛ kɛɛrɛ alɛɛ loo kɔ a lu nɛɛ zue ue, ale nɛɛ a ɛrɛ Kaɛ Edɔɔ̄, a yira kɔ nu m i ɛm ma bɔɔlo lu lok a aa bah Nɛɛ-a-i-ɛrɛ. 38 Lo a le ɛrɛgeba nɛɛ naa suāloo nu ama, doolo a naa lu esuā ye loo. 39 Nyɔɔbee wo, pya na wuga, gbiā agɛrɛ lo ezue ue, e bui aa ɔbɛ loo esu keekee edɛm kɔā ue; 40 Mɛ elu edoo dɛ̄dɛɛ̄ nu bu kaāna sīdee, le nyɔɔ etaā.

NIA ENƆƆ̄ 29–O’OO ENƆƆ̄ 5

PYA ZƆ A AABU MUƐ̄ UE BARI | 2 PYA KƆRINT 1-3

“Jɛhova—‘Bari Dɛ̄dɛɛ̄ E’aga Beenyiɛ’ ”

(2 Pya Kɔrint 1:3) Leelee a le nɛ Bari, lo Tɛ Nɛɛ-a-i-ɛrɛ Jizɔs Kraist, lo Bari dɛ̄dɛɛ̄ toesaɛ̄ le Bari dɛ̄dɛɛ̄ e’aga beenyiɛ,

w17.07 13 ¶4

“Nyɔɔnɛa Pya A Gaa To Sa To”

4 I Tɛ a ɛrɛ toesaɛ̄ etɛ̄na bu ezialoo sɔ̄ pya nɛɛ a wereloo u, doodoo Abreham, Aizik, Jekɔb, Mozis, le Mɛnɛ Devid. (Buā 12:6-8; Mat 22:31, 32; Doonu pya Nɛɛ lɛɛratam 13:22) Muɛ̄ Ue Bari tɔgɛ i kɔ Jɛhova gaa ɛrɛ taɛ sa le etɔɔ̄ baɛ sɔ̄ e obara wa sere dum. (Job 14:14, 15) Ba e ɛrɛ ɛɛbu sa le bu kaāna nwanaloo. Naa kɛɛrɛ nage nu akiiloo sɔ̄ Nwiīnɛɛdam Bari—nɛɛ a bee “ye ɛɛŋa kɛ̄sī dɛ̄dɛɛ̄ sɔ̄”—bee u ezialoo luh. (Kam 8:22, 30) Lɔgɔ bee ue a dap lu esu kɔā kɛ̄ a kiɛ̄ Jɛhova doo naale.—Jɔn 5:20; 10:17.

(2 Pya Kɔrint 1:4) lo a i agɛrɛ nyiɛ dɛ̄dɛɛ̄ ii bu ebɛaloo, lokwa i dap agɛrɛ nyiɛ pya ba le bu ɛrɛgeba ebɛaloo, tɛ̄maloo agɛrɛ beenyiɛ ili ilii loo ɛrɛ aābah Bari.

w17.07 15 ¶14

“Nyɔɔnɛa Pya A Gaa To Sa To”

14 I suā kɔ a naa aadee waɛ esuā nu ekɔ nɛ nɛɛ a le bu ekiɛ̄nu. Kerewo, Baibol kɔ “edɛm a ɛrɛ suānu nua bobo.” (Kam 12:18) Gbɛnɛ-edo nɛɛ emɔna ue egbɔ̄ nyiɛ lo ekɔ nɛ pya dɔɔ̄na aābu nwīekpo kpa a kura When Someone You Love Dies. Kerewo, nu o dap doo pio sɔ̄ sa a yerebah kaāna na lo e nyɔɔnɛ “pya a gaa to sa to.” (Rom 12:15) Ziī wa ye dam bee u a kura Gaby bee kɔ: “Maato wee mɛ le dɛɛ̄ gbɛnɛ-edo sɔ̄,” a kɔ gbaāloo kɔ “E sɔ̄ pya na gbo mɛ nyɔɔnɛ to m wee ɛrɛ egbɔ̄nyiɛ. Taɛ lo sɔ̄, a naa wee mɛ tɔɔ̄ loo kɔ aba mm na m le bu ekiɛ̄nu a.”

Gbitɛ̄ Suā Pya Nu A Kuī A Le Bu Baibol

(2 Pya Kɔrint 1:22) Nɛɛ a bee sɛɛnɛge ye nukuādɛɛ̄ i nyɔɔ sa a bee i nɛ ye Kaɛ Edɔɔ̄ bu i beenyiɛ doodoo nu-aā-bah.

w16.04 32

Ebip Pya A Buū Bip

E na alu “nu-aā-bah” le “nukuādɛɛ̄” lo Bari nɛ ziī ziī pya Nɛɛ Kraist alu etɔ̄ nɔɔ̄ bee a?—2 Kɔr 1:21, 22.

