Rä Zi Dada Jeoba go geꞌä mä Hyokätehu̱. Näꞌä bi hyoki gatꞌho yä tꞌo̱tꞌe: tanto nuꞌu̱ di handihu̱ ngu nuꞌu̱ hingi tsa gä handihu̱. Pe änte de xä hyoki gatꞌho nuꞌu̱ yä tꞌo̱tꞌe di handihu̱, Näꞌä bi hyoki xa ndunthi yä e̱nxe̱. ¿Gi pädi toꞌo yä e̱nxe̱? Nuꞌu̱ yä espiritu ꞌne xa ri hñätsꞌi Jeoba. Nuju̱ hingi tsa gä handihu̱ Jeoba nixi yä e̱nxe̱. Näꞌä rä mu̱di e̱nxe̱ bi hyoki Jeoba, geꞌä bi matsꞌi pa bi hyoki yä tso̱o̱, yä planeta ꞌne märꞌa yä tꞌo̱tꞌe. Nuju̱ di ꞌmu̱hu̱ ha nꞌa de nuꞌu̱ yä planeta, rä Xiꞌmhai.

Mꞌe̱fa, Jeoba bi japi ge rä Hyadi dä yotꞌi rä Xiꞌmhai, ꞌne bi hyoki gatꞌho näꞌä mi ja mꞌe̱di pa njabu̱ xä za toꞌo dä ꞌmu̱kua. ꞌNehe bi hyoki yä tꞌo̱ho̱, rä ndehe ꞌne yä däthe.

¿Xi te bi thogi mꞌe̱fa? Jeoba bi ꞌñenä: «Ma gä hoki yä tꞌe̱i, yä zi do̱ni ꞌne yä arbol». Njabu̱ bi mu̱di bi nja yä fruta, yä berdura ꞌne yä zi do̱ni. Jeoba ꞌnehe bi hyoki rꞌanꞌañꞌo yä zuꞌue: nuꞌu̱ di ñhatsꞌi, nuꞌu̱ ꞌmu̱i ha rä ndehe ꞌne nuꞌu̱ yä zuꞌue di ngu̱tꞌi ha rä hai. ꞌNehe bi hyoki yä tꞌu̱kä zuꞌue ngu yä jua, ꞌne yä däta zuꞌue ngu yä elefante. Xi nuꞌi, ¿te mä zuꞌue mänꞌa gi ho?

Nubye̱ Jeoba bi ꞌñembäbi näꞌä rä mu̱di e̱nxe̱ xki hyoki: «Ma gä hokihu̱ rä mexiꞌmhai». Jeoba bi hyoki yä jäꞌi mä nꞌañꞌo de yä zuꞌue. Nuju̱ tsa gä ñähu̱, gä ntuhu̱ ꞌne gä xatuäbi Äjuä. Äjuä mi nehmä ge yä jäꞌi xä su rä Xiꞌmhai ꞌne yä zuꞌue. ¿Gi pädi toꞌo näꞌä rä mu̱di ñꞌo̱ho̱ bi thoki? Ma gä handihu̱.

Jeoba bi hyoki nꞌa rä jardin ha nꞌa rä luga rä thuhu Edén. Nunä jardin mi pe̱ꞌtsi ndunthi yä do̱ni mähotho, yä arbol ꞌne yä zuꞌue. Mꞌe̱fa, Äjuä bi hyoki Adán, näꞌä rä mu̱di ñꞌo̱ho̱. Bi hyoki ko rä fonthai ꞌne bi huiꞌtuäbi ha rä xiñu. ¿Gi pädi te bi thogi mꞌe̱fa? ¡Rä Adán bi mu̱di bi nja rä te! ꞌNepu̱, Jeoba bi ꞌñembäbi Adán dä su rä jardin ꞌne dä hñuꞌspäbi yä thuhu gatꞌho yä zuꞌue.

Jeoba bi umbäbi nꞌa rä mhända Adán, bi ꞌñembäbi: «Dä za gi tsipäbi yä fruta de gatꞌho nuꞌu̱ yä arbol de rä jardin, pe de näꞌä rä arbol ꞌmai mädetho de rä jardin, hingi ja gi tsipäbihu̱ yä fruta, hinä, hingi ja gi thathu̱ pa hingi tuhu̱».

Mꞌe̱fa Jeoba bi ꞌñenä: «Ma gä hokuäbi Adán nꞌa rä maxte». Hänge Jeoba bi japi bi ñꞌähä rä Adán ꞌne bi gu̱kuäbi nꞌa de nuꞌu̱ yä ꞌmo̱tsꞌe pa bi hyokuäbi nꞌa rä ꞌme̱hñä. Nunä ꞌme̱hñä mi rä thuhu Eva. Adán ꞌne Eva geꞌä rä mu̱di familia de rä Xiꞌmhai. ¿Te gi kamfri bi senti Adán nuꞌmu̱ bi hyandi Eva? Näꞌä xa bi johya ꞌne bi ꞌñenä: «¡Hyandi näꞌä xä hyoki Jeoba ko nꞌa de nuꞌu̱ mä ꞌmo̱tsꞌe! ¡Por fin ꞌmu̱i mä nꞌa rä jäꞌi ngu nuga!».

Jeoba bi ꞌñembäbi Adán ꞌne Eva ge xä ñuꞌtsi rä Xiꞌmhai ko yä bätsi. Näꞌä mi ne ge yä jäꞌi xä me̱ꞌtsi nꞌa rä mꞌu̱i temäꞌentho ꞌne xä mpe̱fi mähye̱gi pa xä hyoki gatꞌho rä Xiꞌmhai nꞌa rä luga xa mähotho, ja ngu mi nja rä jardin de Edén. Pe himbi thogi njabu̱. ¿Por hanja hinä? Geꞌä ma gä pädihu̱ ha näꞌä rä ntheke di sigi.

Nꞌa rä pa, nuꞌmu̱ Eva mi yꞌose̱ ha rä jardin, nꞌa rä kꞌeñä bi mu̱di bi nzofo. Näꞌä kꞌeñä bi yꞌambäbi: «¿Xa mäjuäni ge Äjuä xä mää ge hingi ja gi tsiphu̱ yä fruta de gatꞌho nuꞌu̱ yä arbol de rä jardin?». Eva bi dädi ꞌne bi ꞌñembäbi: «Nuje dä za gä tsiphe yä fruta de gatꞌho nuꞌu̱ yä arbol de rä jardin. Pe de näꞌä rä arbol ꞌmai mädetho de rä jardin, Äjuä xä ꞌñenä: “Hingi ja gi tsipäbihu̱ yä fruta, hinä, hingi ja gi thathu̱ pa hingi tuhu̱”». Näꞌä rä kꞌeñä bi ꞌñembäbi: «Hingä ma gi tuhu̱. Mu̱ gi tsihu̱, ma gi njahu̱ ngu Äjuä». ¿Mäjuäni näꞌä bi mängä rä kꞌeñä? Hinä. Nunä mi nꞌa rä nkꞌuamba ꞌne Eva bi gamfribi. Entremäs mi handi Eva näꞌä fruta, mänꞌa mi ne dä zi. Hänge bi mu̱di bi zi ꞌne mꞌe̱fa bi umbäbi rä däme. Mäske Adán ya mi pädi ge ma xä du mu̱ hinxä yꞌo̱te Äjuä, näꞌä bi zi näꞌä frutaꞌä.

Jeoba bi nzofo Adán ꞌne Eva ꞌne bi yꞌambäbi por hanja hixki yꞌo̱te. Eva go bi hyo̱xä rä thai rä kꞌeñä, ꞌne Adán go bi hyo̱xä rä thai Eva. Koꞌmu̱ Adán ꞌne Eva himbi yꞌo̱te Jeoba, näꞌä bi guiꞌu̱ de rä jardin. Pa hinxä mengiꞌu̱ mänꞌaki, Jeoba bi hñuxä rꞌa yä e̱nxe̱ pa bi su näꞌä rä ꞌñuu mi tsitsꞌi ha rä jardin.

Jeoba ꞌnehe bi ꞌñenä ge ma xä kastiga näꞌä rä kꞌeñä xki hyatꞌi Eva. Pe hingä mäjuäni mi nꞌa rä kꞌeñä näꞌä xki ñäui Eva. Jeoba himbi hyoki yä kꞌeñä pa dä ñä. Mi nꞌa rä tsꞌo e̱nxe̱ näꞌä bi japi bi ñä nꞌa rä kꞌeñä. Näꞌä mi ne dä hyatꞌi Eva. Nunä tsꞌo e̱nxe̱ tꞌembäbi rä Zithu ꞌne rä Diablo. Pe mänꞌitꞌho, Jeoba ma dä huati rä Zithu. Njabu̱ ya hingä ma dä sigi dä hyatꞌi yä jäꞌi pa dä yꞌo̱tꞌe näꞌä xä ntsꞌo.

Mꞌe̱fa de bi tꞌe̱ni Adán ꞌne Eva de rä jardin de Edén, nuꞌu̱ bi me̱ꞌtsi ndunthi yä bätsi. Näꞌä rä mu̱di tꞌu̱ mi rä thuhu Caín. Näꞌä mi potꞌi yä fruta ꞌne yä berdura. Näꞌä mä nꞌa rä tꞌu̱ mi rä thuhu Abel, näꞌä mi rä mayꞌo.

Nꞌa rä pa, Caín ꞌne Abel bi umbäbi nꞌa rä ofrenda Jeoba. Rä Zi Dada Jeoba xa bi ho rä ofrenda Abel, pe himbi hopäbi rä ofrenda Caín, hänge näꞌä xa bi bo̱ rä kue̱. Jeoba bi ꞌñembäbi: «Mu̱ gi sigi gi nkue̱, ma gi tagi ha nꞌa rä pekado». Pe Caín himbi yꞌo̱te Äjuä.

En lugar de dä yꞌo̱te Äjuä, Caín bi ꞌñembäbi Abel: «Maha ha rä mbonthi». Mientra mi yꞌose̱ꞌu̱, Caín bi yu̱ntꞌi rä ku ꞌne bi hyo. ¿Te bi me̱fi Jeoba? Bi kastiga Caín ꞌne bi me̱hni dä ꞌmu̱i yabu̱ de rä familia. Ya nunka ma xä za xä mengi mänꞌaki.

¿Te dä za gä pädihu̱? Mu̱ rꞌabu̱ di nkue̱hu̱ ngeꞌä näꞌä di pe̱fihu̱ hingi po̱ni ja ngu di to̱ꞌmihu̱ ꞌne märꞌaa di da ngue̱nda de geꞌä, mähyoni gä japihu̱ dä kätꞌi mä kue̱hu̱ ꞌne gä dominä mä mfenihu̱. Mu̱ hingä jahu̱bu̱, näꞌä rä kue̱ ma dä dominägihu̱ ꞌne dä za dä zixkägihu̱ gä o̱thu̱ nꞌa rä pekado.

Abel xa mi mädi Jeoba ꞌne nzäntho mi pe̱fi näꞌä xä ñho. Po rängeꞌä, rä Zi Dada Jeoba hinxä pumfri. Xti hyoki de nunä rä Xiꞌmhai nꞌa rä paraiso, Äjuä ma dä koꞌspäbi rä te mänꞌaki.

Ko rä tiempo, bi mu̱di bi xu yä jäꞌi ha rä Xiꞌmhai. Pe kasi gatꞌho nuꞌu̱ yä jäꞌi xa mi yä tsꞌomꞌu̱i. Asta rꞌa yä e̱nxe̱ bi zo̱ho̱ bi ntsꞌomꞌu̱i ꞌnehe. Nuꞌu̱ yä e̱nxe̱ bä tsopu̱ mähetsꞌi ꞌne bi mpu̱ngä jäꞌi pa bi nthätui yä ꞌme̱hñä.

Nuꞌu̱ yä e̱nxe̱ bi me̱ꞌtsi yä bätsi ko nuꞌu̱ yä ꞌme̱hñä bi nthätui. Nuꞌu̱ yä bätsiꞌu̱ xa mi yä nda däta jäꞌi, xa mi yä tsꞌomꞌu̱i ꞌne xa mi o̱tpäbi rä dañu yä jäꞌi. Rä Zi Dada Jeoba hingä ma xä hyopäbiꞌu̱ xä sigi xä yꞌo̱tꞌe rä ntsꞌomꞌu̱i. Hänge bi desidi dä huatiꞌu̱ ko nꞌa rä Däta däyꞌe näꞌä bi goꞌmi gatꞌho rä Xiꞌmhai.

Pe de gatꞌho nuꞌu̱ yä jäꞌi, bi mꞌu̱i nꞌa rä ñꞌo̱ho̱ näꞌä hää mi mädi Äjuä ꞌne geꞌä bi japi dä nꞌañꞌo de gatꞌho nuꞌu̱ märꞌaa. ¿Gi pädi toꞌoꞌä? Mi rä thuhu Noé. Näꞌä mi pe̱ꞌtsi nꞌa rä ꞌme̱hñä ꞌne hñuu yä tꞌu̱. Nuꞌu̱ yä tꞌu̱ mi yä thuhu: Sem, Cam ꞌne Jafet. Kada nꞌa de geꞌu̱ ya xki nthäti ꞌnehe. Nꞌa rä pa, Jeoba bi mändabi Noé dä hyoki nꞌa rä arka. Näꞌä rä arka mi nꞌa rä däta kaha de gä zaa ꞌne mi tsa dä ñhatsꞌi mäñä de yä dehe, pa njabu̱ Noé ꞌne rä familia xä za xä ñäni yä te ora xä zo̱ho̱ näꞌä rä Däta däyꞌe. Pe ꞌnehe, rä Zi Dada Jeoba bi mändabi Noé dä ku̱ꞌti rꞌanꞌañꞌo yä zuꞌue ha rä arka pa xä bongi.

Noé ꞌne rä familia nguntꞌä bi mu̱di bi hyoki näꞌä rä arka. Bi zitsꞌi ngu 50 yä je̱ya pa bi huati. Noé bi me̱fi ja ngu xki mändabi Jeoba. Durante nuꞌu̱ yä je̱yaꞌu̱, Noé ꞌnehe bi abisabi yä jäꞌi ge ma xä zo̱ho̱ nꞌa rä Däta däyꞌe, pe hinto bi japämäsu.

Por fin Äjuä bi ꞌñembäbi Noé ꞌne rä familia ge xä yu̱tꞌi ha rä arka. ¿Gi ne gi pädi te bi thogi mꞌe̱fa?

Noé, rä familia ꞌne yä zuꞌue bi yu̱tꞌi ha rä arka. Nubye̱ Jeoba bi gotꞌi rä goxthi, ꞌne bi mu̱di bi ꞌuäi. Bi ꞌuäi xa ntsꞌe̱di ꞌne bi mu̱di bi ñhatsꞌi rä arka mäñä de yä dehe. Rꞌamätsꞌu̱u̱, yä dehe bi mu̱di bi goꞌmi gatꞌho rä Xiꞌmhai. Gatꞌho nuꞌu̱ yä tsꞌomꞌu̱i jäꞌi himbi yu̱tꞌi ha rä arka, bi du. Pe Noé ꞌne rä familia hinte bi ja ngeꞌä nuꞌu̱ bi yu̱tꞌi ha rä arka. ¿Dä za gi imäjinä hängu rä johya mi sentiꞌu̱ ngeꞌä xki yꞌo̱te rä Zi Dada Jeoba?

Xa bi ꞌuäi ntsꞌe̱di durante 40 yä pa ꞌne 40 yä xui. Ngu mi thogi rä tiempo, nuꞌu̱ yä dehe bi mu̱di bi gäi ꞌne rä arka bi gohi mäñä de nꞌa rä tꞌo̱ho̱. Pe koꞌmu̱ tobe mi ja ndunthi yä dehe, Noé ꞌne rä familia himbi za bi bo̱ni de rä arka po nꞌa rä tiempo.

Yä pa bi sigi bi thogi, ꞌne yä dehe bi sigi bi xaa. Noé ꞌne rä familia bi gohi mbo de rä arka thogi de nꞌa nje̱ya. Mꞌe̱fa de bi xa yä dehe, Jeoba bi ꞌñembäbiꞌu̱ ge ya xä bo̱ni. ¡Gatꞌho rä Xiꞌmhai mi rꞌayꞌo! Nuꞌu̱ xa bi jamädibi Jeoba ngeꞌä xki ñäniꞌu̱ ꞌne asta bi ofresebi nꞌa rä ofrenda.

Jeoba xa bi numäñho näꞌä rä ofrenda, ꞌne bi promete ge ya nunka ma dä huati rä Xiꞌmhai ko mä nꞌa rä däyꞌe. Hänge bi uni rä ꞌme̱jri o jähni ngu nꞌa rä señä de näꞌä rä promesa bi ja. Xi nuꞌi, ¿ya xkä handi nꞌa rä jähni?

Pe ꞌnehe, Jeoba bi mändabi Noé ꞌne rä familia xä me̱ꞌtsi yä bätsi ꞌne xä ñuꞌtsi rä Xiꞌmhai.

Mꞌe̱fa de rä Däta däyꞌe, yä tꞌu̱ Noé bi me̱ꞌtsi ndunthi yä bätsi. Yä familia xa bi xu ꞌne bi ma bä ꞌmu̱i ha ndunthi yä luga de rä Xiꞌmhai, ja ngu xki mändabi Jeoba.

