December

Jehova o vwo omẹgbanhon rọ nọ rhọmọ eri hwuru na? Ee! Ọye yẹ “Ọrọmaigbanhon na.” (Rev. 1:8) Omarana, o vwo omẹgbanhon rọ nọ ghwọghọ evwreghrẹn ephian, tobọ te uhwu. (1 Cor. 15:26) Iroro ọrọrọ rọ lẹrhere ọwan rhe taghene Jehova o vwo omẹgbanhon rọ nọ rhọmọ eri hwuru yẹ, o vwo iroro ro vwo vwoba. O mwu edẹ rẹn ikereti owuowu. (Isa. 40:26) Habaye, ọ karorhọ eri hwu ne. (Job 14:13; Luke 20:38) Ọnọ sabu karorhọ iyẹnrẹn ekokamu kpahen ihworho rọ nọ rhọmọ na, tobọ te omẹhaphia ọrhẹ irueruo aye, oborẹ aye i rhiẹromẹrẹn kugbe oghwa iroro aye. Itiọrurhomẹmro, ana sabu vwo imwẹro kpahen ive i Jehova kpahen ẹrhọmọnuhwu na, fọkime e rheri taghene o vwo oruru ọrhẹ omẹgbanhon ro no ruie. Jena djokarhọ iroro ọrọrọ ro no mwu ọwan vwo imwẹro kpahen ive ẹrhọmọnuhwu na: Jehova o rurie dẹ ne. Uvuẹn ọke i Baibol na, ọ ha omẹgbanhon rẹn ehworhare ezẹko, omaran te i Jesu nẹ aye i rhọmọ eri hwuru. w23.04 9-10 ¶7-9

Erhe dje imwẹro ọwan phia izede dẹndẹn, ihworho ni na sabu kerhọ ji tẹmro na riarorhọ. Ọrẹn, orhianẹ ohworho ọ guọlọ frẹfro, yanghene ọ guọlọ ha imwẹro ọwan djechẹẹ, o fo na tẹmro na riarorhọ-ọ. (Prov. 26:4) Udabọ ọrana, mẹrẹnvwrurhe taghene ihworho buebun ina kerhọ. Ọ dabu fiotọre taghene ana mẹrẹn erere buebun arha hatua uruemru dẹndẹn. Nẹrhomo vwe i Jehova nọ yọ omẹgbanhon wu ne vwo uruemru dẹndẹn ọke wa kpahenrhọ enọ egbogbanhon, yanghene awọrọ erhe titietio. Karorhọ, uruemru dẹndẹn ọnọ sabu dobọ iroro sansan re lele fiẹ ẹfro ji. Ẹkpahenrhọ dẹndẹn ro ji vwo ọghọ wu haphia, ọnọ sabu mwu ihworho wene imwẹro aye i vwo kpahen ọwan ọrhẹ i Baibol na. ‘Mwuegbe wu na chochọn oma’ kpahen imwẹro wu vwori, ọrẹn “ruẹ ọnana rhẹ ẹhẹn bọrọbọrọ ọrhẹ ọghọ okokodo.” (1 Pet. 3:15) Omarana, jenẹ uruemru dẹndẹn o rhiẹ omẹgbanhuọn! w23.09 19 ¶18-19

Roro kpahen izede ẹne re ne ru dje erhionrin phia. Ọrukaro, ohworho ro vwo erhionrin, ọ vwọ kiki tuekwẹre-e. Ọ damoma vwo ẹhẹn ọfọfọ, ji domajẹ no jo rukele ọke evwan e biomie. (Ex. 34:6) Ọreva, ohworho ro vwo erhionrin, o vwo ẹhẹn ọfọfọ hẹrhẹ emru. Orhianẹ oborẹ o fiẹrorhọ ọ vwọ kiki sa-a, aruẹ ohworho ọrana o vwo ruẹ gidigidi yanghene tuekwẹre-e. (Matt. 18:​26, 27) Ọresa, ohworho ro vwo erhionrin, o vwo ruẹ gidigidi-i. Arha yẹ ohworho ro vwo erhionrin owian ọghoghanren, o vwo brokpakpa ruie-e; yanghene o vwo ruie gidigidi-i. Ukpomaran, o fiẹ ọke buebun rhotọre dabu ruẹ ẹkwaphiẹrhotọre oborẹ ono ruie lele. Nọ ji ha ọke wian owian na. Ọrẹ ẹne, ohworho ro vwo erhionrin, ọ damoma diẹn edamuni vabọ unuebro. Ọ damoma vwo edirin, ji sẹrorẹ omamọ uruemru. (Col. 1:11) Fọkime ọwan Ilele Kristi, o fori ne dje eghọn enana ri sekpahen erhionrin phia. w23.08 20-21 ¶3-6

Iroro owu rọ soriẹ ọghanren na sẹrorẹ iroro ọwan yẹ, Jehova ọ dabu ni ọmudu na sua. Ọnana o mevirhọ taghene ọ mẹrẹn vrẹn oborẹ awọrọ a mẹrẹn, nọyẹ ọ mẹrẹn aruẹ ohworho ra ghini havwọ uvuien. Ono vwo ẹguọlọ kpahen ọwan arha ha ẹghwanren Ọnẹyen ruiruo. (John 4:14) Ọke ọrana, ihworho re vwobọrhọ irueruo ijẹfuọn ọrhẹ evwọkon ri ha akpọ Echu, i rha sabu suẹ ẹkuọn rẹn ọwa-an. (1 John 5:​18, 19) Erhe tiẹkẹrẹ i Jehova rhọ, ọghọ ọrhẹ ẹguọlọ re vwo kpahiẹn no kodorhọ. Fọkime a guọlọ ru oborẹ ono biomu i Jehova evwa-an, ọwan ne vwo utuoma kpahen ẹhẹn re ne ruẹ ọdandan dede. Omizu ọmase owu re se Marta, rọ ha Croatia ro rhiẹromẹrẹn ọdamuni ro no vwobọrhọ irueruo ọfanrhiẹn, nọ yare: “Ọ bẹn mẹ mi na wọnrọn haso ojemẹ mi ne ruẹ oborẹ ọsọre. Ọrẹn, ofẹnzẹ i Jehova no simirin mẹ.” Marhẹ ofẹnzẹ i Jehova o rurie lele? Marta nọ tare taghene o roro kpahen oborẹ ono nerhumu orhienbro ọsọsọ na rhe. Ana ji sabu ru te omaran. w23.06 20-21 ¶3-4

