Wu na Sabu fi Iroro Esọsọ Kparobọ

Ọnyikọ Paul ọ dabu mẹrẹn imwofẹn rẹ Echu ọ ha iyẹnrẹn ọphiẹrhọ ruiruo, ọrẹn, Ilele Kristi erọrọ a mẹrẹn ọnana vwrurhe-e. Jerẹ udje, imizu ezẹko uvuẹn Corinth a hẹroso oma aye, aye ne roro taghene aye i mevigbanhon uvuẹn urhomẹmro na, o vwo emru owuorowu rọ nọ sabu kpogho aye se-e. (1 Cor. 10:12) Ọnana yẹ ọsoriẹ i Paul ọ ha erhetio ọnana phia: “Ofẹn o mwu mẹ taghene jerẹ oborẹ obodirin na ọ riẹriẹ Eve nyoma ona yen, ana sabu riẹriẹ ọmudu are nẹ urhomẹmro na ọrhẹ uruemru ọfuanfon ro sekpahen i Kristi.”—2 Cor. 11:3.

Ọdamẹ i Paul o vwo kpahen Ilele Kristi na, o djephia taghene o fo na hẹroso oma ọwan pha-an. Wu rha guọlọ fi iroro esọsọ re ha uvuẹn ọmudu na kparobọ, o fori ne wu rhe imwofẹn rọ havwiẹ kpahen iyẹnrẹn ọphiẹrhọ, ne wu jeghwai sẹrorẹ oma ọnọ.

MARHẸ IYẸNRẸN ỌPHIẸRHỌ O MWOFẸN TE?

Ihworho a ha iyẹnrẹn ọphiẹrhọ phiẹ ihworho rhọ neneyo aye i sabu wene iroro aye yanghene irueruo aye. Sekpahen ọbe owu re se Propaganda and Persuasion, iyẹnrẹn ọphiẹrhọ ọsọre, o mwofẹn omamọ, ọ jeghwai ha ẹkuọn phia. Ihworho ezẹko e nie taghene ọrana uruemru efian yanghene uruemru ra riẹriẹ ohworho.

Marhẹ iyẹnrẹn ọphiẹrhọ o mwofẹn te? Iyẹnrẹn ọphiẹrhọ o mwofẹn omamọ nime, ọ riẹriẹ oborẹ ohworho o roro bibiesuọn bọmọke ono wene iroro yi. Ana sabu haye dje igasi ro mwofẹn omamọ, re vwe rhiẹromẹrẹn, rọ ha ẹkuọn phia. Vance Packard ro yono kpahen uruemru ituakpọ, nọ tare taghene iyẹnrẹn ọphiẹrhọ ọ hobọte ọwan “vrẹn oborẹ a tobọ rorie rhọ.” Ọgba irherhe ọrọrọ, nọ tare taghene iyẹnrẹn ọphiẹrhọ, ọ lẹrhẹ ihworho ruẹ ekwakwa izede ro vwo fo, ọ lẹrhẹ aye fiuvweri, jeghwai lẹrhẹ aye kparahaso ihworho fọkiẹ ẹga aye yanghene ekete aye i nurhe, ezẹko a tobọ kpe ọsoso ihworho ri nẹ ẹkwotọre ọrọrọ rhe.—Easily Led—A History of Propaganda.

Orhianẹ ituakpọ kpekpa a sabu phiẹ ihworho rhọ nyoma iyẹnrẹn ọphiẹrhọ, nọyẹ, ọnọ phẹrẹ rẹn Echu nọ phiẹ ọwan rhọ. Echu o yono kpahen irueruo ituakpọ avwọke a ma aye. Baibol na ọ tare taghene “akpọ na ephian ọ ha omẹgbanhon” Echu. Ọye ọnọ sabu ha oborẹ ọ ha uvuẹn akpọ na kerabọ efian enẹyen. (1 John 5:19; John 8:44) Echu o fiẹkparobọ nyoma ona ọnana, nime, ọ phiẹ ihworho buebun rhọ ne. (2 Cor. 4:4; Rev. 12:9) Marhẹ wu ne ru wọnrọn haso iyẹnrẹn ọphiẹrhọ?