Pe rꞌa yä familia himbi yꞌo̱te Jeoba. Nuꞌu̱ bi ꞌñenä: «Ma gä kohu̱ua ꞌne ma gä hokhu̱ nꞌa rä dähni ꞌne nꞌa rä däta torre näꞌä di tso̱tꞌe asta mähetsꞌi. Njabu̱ xa ma gä mfamosohu̱».

Rä Zi Dada Jeoba himbi ho näꞌä mi pe̱fiꞌu̱, hänge bi ꞌmaꞌmi nuꞌu̱ yä ꞌme̱fi. ¿Gi pädi hanja? Bi japi ge yä jäꞌi bi mu̱di bi ñä rꞌanꞌañꞌo yä idioma. Hänge yä jäꞌi bi hñuꞌtsuäbi «Babel» näꞌä rä hnini. Nunä thuhu di signifika «himi ntiende nꞌa ngu mänꞌaa». Koꞌmu̱ yä jäꞌi himi ntiende entre geꞌu̱, nuꞌu̱ ya himbi sigi ko nuꞌu̱ yä ꞌme̱fiꞌu̱ ꞌne bi ma bä mꞌu̱i ha märꞌa yä luga. Pe mäske njabu̱, nuꞌu̱ bi sigi bi me̱fi yä tsꞌo tꞌo̱tꞌe. ¿Gi kamfri ge tobe mi kohi nꞌa rä jäꞌi näꞌä mi mädi Jeoba? Geꞌä ma gä handihu̱ ha näꞌä rä ntheke di sigi.

Getbu̱ de Babel, mi kohi rä hnini Ur. Ha nunä luga yä jäꞌi mi xo̱kämbeni ndunthi yä hyate zidada. Pe ꞌnehe ha nunä luga mi ꞌmu̱i nꞌa rä ñꞌo̱ho̱ näꞌä hää mi xo̱kämbeni Jeoba, mi rä thuhu Abrahán.

Rä Zi Dada Jeoba bi ꞌñembäbi Abrahán: «Tsopu̱ ri nguu ꞌne nuꞌu̱ ri pariente, ꞌne ri ma ha näꞌä luga ma gä utꞌäꞌi». ꞌNepu̱ Jeoba bi prometebi: «Nuꞌu̱ ri bätsi ma dä zo̱ho̱ xa dä ndunthi, ꞌne po mäde de geꞌi; ma gä jäpi yä jäꞌi de gatꞌho rä Xiꞌmhai».

Mäske Abrahán himi pädi habu̱ ma xä ꞌme̱hni, näꞌä bi me̱ꞌspäbi rä komfiansa Jeoba. Abrahán, Sara, Taré, näꞌä rä dada Abrahán, ꞌne Lot, näꞌä rä sobrinu, bi yꞌo̱te Äjuä. Nuꞌu̱ bi gu̱ rä ꞌñuu bi ma ja ngu xki mhändabi.

Abrahán mi pe̱ꞌtsi 75 yä je̱ya nuꞌmu̱ bi zo̱ni ko rä familia ha näꞌä luga xki prometebi Jeoba. Näꞌä lugaꞌä mi rä thuhu Canaán. Ja gehni, Jeoba bi prometebi Abrahán: «Gatꞌho nunä hai gi handi, go ma gä umbäbi nuꞌu̱ ri bätsi». Pe Abrahán ꞌne Sara ya mi yä zi däta jäꞌi ꞌne himi pe̱ꞌtsi yä bätsi. Nuꞌmu̱, ¿hanja ma xä kumpli Jeoba näꞌä promesa?

Abrahán ꞌne Sara ya mi pe̱ꞌtsi ndunthi yä je̱ya de xki nthäti. Nuꞌu̱ bä tsoogi gatꞌho nuꞌu̱ yä ñho mi pe̱ꞌtsi ha rä hnini Ur, ꞌne nubye̱ ꞌmu̱i ha yä ngu de gä dutu. Pe, ¿gi pädi? Sara hinte tupäbi rä mu̱i ngeꞌä pe̱ꞌspäbi rä komfiansa Jeoba.

Koꞌmu̱ Sara xa mi ne dä me̱ꞌtsi nꞌa rä zi bätsi, bi ꞌñembäbi Abrahán: «Mu̱ mä ꞌme̱go Agar dä me̱ꞌtsi nꞌa rä bätsi kongeꞌi, nuga ma gä handi ngu mä bätsi». Ko rä tiempo, Agar bi me̱ꞌtsi nꞌa rä bätsi ꞌne bi thuꞌmpäbi Ismael.

Ndunthi rä tiempo mꞌe̱fa, nuꞌmu̱ Abrahán mi pe̱ꞌtsi 99 yä je̱ya ꞌne Sara mi pe̱ꞌtsi 89, hñuu yä jäꞌi bi ma bä tso̱ni. Abrahán bi umbäbiꞌu̱ rä tsaya ha rä xudi nꞌa rä arbol ꞌne bi ꞌuini. ¿Gi pädi toꞌoꞌu̱? Nuꞌu̱ mi yä e̱nxe̱. Nuꞌu̱ bi ꞌñembäbi Abrahán: «Pa ri je̱ya, nuꞌi ꞌne ri ꞌme̱hñä ma gi pe̱ꞌtsihu̱ nꞌa rä bätsi». Pe Sara dende mbo rä nguu, bi yꞌo̱de näꞌä bi mängä nuꞌu̱ yä e̱nxe̱, oraꞌä bi nthede ꞌne bi mbenise̱: «¿Xa mäjuäni ma gä pe̱ꞌtsi nꞌa rä zi bätsi nubye̱ ya dä zi däta jäꞌi?».

Nꞌa nje̱ya mꞌe̱fa, Sara bi me̱ꞌtsi nꞌa rä zi ꞌue̱ne ja ngu xki promete näꞌä rä e̱nxe̱ Jeoba. Abrahán bi hñuꞌtsuäbi Isaac, nunä thuhu di signifika «thede».

Nuꞌmu̱ Isaac mi pe̱ꞌtsi ngu ku̱tꞌa nje̱ya, Sara bi hyandi ge Ismael xa mi o̱tpäbi rä burla Isaac. Koꞌmu̱ Sara mi ne dä su Isaac, bi ñäui Abrahán ꞌne bi ꞌñembäbi: «Yꞌe̱ni Agar ꞌne Ismael de gekua». Ri mu̱di, Abrahán himbi ho näꞌä bi xipäbi Sara. Pe koꞌmu̱ Jeoba ꞌnehe mi ne dä su Isaac, bi ꞌñembäbi Abrahán: «Pe̱fi näꞌä xiꞌäꞌi Sara. Nuga go ma gä su Ismael. Pe näꞌä xtä prometeꞌi, ma dä kumpli po mäde de Isaac».

Lot mi ꞌmu̱i ko Abrahán, näꞌä rä tio, ha rä hnini Canaán. Nuꞌu̱ bi zo̱ho̱ bi me̱ꞌtsi xa ndunthi yä zuꞌue, hänge Abrahán bi ꞌñembäbi Lot: «Ya hindi ñꞌe̱nihu̱ ha nunä luga. Po rä mäte, go dä huahni te mä lado gi ne gi ma». ¿Hänge Abrahán xa mi rä hojäꞌi?

Lot bi hyandi nꞌa rä luga näꞌä xa mi mähotho; mi ja ndunthi rä dehe ꞌne yä kꞌamä tꞌe̱i. Hänge Lot bi huahni näꞌä lugaꞌä pa ja dä ꞌmu̱ini ko rä familia, getbu̱ de rä hnini Sodoma.

Ndunthi de nuꞌu̱ yä jäꞌi mi mꞌu̱i ha rä hnini Sodoma ꞌne Gomorra, xa mi yä tsꞌomꞌu̱i. Hänge rä Zi Dada Jeoba bi desidi dä huati nuya yoho yä hnini. Pe Jeoba mi ne dä ñäni Lot ꞌne rä familia, hänge bi me̱hni yoho yä e̱nxe̱ pa dä ꞌñembäbiꞌu̱: «¡Nxo̱nihu̱! ¡Po̱nihu̱! ¡Rä Zi Dada Jeoba ma dä huati nunä hnini!».

Pe Lot himbi dämä bo̱ni. Hänge nuꞌu̱ yä e̱nxe̱ bi mipäbi rä yꞌe̱ Lot, rä ꞌme̱hñä, ꞌne nuꞌu̱ yoho yä tꞌixu, ꞌne bi dämä gu̱kiꞌu̱ de rä hnini. Nuꞌu̱ yä e̱nxe̱ bi ꞌñembäbiꞌu̱: «¡Nextꞌihu̱! ¡Nxo̱nihu̱ pa gi ñäni ri tehu̱, oxki ma gi ñegihu̱, mu̱ gi ñegihu̱ ma gi tuhu̱!».

Mi zo̱niꞌu̱ ha rä hnini Zóar, rä Zi Dada Jeoba bi japi bi dagi yä tsibi ꞌne rä asufre ha rä hnini Sodoma ꞌne Gomorra. Jeoba bi huati mäxo̱ge nuꞌu̱ yoho yä hniniꞌu̱. Pe rä ꞌme̱hñä Lot himbi yꞌo̱te Jeoba, bi ñegi ꞌne bi mpu̱ngä doꞌu. Zäi ge Lot ꞌne yä tꞌixu xa bi duyämu̱i po näꞌä bi thogi, pe ꞌnehe xa mi johya ngeꞌä bi yꞌo̱te rä Zi Dada Jeoba ꞌne bi ñäni yä te.

Abrahán bi ꞌñuti Isaac, näꞌä rä tꞌu̱, ge mähyoni dä mädi Jeoba ꞌne dä me̱ꞌspäbi rä komfiansa ge ma dä kumpli gatꞌho nuꞌu̱ yä promesa. Nuꞌmu̱ Isaac mi pe̱ꞌtsi ngu 25 yä je̱ya, rä Zi Dada Jeoba bi yꞌapäbi Abrahán dä me̱fi nꞌa rä tꞌo̱tꞌe xa mi xä ñhei. ¿Gi pädi te bi yꞌapäbi?

Jeoba bi ꞌñembäbi Abrahán: «Po rä mäte, tsitsꞌi ri rꞌa tꞌu̱ pa gi uni ngu nꞌa rä ofrenda ha nꞌa de nuꞌu̱ yä tꞌo̱ho̱ de rä hai Moria». Abrahán himi pädi por hanja Jeoba mi apäbi dä uni rä tꞌu̱ ngu nꞌa rä sacrificio, pe mäske njabu̱, näꞌä bi yꞌo̱te.

Rä hyaxꞌä ngu mi hyatsꞌi, Abrahán, Isaac ꞌne yoho yä ꞌme̱go bi gu̱ rä ꞌñuu pa ha rä tꞌo̱ho̱ Moria. Mꞌe̱fa de xki ñꞌo durante hñupa, nuꞌu̱ bi mu̱di bi hyandi nuꞌu̱ yä tꞌo̱ho̱ mi kohi ha Moria. Abrahán bi ꞌñembäbi nuꞌu̱ yä ꞌme̱go ge ja xä do̱ꞌmini, mientra näꞌä ꞌne Isaac ma xä bo̱xä ha rä tꞌo̱ho̱ pa xä uni nꞌa rä ofrenda. Abrahán bi gu̱ rä juai ꞌne bi yꞌapäbi Isaac go dä hñäxä yä zaa pa dä udi rä tsibi. Pe Isaac bi yꞌambäbi rä dada: «¿Xi habu̱ ma gä tinihu̱ näꞌä rä zuꞌue pa rä ofrenda?». Abrahán bi ꞌñembäbi: «Zi iho, rä Zi Dada Jeoba go ma dä rꞌakhu̱».

Mi zo̱niꞌu̱ ha näꞌä rä tꞌo̱ho̱, nuꞌu̱ bi hyoki nꞌa rä altar. Mꞌe̱fa, Abrahán bi dätꞌuäbi yä ua ꞌne yä yꞌe̱ Isaac, ꞌne bi yꞌe̱ntsꞌi ha rä altar.

Nubye̱ Abrahán bi gu̱ rä juai. Pe oraꞌä, rä e̱nxe̱ Jeoba bi nzofo dende mähetsꞌi ꞌne bi ꞌñembäbi: «¡Abrahán! ¡Oxki ma gi hyo ri tꞌu̱! Nubye̱ hää di pädi ge gi pe̱ꞌspäbi rä komfiansa Äjuä, ngeꞌä hingä hyo̱ke gi uni ri tꞌu̱». Oraꞌä, Abrahán bi hyandi nꞌa rä de̱ti xki nꞌue̱tꞌi yä ndäni ha nꞌa rä zaa. Hänge bi dämä xoꞌti Isaac ꞌne go bi uni de gä ofrenda näꞌä rä de̱ti.

Dende näꞌä paꞌä, Jeoba bi hyandi Abrahán ngu rä amigo. ¿Gi pädi por hanja? Ngeꞌä Abrahán mi pe̱fi gatꞌho näꞌä mi mändabi Jeoba, mäske rꞌabu̱ himi pädi por hanja.

Jeoba bi bembäbi Abrahán näꞌä rä promesa xki ja kongeꞌä ꞌne bi ꞌñembäbi: «Ma gä jäpäꞌi ꞌne ma gä japi dä xu ri bätsi». Nuꞌu̱ yä noya bi mängä Jeoba di signifika ge po mäde de rä familia Abrahán, Jeoba ma dä jäpi gatꞌho nuꞌu̱ yä jäꞌi yä hogä yꞌo̱de.

Isaac mi pe̱ꞌtsi 40 yä je̱ya nuꞌmu̱ bi nthäti ko Rebeca, ꞌne xa mi mädi. Ko rä tiempo, nuꞌu̱ bi me̱ꞌtsi yoho yä bätsi, nuꞌu̱ mi yä gemelo.

Näꞌä rä tꞌu̱ mädä mi rä thuhu Esaú, ꞌne näꞌä mä nꞌaa mi rä thuhu Jacob. Esaú mi ho dä ñꞌo ha yä mbonthi, ꞌne xa mi pädi dä gu̱ yä zuꞌue. Pe Jacob mänꞌa mi ho dä ñꞌo ha rä nguu.

Ha näꞌä tiempoꞌä, nuꞌu̱ yä tꞌu̱ mädä go mi tokabi mä ndunthi rä bojä ꞌne yä hai de gä erensia ora mi tu yä dada. Ha rä familia Isaac, nꞌa rä erensia ꞌnehe mi signifika ge po mäde de näꞌä rä tꞌu̱ mädä, Jeoba ma xä kumpli nuꞌu̱ yä promesa xki yꞌo̱tpäbi Abrahán. Esaú himi mportabi nuꞌu̱ yä promesaꞌu̱. Pe Jacob hää mi handi ko ndunthi rä muui.

Nꞌa rä mꞌiki, Esaú bi ma gatꞌho rä pa ha rä mbonthi pa dä ju̱ yä zuꞌue ꞌne bä pengi xa xki zabi. Mi zo̱ho̱, Esaú bi bähä nꞌa rä ñhuni xa mi xä ku̱hi mi hoki Jacob ꞌne bi ꞌñembäbi: «¡Ya ma gä tu rä thuhu! ¡Rꞌakägi nꞌa tu̱i de näꞌä rä the̱ngä ñhuni gi hoki!». Jacob bi dädi: «Nde, pe mꞌe̱tꞌo prometegi ge dä za gä koꞌmee ri erensia». Esaú bi ꞌñenä: «¡Hingi mportagi näꞌä erensia! Go dä kohui. Pe rꞌakägi te gä tsi». ¿Gi kamfri ge bi hogi näꞌä bi me̱fi Esaú? Hinä, näꞌä bi paati nꞌa rä erensia näꞌä xa mi ja rä muui po ho̱nse̱ nꞌa mohi rä ñhuni.

Nuꞌmu̱ Isaac ya xa xki nxita, bi yꞌadi dä tsꞌispäbi näꞌä rä tꞌu̱ mädä pa dä jäpi. Pe en lugar de geꞌä, Rebeca bi nzohni Jacob pa go bi hñäni näꞌä rä jäpi mi tokabihmä Esaú. Mi bädi Esaú näꞌä xki thogi, xa bi bo̱ rä nkue̱ ꞌne bi hyoni hanja dä hyo Jacob. Isaac ꞌne Rebeca nguntꞌä bi hyoni hanja dä su Jacob, hänge bi ꞌñembäbi: «Ri ma uä ꞌmu̱hui ri tio Labán, näꞌä rä ku ri nänä, asta dä thogi rä kue̱ ri ku». Jacob bi yꞌo̱te yä dada ꞌne bi ꞌmatꞌi bi ma pa hinxä tho.

Jeoba bi prometebi Jacob ge ma xä su, ja ngu xki su Abrahán ꞌne Isaac. Jacob bi ma bä ꞌmu̱i ha nꞌa rä luga mi rä thuhu Harán, ꞌne ja bä nthätini. Näꞌä bi me̱ꞌtsi ndunthi yä bätsi ꞌne xa mi riko.

Ko rä tiempo, Jeoba bi ꞌñembäbi Jacob: «Pengi ha rä hai ri dada». Hänge Jacob ꞌne rä familia bi mu̱di bi ja nꞌa rä biahe. Durante näꞌä biaheꞌä, rꞌa yä ꞌme̱go Jacob bi ꞌñembäbiꞌä: «Xä ꞌñepu̱ ri ku Esaú ko 400 yä ñꞌo̱ho̱». Jacob xa mi tsu ge Esaú xä u̱niꞌä ꞌne xä u̱mbäbi rä familia. Hänge Jacob bi xatuäbi Jeoba ꞌne bi ꞌñembäbi: «Po rä mäte, ñängägi de mä ku». Rä hyaxꞌä, Jacob bi me̱mpäbi yä de̱ti, yä tꞌäxi, yä ndämfri, yä kameyo ꞌne yä burru, ngu nꞌa rä regalo pa Esaú.