Jesu o rheri taghene ọhọre i Jehova ọrẹ ono ruẹ odẹ Ọnẹyen fon, ji tiẹ ofian ra mọrọn banriẹn nie. Ọrana yọ soriẹ i Jesu o yono idibo yi nẹ aye i nẹrhomo omana: “Ọsẹ ame obẹ idjuwu, jene ruẹ odọ fon.” (Matt. 6:9) Jesu ọ dabu rhe taghene ọnana yẹ ẹmro rọmai ghanren rẹ emama ephian i dẹrughwaroghwu. O vwo ohworho owuorowu rọ ha obẹ odjuwu ọrhẹ otọrakpọ na rọ damoma ro no ruẹ odẹ i Jehova fon ghwẹ Jesu ne-e. Udabọ ọrana, ọke re mwu Jesu, ọdandan rẹ evwreghrẹn ye i mọren banriẹn, yẹ ọrẹ aye a ta taghene Jesu o mwuọghọ rẹn Jehova-a. Jesu o rheri taghene ne phien yanghene rhaphiẹ odẹ ọfuanfon Ọsẹ ye, yẹ ọdandan rọmai do. Ọ dariẹ omamọ taghene ọnana yẹ ofian aye i mọrọn banriẹn ọke aye brorhiẹn kpe yi. Ọnana yọ soriẹ i Jesu ọ ha “erhirhiẹ omiamiamo” ọgbogbanhon uvwre inọke ezẹko e ki me mwuie.—Luke 22:​41-44. w24.02 11 ¶11

Uvuẹn orhẹ arhọ na, ene vi vwo ẹguọlọ kpahen Jehova ọrhẹ Jesu ghwẹ ihworho ekrun ọwan. (Matt. 10:37) Ọrẹn, ọnana o mevirhọ taghene ana sẹrerhumuji owian ekrun ro teri ọwan vwo-o, nọ jọ họhọ taghene aye ya lẹrhẹ ọwan je ruẹ ọhọre i Jehova ọrhẹ Kristi. Ukpomaran, na sabu vwo ekwerhọ Osolobrugwẹ ọrhẹ Jesu, o fori na wian owian ekrun ọwan gba. (1 Tim. 5:​4, 8) Erhe ruẹ omaran, oma ọnọ merhen ọwan rhọ. Jehova ọ ma ekrun na neneyo oma o merhen aye ọke esa ọrhẹ ane a họghọ rẹn owuowọnwan ji dje ẹguọlọ phia, ọke emiemọ erhe dje ẹguọlọ rẹn emọ aye ji yono aye, ọrhẹ ọke emọ arha huvwele eri vwiẹre aye. (Eph. 5:33; 6:​1, 4) Kowian kowian ro te ruo uvuẹn ekrun na, hẹroso ẹghwanren rọ ha i Baibol na, ukperẹ wu na hẹroso iroro ọnọ, irueruo amwa yanghene oborẹ egba irherhe i tare. Dabu ha ẹbe ukoko na ra bọn kpahen Baibol na ruiruo. Aye i vwo irorẹdjẹ ra wian sekpahen oborẹ ene ru ha iruemru-urhi Baibol ruiruo. w23.08 28 ¶6-7

O fori nẹ omizu ọmase o vwo ena sansan rọ ha ruiruo. Ọnọ sabu ha ena ezẹko ro yonorin ọke ọmọvwerhe ruiruo uvuẹn ọsoso akpenyerẹn yen. Jerẹ udje, yono oborẹ e se ji dabu ya fiotọre. Uvuẹn ẹkwotọre ezẹko, orhiẹ oborẹ ọghanranren emẹse ine yono oborẹ e se ji ya emru-u. Ọrẹn, erana ena eghoghanren rẹn Ilele Kristi ephian. (1 Tim. 4:13) Omarana, wu vwa ha uphẹn rẹn emru owuorowu, nọ lẹrhuọ je yono oborẹ e se ji ya emru fiotọre-e. Marhẹ wu ne ru mẹrẹn erere? Aruẹ ena erana ina ha userhumu wẹn mẹrẹn iruo, ji vwo igho wu na hẹrote oma. Wu na sabu yono Baibol na ji yono awọrọ. Ọrọ mai ghanren, ọnọ ha userhumu wẹn tikẹrẹ i Jehova ọke we se i Baibol na, ji roro kodo kpahiẹn.—1 Tim. 4:15. w23.12 20 ¶10-11

Nekpẹn userhumu mie i Jehova ne wu sabu tiẹn ọdamuni. Fọkiẹ ijẹgba, ọwan na damoma ra na wọnrọn haso ọdamuni re ne ru oborẹ ọsọre ọke ephian. Echu ọ damoma ro no ruie nọ bẹn rẹn ọwan na tiẹn ọdamuni. Izede owu ro ruie yẹ, ọro biomu iroro ọwan nyoma iruẹn ọrhẹ ughe ri vwe serhọ. Aruẹ iruẹn ọrhẹ ughe erana, ina sabu lẹrhẹ ọmudu ọwan vuọn rhẹ iroro esọsọ—ọrana no biomu aruẹ ohworho ra havwọ, ji lẹrhẹ ọwan ruẹ ọdandan ọghwaghwa. (Mark 7:​21-23; Jas. 1:​14, 15) A guọlọ userhumu i Jehova, orhianẹ a guọlọ tiẹn ọdamuni re ne ruẹ oborẹ ọsọre. Jesu ọ ha orẹ ọnana ba uvuẹn ẹrhomo rọ ha dje udje na: “Wu vwe suẹn ame ruẹ ọdamuni-i, ọrẹn simi ame nẹ abọ ọvwọkon na.” (Matt. 6:13) Jehova ọ guọlọ ha userhumu rẹn ọwan, ọrẹn ana vi nekpẹn userhumu mie yin. Ene ji ru lele oborẹ a nẹrhomo kpahan na. w23.05 6-7 ¶15-17