RU ESEGBURHOMẸMRO ỌNỌ GBANHON

Jesu o dje oborẹ ene ru sabu fikparobọ ọke rọ ta: “Are ni ne rhe urhomẹmro na, urhomẹmro na nẹ ono ru aye rhiẹ emuvwiẹ.” (John 8:31, 32) Erhe fiuvweri, isodja a guọlọ ekete aye ine rhon iyẹnrẹn urhomẹmro, nime, aye i rheri taghene evwreghrẹn aye ina ha iyẹnrẹn efian phia, neneyo aye i sabu fikparobọ. Jehova ọ yẹrẹ ọwan iyẹnrẹn urhomẹmro ne. Wu na sabu mẹrẹn iyẹnrẹn urhomẹmro enana uvuẹn i Baibol na, ri na ha userhumu wẹn fi iyẹnrẹn ọphiẹrhọ Echu kparobọ.—2 Tim. 3:16, 17.

Ọrẹn, Echu ro rhiẹ ọsẹ efian na, o ji rhe taghene e vwo i Baibol na. Omarana, nọ ha ekwakwa akpọ na ruie ne je rhe se i Baibol na jeghwai yonie. Wu ne se rhẹ ufi ọnana-a! (Eph. 6:11, ekete ra djokarhọ) Dabu yono i Baibol na, ne wu sabu vwẹruọ urhomẹmro na fiotọre. (Eph. 3:18) Ọnana ọ guọlọ omẹdamu omamọ. Ọyẹbe owu re se Noam Chomsky, nọ tare: “A vwa samọ gba owẹwẹ rhe urhomẹmro na-a. Wẹwẹ ọvo yi na guọliẹ rẹn omobọ ọnọ.” Omarana, damoma ne wu guọlọ urhomẹmro na, nyoma wu na dabu yono i Baibol na kẹdẹkẹdẹ. —Acts 17:11.

Karorhọ taghene Echu ọ guọlọ ne wu vwẹruọ urhomẹmro na fiotọre-e. Mesoriẹ? Nime iyẹnrẹn ọphiẹrhọ ọ lẹrhẹ ohworho je vwẹruọ emru fiotọre, omaran ọbe owu re se Media and Society in the Twentieth Century ọ tare. Omarana, wu vwa ghwai kwerhọ kẹmro kẹmro wu rhonri-in. (Prov. 14:15) Ha omẹgbanhon iroro rẹ Osolobrugwẹ o tiobọnu wẹn, e ru esegburhomẹmro ọnọ gbanhon.—Prov. 2:10-15; Rom. 12:1, 2.

SẸRORẸ OKUGBE

Ihworho re fiuvweri a ha ona iyẹnrẹn efian ha vwiẹlẹ evwreghrẹn aye. Aye ina sabu riẹriẹ isodja ezẹko nẹ aye i wọnrọn omomayen yanghene phiẹ aye rhọ nẹ aye i tiomanu uvwre isodja erọrọ. Olotu isodja owu uvuẹn ẹkwotọre German, nọ tare taghene emru owu rọ sọriẹ e fi Germany kparobọ uvuẹn uvweri akpọ ephian ọrukaro na, yẹ iyẹnrẹn ọphiẹrhọ re kerabọ ye lele ẹkwotọre Germany ephian, nọ họhọre taghene a ruan isodja na. Echu ọ jeghwai ha ona ọnana ha ghwọghọ onyerẹnkugbe ihworho i Jehova inyenana, jerẹ udje, ọ damoma rọ nọ suẹ ohra rhẹ erhẹrhẹ imizu, yanghene o ruie ne roro taghene e sehiẹn ọwan uvuẹn ukoko na neneyo ọwan i kẹnoma rẹn imizu ri ha uvuẹn ukoko na.