Näꞌä xuiꞌä, nuꞌmu̱ Jacob bi gose̱, bi hyandi nꞌa rä e̱nxe̱ ꞌne bi mu̱di bi nto̱xkui. Nuꞌu̱ bi nto̱tsꞌe gatꞌho rä xui asta xa bi hyatsꞌi. Mäske näꞌä e̱nxe̱ bi u̱mbä rä ndoyꞌo Jacob, näꞌä bi sigi bi nto̱xkui. Hänge näꞌä rä e̱nxe̱ bi ꞌñembäbi Jacob: «Hye̱gägi gä ma». Pe Jacob bi dädi: «Hingä ma gä he̱kꞌäꞌi gi ma asta gi jäpigi».

Nubye̱, näꞌä rä e̱nxe̱ bi jäpi Jacob. Kongeꞌä Jacob bi da ngue̱nda ge Jeoba hingä ma xä hyopi ge Esaú xä u̱mbäbi rä familia.

Näꞌä xudiꞌä, Jacob bi hyandi ge mi xä ꞌñehni Esaú ko 400 yä ñꞌo̱ho̱. Näꞌä bi ma bä thädi Esaú, ꞌne ora ya ma xä nthe̱ui, Jacob bi ndandiñähmu yoto yä mꞌiki. Esaú bi nextꞌi pa dä nthe̱ui Jacob ꞌne bi hyu̱fi. Tanto Esaú ngu Jacob bi mu̱di bi nzoni ꞌne bi mpumbäbi nꞌa ngu mänꞌaa. ¿Gi kamfri ge Jeoba bi ho näꞌä bi me̱fi Jacob?

Mꞌe̱fa de geꞌä, Esaú bi mengi ha rä nguu, ꞌne Jacob bi sigi rä biahe. Jacob mi pe̱ꞌtsi 12 yä metsi: Rubén, Simeón, Leví, Judá, Dan, Neftalí, Gad, Aser, Isacar, Zabulón, José ꞌne Benjamín. Rꞌa yä je̱ya mꞌe̱fa, Jeoba ma xä ñäni rä hnini po mäde de José, nꞌa de nuꞌu̱ yä tꞌu̱ Jacob. ¿Gi ne gi pädi hanja? Ma gä hanthu̱.

José mi geꞌä nꞌa de nuꞌu̱ yä gäxä tꞌu̱ Jacob. Nuꞌu̱ yä ku mädä bi da ngue̱nda ge rä dada mänꞌa mi mädi José. ¿Te gi kamfri ge bi senti nuꞌu̱ yä ku? Nuꞌu̱ xa bi u̱tsa José ꞌne bi me̱ꞌspäbi rä embidia. Nꞌa rä pa, José bi me̱ꞌtsi rꞌa yä tꞌi ꞌne bi metuäbi nuꞌu̱ yä ku. ¿Gi pädi te bi mbeniꞌu̱? Nuꞌu̱ bi ntiende ge ma xä zo̱ho̱ rä pa habu̱ ma xä ndäne José. Hänge po rängeꞌä nuꞌu̱ mänꞌa xa bi u̱tsa.

Nꞌa rä pa, yä ku rä José mi fadi yä de̱ti getbu̱ de rä hnini Siquem. Hänge Jacob bi me̱hni José pa dä hyandi mu̱ yä ku mi ꞌmu̱i xä ñho. Mi hyandiꞌu̱ ge mi xä ꞌñehni José, nuꞌu̱ bi mu̱di bi ꞌñenä: «Xi xä ꞌñehni nuni bi ꞌui yä tꞌi. ¡Ma gä hohu̱!». Hänge nuꞌu̱ bi pe̱ntꞌi ꞌne bi yꞌe̱ntꞌi ha nꞌa rä poso. Pe Judá, nꞌa de nuꞌu̱ yä ku bi ꞌñenä: «Ogi hohu̱. Mänꞌa dä hogi gä pahu̱ pa dä mꞌe̱go». Oraꞌä, bi hyandi xki ꞌñehni rꞌa yä comerciante de rä hnini Madián ꞌne bi papäbiꞌu̱ po 20 yä bojä de gä plata. Nuꞌu̱ yä comerciante mi yꞌo ꞌñuu pa Egipto.

Mꞌe̱fa, nuꞌu̱ bi pobobi rä dutu José ko rä ji nꞌa rä tꞌäxi ꞌne bi hñäꞌspäbiꞌu̱ rä dada ꞌne bi yꞌambäbiꞌu̱: «¿Hage hingä gehnä rä hee ri tꞌu̱?». Jacob bi hñurämu̱i ge nꞌa rä zuꞌue xki hyopäbi rä tꞌu̱, ꞌne näꞌä xa bi durämu̱i. Hinto mi tsa dä hoꞌti.

Mi zo̱ni yä madianita ha Egipto, nꞌa rä jäꞌi näꞌä xa mi ja rä nsu bi dai José pa rä ꞌme̱go. Näꞌä mi rä thuhu Potifar. Pe rä Zi Dada Jeoba nzäntho bi jäpi José. Potifar bi da ngue̱nda ge José xa mi rä me̱fi ꞌne ge mi tsa dä me̱ꞌspäbi rä komfiansa. Ko rä tiempo, Potifar bi yꞌe̱ntꞌuäbi ha yä yꞌe̱ José gatꞌho näꞌä mi pe̱ꞌtsi.

Rä ꞌme̱hñä Potifar mi handi ge José xa mi mähotho ꞌne ge xa mi ja rä tsꞌe̱di, hänge njatꞌä mi apäbi dä mꞌe̱ngui. ¿Te mi pe̱fi José? Näꞌä himi ne ꞌne mi embäbi: «Hinä, xä ntsꞌo näꞌä gi adi. Mä hmuu pe̱skägi rä komfiansa ꞌne go rä ꞌme̱hñäꞌi. Mu̱ gä ꞌme̱ni kongeꞌi, ma gä o̱tꞌe nꞌa rä däta pekado kontra Äjuä».

Nꞌa rä mꞌiki, rä ꞌme̱hñä Potifar bi tsapi dä mꞌe̱ngui José; bi pe̱ntꞌi de rä hee, pe näꞌä bi bo̱ni de gä nhextꞌihi. Mi zo̱ni Potifar ha rä nguu, rä ꞌme̱hñä bi metuäbi nꞌa rä nkꞌuamba, bi ꞌñembäbi ge José xki tsapi dä mꞌe̱ngui. ¿Te gi kamfri bi me̱fi Potifar? Näꞌä xa bi bo̱ rä kue̱ ꞌne bi mända dä tꞌe̱ntꞌä ha rä fadi José. Pe rä Zi Dada Jeoba nunka bi hye̱se̱ José.

Mientra José mi o ha rä fadi, rä faraón, näꞌä rä ndä de Egipto, bi me̱ꞌtsi rꞌa yä tꞌi ꞌne hinto mi pädi te mi signifikaꞌu̱. Nꞌa de nuꞌu̱ yä ꞌme̱go faraón bi ꞌñembäbiꞌä: «José hää dä za dä bädi te di signifika nuꞌu̱ ri tꞌi». Hänge faraón nguntꞌä bi mända dä tsꞌispäbi José.

Rä faraón bi yꞌambäbi José: «¿Dä za gi xikägi te di signifika nuꞌu̱ mä tꞌi?». José bi dädi: «Ha Egipto ma dä nja ndunthi rä ñhuni durante yoto yä je̱ya, pe ꞌnehe ma dä nja yoto yä je̱ya de gä thuhu. Huahni nꞌa rä ñꞌo̱ho̱ näꞌä xa ja rä mfeni pa dä muntsꞌi rä ñhuni ꞌne njabu̱ yä me Egipto hindä du rä thuhu». Hänge faraón bi ꞌñembäbi José: «¡Go di huahnäꞌi! Di huxꞌäꞌi ngu rä yoho rä ndä ha Egipto, pe nuga go mänꞌa di pe̱ꞌtsi rä autorida». Pe, ¿hanja bi bädi José te mi signifika nuꞌu̱ yä tꞌi rä faraón? Ngeꞌä rä Zi Dada Jeoba go xki xipäbi.

Durante yoto yä je̱ya, José bi muntsꞌi ndunthi rä ñhuni. Mꞌe̱fa de geꞌä, bi nja nꞌa rä thuhu po gatꞌho rä xiꞌmhai, ja ngu ya xki mängä José, ꞌne yä jäꞌi de ndunthi yä luga mi tso̱ni ha Egipto pa mi tai rä ñhuni. Jacob, näꞌä rä dada José, bi bädi ge mi ja rä ñhuni ha Egipto ꞌne bi me̱hni 10 de nuꞌu̱ yä tꞌu̱ pa dä tai rä ñhuni.

Nuꞌu̱ yä tꞌu̱ Jacob bi ma bä nuu José, ꞌne näꞌä nguntꞌä bi bädi mi toꞌoꞌu̱. Pe nuꞌu̱ yä ku himbi bädi mi toꞌoꞌä. Hänge nuyu̱ bi ndandiñähmu ante José, ja ngu xki ꞌui nuꞌmu̱ mi bätsi. José mi ne dä bädi mu̱ yä ku ya xki paati yä mꞌu̱i, hänge bi ꞌñembäbiꞌu̱: «Nuꞌähu̱ gyä espiahu̱ ꞌne ho̱nse̱ guä ehu̱ pa gi hyandihu̱ te mä ñho pe̱ꞌtsi mä hninihe». Nuꞌu̱ yä ku bi dädi: «¡Nuje hingä dyä espiahe! Nuje dyä menguhe Canaán. Mä dada bi me̱ꞌtsi 12 yä metsi, pe nꞌa mä kuhe ya bi du, ꞌne näꞌä mä tꞌu̱kä kuhe bä kohui mä dadahe». Pe José bi ꞌñembäbiꞌu̱: «Guä tsinkägihu̱ näꞌä ri tꞌu̱kä kuhu̱ pa njabu̱ dä za gä kamfriꞌihu̱». Hänge nuꞌu̱ bi mengi pa ha yä nguu.

Ko rä tiempo, bi thege näꞌä rä ñhuni, hänge Jacob bi me̱hni mänꞌaki yä tꞌu̱ pa Egipto. Pe nubye̱ bi zitsꞌi Benjamín, näꞌä rä tꞌu̱kä ku. ¿Gi pädi te bi me̱fi José pa dä hyandi mu̱ nuꞌu̱ yä ku ya xki paati yä mꞌu̱i? Näꞌä bi mända dä tꞌe̱ntꞌuäbi näꞌä rä kopa de gä plata ha rä rꞌo̱za Benjamín, ꞌne bi akusa ge go xki bepäbi. Hänge nuꞌu̱ yä ꞌme̱go José, bi xembäbi yä rꞌo̱za ꞌne bi zu̱di näꞌä rä kopa ha rä rꞌo̱za Benjamín. Nuꞌu̱ yä ku himi tsa dä gamfri. Hänge nuꞌu̱ bi bäntebi José ge go xä kastigaꞌu̱ ꞌne hinte xä yꞌo̱tpäbi Benjamín.

José bi hyandi ge nuꞌu̱ yä ku ya xki paati yä mꞌu̱i. Hänge José ya himbi za bi ze̱ti, ꞌne bi mu̱di bi nzoni ꞌne bi ꞌñembäbi nuꞌu̱ yä ku: «Go geki José, näꞌä ri kuhu̱. ¿Tobe tetho mä dadahu̱?». Nuꞌu̱ xa bi ntsu, pe José bi ꞌñembäbiꞌu̱: «Ogi ñho̱xäthaihu̱ po näꞌä gä yꞌo̱tkägihu̱. Äjuä go bä tsigägiua pa gä ñäni ri tehu̱. Hänge, ¡nxo̱nihu̱!, guä tsihu̱ mä dada».

Yä ku José nguntꞌä bi mengi ha yä nguu pa dä xipäbiꞌu̱ rä dada näꞌä hogä notisia ꞌne pa dä zitsꞌi ha Egipto. Mꞌe̱fa de ndunthi yä je̱ya, Jacob bi za bi hyandi José mänꞌaki.

Ha rä hnini Uz, mi ꞌmu̱ini nꞌa rä ñꞌo̱ho̱ näꞌä mi xo̱kämbeni Jeoba, mi rä thuhu Job. Näꞌä xa mi riko ꞌne mi pe̱ꞌtsi nꞌa rä däta familia. ꞌNehe xa mi rä hojäꞌi ꞌne mi fatsꞌi yä zi hyoya, yä zi biuda ꞌne nuꞌu̱ yä zi bätsi himi pe̱ꞌtsi yä dada. Job nzäntho mi pe̱fi yä hogä tꞌo̱tꞌe po märꞌaa. ¿Gi kamfri ge po geꞌä nunka bi me̱ꞌtsi yä xuñha?

Job himi pädi, pe rä Zithu ho̱nse̱ mi handi te mi pe̱fiꞌä. Hänge rä Zi Dada Jeoba bi ꞌñembäbi rä Zithu: «¿Xkä handi mä ꞌme̱go Job? Joꞌo mä nꞌa nguꞌä ha rä xiꞌmhai. Näꞌä xa rä yꞌo̱de ꞌne pe̱fi näꞌä xä ñho». Pe rä Zithu bi ꞌñembäbi Äjuä: «Hää mäjuäni ge o̱täꞌi, pe ngeꞌä gi su, gi jäpi, gi umbäbi yä hai ꞌne yä zuꞌue... Pe mu̱ gi hñäkuäbi gatꞌho näꞌä pe̱ꞌtsi, näꞌä ya hingä ma dä xo̱kämbeniꞌi». Jeoba bi ꞌñembäbi: «Dä za gi japä yä prueba, pe ho̱nse̱ oxki ma gi hyo». Rä Zi Dada Jeoba bi hyopäbi ge rä Zithu dä japä yä prueba Job, ¿gi pädi por hanja? Ngeꞌä Jeoba mi pädi ge Job ma xä sigi xä me̱fi näꞌä xä ñho.

Rä Zithu bi japi ge Job xä thogi po ndunthi yä xuñha. Mꞌe̱tꞌo bi usa rꞌa yä jäꞌi nuꞌu̱ mi fädi ngu yä sabeo pa bi bepäbi yä ndämfri ꞌne yä burru. ꞌNepu̱ nꞌa rä faspi bi hyopäbi gatꞌho yä de̱ti. Mꞌe̱fa, rꞌa yä jäꞌi nuꞌu̱ mi tꞌembäbi yä caldeo bi bepäbi yä kameyo. ꞌNe nse̱kitho bi thopäbi nuꞌu̱ yä ꞌme̱go mi supäbi yä zuꞌue. ꞌNe pa ri uadi, bi zo̱päbi mä nꞌa rä däta tsꞌo thogi: bi yo̱tꞌe näꞌä rä nguu habu̱ mi ñuni gatꞌho yä tꞌu̱ ꞌne bi du. Mäske Job xa bi durämu̱i po näꞌä bi thogi, näꞌä bi sigi bi xo̱kämbeni Jeoba.

Pe rä Zithu tobe mi ne ge Job xä sigi xä sufri, hänge bi japi dä zu̱di nꞌa rä tsꞌo hñeni; bi fo̱xä rꞌa yä säsi ha rä ndoyꞌo ꞌne xa mi xä ñꞌu̱. Job himi pädi por hanja xki zo̱päbi nuꞌu̱ yä tsꞌo thogiꞌu̱, pe mäske njabu̱, näꞌä bi sigi bi xo̱kämbeni Jeoba. Koꞌmu̱ Job bi ze̱ti nuꞌu̱ yä pruebaꞌu̱, Jeoba xa bi numäñho.

Mꞌe̱fa, rä Zithu bi me̱hni hñuu yä ñꞌo̱ho̱ pa dä hñuꞌtsuäbi märꞌa yä prueba Job. Nuꞌu̱ bi ꞌñembäbiꞌä: «Nuꞌi xkä yꞌo̱tꞌe nꞌa rä pekado ꞌne xkä ꞌñägi, hänge po geꞌä di kastigaꞌi Äjuä». Job bi dädi: «Nuga hinte mä pekado xtä o̱tꞌe». Pe mꞌe̱fa, Job bi zo̱ho̱ bi mbeni ge Jeoba go mi tu rä tsꞌoki de nuꞌu̱ yä xuñha mi thogiꞌä ꞌne asta bi zo̱ho̱ bi ꞌñenä ge Jeoba himi o̱tꞌe rä justisia.

Elihú ho̱nse̱ mi o̱xtho te gatꞌho mi mängä nuꞌu̱ märꞌaa. Pe mꞌe̱fa näꞌä bi mu̱di bi ñä ꞌne bi ꞌñenä: «Hingi o rä ꞌñuu näꞌä gi mäñhu̱. Ninꞌa de gekhu̱ hingi tsa gä ntiendehu̱ tengu rä ndängi rä Zi Dada Jeoba, näꞌä nunka ma dä yꞌo̱tꞌe nꞌa rä ntsꞌomꞌu̱i. Näꞌä handi gatꞌho näꞌä di thogihu̱ ꞌne faxkägihu̱ ora di pe̱ꞌtsihu̱ yä xuñha».