Eri rọnmọ ne i rhe vwo ọdaremẹro kpahen onyerẹnkugbe aye rhẹ Jehova, aye na ha urhebro yi ruiruo, rọ nọ ha userhumu rẹn aye kẹnoma rẹn ebẹnbẹn ri na lẹrhẹ ẹguọlọ aye i vwo kpahen owuowọnwan seriotọre. Ihworho ri vwo ẹguọlọ kpahen Jehova a hẹrokelie ji dje iruemru enẹyen phia, jerẹ uruemru esiri, erhionrin ọrhẹ ẹharhomu. (Eph. 4:32–5:1) Esa ọrhẹ ane erhe dje aruẹ iruemru erana phia, nọ sabu lẹrhẹ aye djẹ ẹguọlọ rẹn owuowọnwan. Omizu ọmase owu re se Lena, rọ rọnmọ vrẹn ẹgbukpe 25 ne, ọrhọ ta: “Ọ lọhọre re ne vwo ẹguọlọ ji họghọ rẹn ohworho rọ fuevwan ga i Jehova.” Roro kpahen udje owu uvuẹn i Baibol na. Ọke i Jehova ọ guọlọ sanọ ihworho ri ne rhiẹ emiemọ rẹn Messiah na, Jehova nọ djẹ i Joseph ọrhẹ Mary usuẹn emọ buebun ri nẹ uvwiẹ i David rhe. Mesoriẹ? Fọkime aye awanva i vwo omamọ onyerẹnkugbe rhẹ Jehova, habaye Jehova o rheri taghene aye ine ruẹ orọnmo aye gbanhon fọkiẹ ẹguọlọ aye i vwo kpahiẹn. w23.05 21 ¶3-4

Dedevwo Jesu ohworho rọ gbare, ihworho rọ ha kobaro uvuẹn ukoko na, ihworho ri vwa gba. Ọnọ sabu bẹn ra na huvwele aye maido aye i rha ta rẹn ọwan ne ru oborẹ a vwa guọlọ ru. Ọnyikọ Peter o ru sikẹnsikẹn rọ nọ huvwele uvuẹn erhirhiẹ owu. Ọke ọmakashe na ọ ta rẹn Peter nọ riẹ eranmo ri vwa fon lele Urhi Moses, nọ tenren—orhiẹ ukwọgbọ-ọ, ọrẹn ọgbesa! (Acts 10:​9-16) Mesoriẹ? Ọhọ ọ ha uvuẹn ọkpọvi ọkpokpọ re tiobọnu riẹn na-a. Ọrẹn ọnyikọ Paul ọ huvwele, dedevwo ekpako ri ha i Jerusalem i tiobọnu ọkpọvi riẹn, nọ ha ehworhare awan ẹne riẹ oghwa ẹga na, no yo hionron omayen fon, no djephia taghene ọ nyalele Urhi na. Paul o rheri taghene Ilele Kristi arha ha otọre Urhi na-a. Habaye, o ji ruẹ orusọ owuorowu-u. Udabọ ọrana, Paul nọ “ha ehworhare na ẹdẹ ọreva ye, ji ruẹ omayen ọrhẹ ọrẹ aye fon.” (Acts 21:​23, 24, 26) Uvwele ẹha i Paul o toroba okugbe.—Rom. 14:​19, 21. w23.10 10 ¶15-16

Ọkezẹko, wu rorie taghene ofẹn uruemru ọghoghanren re ne vwo vwẹre, na sabu vwo omamọ onyerẹnkugbe-e. Ọrẹn, eri guọlọ vwo onyerẹnkugbe kpẹnkpẹnkpẹn rhẹ Jehova, ine vi “vwo ofẹnzẹ” ye. O toro oborẹ o jiri te ne ra ga i Jehova-a, o fori nẹ ọwan ephian i mwuọghọ okokodo riẹn. Ọrẹn, me yo mevirhọ re ne vwo ofẹnzẹ i Jehova? Ohworho ro vwo omamọ ofẹnzẹ Osolobrugwẹ, o vwo ẹguọlọ kpahiẹn ji kẹnoma rẹn ekwakwa ri na ghwọghọ onyerẹnkugbe yi rhẹ Jehova. Jesu o vwo aruẹ “ofẹn” ọrana kpahen Jehova. (Heb. 5:7) O vwo orharhere ofẹnzẹ kpahen Jehova-a. (Isa. 11:​2, 3) Ukpomaran, o vwo ẹguọlọ okokodo kpahiẹn, ji guọlọ huvwele yi. (John 14:​21, 31) Jerẹ i Jesu, e ji vwo ofẹn ọrhẹ ọghọ okokodo kpahen Jehova, fọkime Ọye o vwo ẹguọlọ, ẹghwanren, irueruo ọsoso ọrhẹ omẹgbanhon. E ji rhe taghene Jehova o vwo ẹguọlọ kpahen ọwan, ekwakwa re ruẹ a hobọte yi. Ana sabu lẹrhẹ oma merhen i Jehova, yanghene ruẹ oborẹ ono biomie evwan.—Ps. 78:41; Prov. 27:11. w23.06 14 ¶1-2; 15 ¶5