Wu vwe je na phiọrhọ-ọ! Jenẹ ẹmro Osolobrugwẹ suon. Jerẹ udje, Biabol na ọ ha urhebro rẹn ọwan taghene arha “kwaphiẹrhọ jeghwai rha harhomu owuowọnwan nẹ ẹhẹn sa,” omarana, e brokpakpa kwaphiẹ ẹghwọ rhọ. (Col. 3:13, 14; Matt. 5:23, 24) Baibol na ọ ha orhetio rẹn ọwan kpahen uruemru ra kẹnoma rẹn imizu ri ha uvuẹn ukoko na. (Prov. 18:1) Omarana, dabu mwuegbe wu na wọnrọn haso iyẹnrẹn efian ro nẹ obẹ Echu sa. Gba nọ oma: ‘Ọke omizu owu o ru mẹ sọ, me yo sun iroro mẹ ọke ọrana? Ẹhẹn akpọ na gbinẹ ẹhẹn ọfuanfon Osolobrugwẹ?’—Gal. 5:16-26; Eph. 2:2, 3.

SẸRORẸ ATAMWU ỌNỌ

Isodja ro vwo vwo atamwu kpahen olotu ro suien, ọ vwọ sabu wọnrọ-ọn. Omarana, iyẹnrẹn ọphiẹrhọ a lẹrhẹ isodja ja hẹroso olotu aye. Evwreghrẹn ina sabu phiẹ isodja rhọ nyoma aye ina ta: “Wu vwa hẹroso olotu ro suo-on! Wu vwe jenẹ o suon riẹ oghwọghọ-ọ!” Habaye, evwreghrẹn ina sabu ha ona ruie, nẹ isodja na i tẹnrovi orusọ olotu aye. Echu ọ ha ona ọnana ruiruo. Ọ damoma ọke ephian nọ lẹrhẹ imwẹro wu vwo kpahen ihworho Osolobrugwẹ ọ ha mwu, no seriotọre.

Marhẹ wu ne ru wọnrọn hasuiẹ? Vwo omwẹmẹ wu na daji ukoko i Jehova jeghwai vwo atamwu kpahen ihworho ra kobaro uvuẹn ukoko na, o toro ekete aye e seriotọre-e. (1 Thess. 5:12, 13) Inyikọ efian ọrhẹ ihworho erọrọ ra phiẹ ihworho rhọ, ina sabu ta erharhere ẹmro kpahen ukoko i Jehova. Ọkezẹko, ọnọ sabu họhọ taghene oborẹ aye a ta, yẹ urhomẹmro na, ọrẹn, we jenẹ aye i phiọrhọ-ọ. (2 Thess. 2:2; Titus 1:10) Ha urhebro ra yẹ i Timothy ruiruo. Vwo imwẹro kpahen urhomẹmro wu yonorin na, karorhọ ekete we yonie. (2 Tim. 3:14, 15) Itiọrurhomẹmro, wu vwo oborẹ ọsoriẹ wu ne vwo imwẹro kpahen ihworho ri Jehova ọ ha mwu, ni hẹrote ukoko yi ẹgbukpe buebun rhe na.—Matt. 24:45-47; Heb. 13:7, 17.

WU VWA ZOFẸ-ẸN

Orhiẹ ọke ephian yẹ iyẹnrẹn ọphiẹrhọ orhiẹ ọrẹ oriẹriẹme-e. Ọkezẹko, Echu ọ djofẹn mwu ihworho. Uruemru ra “djofẹn mwu ohworho, ọ ha usuẹn ona ra phiẹ ohworho rhọ ọke ahwanren.” (Easily Led—A History of Propaganda) Jerẹ udje, onyẹ Britain owu re se Professor Philip M. Taylor, nọ yare: “Itu Assyria a djofẹn mwu ihworho jeghwai kerabọ iyẹnrẹn ọphiẹrhọ neneyo aye sabu fi evwreghrẹn aye kparobọ.” Echu ọ ha ofẹnzẹ onyakpọ, ofẹnzẹ ẹkparehaso, ofẹnzẹ uhwu ruie neneyo wu sẹrerhumji ogame i Jehova.—Isa. 8:12; Jer. 42:11; Heb. 2:15.