▪ Nu-aā-bah: Dookɛ̄ ziī egbiātɛ̄ nu kɔ doo, bee ue Grik a lu etap nua “nu-aā-bah” bu 2 Pya Kɔrint 1:22 bee le “bee ue a wee lu esu umadu lo lok yere kpotɛ̄” lo a kura “Tuatua kpugi alu ekpɛ, ebadɛɛ̄, buā kpugi a dasī lu ekpɛ, yii, a wee lu ekpɛ loo nu a elu e yaɛ, lo sɔ̄ nɛɛ a yaɛ dap ɛrɛ bah ekpo bee lo nu, ale e ɛm kpa loo.” Kiiloo pya a bee lu etɔ̄ nɔɔ̄ bee, dɛ̄dɛɛ̄ nu a lu ekpɛ, ale ekpɛanu, lo alu ekɔ baatɛ̄ bu 2 Pya Kɔrint 5:1-5 kɔ ba yaa ekpaloo bunyɔɔ a naa gbe. Dɔɔ̄na biī a aaloo elunage dum a naa u.—1 Kɔr 15:48-54.

Pya Grik bu ilii dee ama su bee ue ama kɔā ue kumaloo kpe a lu e yerebah wa a gaa le lu e’ii. Edoba alu esu kɔā ue ama bɔloo pya a gaa le lu waa Kraist bu sīdee a tɔɔ̄dɔ nu.—2 Kɔr 11:2; Mum 21:2, 9.

▪ Nukuādɛɛ̄: Dee kere a, wee lu esu nukuādɛɛ̄ yereloo nu tɛ ɛrɛ le loo, nu alu kaāna, ale yii a le yɛɛ baɛ nɛɛ. Kiiloo pya a lu etɔ̄ nɔɔ̄ bee, lu eyere wa “nukuādɛɛ̄” loo, ale a lu eyere wa kuu loo, bu sīdee a tɔɔ̄dɔ nu tɛ̄mabah kaɛ edɔɔ̄ kɔ Bari na a wa ɛrɛ a. (Ɛfɛs 1:13, 14) Lo nukuādɛɛ̄ ama naa lu nu etɔɔ̄ mmɛ deedee kɛɛrɛkɔ lo nɛɛ u bu bɔloo ture nyiɛ loo ale a u lɛɛ gbɛnɛ dee etɛɛrɛ gae lu.—Ɛfɛs 4:30; Mum 7:2-4.

(2 Pya Kɔrint 2:14-16) Mɛ doo yaa le nɛ Bari lo a wee i zaāsī bu eeba bu Kraist, e tɛ̄maloo ili eyaari le nuloo loo suānu ye loo dɛ̄dɛɛ̄ kɛ̄! 15 Nyɔnɛbee ilii kpe nuloo loo Kraist mmɛ loo Bari taɛ yɛɛ pya a ekpɔā ele pya a gaa pe, 16 Lo ziī aba nuloo a aaloo luh mmɛ loo luh, lo elua nuloo a aaloo dum mmɛ loo dum. Mɛ mɛɛ na a edap doo dɛ̄dɛɛ̄ nu ama a?

w10 8/1 23

O Suāge Ni?

E na nɛɛ lɛɛratam Pɔɔl gaa bee kɔ sɔ̄ a kɔ “zaāsī bu eebah” ani?

▪ Pɔɔl bee ɛm kɔ: “Mɛ doo yaa le nɛ Bari lo a wee i zaāsī bu eeba bu Kraist, e tɛ̄maloo ili eyaari le nuloo loo suānu ye loo dɛ̄dɛɛ̄ kɛ̄! Nyɔnɛbee ilii kpe nuloo loo Kraist mmɛ loo Bari taɛ yɛɛ pya a ekpɔā ele pya a gaa pe, Lo ziī aba nuloo a aaloo luh mmɛ loo luh, lo elua nuloo a aaloo dum mmɛ loo dum.”—2 Pya Kɔrint 2:14-16.

Pɔɔl gaa bee kɔ nu kumaloo doonu pya Rom wee doo lo enɛ enwādɛɛ̄ gbɛnɛ nɛɛ-bee nɔ̄ a be eebah pya wa baa a le wa Barasī. Sɔ̄ lo doonu gaa kiisī, wee lu esu nu a bee lu e’aa aā uwe nɔ̄ le pya a bee le kpɔgɔrɔ nɔɔ̄ nyɔɔ etaā kuma sɔ̄ a gaa lu esu nam kuma wee waana zɔɔ sa alu e’uɛ yɔɔ leera lo gbɛnɛ nɛɛ nɔ̄ le pya ye gbo nɔ̄. Sɔ̄ elua ezaā wa sī bu be eebah sah, a wee lu esu lo nam nwaana zɔɔ sa alu efɛ gbɛnɛkpo pya a bee le kpɔgɔrɔ.