Ọke Orodje Uzziah o vwo omẹgbanhon hin, nọ sẹreriẹ ẹro taghene Jehova yẹ Esiri omẹgbanhon ọrhẹ efe enẹyen. Me ye yonorin? Ofori na karorhọ taghene Jehova yọ yẹrẹ ọwan ebrurhọ ọrhẹ uphẹn ẹga re vwori. Ukperẹ ana kparoma fọkiẹ ekwakwa re ruru, ofori ne jiri Jehova fọkiẹ oborẹ a sabu ru phia. (1 Cor. 4:7) Ene vi vwo omeriotọre karorhọ taghene ọwan ihworho ri vwa gba ri guọlọ ọghwọghwu. Omizu ọhworhare owu rọ ha uvwre ẹgbukpe 60, nọ yare: “Mi yono oborẹ ọsoriẹ o vwo fo mi tuekwẹre ọke awọrọ i rhe dje orusọ mẹ phia mẹ. Arha yẹ mẹ ọghwọghwu fọkiẹ orusọ mi ruru ọkezẹko, ni mia damoma mi na haye ruiruo, ji ru riarorhọ.” Itiọrurhomẹmro, arha zofẹn i Jehova, ji vwo omeriotọre, ana sabu nyerẹn obọdẹn akpọ.—Prov. 22:4. w23.09 10 ¶10-11

Ofori nẹ Ilele Kristi erukaro na i vwo edirin. Haba ebẹnbẹn ihworho ephian a dẹrughwaroghwẹ, aye i ji vwo edamuni erọrọ. Ilori ẹga itu i Jew, isuensun itu i Rome ọrhẹ ihworho ekrun aye dede, a kparehaso i buebun aye. (Matt. 10:21) Ọkezẹko, aye a wọnrọn hasuẹ ọhiẹn inyikọ efian ọrhẹ iyono ra ghalẹ ukoko na. (Acts 20:​29, 30) Ọrẹn, aye i diẹn erhirhiẹ na. (Rev. 2:3) Izede ọgo? Aye i roro kpahen idje ihworho ri vwo edirin ri ha i Baibol na, jerẹ i Job. (Jas. 5:​10, 11) Aye nẹrhomo nẹ aye i vwo omẹgbanhon. (Acts 4:​29-31) Aye i ji tẹnrovi obọdẹn ebrurhọ ri ne nerhumu edirin aye rhe. (Acts 5:41) Ana ji sabu vwo edirin, orhianẹ ọwan e yono kpahen idje ihworho ri vwo edirin uvuẹn i Baibol na ọrhẹ ẹbe ukoko na ọke ephian, ji roro kodo kpahen aye. w23.07 3 ¶5-6

Jehova ọrhẹ Jesu i sẹrerhumuji ọwan vwo dẹ-ẹ. Ọke ọnyikọ Peter ọ tiẹn i Jesu hin, ofori no brorhiẹn ọghoghanren uvuẹn akpenyerẹn. Ono fiobọrhotọre, gbinẹ ono vwo erhionrin rhiẹ odibo i Kristi? Jesu ọ nẹrhomo vwe i Jehova taghene esegburhomẹmro i Peter o vwo seriotọre-e. Jesu nọ ta rẹn Peter kpahen ẹrhomo ọrana, ji ta rhẹ uduefigbere taghene Peter ono ruẹ imizie gbanhon orho ru. (Luke 22:​31, 32) Oma ọnọ ghini merhen i Peter ọke rọ karorhọ ẹmro i Jesu! Ọke ra guọlọ brorhiẹn eghoghanren uvuẹn akpenyerẹn ọwan, Jehova ọnọ sabu ha ekpako na yẹ ọwan imwẹro ra guọlọre ne vwo atamwu. (Eph. 4:​8, 11) Jerẹ oborẹ i Jehova ọ hẹrote edamẹ ugboma i Peter ọrhẹ inyikọ ri hẹrhẹre na, Jehova ọnọ ji hẹrote edamẹ ọwan arha ha Uvie na karo uvuẹn akpenyerẹn ọwan. w23.09 24-25 ¶14-15

Jehova ọ djokarhọ irueruo esiri ekokamu dede re dje rẹn awọrọ. O nie rhiẹ ẹghẹlẹ ọghoghanren ọrhẹ osa rẹ Ọye ọnọ kwosa ye. Orhianẹ wu gare ẹrhẹ odibo owian yanghene ọkpako bi, Jehova ọ karorhọ owian wu wianren bi, ọrhẹ ẹguọlọ ro mwuruon ruie. (1 Cor. 15:58) Ọ ji djokarhọ ẹguọlọ we djephia ọke ephian. Jehova ọ guọlọre ne ruẹ ẹguọlọ re vwo kpahiẹn ọrhẹ awọrọ kodorhọ. Ana sabu ruẹ ẹguọlọ re vwo kpahen Jehova kodorhọ, nyoma re ne se i Baibol na, roro kodorhọ kpahiẹn, jeghwai rha nẹrhomo vwe yi ọke ephian. Ẹguọlọ re vwo kpahen imizu ukoko na ọnọ gbanhonrhọ nyoma ra na ha userhumu phia. Ọke ẹguọlọ ọwan o kodorhọ, ne ne tikẹrẹ i Jehova ọrhẹ imizu ukoko na rhọ. Habaye, ana ji riamerhen igbehian erana bẹmẹdẹ! w23.07 10 ¶11; 11 ¶13; 13 ¶18

Olele Kristi owuowu ono vi brorhiẹn oborẹ ọnọ hẹrote omayen lele. Irhi ezẹko kirighwo uvuẹn i Baibol na, jerẹ ọrẹ ana kẹnoma rẹn ọbara ọrhẹ irueruo ikpodje, ya hobọte odjẹ Olele Kristi kpahen omesimo ro no vwobọrhọ. (Acts 15:20; Gal. 5:​19, 20) Vrẹn erana, erhirhiẹ erọrọ odjẹ omobọ. Ana sabu roro taghene aruẹ omesimo owu ọnọ simi yanghene sabu kon ohworho, ọrẹn o fori ne mwuọghọ rẹn odjẹ imizu ukoko na kpahen aruẹ omesimo aye ine vwobọrhọ. Uvuẹn erhirhiẹ ọrana, o fori ne vwo ihwẹnmro enana rhẹ ẹhẹn: (1) Uvie Osolobrugwẹ ọvo yọ nọ yẹ ọwan omesimo i bẹmẹdẹ rọ gbare. (Isa. 33:24) (2) Olele Kristi owuowu ono vi ‘vwo imwẹro’ oborẹ orhomu riẹn. (Rom. 14:5) (3) A vwa ha awọrọ guẹnzọn yanghene suẹ ukọ rẹn aye-e. (Rom. 14:13) (4) Ilele Kristi e dje ẹguọlọ phia, aye i vwa ha orhienbro aye kobaro rẹn okugbe rọ ha ukoko na-a.—Rom. 14:​15, 19, 20. w23.07 24 ¶15