Wu vwe jenẹ Echu ọ djofẹn mwuo ne wu ja sẹrorẹ atamwu ọnọ kpahen i Jehova-a. Jesu ọrhọ ta: “Are i vwa zofẹn ihworho re kpe ugboma na, ọrẹn, aye i sabu ru emru owuorowu ghwomara-an.” (Luke 12:4) Hẹroso ive i Jehova o veri taghene ọye ọnọ hẹroto, ọnọ jeghwai yọ “omẹgbanhon rọ vrẹn ovwan,” neneyo wu sabu kparehaso Echu.—2 Cor. 4:7-9; 1 Pet. 3:14.

Itiọrurhomẹmro, o vwo ọkezẹko wu na vwiẹlẹ yanghene zofẹn. Ọrẹn, karorhọ ẹmro urhebro i Jehova ọ ta rẹn Joshua: “Wu vwa zofẹn yanghene ghweghwe-e, nime Jehova Osolobrugwẹ ọnọ ọrhẹ owẹwẹ i gba havwiẹ ekete wa nya ephian.” (Josh. 1:9) Wu rha dẹrughwaroghwu ọfiamu, nẹrhomo vwe i Jehova ogege, ne wu ta edamẹ enọ ha riẹn. Ọke ọrana ‘ufuoma ọrẹ Osolobrugwẹ . . . nẹ ono sẹrorẹ ọmudu rhẹ oghwa iroro’ ọnọ, neneyo wu sabu kẹnoma rẹn iyẹnrẹn ọphiẹrhọ Echu ephian.—Phil. 4:6, 7, 13.

Wu ji karorhọ iyẹnrẹn ọphiẹrhọ rẹ ọnyikọ Assyria re se Rabshakeh ọ ha ruiruo kpahen ihworho Osolobrugwẹ? Rabshakeh nọ tare taghene o vwo emru owuorowu rọ nọ sabu simi emọ Israel nẹ abọ itu Assyria-a. Nọ ji ta taghene Jehova ro rhiẹ Osolobrugwẹ Israel, ọ tobọ ru emru owuorowu-u. Habaye, Rabshakeh nọ tare: ‘Ukperhumu Jehova yọ ta rẹn ame nẹ ame i ghwọghọ ẹkwotọre na.’ Omarana, marhẹ i Jehova ọ kpahenrhọ ye? Jehova nọ tare: “Are i vwa zofẹn fọkiẹ ẹmro are i rhonrin na-a, ẹmro rẹ ọnyikọ Orodje Assyria ọ ha hinmaro kpahen mẹ na-a.” (2 Ki. 18:22-25; 19:6) Jehova no dje ọmakashe owu ye kpe isodja Assyria ri te 185,000 uvuẹn ason owu ọvo!—2 Ki. 19:35.

VWO ẸGHWANREN, NE WU KERHỌ I JEHOVA

Wu mẹrẹn ohworho ra phiẹrhọ uvuẹn ughe we nẹ, ọrẹn, ohworho na o rhe taghene a phiẹ ye rhọ-ọ? Ọke we nughe ohworho ra phiẹrhọ na, ọkezẹko we bunu: ‘Wu vwe ruie-e! Aye a phiọrhọ!’ Gbe roro kaphen oborẹ emakashe na e bunu ta wẹn: “Wu vwe ji Echu phiọrhọ-ọ!”

Omarana, wu vwa kerhọ iyẹnrẹn ọphiẹrhọ Echu-u. (Prov. 26:24, 25) Kerhọ i Jehova, neneyo wu hẹrosuiẹ uvuẹn izede enọ ephian. (Prov. 3:5-7) Jehova o vwo ẹguọlọ kpahuọn, ọ jeghwai ha urhebro ọnana wẹn: “Ghwanren, ọmọ mẹ, ne wu ru ọmudu mẹ ghọghọ.” (Prov. 27:11) Ọke ọrana, ne wu na sabu fi iroro esọsọ kparobọ!