The International Standard Bible Encyclopedia kɔ, bee ue a kura “kpe nuloo loo Kraist” kura dum nɛ pio nɛɛ, a kura luh nɛ pya lo dɔɔ̄na, “naa daba lu etap aāloo doonu pya Rom sɔ̄ ba gaa ɔp nu a sī lele nu loo sɔ̄ ba gaa aa uwe be.” Lo “Le nuloo nu a gaa lu e’ɔp tɛ̄mabah pya a bee be eebah a, nyɛŋiabu pya a bee lu e’aa bu nɔ̄ kɔ a dap lu efɛe wa.”

Buū Baibol

(2 Pya Kɔrint 3:1-18) I sigekɛ̄ bɔātɛ̄ esu ilii loo i nɛ ni? Ale i gbīge, dookɛ̄ pio pya dɔɔ̄na gbī doo, kpa ture nyiɛ loo nɛ ale i aā bah ni? 2 Bɔɔlo bɔɔloo loo na ilii kpa ture nyiɛ loo a, a lu e’ɛm i bu beenyiɛ, lo a lu esuā sa buū tɛ̄ma bah dɛ̄dɛɛ̄ nɛɛ. 3 E bui tɔgɛ kɔ bui lu kpa aaloo Kraist si tam tɛ̄ma bah ili, a naa lu esu maākpa ɛma mɛ lo Edɔɔ̄ lo Bari a le dum, naale nyɔɔ eba dɛm mɛ nyɔɔ dɔɔ̄na eba nu lo a le beenyiɛ nɛɛ. 4 Lo dua ture nyiɛ loo a le doo wo ama na i ɛrɛ tɛ̄maloo Kraist mmɛ kɛ̄ Bari le. 5 Naale bee ili dap kɔ ɛrɛgeba nu a i lu loo aāloo ilii loo, mɛ nu a i gbɔɛ̄loo aa bah Bari, 6 nɛɛ a bee doo kɔ i gbɔɛ̄ bu esiatam loo aā bɔmadum, naale bu e’ɛma kpa mɛ loo Edɔɔ̄; nyɔnɛbee a e’ɛma kpa fɛ, mɛ Edɔɔ̄ nɛ dum. 7 Mɛ lo a le esiatam luh lo a bee lu e’ɛm togara bu dɛm bee lu bu nyɛŋia lokwa miɔŋɔ Izrɛl naa dap ɛp sī Mozis loo nyɛŋia a ye le sī, kɛɛrɛ kɔ a nwaaba tɛɛ̄ aa, 8 tɛɛ̄ doodoo wa na esiatam Edɔɔ̄ naa lu bu nyɛŋia a eenyɔɔ ni? 9 Nyɔnɛbee lo a le esiatam beebee lu nyɛŋia, esiatam kaāna dogo ɛrɛ e’ee ye nyɔɔ bu nyɛŋia! 10 E a lu kaka kɔmɛ nu a ɛrɛ nyɛŋia ele doodoo bee a naa ɛrɛ lɔgɔ nyɛŋia, nyɔɔ lo nyɛŋia a ye ee. 11 Nyɔnɛbee lo a le lo a bee tɛɛ̄ aa bee lu bu nyɛŋia lo a tɔɔ̄ ɛrɛ eenyɔɔ nyɛŋia! 12 Kɛ̄ i ɛrɛ bɛābu ama doo, i su gbɛnɛ e’aga muɛ̄ ue, 13 naale doodoo Mozis, lo a bee su bɛ nwa sī ye lokwa miɔŋɔ Izrɛl naa ɛp kuma nyɛŋia sɔ̄ a gaa tɛɛ̄ aa. 14 Mɛ wa ekɛɛrɛ bee aga; nyɔnɛbee mmɛ anii’ee, sɔ̄ ba buū nama yii, aba lo bɛ uwa sī a naa lu edana, nyɔnɛbee aba tɛ̄ma bah Kraist na a tɛɛ̄ aa a. 15 Mɛ mmɛ anii’ee ɛrɛgeba sɔ̄ ba ebuū Mozis, bɛ nwa si etɔɔ̄ wa beenyiɛ; 16 Mɛ sɔ̄ nɛɛ kiiya pii Nɛɛ-a-i-ɛrɛ bɛ nwa sī ebee lu esu lɛɛ. 17 Mɛ Nɛɛ-a-i-ɛrɛ na Edɔɔ̄, e kɛ̄ Edɔɔ̄ Nɛɛ-a-i-ɛrɛ le na nɛɛ e’ɛrɛ alɛɛ loo. 18 Mɛ dɛ̄dɛɛ̄ ii, lo uwa bɛ naale sī, e’obia tɔgɛ ekoo nyɛŋia Nɛɛ-a-i-ɛrɛ doodoo taŋaligi, lu enyaana i mmɛ loo aba alɛ ekoo, aāloo nyɛŋia mmɛ loo nyɛŋia; lo nu ama aa bah Nɛɛ-a-i-ɛrɛ lo a le Edɔɔ̄.

    Pya Kpa alu E’ɛm bu Khana (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Khana
    • Share
    • Kɛ̄ enia a doo
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Kɛ̄ elu Esu Daānu Doo
    • Lok Pya a Ɛrɛ Nɛ
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share