Wu vwo ọdaremẹro kpahen onyerẹnkugbe ọnọ rhẹ Jehova? O vwo ẹfro-o, wu vworie! Nẹ ọke ahwanren rhe, ihworho buebun i vwo ẹhẹn ra homaze jerẹ owẹwẹ. (Ps. 104:​33, 34) Ihworho buebun i ze izobo nẹ aye sabu ga i Jehova. Ọrana yẹ oborẹ ọ phia rẹn otu ezẹko uvuẹn Israel re rhe rhẹ otu i Nazirite yanghene ihworho ra homaze. Ẹmro ọnana ọ dabu dje kpahen oruru emọ Israel ezẹko i vwori nyoma aye ze izobo omobọ ezẹko rẹn Jehova izede oghẹnrensan. Urhi Moses ọ ha uphẹn rẹn ọhworhare yanghene ọmase no vive oghẹnrensan rẹn Jehova, nyoma aye ine nyerẹn jerẹ Nazirite uvwrọke ezẹko. (Num. 6:​1, 2) Ọke orho vive ọrana, o vwo ọkpọvi rọ nọ nyalele rẹ emọ Israel ere hẹrhẹre ina ja nyalele. Ọrẹn mesoriẹ, onyẹ Israel ọ djẹ odjẹ ro no vive Nazirite? O vive ọrana fọkiẹ ẹguọlọ okokodo ro vwo kpahen Jehova, ọrhẹ ọdaremẹro kpahen ebrurhọ buebun rọ riamerhiẹn.—Deut. 6:5; 16:17. w24.02 14 ¶1-2

Uvuẹn i Baibol na, ẹmro i Hebrew re se “atamwu,” yanghene “ẹguọlọ atamwu,” o mevirhọ onyerẹnkugbe ọgbogbanhon ra ha dje ẹguọlọ ri Jehova o vwo kpahen idibo yi. Baibol na ọ ji ha aruẹ ẹmro ọrana dje ẹguọlọ re djephia uvwre idibo i Jehova. (2 Sam. 9:​6, 7) Atamwu ọwan ọnọ sabu gbanhonrhọ orho ru. Jene yono oborẹ atamwu i Daniel o ru gbanhonrhọ. A damu atamwu ri Daniel o vwo kpahen Jehova ni ọgbọ buebun uvuẹn akpenyerẹn yen. Ọrẹn, owu usuẹn edamuni erana ọ phiare ọke rọ vrẹn ẹgbukpe 90 ne. Ihworho ra wian uvuẹn egodo orodje na e vwo ẹguọlọ kpahen Danie-el, aye i vwa ji họghọ rẹn Osolobrugwẹ rọ ga-a. Omarana, aye ni djiroro aye ine kpe i Daniel hwu. Aye ni jurhi rẹ orodje na o vwobọrhọ, rọ nọ damu Daniel ni sẹ ono vwo atamwu kpahen Osolobrugwẹ ye, gbinẹ orodje na. Oborẹ Daniel ọnọ ghwai ru ro no djephia sẹ o vwo atamwu kpahen orodje na, yẹ ọrẹ ọnọ jọ nẹrhomo vwe i Jehova ẹdọke 30. Daniel nọ tenren.—Dan. 6:​12-15, 20-22. w23.08 5 ¶10-12

Jehova ọ guọlọre ne rhe dje ẹguọlọ rẹn imizu ukoko na ọke ephian. Orhianẹ omizu o ruru ọwan sọ, o fori na hẹrosuiẹ taghene orhiẹ arudo yo ruie-e, nime ọ ji damoma nyalele iruemru-urhi Baibol na. (Prov. 12:18) Jehova o vwo ẹguọlọ kpahen idibo yi ephian udabọ erhirhiẹ ijẹgba aye. Erhe ruẹ ọdandan hasuẹ i Jehova, o vwo le ọwan nẹ oma yanghene sẹrorẹ orusọ na rhẹ ẹhẹ-ẹn. (Ps. 103:9) Ọ ghanren omamọ na hẹrokele obọdẹn udje Ọsẹ ọwan, rọ harhomẹ ghwologhwolo! (Eph. 4:32–5:1) Karorhọ taghene rẹ ẹdẹ oba na o tiẹkẹrẹ ne na, o fori na bọn okugbe re vwori rhẹ imizu ọwan gbanhonrhọ. Ọwan i fiẹrorhọ taghene ẹkparehaso, ọnọ rhọ gbanhanrhọ. Ana tobọ sabu mwu ọwan rhẹ ekanron fọkiẹ esegburhomẹmro ọwan. Ọrana ọrhọ phia, maido ọke ọrana, ya mai guọlọ userhumu imizu ukoko na.—Prov. 17:17. w24.03 15-16 ¶6-7