Jeoba bi nzofo Job ꞌne bi ꞌñembäbi: «¿Habu̱ ngi ꞌmu̱i nuꞌmu̱ dä hoki mähetsꞌi ꞌne rä xiꞌmhai? ¿Por hanja gi mbeni ge nuga hindi o̱tꞌe rä justisia? Nuꞌi ho̱nse̱ gi ñä ꞌne hingi pädi por hanja thogi nuya yä tꞌo̱tꞌe». Job bi rekonose ge hingä geꞌä xki mää ꞌne bi ꞌñenä: «Punꞌgägi, hingä geꞌä dä mää. Ho̱nse̱ xti o̱de de geꞌi, pe nubye̱ xa mäjuäni di pädi toꞌoꞌi ꞌne di handi ge pa geꞌi otho nꞌa rä tꞌo̱tꞌe xä ñhei».

Mi uadi nuꞌu̱ yä prueba, Jeoba bi yꞌo̱the Job ꞌne bi umbäbi ndunthi yä jäpi. Job bi mꞌu̱i ko rä johya po ndunthi yä je̱ya. ¿Gi pädi? Rä Zi Dada Jeoba bi jäpi Job ngeꞌä näꞌä xa mi rä hogä yꞌo̱de, mäske rꞌabu̱ bi japäbi xä ñhei. Xi nuꞌi, ¿ma gi de̱mbäbi rä ejemplo Job ꞌne ma gi sigi gi xo̱kämbeni Jeoba mäske gi thogi po ndunthi yä xuñha ꞌne yä prueba?

Mientra rä familia Jacob tobe mi ꞌmu̱i ha Egipto, nuꞌu̱ bi thuꞌmpäbi yä israelita. Mꞌe̱fa de bi du Jacob ꞌne José, bi mu̱di bi mända mä nꞌa rä faraón; näꞌä xa mi tsu ngeꞌä yä israelita ya mänꞌa mi ndunthi ke yä egipcio. Hänge bi mu̱di bi yꞌo̱tpäbi yä ntsꞌomꞌu̱i yä israelita ꞌne bi japi dä mpe̱fi ngu yä ꞌme̱go; bi mändabi dä hyoki yä ladrillo ꞌne dä mpe̱fi ha yä huähi. Mäske yä egipcio xa mi o̱tpäbi yä ntsꞌomꞌu̱i yä israelita, nuꞌu̱ mänꞌa mi xu. Koꞌmu̱ rä faraón himbi ho, bi mända dä tho gatꞌho nuꞌu̱ yä ꞌue̱ne mi yä metsi, pe nuꞌu̱ mi yä nxutsi hinä. ¿Dä za gi imäjinä hängu rä ntsu mi pe̱ꞌtsi yä israelita?

Nꞌa rä israelita näꞌä mi rä thuhu Jokébed bi me̱ꞌtsi nꞌa rä zi ꞌue̱ne xa mähotho. Pe pa hindä tho, Jokébed bi yꞌe̱ntꞌi näꞌä rä ꞌue̱ne ha nꞌa rä ꞌmo̱tsꞌe ꞌne bi ꞌñägi ha nuꞌu̱ yä xithi mi ja ha rä hyo rä río Nilo. Míriam, rä nju näꞌä zi ꞌue̱ne, bi gohi getbu̱ pa dä hyandi te dä thogi kongeꞌä.

Rä tꞌixu faraón bi ma ha rä däthe pa dä ñhi ꞌne bi hyandi näꞌä rä ꞌmo̱tsꞌe. Mbo de näꞌä rä ꞌmo̱tsꞌe bi hyandi nꞌa rä zi ꞌue̱ne xa mi zo̱ni, ꞌne xa bi hueki. Míriam bi yꞌambäbi: «¿Gi ne gä honi nꞌa rä ꞌme̱hñä pa go dä tsu̱ti nuni rä zi ꞌue̱ne?». Näꞌä bi ꞌñembäbi ge hää, hänge Míriam bi ma bä tsii rä nänä näꞌä zi ꞌue̱ne. Rä tꞌixu faraón bi ꞌñembäbi Jokébed: «Tsitsꞌi nunä zi ꞌue̱ne, go dä su ꞌne gä jutꞌäꞌi».

Mi te näꞌä rä zi ꞌue̱ne, Jokébed bi ziꞌspäbi rä tꞌixu faraón. Näꞌä bi hñuꞌmpäbi Moisés ꞌne bi tede ngu rä tꞌu̱. Moisés bi te ngu nꞌa rä prinsipe ꞌne mi tsa dä me̱ꞌtsi gatꞌho näꞌä go mi ne. Pe mäske njabu̱, näꞌä nunka bi pumfri Jeoba. Moisés mi pädi xä ñho ge näꞌä mi rä israelita, hingä mi rä egipcio; hänge bi huahni dä me̱päbi Jeoba.

Nuꞌmu̱ Moisés mi pe̱ꞌtsi 40 yä je̱ya, bi tsapi dä matsꞌi yä israelita. Nꞌa rä pa, näꞌä bi hyandi hanja nꞌa rä egipcio mi pu̱ni nꞌa rä israelita. ¿Gi pädi te bi me̱fi Moisés? Näꞌä xa bi bo̱ rä kue̱ ꞌne bi hyo näꞌä rä egipcio, ꞌne bi yꞌagi ha rä ꞌmomu. Mi bädi faraón näꞌä xki thogi, xa bi bo̱ rä kue̱ ꞌne bi hyoni Moisés pa xä hyo. Nubye̱ Moisés pe̱ꞌtsi te bi ꞌmatꞌi ꞌne bi ma pa ha rä hnini Madián ꞌne ja bä ꞌmu̱hni. Pe Jeoba bi sigi bi su Moisés.

Moisés bi mꞌu̱i 40 yä je̱ya ha Madián. Durante nuꞌu̱ yä je̱yaꞌu̱, bi nthäti ꞌne bi me̱ꞌtsi yä bätsi. Nꞌa rä pa mi fadi yä de̱ti getbu̱ de rä tꞌo̱ho̱ Sinaí ꞌne himi tsa dä gamfri näꞌä mi handi. Nꞌa mꞌai rä ꞌmini mi faspi, ¡pe himi tsätꞌi! Ora bi uatꞌi pa dä hyandi te mi thogi, bi yꞌo̱de nꞌa rä voz näꞌä mi embäbi: «¡Moisés! Ya ogi kuatꞌi. Kꞌoꞌti ri thiza ngeꞌä xä nsunda näꞌä luga habu̱ gi mꞌai». Mi geꞌä Jeoba, näꞌä bi usa nꞌa rä e̱nxe̱ pa dä ñäui Moisés.

Oraꞌä, Moisés xa bi ntsu ꞌne bi goꞌmi rä hmi. Jeoba bi ꞌñembäbi: «Xtä handi hanja yä israelita xa bi sufri ndunthi. Nuga ma gä ju̱kiꞌu̱ de Egipto ꞌne ma gä tsitsꞌi ha nꞌa rä hogä hai. ꞌNe di ne ge nuꞌi gi ju̱ki mä hnini de Egipto». ¿Te gi kamfri bi mbeni Moisés?

Moisés bi yꞌambäbi Jeoba: «¿Te ma gä thädi mu̱ yä israelita dä ñꞌani toꞌo bi me̱nkägi?». Jeoba bi ꞌñembäbi: «Xipäbi ge Jeoba, näꞌä rä Zi Dada Abrahán, rä Zi Dada Isaac, ꞌne rä Zi Dada Jacob go geꞌä bi me̱hnäꞌi». Moisés bi ꞌñembäbi: «¿Pe xiꞌmu̱ hinto dä gamfrigi?». Jeoba bi umbäbi nꞌa rä prueba ge näꞌä ma xä matsꞌi. Bi ꞌñembäbi dä yꞌe̱i ha rä hai näꞌä rä zaa mi o ha rä yꞌe̱, ꞌne oraꞌä; ¡näꞌä rä zaa bi mpu̱ngä kꞌeñä! Nubye̱ Moisés bi gu̱ näꞌä rä kꞌeñä po ra kola, ꞌne näꞌä bi mpu̱ngä zaa mänꞌaki. Nubye̱ Jeoba bi ꞌñembäbi Moisés: «Xki ꞌñuti yä israelita nunä milagro, nuꞌu̱ ma dä gamfri ge go xtä pe̱hnäꞌi».

Pe Moisés bi ꞌñenä: «Xa di jaki xä ñhei gä ñä ante märꞌa yä jäꞌi». Jeoba bi prometebi: «Nuga go ma gä xiꞌi te debe gi mää, pe ꞌnehe ma gä pe̱hni ri ku Aarón pa dä maxꞌäꞌi». Nubye̱, Moisés ya mi pädi ge Jeoba ma xä matsꞌi, hänge bi mengi pa Egipto ko rä ꞌme̱hñä ꞌne yä bätsi.

Yä israelita mi mꞌe̱go ha Egipto, ꞌne yä egipcio xa mi obligabi dä mpe̱fi ndunthi. Hänge Jeoba bi me̱hni Moisés ꞌne Aarón pa bi ꞌñembäbi rä faraón: «Hyopäbi dä bo̱ni mä hnini pa dä xo̱kämbenigi ha rä yꞌotꞌä hai». Pe rä faraón xa mi rä orgulloso ꞌne bi ꞌñenä: «Hindi mportagi näꞌä mängä Jeoba. Hingä ma gä he̱gi dä bo̱ni yä israelita». Mꞌe̱fa de geꞌä, rä faraón mänꞌa bi obligabi yä israelita dä mpe̱fi mä ndunthi. Pe Jeoba ma xä ꞌñudi mi toꞌoꞌä. ¿Gi pädi te bi me̱fi? Bi me̱hni rꞌe̱tꞌa yä plaga ha Egipto. Jeoba bi ꞌñembäbi Moisés: «Rä faraón hingi o̱tkägi. Xudi nꞌitꞌho, näꞌä ma dä ma ha rä río Nilo. Ri ma ꞌne xipäbi ge gatꞌho rä däthe ma dä mpu̱ngä ji, ngeꞌä hinxä hyopäbi dä bo̱ni mä hnini de Egipto». Moisés bi yꞌo̱te Jeoba ꞌne bi ma bä nuu rä faraón. Nubye̱ rä faraón bi hyandi hanja Aarón bi me̱tꞌi rä río Nilo ko rä zaa, ꞌne rä dehe bi mpu̱ngä ji. Gatꞌho rä däthe bi mu̱di bi xägi, yä jäꞌi himi tsa dä zi näꞌä dehe ꞌne bi du gatꞌho yä peskado. Pe mäske njabu̱, rä faraón himbi hyopäbi dä bo̱ni yä israelita.

Mi thogi yoto yä pa, Jeoba bi me̱hni mänꞌaki Moisés pa bi ꞌñembäbi rä faraón: «Mu̱ hingi hyopäbi dä bo̱ni mä hnini, Egipto ma dä ñudi ko yä ranä». Pe koꞌmu̱ rä faraón himbi yꞌo̱de, Aarón bi maki rä zaa, ꞌne gatꞌho rä hnini bi ñudi ko yä ranä. Yä ranä bi yu̱tꞌi ha yä ngu yä egipcio, ha yä tꞌähä ꞌne ha yä ñhuni... ¡Habu̱räza mi ja yä ranä! Nubye̱ rä faraón bi ꞌñembäbi Moisés: «Bäntebi Jeoba pa dä hñäki nunä plaga. Nubye̱ hää ma gä hopäbi dä bo̱ni yä israelita». Hänge Jeoba bi japi dä tsaya näꞌä rä plaga, ꞌne yä egipcio bi mundo gatꞌho nuꞌu̱ yä ranä xki du. Rä hnini Egipto bi mu̱di bi xägi, pe rä faraón himbi hyopäbi mänꞌaki yä israelita dä bo̱ni de gehni.

Mꞌe̱fa, Jeoba bi ꞌñembäbi mänꞌaki Moisés: «Xipäbi Aarón dä me̱tꞌi rä hai ko näꞌä rä zaa o ha rä yꞌe̱, ꞌne xti jabu̱, näꞌä rä fonthai ma dä mpu̱ngä sankudu». ¿Gi pädi te bi thogi? Bi thogi ja ngu xki mängä Jeoba, nuꞌu̱ yä sankudu mi po̱ni habu̱räza ꞌne mi tsa yä jäꞌi. Hänge rꞌa yä egipcio bi ꞌñembäbi rä faraón: «¡Nunä plaga go xpä pe̱hnä Jeoba!». Pe mäske njabu̱, rä faraón himbi hyopäbi dä bo̱ni yä israelita.

Moisés ꞌne Aarón bi ma bä nuu mänꞌaki rä faraón pa dä xipäbi nuꞌu̱ yä noya xki mängä Äjuä, ꞌne bi ꞌñembäbi: «Mu̱ hingi hyopäbi dä bo̱ni mä hnini, ma gä pe̱hni yä däta giꞌue ha Egipto». Nuꞌu̱ yä däta giꞌue bi za yä jäꞌi, ꞌne bi yu̱tꞌi ha yä ngu yä egipcio: tanto nuꞌu̱ yä riko ngu nuꞌu̱ yä hyoya. Gatꞌho Egipto bi ñudi ko yä däta giꞌue. Pe ha Gosén, habu̱ mi ꞌmu̱i yä israelita, himbi zo̱ni nuꞌu̱ yä däta giꞌue. Nunä rä goho rä plaga ꞌne nuꞌu̱ märꞌa bi sigi mꞌe̱fa, ho̱nse̱ bi yꞌo̱tpäbi rä dañu yä egipcio, pe yä israelita hinä. Hänge rä faraón bi bäntebi Moisés: «Yꞌapäbi Jeoba dä hñäki nuya yä giꞌue, ꞌnepu̱ gä hopäbi dä bo̱ni rä hnini». Pe mi hñäki Jeoba nunä rä plaga, rä faraón bi paati rä mfeni mänꞌaki. ¿Gi kamfri ge rä faraón ma dä hye̱gi de dä no̱ꞌtuäbi Jeoba?

Mꞌe̱fa de geꞌä, Jeoba bi ꞌñenä: «Mu̱ rä faraón hindä hyopäbi dä bo̱ni mä hnini, yä zuꞌue yä egipcio ma dä hñeni ꞌne ma dä du». Rä hyaxꞌä, bi thogi ja ngu xki mängä Jeoba, pe nuꞌu̱ yä zuꞌue yä israelita hinte bi ja. Pe rä faraón bi megi rä koraso ꞌne bi yꞌo̱tꞌä ngogu, hänge himbi hyopäbi dä bo̱ni rä hnini Äjuä.

Nubye̱ Jeoba bi me̱hni Moisés mänꞌaki pa dä nuu rä faraón ꞌne bi mändabi dä päntsꞌi yä ꞌmospi. Nuꞌu̱ yä ꞌmospi bi mpu̱ngä fonthai ha gatꞌho rä hnini Egipto, ꞌne bi japi bi fo̱xä yä däta säsi ha yä ndoyꞌo yä jäꞌi ꞌne yä zuꞌue. Pe mänꞌaki rä faraón himbi hyopäbi dä bo̱ni yä israelita.

Jeoba bi me̱hni mänꞌaki Moisés pa dä nuu rä faraón ꞌne bi mända dä ꞌñembäbi: «¿Tobe hingi ne gi hye̱gi dä bo̱ni mä hnini? Xudi ma gä japi dä dagi yä ndo». Rä hyaxꞌä, Jeoba bi me̱hni yä ndo, yä ngani ꞌne yä hue̱i. Nunka xki dagi nꞌa rä däyꞌe ngunä ha Egipto. Nuꞌu̱ yä ndo bi huati yä arbol ꞌne yä planta, ho̱nse̱ ha rä hnini Gosén hinte mä ndo bi dagi. Hänge rä faraón bi ꞌñenä: «Yꞌapäbihu̱ Jeoba dä tsaya nunä yꞌee ꞌne yä ndo, ꞌne dä za gi mahu̱». Pe mi uadi rä yꞌee ꞌne yä ndo, rä faraón bi paati rä mfeni mänꞌaki.

Hänge Moisés bi ꞌñenä: «Nubye̱ yä däta kꞌoto ma dä zi gatꞌho näꞌä bi yꞌe̱gi yä ndo». ꞌNe geꞌä bi thogi, yä miyontho yä kꞌoto bi huati gatꞌho nuꞌu̱ yä arbol ꞌne yä planta xki yꞌe̱gi rä ndo. Nubye̱ rä faraón bi ꞌñembäbi Moisés: «Yꞌapäbi Jeoba ge dä hñäki nuya yä kꞌoto». Pe mi hñäki Jeoba nuꞌu̱ yä kꞌoto, rä faraón bi sigi bi yꞌo̱tꞌä ngogu.

Mꞌe̱fa de geꞌä, Jeoba bi ꞌñembäbi Moisés: «Ju̱xä ri yꞌe̱ pa mähetsꞌi». Mi gu̱xä yä yꞌe̱ Moisés, nguntꞌä bi ꞌme̱xui. Durante hñupa, yä egipcio hinte bi za bi hyandi. Pe habu̱ mi mꞌu̱i yä israelita hää mi ja rä hyaꞌtsi.

Nubye̱ rä faraón bi ꞌñembäbi Moisés: «Nuꞌi ꞌne ri hnini dä za gi mahu̱, pe ri zuꞌuehu̱ ma dä gohi». Moisés bi ꞌñembäbi: «Pe̱ꞌtsi te gä tsixe pa gä umbäbihe ngu de gä ofrenda mä Zi Dadahe». Rä faraón xa bi nkue̱ ꞌne bi ꞌñembäbi Moisés: «¡Po̱ni de gekua. Mu̱ gä hantꞌäꞌi mänꞌaki, ma gä hoꞌi!».