Baibol na o vwo iyẹnrẹn iphuphẹn erọrọ ri tikẹrẹ i Jehova, vwo ekwerhọ ọnẹyen, ji nyerẹn obọdẹn akpọ. David owuọwan usuẹn aye. Ọke rọ ha uphuphẹn, no brorhiẹn ro no rhiẹ ugbehian i Jehova, ji rhiẹ orodje ro vwo atamwu. (1 Ki. 3:6; 9:​4, 5; 14:8) Wu na mẹrẹn erere wu rhe yono kpahen akpenyerẹn David ọrhẹ oborẹ ọ ga i Jehova lele. Yanghene wu na sabu yono kpahen udje i Mark, yanghene Timothy uvuẹn uyono omobọ. Wu na mẹrẹnvwrurhe taghene aye i ga i Jehova nẹ ọke uphuphẹn, ji mẹrẹn ekwerhọ i Jehova. Oborẹ we nyerẹn akpọ lele vwana, yo no dje oborẹ akpenyerẹn ọnọ ono rhirhiẹ ọke rọ sa na. Wu rha hẹroso i Jehova ukperẹ ono rhiẹ irherhe ọnọ, ọnọ lẹrhẹ i Jehova suẹn idjaghwẹ enọ. Wu na sabu vwo obọdẹn akpọ ro vwo omamerhomẹ. Karorhọ, Jehova o vwo ọdaremẹro kpahen oborẹ we ruẹ riẹn. O vwo emru owuorowu ro rhomu te ọrẹ wu na ha akpenyerẹn ọnọ ga i Jehova-a. w23.09 13 ¶18-19

Ọnyikọ Paul o rheri taghene imizu ukoko na a gba-a. Jerẹ udje, ọke ro tu ghwẹriẹ, imizu ukoko na ne vwo ẹhẹn eveva kpahiẹn. (Acts 9:26) Ọke oru, ezẹko na ta erharhere ẹmro kpahiẹn ji biomu odẹ ye. (2 Cor. 10:10) Paul ọ ji mẹrẹn ọkpako owu ro brorhiẹn rọ sọre rọ nọ sabu hobọte awọrọ. (Gal. 2:​11, 12) Mark ro rhiẹ ugbehian i Paul, no ruẹ oborẹ i Paul o vwo fiẹrorhọ. (Acts 15:​37, 38) Manẹ erhirhiẹ enana a sabu lẹrhẹ i Paul je lele imizu ukoko na ru kugbe. Ọrẹn, ọ harhomu aye ji rhe vwobọrhọ ogame i Jehova vuọnvuọn. Me yọ ha userhumu riẹn sabu vwo erhionrin? Paul o vwo ẹguọlọ kpahen imizu ukoko na. Ẹguọlọ ri Paul o vwo kpahen awọrọ ọ ha userhumu riẹn tẹnrovi emamọ iruemru aye, ukperẹ ono rhiẹ ijẹgba aye. Ẹguọlọ ọ ji ha userhumu riẹn ru lele oborẹ ọ ya rhẹ isese i kẹdẹkẹdẹ inyenana. w24.03 15 ¶4-5

Baibol na o vwo iyẹnrẹn buebun ri ta kpahen ọghanronmẹ uruemru dẹndẹn. Jerẹ udje Isaac. Ọke ro rhirhiẹ amwa i Philistine ọrẹ Gerar, fọkiẹ omẹriọ ere rhirhiẹ kẹriẹ ni gbe edje idibo ọsẹ ye i tọnren. Ukperẹ ọnọ wọnrọn fọkiẹ edje na, Isaac ọrhẹ ekruien ni kwa nẹ avwaye riẹ ekete oseseri, ji tọn edje erọrọ. (Gen. 26:​12-18) Ọrẹn, itu i Philistine na ni tare taghene ame rọ ha ekete ọnana ọrẹ aye. Udabọ ọnana, Isaac nọ kpare idjaghwẹ ufuoma. (Gen. 26:​19-25) Me yọ ha userhumu riẹn ru dẹndẹn, ọke awọrọ e ruẹ oborẹ ono biomie evwan? Ọ nyalele udje eri vwiẹriẹ, ji yono nẹ irueruo ufuoma Abraham kugbe uruemru “fọfọ ọrhẹ ẹhẹn dẹndẹn” ọrẹ Sarah.—1 Pet. 3:​4-6; Gen. 21:​22-34. w23.09 15 ¶4

Jehova no dje Ọmọyen ọrukaro rhiẹ otọrakpọ na no yono ihworho kpahen Uvie na, ji ha arhọ ye ruẹ otan no simi ọwan nẹ ọdandan ọrhẹ uhwu. Ọke oru, na rhọmọ i Jesu nuhwu riẹ odjuwu no sun ẹrhẹ Orodje ọrẹ Uvie Osolobrugwẹ. Urhomu-ẹmro kirighwo ro suẹn i Baibol na yẹ erufon odẹ i Jehova, ọke ro no ruẹ ọhọriẹ rẹn ituakpọ gba nyoma Uvie Ọnẹyen uvuẹn otọre usuon i Kristi. Ọhọre i Jehova ọ sabu wene-e. O veri taghene ono ruie gba rhẹ efikparobọ. (Isa. 46:​10, ekete ra djokarhọ; Heb. 6:​17, 18) Orho ru, otọrakpọ na no no rhiẹ paradais, ekete emọ Adam ọrhẹ Eve ri rhiẹ ihworho ri gbare ọrhẹ evwata, ina “riamerhen akpenyerẹn bẹmẹdẹ.” (Ps. 22:26) Ọrẹn, orhiẹ ọrana ọvo yẹ ọhọre i Jehova-a. Ọhọriẹ rọ mai ghanren, ọrẹ ono kuẹ ituakpọ ọrhẹ emakashe kugbe rhiẹ ekrun owu. Uvwrọke ọrana, kohworho kohworho ro nyerẹn, ọnọ homariotọre rẹn Jehova no rhiẹ Osuinsuensun aye. (Eph. 1:​8-11) Oma ọ vwọ merhuọn kpahen izede ri Jehova o ru ruẹ ọhọriẹ gba? w23.10 20 ¶7-8

Ọke itu i Jew na ri nẹ Babylon e te Jerusalem, o jiri-i, akpọ ọgbogbanhon nọ hobọte aye, omaran ji te irueruo usun oseghe ọrhẹ ẹkparehaso. Omarana, nọ bẹn rẹn ezẹko usuẹn aye, ina tẹnrovi ẹrharhumu bọn oghwa ẹga i Jehova. Omarana, Jehova no dje emẹraro awanva re se Haggai ọrhẹ Zechariah, nẹ aye i ha userhumu rẹn ihworho na vwo oruru, rọ dabu hobọte ihworho na. (Hag. 1:1; Zech. 1:1) Ọrẹn, ọke ẹgbukpe 50 a vrẹn hin, ẹhẹn itu i Jew na ni rharhumu seriotọre. Ezra, ro rhiẹ ọyẹbe Urhi na, rọ dabu tẹn ona, no nẹ Babylon riẹ Jerusalem, nọ sabu ha urhebro rẹn ihworho i Jehova nẹ aye i ha ogame urhomẹmro karo. (Ezra 7:​1, 6) Jerẹ oborẹ aruẹmẹrẹn i Haggai ọrhẹ Zechariah i ha userhumu rẹn ihworho i Jehova ọke ahwanren hẹrosuiẹ uvwrọke ẹkparehaso, aye ina ji sabu ha userhumu rẹn ọwan inyenana vwo uduefigbere taghene Jehova ọnọ hobọtua ọwan uvwrọke ebẹnbẹn.—Prov. 22:19. w23.11 14-15 ¶2-3

Marhẹ e dje ẹguọlọ rẹn imizu ukoko na lele? Izede owu yẹ ọrẹ ana yẹ aye urhebro. Erhe vwo aruẹdọn, ana sabu “rha ha urhebro rẹn owuowọnwan.” (1 Thess. 4:18) Marhẹ ene ru ruẹ ẹguọlọ re vwo kpahen owuowọnwan gbanhonrhọ? Nyoma ra na vi damoma harhomu orusọ awọrọ. Mesoriẹ ọghanren vwana ne dje ẹguọlọ rẹn owuowọnwan? Djokarhọ iroro ri Peter ọ haphia: “Oba ekwakwa ephian o ti kẹrẹ ne. Omarana, . . . are i vwo ẹguọlọ okokodo kpahen omomare.” (1 Pet. 4:​7, 8) Fọkime oba akpọ ọkon ọnana o tiẹkẹrẹ ne, me ya na sabu fiẹrorhọ? Ọke rọ ta kpahen idibo yi, Jesu nọ tare: “Egbamwa na ephian ine vwo utuoma kpahen are fọkiẹ odẹ mẹ.” (Matt. 24:9) Na sabu vwo atamwu kpahen Jehova udabọ utuoma ọrana, o fori ne vwo okugbe. Ọke re ruẹ ọrana, Echu ọrhọ sabu vwo efikparobọ ghalẹ ọwa-an, fọkime e vwo ẹguọlọ kpahen owuowọnwan.—Phil. 2:​1, 2. w23.11 13 ¶18-19

Irhomẹmro ri ha Baibol na i vwo omẹgbanhon. Nyoma re yono ihworho kpahen Jehova ọrhẹ obọdẹn iruemru ro vwori, ọwan na mẹrẹn emru orhorhomu. Ọke ọrana, ofian rẹ Echu ọ mọrọnren o vwo rho suẹn ihworho beghe-e, aye na sabu mẹrẹn omamọ iruemru i Jehova vwrurhe. Aye ne dje ọghọ okokodo phia kpahen omẹgbanhon Jehova ro vwo vwoba. (Isa. 40:26) Aye na sabu hẹrosuẹ orhienbro ọsoso ọnẹyen. (Deut. 32:4) Aye ji yono ekwakwa buebun nẹ ẹghwanren okokodo ọnẹyen. (Isa. 55:9; Rom. 11:33) Oma nọ merhen aye kpahen obọdẹn ẹguọlọ i Jehova. (1 John 4:8) Ọke aye tiẹkẹrẹ Jehova rhọ, aye ne vwo imwẹro ọgbogbanhon rhọ taghene aye ine nyerẹn bẹmẹdẹ uvuẹn otọrakpọ na jerẹ emọyen. O rhiẹ emru omamerhomẹ ra na ha userhumu rẹn ihworho tikẹrẹ Ọsẹ aye obẹ odjuwu! Erhe ru omaran, Jehova no nẹ ọwan rhiẹ ihworho re lelie “wian kuẹgbe.”—1 Cor. 3:5. w24.02 12 ¶15

Orhianẹ eri vwiẹruọ Iseri Jehova, yanghene we lele Iseri Jehova yono i Baibol na kugbe, wa djiroro wu ne bromarhame? Ọrana omamọ ẹkẹ wu bruru! Ọrẹn, ne wu ki bromarhame, wu ne vi homakpahontọre rẹn i Jehova. Marhẹ wu ne ru homakpahontọre rẹn i Jehova? Wu ne vive riẹn nyoma ẹrhomo taghene ọye ọvo ye wu na ga, ji ha ọhọriẹ karo uvuẹn akpenyerẹn ọnọ. Ive ọnana o mevirhọ taghene wu ne rhe vwo ẹguọlọ kpahen i Jehova “rhẹ ọsoso ọmuduo ọrhẹ ọsoso arhọ ọnọ ọrhẹ ọsoso ẹhọn kugbe ọsoso omẹgbanhuọn.” (Mark 12:30) Omẹhakpahontọre oborẹ we ruẹ ọrẹ odjahen, uvwre owẹwẹ rhẹ i Jehova ọvo. Ọrẹ ovẹnẹ, e bru ohworho rhẹ ame ọrẹ afiede; rọ lẹrhẹ awọrọ rhe taghene ọ homakpahontọre ne. Omẹhakpahontọre ọnọ ive rọ ghanranren omamọ, gba damoma nyerẹn mwuie fọkime ọrana oborẹ i Jehova ọ guọlọ mio.—Eccl. 5:4. w24.03 2 ¶2; 3 ¶5