Moisés bi prometebi rä faraón ge ya hingä ma xä nuu mänꞌaki. Pe änte de dä ma, Moisés bi ꞌñembäbi: «Xti zo̱ho̱ mäde rä xui, ma dä du gatꞌho nuꞌu̱ yä mu̱di tꞌu̱ ri hnini: tanto näꞌä ri mu̱di tꞌu̱, ꞌne yä mu̱di tꞌu̱ nuꞌu̱ ri ꞌme̱go».

Jeoba bi ꞌñembäbi yä israelita: «Hyokihu̱ nꞌa rä ñhuni. Hyohu̱ nꞌa rä de̱ti o nꞌa rä tꞌäxi de gä nꞌa nje̱ya, ꞌne näꞌä rä ji, debe gi kotsꞌihu̱ ha yä nthetsꞌi ri goxthihu̱. Hñäxihu̱ näꞌä rä ngo̱ ꞌne tsihu̱ ko rä thuhme näꞌä hingi ñꞌoui rä lebadura. Ñhokihu̱ pa gi po̱nihu̱, hyehu̱ ri dutuhu̱ ꞌne tiꞌti ri thizahu̱. Nunä xui ma gä ju̱kꞌäꞌihu̱ de Egipto». ¿Dä za gi imäjinä hängu rä johya bi senti yä israelita?

Mi zo̱ho̱ mäde rä xui, rä e̱nxe̱ Jeoba bi thogi ha gatꞌho yä ngu yä egipcio. ꞌNe ha nuꞌu̱ yä ngu hixki joxä rä ji, rä e̱nxe̱ Jeoba bi hyo gatꞌho nuꞌu̱ yä mu̱di tꞌu̱. Pe ha nuꞌu̱ yä ngu hää xki joxä rä ji, rä e̱nxe̱ Jeoba hinte bi yꞌo̱tpäbi nuꞌu̱ mu̱di yä tꞌu̱. Gatꞌho yä egipcio bi du nuꞌu̱ yä mu̱di tꞌu̱, pe himbi du nixi nꞌa de nuꞌu̱ yä mu̱di tꞌu̱ yä israelita.

Asta näꞌä rä mu̱di tꞌu̱ rä faraón bi du. Mꞌe̱fa de geꞌä, rä faraón ya himbi ze̱ti ꞌne bi ꞌñembäbi Moisés ꞌne Aarón: «¡Gi mahu̱ de gekua! ¡Po̱nihu̱ de mä hnini ꞌne guä xo̱kämbenihu̱ ri Zi Dadahu̱! ¡Tsixu̱ ri zuꞌuehu̱ ꞌne gi mahu̱ de gekua!».

Näꞌä rä xuiꞌä mi xo̱ge rä zänä. Yä israelita bi bo̱ni de Egipto ꞌne mi ꞌmu̱i organisado po yä familia ꞌne yä tribu. Bi bo̱ni 600.000 yä ñꞌo̱ho̱, ꞌne yä mꞌotho yä ꞌme̱hñä ꞌne yä bätsi. ꞌNe ndunthi yä egipcio bi de̱ni yä israelita pa dä xo̱kämbeni rä Zi Dada Jeoba. ¡Por fin nuꞌu̱ mi ꞌmu̱i libre!

Pa yä israelita nunka xä pumfri ge Jeoba go xki gu̱kiꞌu̱ de Egipto, nuꞌu̱ ma xä hyoki nꞌa rä ntꞌoxi tatꞌä je̱ya. Näꞌä ntꞌoxiꞌä bi tꞌembäbi rä Paskua.

Nuꞌmu̱ rä faraón bi yꞌo̱de ge yä israelita xki bo̱ni de Egipto, näꞌä xa bi arrepenti ngeꞌä xki hyopäbiꞌu̱ dä ma. Rä faraón bi mändabi yä soldado: «Hyokihu̱ gatꞌho mä karro de gä tuhni, ꞌne ma gä te̱tihu̱. Pa te dä hopäbihu̱ bi maꞌu̱». Nubye̱, rä faraón ꞌne yä soldado bi mu̱di bi te̱ti yä israelita.

Pe rä Zi Dada Jeoba go mi gu̱hni rä hnini. Durante rä pa, mi gu̱hni po mäde de nꞌa rä gui ꞌne durante rä xui, mi gu̱hni po mäde de nꞌa rä tsibi. Jeoba bi zitsꞌi rä hnini asta ha rä mar Rojo ꞌne bi ꞌñembäbiꞌu̱ ge ja xä ntsayani.

Mꞌe̱fa, yä israelita bi hyandi ge xki ꞌñehni faraón ꞌne nuꞌu̱ yä soldado. Yä israelita mi ꞌmai entre rä mar Rojo ꞌne rä ejército yä egipcio. Nubye̱ yä israelita bi mu̱di bi mafi ꞌne bi ꞌñembäbi Moisés: «¡Ma gä tuhe! ¿Pa te guä ju̱gägihe de Egipto?». Pe Moisés bi dätuäbiꞌu̱: «Ogi tsuhu̱. To̱ꞌmihu̱ ꞌne hyandihu̱ hanja Jeoba ma dä ñängägihu̱». ¿Hänge Moisés mi pe̱ꞌspäbi ndunthi rä komfiansa Jeoba?

Mꞌe̱fa, Jeoba bi ꞌñembäbi yä israelita ge dä gu̱xä yä kampamento. Näꞌä xuiꞌä, Jeoba bi japi ge näꞌä rä gui xä gohi entre yä egipcio ꞌne yä israelita. De rä lado yä egipcio mi ja rä ꞌme̱xui, pe de rä lado yä israelita mi ja rä hyaꞌtsi.

ꞌNepu̱, Jeoba bi ꞌñembäbi Moisés ge dä tu̱ngi rä yꞌe̱ ha rä mar Rojo. Nubye̱ Jeoba bi japi bi ñꞌo nꞌa rä bu̱nthi gatꞌho rä xui. Rä mar Rojo bi mu̱di bi hege ꞌne bi japi bi yꞌotꞌi rä ꞌñuu. Yä miyontho yä israelita bi thogi po nꞌa rä ꞌñuuꞌä, mientra nuꞌu̱ yä dehe bi gohi ngu nꞌa rä jädo ha yä ñꞌe̱i ꞌne ha yä ngähä.

Rä ejército rä faraón bi yu̱tꞌi ꞌnehe ha rä mar Rojo pa bi te̱ti yä israelita. Pe Jeoba bä hämpäbi ndunthi yä xuñha yä egipcio. Jeoba bi hñäkuäbi yä rueda nuꞌu̱ yä karro, hänge yä soldado rä faraón xa bi ntsu ꞌne bi mu̱di bi mafi: «¡Maha de gekua! ¡Jeoba go geꞌä di ntuhni po yä israelita kontra nuju̱!».

Nubye̱ Jeoba bi ꞌñembäbi Moisés: «Tu̱ngi ri yꞌe̱ ha rä mar Rojo». ꞌNe nse̱kitho, bi njotꞌi rä mar Rojo ꞌne bi goꞌmi yä egipcio. Rä faraón ꞌne gatꞌho nuꞌu̱ yä soldado bi du. Himbi bongi nixi nꞌa de geꞌu̱.

Pe ha näꞌä mä nꞌa lado de rä mar Rojo, yä israelita bi nsunda Äjuä ko nꞌa rä jähñä: «Ma gä tutuäbi rä Zi Dada Jeoba nꞌa rä thuhu, ngeꞌä xä ꞌñudi tengu rä tsꞌe̱di. Yä fani ꞌne yä to̱ge bi yꞌe̱ntꞌä ha rä mar». Mientra rä hnini mi ntuhu, yä ꞌme̱hñä mi pe̱i yä pandereta ꞌne mi nei. Gatꞌho xa mi johya ngeꞌä nubye̱ hää mi ꞌmu̱i libre.

Yo nzänä mꞌe̱fa de xki bo̱ni yä israelita de Egipto, bi zo̱ni ha rä tꞌo̱ho̱ Sinaí ꞌne ja bi ꞌñegini yä kampamento. Nubye̱ rä Zi Dada Jeoba bi ꞌñembäbi Moisés ge dä bo̱tsꞌe ha näꞌä rä tꞌo̱ho̱. Bi ꞌñembäbi: «Nuga go dä ju̱ki yä israelita de Egipto. Mu̱ nuyu̱ dä yꞌo̱tkägi ꞌne dä kumpli nuꞌu̱ mä ley, nuga ma gä huahniꞌu̱ ngu mä hnini». Mi gäi Moisés de näꞌä rä tꞌo̱ho̱, bi metuäbi yä israelita gatꞌho näꞌä xki mängä Jeoba. ¿Te bi dädiꞌu̱? Nuꞌu̱ bi ꞌñenä: «Ma gä pe̱fihe gatꞌho näꞌä dä mändagihe Jeoba».

ꞌNepu̱, Moisés bi bo̱tsꞌe mänꞌaki ha näꞌä rä tꞌo̱ho̱. Jeoba bi ꞌñembäbi: «Dentro de hñupa ma gä nzofo rä hnini. Xipäbi yä jäꞌi ge hingi debe dä bo̱tsꞌe ha rä tꞌo̱ho̱ Sinaí». Nubye̱ Moisés bi gäi de rä tꞌo̱ho̱ ꞌne bi ꞌñembäbi yä israelita ge dä ñhoki pa dä yꞌo̱de te ma xä mängä Jeoba.

Rä hñupaꞌä, yä israelita bi hyandi yä hue̱i ꞌne nꞌa rä mꞌo gui ha rä ndehe rä tꞌo̱ho̱ Sinaí. ꞌNehe bi yꞌo̱deꞌu̱ nꞌa rä däta ngani ꞌne ꞌñenä toꞌo mi pixti nꞌa rä ndäni. Mꞌe̱fa Jeoba bi gäi ha rä tꞌo̱ho̱ mädetho de nꞌa rä tsibi. Yä israelita xa mi tsu, ngeꞌä bi hyandi ge mi hmäni näꞌä rä tꞌo̱ho̱ ꞌne xa mi ja yä ꞌmifi. ꞌNehe, nuꞌu̱ bi yꞌo̱de nꞌa rä ruido ꞌñenä toꞌo mi pixti xa ntsꞌe̱di rꞌa yä ndäni. Nubye̱ Jeoba bi ꞌñenä: «Nuga go geki Jeoba. Nuꞌähu̱ hingi debe gi xo̱kämbeni märꞌa yä zidada».

Moisés bi bo̱tsꞌe mänꞌaki ha rä tꞌo̱ho̱, ꞌne ja gehni Jeoba bi umbäbi yä ley pa rä hnini. Ha nuꞌu̱ yä ley bi ꞌñembäbiꞌu̱ hanja mi debe xä xo̱kämbeni Jeoba ꞌne hanja mi debe xä porta. Moisés bi yꞌofo näꞌä bi mängä Jeoba ꞌne mꞌe̱fa bi hñeti ante gatꞌho rä hnini. Nuꞌu̱ bi promete: «Ma gä pe̱fihe gatꞌho näꞌä xä mängä Jeoba». ¿Bi kumpli näꞌä promesa bi jaꞌu̱?

Rä Zi Dada Jeoba bi ꞌñembäbi Moisés: «Po̱tsꞌe kongeki nuua ha rä tꞌo̱ho̱. Ma gä ofo nuꞌu̱ mä mhända ha rꞌa yä nxindo ꞌne ma gä rꞌaꞌi». Nubye̱ Moisés bi bo̱tsꞌe ha rä tꞌo̱ho̱ ꞌne ja bi gohni 40 yä pa ꞌne 40 yä xui. Mientra mi yꞌoni, Jeoba bi yꞌofo nuꞌu̱ rꞌe̱tꞌa yä mhända ha yoho yä nxindo ꞌne bi umbäbi Moisés.

Mi thogi rꞌa yä pa, yä israelita bi hñuyämu̱i ge Moisés ya hingä ma xä mengi. Hänge nuꞌu̱ bi ꞌñembäbi Aarón: «¡Di nehe toꞌo dä gu̱nkägihe. Hyogägihe nꞌa rä zidada!». Aarón bi dädi: «Guä hähu̱ näꞌä rä oro gi pe̱ꞌtshu̱». Hänge näꞌä bi deni näꞌä rä oro ꞌne bi hyoki kongeꞌä nꞌa rä tꞌu̱kä doro. Yä israelita bi ꞌñenä: «¡Nunä doro gehnä mä zidadahu̱ näꞌä bä ñängägihu̱ de Egipto!». Hänge nuꞌu̱ bi yꞌo̱tꞌe nꞌa rä ngo ꞌne bi mu̱di bi ndäne näꞌä rä tꞌu̱kä doro de gä oro. ¿Bi hogi näꞌä bi me̱fiꞌu̱? Hinä, ngeꞌä nuꞌu̱ ya xki prometebi Jeoba ge ho̱nse̱ꞌä ma xä xo̱kämbeni. Pe nuꞌu̱ himbi kumpli ko yä promesa.

Jeoba mi handätho te mi pe̱fi yä israelita, hänge nubye̱ bi ꞌñembäbi Moisés: «Nguntꞌä käi, ngeꞌä mä hnini ya xä ꞌuege de geki. Nuꞌu̱ bi xo̱kämbeni nꞌa rä hyate zidada». Nubye̱ Moisés nguntꞌä bi gäi de rä tꞌo̱ho̱ ko nuꞌu̱ yoho yä nxindo xki umbäbi Jeoba.

Dende yabu̱, Moisés bi yꞌo̱de ge yä israelita mi tuhu. Mi zo̱ni ha rä kampamento, bi hyandi ge nuꞌu̱ mi nei ꞌne mi xo̱kämbeni nꞌa rä tꞌu̱kä doro. Moisés xa bi bo̱ rä kue̱ ꞌne bi tehmi nuꞌu̱ yoho yä nxindo mi hñä. Nubye̱, Moisés nguntꞌä bi xutꞌi näꞌä rä tꞌu̱kä doro ꞌne bi ꞌñembäbi Aarón: «¿Te bi rꞌaꞌi rä hnini pa gä pe̱fi nunä tsꞌo tꞌo̱tꞌe?». Aarón bi dädi: «Ogi nkue̱, ya gi pädi tengu rä hnini. Nuyu̱ bi yꞌadi nꞌa rä zidada, hänge dä e̱ntꞌi rä oro ha rä tsibi ꞌne bi bo̱ni nunä rä tꞌu̱kä doro». Himbi hogi näꞌä bi me̱fi Aarón. Nubye̱, Moisés bi bo̱tsꞌe mänꞌaki ha rä tꞌo̱ho̱ ꞌne bi bäntebi Jeoba ge dä pumbäbi rä hnini po näꞌä xki me̱fi.

Rä Zi Dada Jeoba bi pumbäbi nuꞌu̱ toꞌo hää bi arrepenti. Ja ngu di handihu̱, yä israelita mi debe dä me̱fi gatꞌho näꞌä mi xipäbi Jeoba po mäde de Moisés.

Nuꞌmu̱ Moisés mi yꞌo ha rä tꞌo̱ho̱ Sinaí, Jeoba bi mändabi dä hyoki nꞌa rä jäꞌtsi. Näꞌä rä jäꞌtsi bi fädi ngu rä tabernáculo ꞌne ja mi so̱kämbenini Jeoba. Yä israelita bi hñätsꞌi näꞌä rä tabernáculo habu̱ gatꞌho bi ma.

Nubye̱ Jeoba bi ꞌñembäbi Moisés: «Yꞌapäbi rä hnini dä uni de nuꞌu̱ yä ñho pe̱ꞌtsi pa dä thoki rä tabernáculo». Hänge yä israelita bi hñätsꞌi rä oro, rä plata, rä kobre, yä do xa mähotho ꞌne märꞌa yä hogä tꞌo̱tꞌe. ꞌNehe bi ungä yä xiyꞌo, rä lino, yä xifri yä zuꞌue ꞌne märꞌa yä tꞌo̱tꞌe. Yä israelita bi uni de nuꞌu̱ yä ñho mi pe̱ꞌtsi ko ndunthi rä johya. Hänge Moisés pe̱ꞌtsi te bi ꞌñembäbiꞌu̱: «Ya dä geꞌä. Ya ogi hähu̱ märꞌa yä tꞌo̱tꞌe».

Ndunthi yä ñꞌo̱ho̱ ꞌne yä ꞌme̱hñä bi mfaxte pa bi thoki rä tabernáculo. Rä Zi Dada Jeoba bi umbäbiꞌu̱ rä mfädi ꞌne gatꞌho näꞌä mi pe̱fiꞌu̱, mi po̱ni xä ñho. Rꞌaa mi hoki yä thähi, märꞌaa mi ꞌue̱di o mi ja märꞌa yä ꞌme̱fi ko rä oro, ko yä do o ko yä zaa.

Rä hnini Israel bi hyoki rä tabernáculo ja ngu bi mändabi Jeoba. Bi thoki nꞌa rä cortina xa mähotho pa bi heke rä tabernáculo ꞌne bi nja yoho yä kuarto: nꞌaa bi fädi ngu rä Santo ꞌne näꞌä mä nꞌaa ngu rä Santísimo. Ha rä Santísimo ja mi tidini rä arka de rä pacto, nunä arka xki thoki ko yä zaa de gä acacia ꞌne ko rä oro. Ha rä Santo ja mi tidini nꞌa rä mfoxyoo de gä oro, nꞌa rä mexa ꞌne näꞌä rä altar habu̱ mi tsꞌätꞌi rä tꞌutsꞌi. Ha rä patio mi tidi nꞌa rä palanganä de gä kobre ꞌne mi ja nꞌa rä däta altar. Nuꞌmu̱ yä israelita mi handi näꞌä rä arka de rä pacto, mi bembäbiꞌu̱ ge nuꞌu̱ xki promete dä yꞌo̱te rä Zi Dada Jeoba. ¿Gi pädi te me̱ꞌä nꞌa rä kohi? Näꞌä nꞌa rä promesa.