Orọnmo ephian i vwo ebẹnbẹn. Baibol na ọ tare taghene eri rọnmọ ne, ine vwo “ukpokpogho uvuẹn ugboma aye.” (1 Cor. 7:28) Mesoriẹ? Fọkime awanva ri vwa gba, ri ji vwo iruemru ọrhẹ ojemẹ sansan yi rọnmọren. Aye awanva ina sabu nẹ emwa sansan rhe, yanghene a mọrenrẹn aye ghwanren uvuẹn ekete sansan. Habaye, aye ina sabu rhe dje iruemru ezẹko phia, rẹ aye i vwe djephia bọmọke aye i ki rọnmọ. Aruẹ iruemru enana a suẹ ebẹnbẹn. Ukperẹ aye ina djokarhọ oborẹ ọ suẹ ebẹnbẹn na ọrhẹ oborẹ aye ine ru kwaphiẹ ye rhọ, aye ina sabu rhe kperi owuowọnwan. Aye ina sabu rhe roro taghene ẹhẹriẹ yanghene orọnmo ẹfan, yọ nọ kwaphiẹ erhirhiẹ na rhọ. Ọrẹn, ọrana yọ nọ ghini kwaphiẹ erhirhiẹ na rhọ? Ẹjo. Jehova ọ guọlọre ne eri rọnmọ ne i daji orọnmo aye, ọrhọ tobọ rhianẹ ohworho aye a rọnmọ ọ lẹrhẹ akpọ bẹn rẹn aye. w24.03 16 ¶8; 17 ¶11

Ọke wa homakpahontọre ji bromarhame hin, ifiẹrorhọ wu ne rhirhiẹ otọrakpọ na bẹmẹdẹ nọ gbanhanrhọ, ọke we yono kpahen Jehova ji vwo ẹguọlọ kpahiẹn rhọ. (Heb. 5:13–6:1) Ọkezẹko wu rhiẹromẹrẹn oborẹ ọ ha Romans 5:​2-4 ne. Wu dẹrughwaroghwu edamuni sansan, ọrẹn wu vwo edirin aye, ji lẹrhẹ oma merhen i Jehova. Fọkime wu vwo ekwerhọ i Jehova ne, wu vwo uduefigbere taghene wu na riamerhen ekwakwa ro veri na. Ifiẹrorhọ ọnọ ọ gbanhon ghwẹ oborẹ ọ havwọ ọke ukaro ne. Orhiẹ oborẹ wu vwo ọdaremẹro kpahen ne. Ọ dabu hobọte akpenyerẹn ọnọ, nyoma rọ hobọte erhirhiẹ ephian uvuẹn akpenyerẹn ọnọ, ji wene oborẹ we ruẹ ihworho ekruon lele, aruẹ orhiẹn we bruẹ, ọrhẹ oborẹ wa ha ọke ọnọ ruiruo lele. Ọnyikọ Paul nọ ha uhwẹnmro ọghoghanren owu ba ifiẹrorhọ we vwo, ọke wu rhe vwo ekwerhọ i Jehova hin. Ọrana ọ yọ imwẹro taghene ifiẹrorhọ ọnọ ono rugba.—Rom. 15:13. w23.12 12-13 ¶16-19

Arha dẹrughwaroghwẹ ọdamuni ọgbogbanhon, iroro ọrhẹ irueruo ọwan ọnọ sabu je serhọ jerẹ oborẹ ọ havwọ bi. Ọnọ sabu họhọ taghene aphẹrẹ ọ kpare ọwan nya sa nya rie. Marhẹ i Jehova o ru ha userhumu rẹn ọwan ọke aruẹ iroro erana i rha vuọn ẹhẹn ọwan? Ọ yẹre ọwan imwẹro taghene ono ru ọwan gbanhon. Orhianẹ ọkuna ọ dẹrughwaroghwu ogiribo, no kpogho sa kpogho rie. Nọ sabu wọnrọn haso erhirhiẹ na, ikuna buebun i vwo oborẹ ọ sabu lẹrhẹ aye meviẹ gbanhan, rọ ha obohwẹre ọrhẹ obọrhe ọkuna na uvuẹn ame. Ekwakwa ra lẹrhiẹ meviẹ gbanhan, i vwa lẹrhẹ ọkuna na kpogho sa kpogho rie-e, nọ lẹrhẹ ẹhẹn ihworho ri ha ọkuna na dabu totọre, ji vwo omefuon. Ọrẹn, ekwakwa ra lẹrhẹ ọkuna meviẹ gbanhan na, a dabu rhe wian orhianẹ ọkuna na ọ ghwa riaro. Ọrẹ ohọhọme, Jehova ono ru ọwan gbanhon orhianẹ a fuevwan ruẹ riaro uvuẹn ọke ọdamuni. w24.01 22 ¶7-8

Ọke ofẹn orho mwuo, nọ oma, ‘Ekwakwa ego yi Jehova o ru ne?’ Roro kpahen ekwakwa rọ maren. Jerẹ udje, ọke ra “dabu ni” oborẹ i Jehova ọ hẹrote efen ọrhẹ idodo na—rọ vwọ ma uvuẹn ohọhọme ọnẹyen, ri vwa ji sabu ga ye—ne vwo ẹruẹhaso ọgbogbanhon taghene ọnọ ji hẹrote ọwan. (Matt. 6:​25-32) Ji roro kpahen oborẹ i Jehova o ru rẹn idibo yi ne. Wu na sabu yono kpahen ohworho owu ra hunute uvuẹn i Baibol na ro dje obọdẹn esegburhomẹmro phia, yanghene wu na sabu se kpahen ikuegbe akpenyerẹn idibo i Jehova uvuẹn ọke ọwan na. Habaye, roro kodo kpahen oborẹ i Jehova ọ hẹroto lele ne. Marhẹ o ru ha userhumu wẹn rhe urhomẹmro na? (John 6:44) Marhẹ o ru kpahenrhọ ẹrhomo enọ ne? (1 John 5:14) Marhẹ we ru mẹrẹn erere kẹdẹkẹdẹ nẹ izobo otan i Jesu?—Eph. 1:7; Heb. 4:​14-16. w24.01 4 ¶6; 7 ¶17