Jeoba bi huahni Aarón ꞌne nuꞌu̱ yä tꞌu̱ pa bi mpe̱fi de gä majhä ha rä tabernáculo, ꞌne nuꞌu̱ go mi nkargo dä tsätꞌi yä ofrenda. Pe ho̱nse̱ Aarón mi tsa dä yu̱tꞌi ha rä Santísimo nꞌa mꞌiki tatꞌä je̱ya, pa mi uni nꞌa rä ofrenda po nuꞌu̱ yä pekado xki yꞌo̱tꞌe rä familia ꞌne po gatꞌho yä israelita.

Bi uadi bi thoki rä tabernáculo nꞌa nje̱ya mꞌe̱fa de xki bo̱ni de Egipto yä israelita. Nubye̱ hää mi pe̱ꞌtsi nꞌa rä luga pa dä xo̱kämbeni rä Zi Dada Jeoba.

Jeoba bi goꞌmi rä tabernáculo ko nꞌa rä gui ꞌne njabu̱ bi ꞌñudi ge xa mi johya. Jeoba bi gu̱hni yä israelita ko näꞌä rä gui. Por ejemplo, mu̱ näꞌä rä gui mi ꞌmu̱tho mäñä de rä tabernáculo, yä israelita ja mi ꞌmu̱hnitho. Pe mu̱ näꞌä rä gui mi nju̱tsꞌi, nuꞌu̱ mi pädi ge mi debe dä mponi ꞌnehe, hänge nguntꞌä mi häki rä tabernáculo ꞌne mi de̱ni rä gui.

Yä israelita ya bi ma de rä tꞌo̱ho̱ Sinaí. Bi thogi po rä yꞌotꞌä hai de Parán asta bi zo̱ni ha mä nꞌa rä luga rä thuhu Cadés. Nubye̱ Jeoba bi ꞌñembäbi Moisés: «Pe̱hni 12 yä ñꞌo̱ho̱, nꞌa po kada nꞌa rä tribu, pa dä ma dä hyandi rä hnini Canaán, näꞌä rä hai ma gä umbäbi yä israelita». Hänge Moisés bi me̱hni 12 yä ñꞌo̱ho̱ ꞌne bi ꞌñembäbiꞌu̱: «Gi mahu̱ ha Canaán ꞌne guä handihu̱ mu̱ näꞌä rä hai xä ñho pa rä ꞌmotꞌi. ꞌNehe hyandihu̱ tengu nuꞌu̱ yä jäꞌi bi ꞌmu̱hni, tengu yä mꞌu̱i o tengu yä hnini». Hänge nuꞌu̱ 12 yä espia bi gu̱ rä ꞌñuu pa ri ma Canaán. Yoho de geꞌu̱ mi yä thuhu Josué ꞌne Caleb.

Bi thogi 40 yä pa, ꞌne nuꞌu̱ yä espia bä pengi de rä hnini Canaán. Nuꞌu̱ bä hä yä igo, yä granäda, yä obxi, ꞌne bi ꞌñembäbiꞌu̱ rä hnini: «Xa xä ñho näꞌä rä hai, pe nuꞌu̱ yä jäꞌi bi ꞌmu̱hni xa yä nda däta jäꞌi ꞌne xa ja yä tsꞌe̱di, ꞌne yä hnini xa jotꞌi xä ñho ko yä däta jädo». Nubye̱ Caleb bi ꞌñenä: «¡Ogi tsuhu̱, dä za gä täpäbihu̱! Maha pa gä ntuhni kongeꞌu̱». ¿Gi pädi por hanja Caleb bi mängä njabu̱? Ngeꞌä Caleb ꞌne Josué mi pe̱ꞌspäbi rä komfiansa Jeoba. Pe nuꞌu̱ mä 10 yä espia bi ꞌñenä: «Hinä, hingä mahu̱. Nuꞌu̱ yä jäꞌi bi ꞌmu̱hni xa yä nda däta jäꞌi ꞌne xa ja yä tsꞌe̱di. Nuju̱ di njahu̱ ngu yä kꞌoto ante yä thandiꞌu̱».

Mi yꞌo̱de njabu̱ yä israelita, nuꞌu̱ xa bi ntsu ꞌne bi ꞌñenä: «Ma gä honihu̱ mä nꞌa toꞌo dä gu̱nkägihu̱ pa gä pengihu̱ ha Egipto. ¿Pa te ma gä maha ha Canaán? ¿Pa dä thogägihu̱?». Josué ꞌne Caleb bi ꞌñenä: «Mänꞌa xä ñho gä o̱tehu̱ rä Zi Dada Jeoba. Näꞌä ma dä sugägihu̱. Ogi tsuhu̱». Pe yä israelita himbi ne bi yꞌo̱de. Asta mi ne dä hyo Josué ꞌne Caleb.

¿Te bi me̱fi Jeoba? Näꞌä bi ꞌñembäbi Moisés: «Nuga xtä pe̱fi ndunthi yä hogä tꞌo̱tꞌe po yä israelita..., pe nuꞌu̱ tobe hingi kamfrigi. Hänge ma gä tsokua ha yä yꞌotꞌä hai po 40 yä je̱ya asta xa dä duꞌu̱. Ho̱nse̱ Josué, Caleb ꞌne yä bätsi nuyu̱ yä tsꞌo yꞌo̱de, geꞌu̱ ma dä yu̱tꞌi ha näꞌä rä hogä hai xtä ñäꞌtuäbi yä israelita».

Mꞌe̱fa de nꞌa rä tiempo, nuꞌmu̱ yä israelita tobe mi yꞌotho ha rä yꞌotꞌä hai, Coré, Datán, Abiram ꞌne mä 250 yä ñꞌo̱ho̱ bi nju̱tsꞌi kontra Moisés. Nuꞌu̱ bi ꞌñembäbiꞌä: «¡Ya hinte di ne gä pädihe de geꞌi! ¿Toꞌo go bi hñuxꞌäꞌi pa gi gu̱nkägihe? ¿Xi por hanja gä hñutsꞌi ri ku Aarón de gä däta majhä? Jeoba ꞌnehe ꞌmu̱i kongekhe, hingä ho̱nse̱ kongeꞌi ꞌne Aarón». Nuꞌu̱ yä jäꞌi bi ꞌme̱ꞌtuäbi rä tꞌekꞌei rä Zi Dada Jeoba, hingä Moisés.

Moisés bi ꞌñembäbi Coré ꞌne nuꞌu̱ mä 250 yä ñꞌo̱ho̱: «Xudi ngu xtä hyatsꞌi ju̱hu̱ ri nju̱spihu̱, yꞌu̱thu̱ rä tꞌutsꞌi ꞌne guä ehu̱ ha rä tabernáculo. Jeoba ma dä ꞌñudi ante gatꞌho toꞌo xä huahniꞌä».

Rä hyaxꞌä, Coré ꞌne nuꞌu̱ mä 250 yä ñꞌo̱ho̱ bi ma nꞌitꞌho ha rä tabernáculo pa dä nthe̱ui Moisés. Nuꞌu̱ bi mu̱di bi tsätꞌi näꞌä rä tꞌutsꞌi mi ja ha yä nju̱spi, ja ngu mi nzäi dä me̱fi yä majhä. Nubye̱, Jeoba bi ꞌñembäbi Moisés ꞌne Aarón: «ꞌUegehu̱ de Coré ꞌne de nuyu̱ yä ñꞌo̱ho̱ di de̱ni».

Coré bi ma ha rä tabernáculo asta habu̱ mi ꞌmai Moisés, pe Datán, Abiram ꞌne yä familia hinä. Jeoba bi ꞌñembäbi yä israelita: «ꞌUegehu̱ de yä ngu Coré, Datán ꞌne Abiram». Yä israelita nguntꞌä bi ꞌuege de geꞌu̱. Pe Datán, Abiram ꞌne yä familia mi ꞌmai thi de yä nguu. Nse̱kitho, bi xogi rä hai ꞌne bi dutꞌi nuꞌu̱ yä jäꞌi xki nju̱tsꞌi kontra Äjuä. ꞌNe ha rä tabernáculo, bä kai nꞌa rä tsibi de mähetsꞌi ꞌne bi huati Coré ꞌne nuꞌu̱ mä 250 yä ñꞌo̱ho̱ mi de̱ni.

ꞌNepu̱, Jeoba bi ꞌñembäbi Moisés: «Xipäbi kada nꞌa de nuꞌu̱ yä ñäxu de yä tribu dä hä yä bordo ꞌne ja dä yꞌofoni yä thuhu. Pe de rä tribu Leví, ꞌñembäbi Aarón dä yꞌofo rä thuhu ha rä bordo ꞌne dä hñätsꞌi ꞌnehe ha rä tabernáculo. Rä bordo näꞌä rä ñꞌo̱ho̱ xtä huahni, ma dä bo̱ho̱ yä do̱ni».

Rä hyaxꞌä, Moisés bi gu̱ki gatꞌho nuꞌu̱ yä bordo pa bi ꞌñutuäbi nuꞌu̱ yä ñäxu de kada nꞌa rä tribu. Nuꞌu̱ bi za bi hyandi hanja näꞌä rä bordo Aarón xki bo̱ho̱ yä do̱ni ꞌne mi to̱ge yä almendra. Kongeꞌä Jeoba bi ꞌñudi ge go xki huahni Aarón ꞌne xki hñutsꞌi de gä däta majhä.

Yä israelita ya xki mꞌu̱i ngu 40 yä je̱ya ha rä yꞌotꞌä hai ꞌne ya xki huati ndunthi yä dähni. ꞌNe nubye̱ ya bi zo̱ni ha yä ꞌmatha de Moab, po ha rä mbo̱xhyadi de rä río Jordán. Ya mi ꞌme̱päbi tsꞌu̱tho pa xä yu̱tꞌi ha näꞌä rä Hogä Hai ma xä umbäbi Äjuä. Pe Balac, näꞌä rä rey de Moab, xa mi tsu yä israelita. ¿Gi pädi te bi me̱fi? Bi guꞌti Balaam pa dä ma ha Moab ꞌne dä deseabi yä tsꞌo thogi yä israelita.

Pe rä Zi Dada Jeoba bi ꞌñembäbi Balaam: «Oxki mä gi deseabi yä tsꞌo thogi yä israelita». Balaam bi yꞌo̱te Äjuä ꞌne himbi ne bi ma ha Moab. Nubye̱ Balac bi nzohni Balaam ꞌne bi ñäꞌtuäbi dä umbäbi gatꞌho näꞌä dä yꞌadi, pe Balaam himbi yꞌo̱te rä rey. Nubye̱ Äjuä bi ꞌñembäbi Balaam: «Di rꞌaꞌä nse̱ki gi ma gi nuu yä israelita, pe ma gi xipäbiꞌu̱ ho̱nse̱ näꞌä go gä xiꞌäꞌi».

Balaam bi bo̱tsꞌe ha rä burru ne bi gu̱ rä ꞌñuu pa ri ma Moab. Näꞌä xki mbeni ha rä koraso dä deseabi yä tsꞌo thogi yä israelita, mäske Jeoba xki ꞌñembäbi ge hinxä me̱fi njabu̱. Po rängeꞌä, Jeoba bi me̱hni nꞌa rä e̱nxe̱ pa dä taki ha rä ꞌñuu asta hñu mꞌiki. Balaam himi handi näꞌä rä e̱nxe̱, pe näꞌä rä burru hää. Rä mu̱di mꞌiki, näꞌä rä burru bi ꞌuengi de rä ꞌñuu ꞌne bi yu̱tꞌi ha yä mbonthi. Rä yoho, bi uatꞌi ha nꞌa rä jädo ꞌne bi tsꞌitsuäbi yä ua Balaam. ꞌNe rä hñu mꞌiki, näꞌä burru bi ꞌme̱ni mädetho rä ꞌñuu. Ha nuya hñuu yä mꞌiki, Balaam xa bi me̱tꞌi rä burru ko nꞌa rä zaa.

¿Gi pädi te bi me̱fi rä Zi Dada Jeoba? Bi japi dä ñä näꞌä rä burru, ꞌne bi ꞌñembäbi Balaam: «¿Te xtä o̱tꞌäꞌi pa gi fe̱tꞌigi?». Balaam bi dädi: «Gi jaki gä kohi ngu nꞌa rä dondo. Mu̱ gä hñähmä nꞌa rä majuai, ya xtä hoꞌi». Näꞌä rä burru bi dädi ꞌne bi ꞌñembäbi: «De gatꞌho nuꞌu̱ yä je̱ya xtä ndudeꞌi, ¿hängu yä mꞌiki xtä jaꞌäbu̱?».

Nubye̱, Jeoba bi hyopi ge Balaam xä hyandi näꞌä rä e̱nxe̱. Näꞌä rä e̱nxe̱ bi ꞌñembäbi: «Jeoba bi mändaꞌi hingi ma ha Moab pa gi deseabi yä tsꞌo thogi yä israelita». Balaam bi dädi: «Xtä o̱tꞌe nꞌa rä pekado. Ma gä pengi pa mä nguu». Pe näꞌä rä e̱nxe̱ bi ꞌñembi: «Dä za gi ma ha Moab, pe ma gi xipäbi yä israelita ho̱nse̱ näꞌä dä xiꞌäꞌi Äjuä».

¿Gi kamfri ge nubye̱ hää Balaam bi yꞌo̱te Äjuä? Hinä, ngeꞌä mꞌe̱fa tobe bi tsapi mä hñu mꞌiki dä ma dä nuu yä israelita pa dä deseabi yä tsꞌo thogi. Pe ha nuya hñuu yä mꞌiki, Jeoba bi japi Balaam dä jäpi yä israelita. Mꞌe̱fa, yä israelita bi huati Moab, ꞌne Balaam bi du ꞌnehe. ¿Hänge mänꞌä xä hogi ge Balaam xä yꞌo̱te rä Zi Dada Jeoba dende ri mu̱di?

Po ndunthi yä je̱ya, Moisés go bi gu̱hni rä hnini Israel. Pe nubye̱ ya bi ndäta jäꞌi ꞌne näꞌä pädi ge mänꞌitꞌho ma dä du. Hänge Jeoba bi ꞌñembäbi Moisés: «Nuꞌi hingo ma gi tsitsꞌi yä israelita ha näꞌä rä Hogä Hai. Pe hää ma gä hopäꞌi gi hyandi tengu näꞌä rä hai». Nubye̱, Moisés bi yꞌapäbi Jeoba ge dä hyoni mä nꞌa rä jäꞌi pa go dä gu̱hni yä israelita. Jeoba bi dädi ꞌne bi ꞌñembäbi: «Gi ma guä nuu Josué ꞌne ꞌñembäbi ge nuga go xtä huahni pa dä gu̱hni mä hnini».

Moisés bi xipäbi rä hnini Israel ge näꞌä ya ma xä du, pe Jeoba go xki huahni Josué pa go xä zitsꞌiꞌu̱ ha näꞌä rä Hogä Hai xki prometebi. Nubye̱ Moisés bi ꞌñembäbi Josué: «Ogi tsu. Jeoba ma dä maxꞌäꞌi». Mꞌe̱fa de rꞌa yä pa, Moisés bi bo̱tsꞌe ha rä tꞌo̱ho̱ Nebo. Dende gehni, Jeoba bi ꞌñuti näꞌä rä Hogä Hai xki promete dä umbäbi Abrahán, Isaac ꞌne Jacob. Moisés mi pe̱ꞌtsi 120 yä je̱ya nuꞌmu̱ bi du.

Jeoba bi ꞌñembäbi Josué: «Rꞌani rä däthe Jordán ꞌne ku̱tꞌi ha Canaán. Nuga ma gä faxꞌäꞌi ja ngu dä fatsꞌi Moisés. Oxki pumfri de gi hñeti mä Ley gatꞌho yä pa. Ogi tsu ꞌne xa dä mbaliente. Ri ma ꞌne pe̱fi gatꞌho näꞌä xtä mändaꞌi».

Nubye̱, Josué bi me̱hni yoho yä ñꞌo̱ho̱ pa dä handi rä hnini Jericó. Ha näꞌä rä ꞌmede xä ꞌñepu̱, ma gä pädihu̱ te gatꞌho bä thogini. Nuꞌmu̱ bä pengi nuꞌu̱ yä espia de Jericó, bi xipäbi Josué ge mi geꞌä nꞌa rä hogä oportunida pa dä yu̱tꞌi ha Canaán. Rä hyaxꞌä, Josué bi ꞌñembäbi gatꞌho rä hnini ge xä ñhoki pa xä yu̱tꞌi ha nunä hnini. Mꞌe̱tꞌo, bi me̱hni ha rä däthe Jordán nuꞌu̱ yä majhä mi ndude rä arka de rä kohi. Näꞌä rä däthe xa mi ñutsꞌi, pe mi dintꞌi yä ua nuꞌu̱ yä majhä ha rä dehe, näꞌä rä däthe nguntꞌä bi xaa ꞌne bi yꞌotꞌi. Nubye̱ nuꞌu̱ yä majhä bi mu̱di bi ñꞌo ꞌne mi zo̱ni mädetho rä däthe, nuꞌu̱ ja bi ꞌmahni asta xa bi rꞌani gatꞌho yä israelita. Mi hyandi yä israelita nunä milagro, ¿gi kamfri ge bä e ha yä mfeni näꞌä xki me̱fi Jeoba po geꞌu̱ ha rä mar Rojo?

Mꞌe̱fa de ndunthi yä je̱ya, yä israelita bi hñäni näꞌä rä Hogä Hai. Nubye̱, nuꞌu̱ mi tsa dä hyokä yä nguu ꞌne nꞌa rä hnini habu̱ dä mꞌu̱i. Mi tsa dä mpotꞌi ꞌne dä gätsꞌi yä obxi. Hää, ¡Jeoba bi umbäbi yä israelita nꞌa rä Hogä Hai habu̱ mi ja rä ꞌma ꞌne rä tꞌafi!

Josué bi me̱hni yoho yä espia ha rä hnini Jericó pa dä hyandi rä hnini. Nuꞌu̱ bi zo̱ni ha rä ngu nꞌa rä ꞌme̱hñä mi rä thuhu Rahab. Nuꞌmu̱ rä rey de Jericó bi bädi ge xki zo̱ni nuꞌu̱ yä ñꞌo̱ho̱, nguntꞌä bi me̱hni yä soldado ha rä ngu Rahab. Pe näꞌä bi ꞌñägi nuꞌu̱ yä ñꞌo̱ho̱ mäñä de rä nguu, ꞌne bi ꞌñembäbi nuꞌu̱ yä soldado ge nuꞌu̱ yä ñꞌo̱ho̱ ya xki bo̱ni de rä hnini. Nubye̱ Rahab bi ꞌñembäbi nuꞌu̱ yä espia: «Ma gä faxꞌäꞌihu̱ ngeꞌä di pädi ge Jeoba ꞌmu̱i kongeꞌähu̱ ꞌne di pädi ge Jeoba ma dä rꞌaꞌähu̱ nunä hai. Po rä mäte, jahu̱ nꞌa rä kohi kongeki ge ma gi ñämbäbihu̱ yä te mä familia».

Nuꞌu̱ yoho yä espia bi ꞌñembäbi Rahab: «Mu̱ gi thätꞌi ha ri bentanä nunä the̱ngä nthähi, di prometeꞌihe ge hinte mä tsꞌo tꞌo̱tꞌe ma dä thogi nuꞌu̱ toꞌo dä gohi mbo de ri nguu. Mu̱ gi pe̱fihu̱ ja ngu xtä mändaꞌihe, hinto ma dä du de ri familia».

Rahab bi matsꞌi nuꞌu̱ yä espia pa bi bo̱ni de rä hnini Jericó. Näꞌä bi käꞌmiꞌu̱ ko nꞌa rä nthähi po ha rä bentanä rä nguu. ꞌNepu̱, nuꞌu̱ yä espia bi ñꞌägi po hñupa ha yä tꞌo̱ho̱ ꞌne mꞌe̱fa bi mengiꞌu̱ pa dä umbäbi nꞌa rä imforme Josué. Nubye̱, yä israelita bi rꞌani rä río Jordán ꞌne bi ñhoki pa dä hñäni näꞌä rä hai. Jericó geꞌä rä mu̱di hnini ma xä hñäni yä israelita. Rä Zi Dada Jeoba bi ꞌñembäbiꞌu̱ ge dä thetꞌi ha rä hnini Jericó nꞌa mꞌiki hyaxtho durante rꞌato yä pa. Rä yoto mä pa, nuꞌu̱ bi thetꞌi ha rä hnini yoto yä mꞌiki. ꞌNepu̱, yä majhä bi pixti yä trompeta, ꞌne yä soldado yä israelita bi do̱ge nꞌa rä mhafi de gä tuhni. Nubye̱, bi dagi yä jädo rä hnini Jericó. Pe rä ngu Rahab himbi dagi mäske mi to̱ge ha yä jädo näꞌä rä hnini. Rahab ꞌne rä familia bi bongi ngeꞌä näꞌä bi me̱ꞌspäbi rä komfiansa rä Zi Dada Jeoba.

Mi yꞌo̱de nuꞌu̱ märꞌa yä ndä de rä hnini Canaán näꞌä xki thogi ko Jericó, nuꞌu̱ bi muntsꞌi ꞌne bi ja nꞌa rä kohi pa dä ntuhni ko yä israelita. Pe yä gabaonita hinä. ¿Gi pädi te bi me̱fiꞌu̱? Bi hyee nuꞌu̱ yä ze̱ dutu mi pe̱ꞌtsi, ꞌne bi ma bä nuu Josué ꞌne bi ꞌñembi: «Xti ꞌñehe de nꞌa rä luga xa yabu̱, ngeꞌä xtä o̱dehe de ri Zi Dadahu̱ Jeoba ꞌne de gatꞌho näꞌä bä pe̱fi po geꞌähu̱ ha Egipto ꞌne ha Moab. Mu̱ gi prometehu̱ ge hinte gi yꞌo̱tkägihe, nuje ma gä mꞌe̱gohe pa geꞌähu̱».

Josué bi gamfribiꞌu̱ ꞌne bi ja nꞌa rä kohi kongeꞌu̱. Pe rä hñupa, Josué bi da ngue̱nda ge yä gabaonita hingä xki ꞌñehe de nꞌa rä luga xa yabu̱, nuꞌu̱ mi yä mengu Canaán. Nubye̱, Josué bi ꞌñembäbiꞌu̱: «¿Por hanja xkä hyakägihe?». Yä gabaonita bi dädi: «Nuje xa dä ntsuhe. Di pädihe ge ri Zi Dadahu̱ Jeoba di ntuhni po geꞌähu̱. Po rä mäte, oxki ma gi hyogägihe». Josué bi kumpli näꞌä rä kohi xki ja kongeꞌu̱ ꞌne hinte bi yꞌo̱tpäbi.

Mꞌe̱fa de rꞌa yä pa, ku̱tꞌa yä ndä de Canaán bi ma pa dä ntunkui yä gabaonita. Nubye̱, Josué ꞌne yä soldado bi ñꞌo xo̱ge rä xui pa dä matsꞌi yä gabaonita. Rä hyaxꞌä xa nꞌitꞌho, bi mu̱di rä tuhni. Yä cananeo xa bi ntsu ꞌne bi ꞌmatꞌi, pe Jeoba bi japi bi dagi yä däta ndo ꞌne bi hyopäbi ndunthi yä soldado yä cananeo. Nubye̱, Josué bi xatuäbi Jeoba ꞌne bi yꞌapäbi ge xä japi dä mꞌai rä Hyadi. ¿Gi pädi? Nunka xki thogi njabu̱. Nuꞌmu̱, ¿por hanja Josué bi yꞌadi dä mꞌai rä Hyadi? Ngeꞌä näꞌä xa mi pe̱ꞌspäbi ndunthi rä komfiansa Jeoba. ¿Gi pädi te bi thogi? Rä Hyadi himbi yu̱i, asta nuꞌmu̱ yä israelita bi huati gatꞌho nuꞌu̱ yä cananeo.

Josué bi gu̱hni rä hnini Israel po ndunthi yä je̱ya ꞌne durante nuꞌu̱ yä je̱yaꞌu̱, yä israelita bi xo̱kämbeni ho̱nse̱ rä Zi Dada Jeoba. Pe Josué bi du nuꞌmu̱ mi pe̱ꞌtsi 110 yä je̱ya. Dende geꞌmu̱, yä israelita bi mu̱di bi xo̱kämbeni yä idolo ja ngu mi ja yä cananeo. Koꞌmu̱ yä israelita xki ꞌuege de Jeoba, näꞌä bi hyopi ge Jabín, rä rey yä cananeo xä yꞌo̱tpäbi yä ntsꞌomꞌu̱i. Nubye̱ yä israelita bi xatuäbi Jeoba ꞌne bi bäntebi xä matsꞌi. ¿Gi pädi te bi me̱fi Jeoba? Bi hñutsꞌi Barac, pa go xä gu̱hnibye̱ yä israelita ꞌne bi matsꞌi pa bi mengi mänꞌaki bi xo̱kämbeni ho̱nse̱ Jeoba.

Jeoba ꞌnehe xki hñutsꞌi Débora de gä profeta. Näꞌä bi nzohni Barac ꞌne bi xipäbi nuꞌu̱ yä noya xki mängä Jeoba. Bi ꞌñembäbi: «Gi ma ha rä ñhee Cisón ꞌne tsixä 10.000 yä ñꞌo̱ho̱ pa gi ntunkui rä ejército Jabín. Ja ma gi täpäbini Sísara, rä jefe de näꞌä ejército». Barac bi dädi ꞌne bi ꞌñembäbi Débora: «Nuga gä ma, pe se̱he̱ mu̱ gi ma kongeki». Näꞌä bi dädi: «Nuga gä ma kongeꞌi, pe pädi xä ñho ge nuꞌi hingo ma gi hyo Sísara. Jeoba xä mää ge nꞌa rä ꞌme̱hñä go ma dä hyoꞌä».

Débora, Barac ꞌne rä ejército bi bo̱xä ha rä tꞌo̱ho̱ Tabor pa dä ntuhni. Nuꞌmu̱ Sísara bi bädi, nguntꞌä bi muntsꞌi yä tsanza de gä tuhni ꞌne rä ejército pa bi ma dä ntunkuiꞌu̱ ha rä ꞌmatha Cisón. Debora bi ꞌñembäbi Barac: «Nunä rä pa, Jeoba ma dä maxꞌäꞌi pa gi ntäte». Nubye̱, Barac ꞌne nuꞌu̱ 10.000 yä soldado mi ñꞌoui, bi gäi de rä tꞌo̱ho̱ Tabor pa bi ntunkui rä ejército Sísara.

Mꞌe̱fa, Jeoba bi japi bi dagi nꞌa rä däyꞌe ꞌne bi dontsꞌi rä däthe Cisón, hänge nuꞌu̱ yä tsanza Sísara bi ntsꞌatꞌi ha yä bo̱hai. Nubye̱, Sísara bi gäi de rä tsanza ꞌne bi nextꞌi bi ma. Barac ꞌne nuꞌu̱ yä soldado bi huati nuꞌu̱ yä nkontra. Pe, ¿gi pädi te bi thogi ko Sísara? Näꞌä bi ma bä ñꞌägi ha rä ngu Jael ꞌne näꞌä bi umbäbi ntsaya. ꞌNepu̱ näꞌä bi umbäbi nꞌa tu̱i rä ꞌma ꞌne Sísara nguntꞌä bi ñꞌähä ko rä nzabi. Oraꞌä, Jael bi gu̱ nꞌa rä zaa xä ntsꞌää ꞌne bi rꞌo̱ꞌmbäbi ha rä ñäxu ꞌne bi hyo.

ꞌNepu̱, Barac bi ma bä honi Sísara ha rä ngu Jael. Näꞌä bi bo̱ni ꞌne bi ꞌñembäbi: «Thogi, ma gä utꞌäꞌi habu̱ bi ꞌme̱ni näꞌä rä ñꞌo̱ho̱ gi honi». Mi yu̱tꞌi Barac ha rä ngu Jael, bi hyandi ge Sísara mi ꞌme̱nitho xki du. Oraꞌä, Barac ꞌne Débora bi nsunda rä Zi Dada Jeoba ko nꞌa rä jähñä, ngeꞌä xki matsꞌi pa bi däpäbi nuꞌu̱ yä nkontra. Mꞌe̱fa de geꞌä, yä israelita bi mꞌu̱i temäꞌentho po 40 yä je̱ya.

Nꞌa rä pa, bi nja nꞌa rä thuhu ha Israel. Hänge nꞌa rä israelita mi rä thuhu Noemí bi ma ko rä däme ꞌne nuꞌu̱ yoho yä tꞌu̱, pa dä mꞌu̱i ha rä hnini Moab. Pe rꞌa yä je̱ya mꞌe̱fa, rä däme Noemí bi du. Nuꞌu̱ yoho yä tꞌu̱ bi nthäti ko yä moabita: Rut ꞌne Orpá. Pe, ¿gi pädi? Noemí tobe mänꞌa xa bi ziꞌti rä dumu̱i, ngeꞌä nuꞌu̱ yoho yä tꞌu̱ ꞌnehe bi du.

Mi yꞌo̱de Noemí ge yä mi otho rä thuhu ha Israel, näꞌä bi mengi ha rä hai. Rut ꞌne Orpá bi me̱ui Noemí, pe ha rä ꞌñuu Noemí bi ꞌñembäbiꞌu̱: «Nuꞌähu̱ grä hogä ꞌme̱hñähu̱ ꞌne grä hogä tsꞌihue̱hu̱. Xa gä hohmä gi nthätihu̱ mänꞌaki. Pengihu̱ ha Moab». Pe Rut ꞌne Orpá bi dädi: «Nuje xa di mäꞌähe ndunthi, hindi nehe gä tsokꞌäꞌihe». Pe mientra mi yꞌoꞌu̱ rä ꞌñuu, Noemí njatꞌä mi bäntebiꞌu̱ dä mengi ha yä hai. Hänge Orpá bi mengi ha rä nguu, pe Rut hinä. Nubye̱, Noemí bi ꞌñembäbi Rut: «Orpá ya bi mengi ha rä hai, habu̱ bi ꞌmu̱ yä äjuä. Mꞌe̱fa ri me̱ui ꞌnehe». Pe Rut bi ꞌñembäbi: «Nuga hingä tsokꞌäꞌi. Ri hnini geꞌä mä hnini ꞌne ri Zi Dada geꞌä mä Zi Dada». ¿Te gi mbeni ge bi senti Noemí mi yꞌo̱de njabu̱?

Rut ꞌne Noemí bi zo̱tꞌe ha Israel nuꞌmu̱ ja mi fu̱di rä sofo de gä sebada. Nꞌa rä pa, Rut bi ma bä tsu̱ntꞌi rä sebada ha rä huähi Boaz, näꞌä rä tꞌu̱ Rahab. Boaz xki yꞌo̱de ge Rut mi rä moabita ꞌne xki ꞌñudi rä ñhojäꞌi ko Noemí ꞌne hixki zopu̱se̱. Boaz bi mändabi nuꞌu̱ yä ꞌme̱go ge dä zoogi mätsꞌu̱ rä sebada pa go dä muntsꞌi Rut.

Näꞌä rä xuiꞌä, Noemí bi yꞌambäbi Rut: «¿Habu̱ gä mpe̱fibye̱?». Rut bi dädi: «Ha rä huähi Boaz». Nubye̱ Noemí bi ꞌñembäbi: «Boaz rä meni ndu mä däme. Sigi gi mpe̱fi ha rä huähi ko nuꞌu̱ märꞌa yä nxutsi. Nuni hinto ma dä xaxäꞌi».

Hänge Rut bi sigi bi mpe̱fi ha rä huähi Boaz asta xa bi uadi rä sofo. Boaz bi hyandi ge Rut mi nꞌa rä hogä ꞌme̱hñä ꞌne xa mi rä me̱fi. Ha näꞌä tiempoꞌä, ora mi tu nꞌa rä ñꞌo̱ho̱ ꞌne tobe hixki me̱ꞌtsi yä bätsi, nꞌa de nuꞌu̱ yä meni mi tsa dä nthätui rä biuda. Hänge Boaz bi nthäti ko Rut. Nuꞌu̱ bi me̱ꞌtsi nꞌa rä bätsi ꞌne bi hñuꞌmpäbi Obed. ¿Gi pädi? Obed mi geꞌä rä xita David. Nuꞌu̱ yä ntsitsꞌi Noemí xa mi johya ꞌne mi embäbi: «Jeoba mꞌe̱tꞌo bi rꞌaꞌi Rut, ꞌne näꞌä hinxä hye̱kꞌäse̱. ꞌNe nubye̱, ya gi pe̱ꞌtsi nꞌa rä ꞌme̱to. Ma gä nsundahu̱ Jeoba po geꞌä».

Yä israelita xki mengi dä ꞌuege mänꞌaki de rä Zi Dada Jeoba ꞌne asta xki mu̱di dä xo̱kämbeni nuꞌu̱ yä hyate zidada. Yä madianita mi pepäbi yä taxo yä israelita ꞌne mi hämbäbi yä sofo, ya xki jabu̱ po yoto nje̱ya. Pa hinte xä tꞌo̱tꞌpäbi yä israelita, nuꞌu̱ mi ñꞌägi ha yä kueba ꞌne ha yä tꞌo̱ho̱. Nubye̱ yä israelita bi bäntebi Jeoba ge dä matsꞌi. Hänge rä Zi Dada Jeoba bi me̱hni nꞌa rä e̱nxe̱ pa dä nuu Gedeón ꞌne bi ꞌñembäbi: «Jeoba xä huahnäꞌi pa gi ñäni rä hnini Israel». Pe Gedeón bi ꞌñenä: «¿Xi toꞌogi pa gä ñäni rä hnini Israel? Nuga hinte rä me̱kägi».

Gedeón mi ne dä bädi mu̱ Jeoba xa mäjuäni go xki huahni. ¿Gi pädi te bi me̱fi? Bi me̱gi nꞌa xe̱ni rä xiyꞌo ha rä hai ꞌne bi ꞌñembäbi Jeoba: «Mu̱ xudi xti hyatsꞌi xä mobo nunä rä xiyꞌo ko rä däxa, pe rä hai hinä, nuꞌmu̱ ma gä pädi ge go xkä huahnigi pa gä ñäni rä hnini Israel». ¿Gi pädi te bi thogi? Rä hyaxꞌä, näꞌä rä xiyꞌo xki mobo, pe rä hai hixki kꞌagi. Pe nubye̱, Gedeón bi yꞌapäbi Jeoba ge rä hai go dä mobo, pe näꞌä rä xiyꞌo hinä. ꞌNe rä hyaxꞌä, Gedeón bi hyandi ge xki thogi njabu̱. Kongeꞌä Gedeón bi bädi ge Jeoba go xki huahni. ꞌNe nubye̱ bi muntsꞌi yä soldado pa dä ma dä ntunkui yä madianita.

Jeoba bi ꞌñembäbi Gedeón: «Ma gä fatsꞌi yä israelita pa dä dähä nunä tuhni. Pe koꞌmu̱ xa ndunthi nuꞌu̱ yä soldado gi zii, nuꞌu̱ ma dä mbeni ge go bi dähäse̱ nunä tuhni. Po rängeꞌä, ꞌñembäbi gatꞌho nuꞌu̱ toꞌo tsu, ge mänꞌa dä hogi dä mengi ha yä nguu». Hänge 22.000 nuꞌu̱ yä soldado bi mengi ha yä nguu ꞌne bi gohi ho̱nse̱ 10.000. Nubye̱ Jeoba bi ꞌñembäbi Gedeón: «Tobe xa ndunthi nuꞌu̱ yä soldado gi zii. Tsitsꞌi ha rä däthe ꞌne japi dä ntsithe, ꞌne kohui ho̱nse̱ nuꞌu̱ yä soldado di ñhani mientra tsithe». ¿Gi pädi hängu yä soldado bi ñhani mientra mi tsithe? Ho̱nse̱ 300. Nubye̱ Jeoba bi ꞌñembäbi Gedeón ge ko ho̱nse̱ nuꞌu̱ 300 yä soldado, ma xä däpäbi nuꞌu̱ 135.000 yä soldado yä madianita.

Näꞌä xuiꞌä, Jeoba bi ꞌñembäbi Gedeón: «Ya bi zo̱ho̱ rä ora pa gi ntunkuihu̱ yä madianita». Gedeón bi umbäbi kada nꞌa de nuꞌu̱ yä soldado nꞌa rä ndäni, nꞌa rä ꞌmada ꞌne nꞌa rä antorcha; ꞌne bi ꞌñembäbiꞌu̱: «Hyandihu̱ näꞌä ma gä pe̱fi pa gi jahu̱bu̱ ꞌnehe». Gedeón bi pixti rä ndäni, bi tehmi näꞌä rä ꞌmada mi o rä yꞌe̱, ꞌne mi äni rä antorcha ri njaua ri njani ꞌne bi mafi: «¡Rä majuai Jeoba ꞌne Gedeón!». Hänge nuꞌu̱ 300 yä ñꞌo̱ho̱ bi jabu̱ ꞌnehe. Oraꞌä, yä madianita xa bi ntsu ꞌne bi nextꞌihi habu̱räza ngu yä nogo jäꞌi. ꞌNe koꞌmu̱ xa mi ja ndunthi yä nxaxhni, nuꞌu̱ bi mu̱di bi ntuhnise̱ entre geꞌu̱. Mänꞌaki, rä Zi Dada Jeoba bi matsꞌi yä israelita pa bi däpäbi nuꞌu̱ yä nkontra.

Elcaná mi nꞌa rä israelita ꞌne mi pe̱ꞌtsi yoho yä ꞌme̱hñä: Ana ꞌne Peniná. ¿Gi pädi? Peniná mi pe̱ꞌtsi ndunthi yä bätsi, pe Ana hinä. Mäske njabu̱, Elcaná mänꞌa mi mädi Ana. Po rängeꞌä, Peniná xa mi xaxi ꞌne mi theni Ana. Tatꞌä je̱ya, Elcaná mi tsitsꞌi rä familia ha Siló pa dä xo̱kämbeni Jeoba ha rä tabernáculo. Nꞌa rä mꞌiki, mientra mi yꞌo ha rä tabernáculo, Elcaná bi da ngue̱nda ge Ana xa mi turämu̱i, hänge bi ꞌñembäbi: «Po rä mäte, ya ogi zo̱ni Ana, di ꞌmu̱i kongeꞌi ꞌne xa di mäꞌi ndunthi».

Ana bi mase̱ nꞌambu̱ pa dä xatuäbi Jeoba. Näꞌä himi tsa dä hye̱gi de dä nzoni, ꞌne xa mi bäntebi Jeoba ge xä matsꞌi. Ana bi ꞌñembäbi Jeoba: «Mu̱ gi rꞌakägi nꞌa rä bätsi, go ma gä rꞌaꞌi pa dä me̱pꞌäꞌi pa nzäntho».

Rä däta majhä Elí bi hyandi ge Ana mi zoni ꞌne mäske mi äni rä ne, himi ntꞌo̱de te mi mää, hänge Elí mi hurämu̱i ge Ana xki nti. Ana bi ꞌñembäbi Elí: «Hinä, hixtä nti. Nuga di thogi nꞌa rä däta dumu̱i, hänge ndi xatuäbi Jeoba». Elí bi da ngue̱nda ge hingä geꞌä xki mbeni, hänge nubye̱ bi ꞌñembäbi Ana: «Ge Jeoba dä rꞌaꞌi näꞌä xkä yꞌapäbi». Mi yꞌo̱de njabu̱ Ana, xa bi johya ꞌne bi ma de gehni. Änte de nꞌa nje̱ya, Ana bi me̱ꞌtsi nꞌa rä zi bätsi ꞌne bi hñuꞌmpäbi Samuel. ¿Dä za gi imäjinä hängu bi johya Ana?

Pe Ana himbi pumfri näꞌä xki prometebi rä Zi Dada Jeoba. Hänge ngu mi hye̱gi rä ꞌma Samuel, bi zitsꞌi ha rä tabernáculo pa ja dä pe̱päbini Jeoba. Ana bi ꞌñembäbi Elí: «Nuga dä xatuäbi rä Zi Dada Jeoba ꞌne dä apäbi nunä zi bätsi. Hänge nubye̱ di e̱ntꞌuäbi ha rä yꞌe̱ Jeoba pa dä me̱päbi pa nzäntho». Tatꞌä je̱ya, Elcaná ꞌne Ana mi pa mi tso̱ni Samuel ꞌne mi häꞌspäbi nꞌa rä rꞌayꞌo hee. Jeoba bi jäpi Ana, ꞌne bi me̱ꞌtsi mä hñuu yä tꞌu̱ ꞌne mä yoho yä tꞌixu.

Yä israelita ya xki ꞌuege mänꞌaki de rä Zi Dada Jeoba ꞌne nubye̱ asta mi xo̱kämbeni yä hyate zidada. Pe nuꞌu̱ yä hyate zidada himi tsa dä ñäni de nuꞌu̱ yä nkontra, ꞌne ya xki sufri po ndunthi yä je̱ya. Nubye̱, ¿gi pädi te bi me̱fiꞌu̱? Bi bäntebi rä mfatsꞌi Jeoba ꞌne bi ꞌñembäbi: «Xtä pekahe kontra geꞌi. Po rä mäte, ñängägihe de nuꞌu̱ mä nkontrahe». Yä israelita bi hñäki nuꞌu̱ yä idolo ꞌne bi mu̱di bi xo̱kämbeni mänꞌaki Jeoba. Po rängeꞌä, Jeoba bi matsꞌiꞌu̱.

Yä israelita bi huahni nꞌa rä ñꞌo̱ho̱ mi rä thuhu Jefté. Näꞌä go ma xä gu̱hni yä soldado yä israelita pa xä ntunkui yä ammonita. Jefté bi ja nꞌa rä kohi ko rä Zi Dada Jeoba ꞌne bi ꞌñembäbi: «Mu̱ gi faxkägi gä tähä nunä tuhni, di prometeꞌi gä rꞌaꞌi näꞌä toꞌo dä bo̱ni mꞌe̱tꞌo de mä nguu pa dä däkägi nuꞌmu̱ xkä pengi de rä tuhni». Jeoba bi yꞌo̱de rä sadi Jefté ꞌne bi matsꞌi pa bi dähä näꞌä rä tuhni.

¿Gi pädi toꞌo näꞌä bi bo̱ni pa bi dädi Jefté mi mengi ha rä nguu? Mi geꞌä rä tꞌixu. Näꞌä asta mi nei ꞌne mi pe̱i rä pandereta ko rä johya. Pe, ¿gi pädi? Jefté himi pe̱ꞌtsi märꞌa yä bätsi. ¿Xibye̱ te ma xä me̱fi Jefté? Bi beni näꞌä rä kohi xki ja ko Jeoba ꞌne bi ꞌñenä: «¡Ay, mä zi tꞌixu! ¡Hängu rä dumu̱i di rꞌakägi! Nuga xtä ja nꞌa rä kohi ko rä Zi Dada Jeoba ꞌne nubye̱ pe̱ꞌtsi te gä kumpli, ma gä tsixäꞌi ha Siló pa gi pe̱päbi Jeoba ha rä tabernáculo». Rä tꞌixu bi ꞌñenä: «Pa, mu̱ nuꞌi xkä ja nꞌa rä kohi ko rä Zi Dada Jeoba, pe̱ꞌtsi te gi kumpli. Ho̱nse̱ di aꞌi gi rꞌakä nse̱ki gä ma ko nuꞌu̱ mä amiga po yo nzänä ha yä tꞌo̱ho̱. Mꞌe̱fa de geꞌä gä ma ha rä tabernáculo». Rä tꞌixu Jefté nzäntho bi me̱päbi rä Zi Dada Jeoba ha rä tabernáculo, ꞌne tatꞌä je̱ya nuꞌu̱ yä amiga mi pa mi tso̱ni.

Rä däta majhä Elí mi pe̱ꞌtsi yoho yä tꞌu̱: Hofní ꞌne Finehás. Nuꞌu̱ mi mpe̱fi de gä majhä ha rä tabernáculo. Pe nuꞌu̱ himi o̱te yä mhända Jeoba, nixi mi udi rä tꞌekꞌei po geꞌä, menu po yä jäꞌi. Nuꞌmu̱ yä israelita mi hätsꞌi yä sacrificio pa rä Zi Dada Jeoba, Hofní ꞌne Finehás mi ju̱ nuꞌu̱ yä hogä ngo̱ pa go mi tsi. Elí mi pädi ge yä tꞌu̱ mi pe̱fi yä tsꞌo tꞌo̱tꞌe, pe näꞌä himi tsu̱i. ¿Te gi kamfri bi me̱fi Jeoba?

Mäske Samuel mänꞌa mi bäsjäꞌi ke Hofní ꞌne Finehás, näꞌä himi pe̱fi yä tsꞌo tꞌo̱tꞌe nguꞌu̱. Po rängeꞌä, Jeoba xa mi numäñho Samuel. Nꞌa rä xui, Samuel ya mi ähä ꞌne bi yꞌo̱de ge ja toꞌo mi nzofo. Näꞌä nguntꞌä bi nangi, ꞌne bi ma habu̱ mi ähä Elí ꞌne bi ꞌñembäbi: «Xi di ꞌmakua». Pe Elí bi dädi: «Nuga hindä nzoꞌi. Pengi guä ähä». Hänge Samuel bi mengi ha rä tꞌähä. Geꞌätho bi me̱fi rä yo mꞌiki. Pe rä hñu mꞌiki, Samuel bi yꞌo̱de ge ja toꞌo mi nzofo mänꞌaki. Nubye̱ Elí bi da ngue̱nda ge rä Zi Dada Jeoba go geꞌä mi nzofo Samuel. Elí bi ꞌñembäbi Samuel: «Mu̱ dä nzoꞌi mänꞌaki, pe̱ꞌtsi te gi thädi ꞌne gi ꞌñembäbi: “Xikägi Jeoba. Ri ꞌme̱go o̱de”».

Samuel bi mengi ha rä tꞌähä ꞌne bi yꞌo̱de ge ja toꞌo mi nzofo mänꞌaki ꞌne mi embäbi: «Samuel, Samuel». Näꞌä bi dädi: «Xikägi Jeoba. Ri ꞌme̱go o̱de». Jeoba bi ꞌñembäbi: «Xipäbi Elí ge ma gä hämpäbi nꞌa rä kastigo, tanto pa geꞌä ngu pa rä familia. Ngeꞌä näꞌä pädi ge yä tꞌu̱ pe̱fi yä tsꞌo tꞌo̱tꞌe ha mä tabernáculo, pe näꞌä hingi tsu̱i». Rä hyaxꞌä, Samuel bi nangi ꞌne bi xoki yä goxthi rä tabernáculo ja ngu mi pe̱fi nzäntho. Pe Samuel mi tsu dä xipäbi Elí näꞌä xki mändabi Jeoba. Nubye̱, Elí bi nzofo Samuel ꞌne bi yꞌambäbi: «Zi iho, ¿te bi xiꞌäꞌi Jeoba?». Oraꞌä, Samuel bi xipäbi Elí gatꞌho näꞌä xki mängä Jeoba.

Samuel bi sigi bi te ꞌne Jeoba nzäntho bi ꞌmu̱i kongeꞌä. Gatꞌho rä hnini Israel mi pädi ge Jeoba go xki huahni Samuel de gä profeta ꞌne de gä nzaya.

Ndunthi yä israelita xki mu̱di dä xo̱kämbeni yä idolo mänꞌaki, hänge Jeoba bi hyopäbi ge yä filisteo xä u̱ni. Pe mi ꞌmu̱i rꞌa yä israelita nuꞌu̱ hää mi mädi rä Zi Dada Jeoba, ja ngu Manóah. Manóah ꞌne rä ꞌme̱hñä himi pe̱ꞌtsi yä bätsi. Nꞌa rä pa, Jeoba bi me̱hni nꞌa rä e̱nxe̱ pa dä nuu rä ꞌme̱hñä Manóah ꞌne bi ꞌñembäbi: «Ma gi pe̱ꞌtsi nꞌa rä bätsi ꞌne näꞌä go ma dä ñäni yä israelita de yä filisteo. Näꞌä ma dä näsareo». ¿Gi pädi toꞌo yä näsareo? Go geꞌu̱ nuꞌu̱ yä jäꞌi xki umbäbi yä te Äjuä pa dä me̱päbi rä bolunta. Rꞌa de geꞌu̱ de yä boluntase̱, pe märꞌaa, go mi huahnise̱ Jeoba, ja ngu bi ja ko Sansón. ꞌNehe, nuꞌu̱ himi debe dä ñꞌäxi.

Mi thogi rä tiempo, bi mꞌu̱i rä tꞌu̱ Manóah, ꞌne bi hñuꞌmpäbiꞌu̱ Sansón. Nuꞌmu̱ Sansón ya mi nꞌa rä bäsjäꞌi, Jeoba bi umbäbi rä tsꞌe̱di. ¡Mi tsa dä hyo nꞌa rä lion se̱he̱ ko yä yꞌe̱! Nꞌa rä pa, bi hyo 30 yä filisteo. Hänge yä filisteo xa mi u̱tsa ꞌne mi honi hanja dä hyo. Nꞌa rä xui, Sansón bi gohi bi ñꞌähä ha rä hnini Gaza, ꞌne nuꞌu̱ yä nkontra mi ndo̱ꞌmi ha rä goxthi rä hnini pa xä hyo ngu xä hyatsꞌi. Pe ngu mäde rä xui, Sansón bi nangi ꞌne bi kꞌu̱ꞌtsi nuꞌu̱ yä goxthi mi kotꞌi rä hnini, ꞌne bi hñäxä nuꞌu̱ yä goxthi asta ha rä ndehe nꞌa rä tꞌo̱ho̱, getbu̱ de Hebrón.

Nubye̱, yä filisteo bi ma bä nuu Dalila, näꞌä rä nobia Sansón ꞌne bi ꞌñembäbiꞌä: «Gä jutꞌäꞌihe yä mꞌotho yä bojä de gä plata, mu̱ gi xikägihe de habu̱ bi ehe näꞌä rä tsꞌe̱di pe̱ꞌtsi Sansón. Di ne gä ju̱he pa gä kotꞌihe ha rä fadi». Dalila xa mi tsu̱di rä nkꞌatꞌä bojä, hänge bi me̱fi näꞌä bi sipäbi. Ri mu̱di, Sansón himi ꞌne dä xipäbi Dalila de habu̱ mi ehe näꞌä rä tsꞌe̱di mi pe̱ꞌtsi. Pe Dalila bi sigi bi yꞌambäbi asta xa bi xipäbi. Sansón bi ꞌñembäbi: «Nunka xä tꞌäxkägi ngeꞌä drä näsareo. Mu̱ dä tꞌäxkägi, ma gä ꞌme̱di mä tsꞌe̱di». ¿Bi hogi näꞌä bi me̱fi Sansón? Hinä, näꞌä bi zose̱ ha rä trampa.

Mꞌe̱fa, Dalila bi ma bä xipäbi yä filisteo: «¡Ya di pädi de habu̱ bi ehe rä tsꞌe̱di Sansón!». Nubye̱, Dalila bi kai Sansón pa bi ñꞌähä ꞌne bi nzofo nꞌa rä jäꞌi pa bi ꞌñäxi. Oraꞌä, Dalila bi yꞌatsꞌi ꞌne bi ꞌñembäbi: «¡Sansón, bi zo̱ho̱ yä filisteo!». ¿Gi pädi te bi thogi? Sansón ya xki ꞌme̱di rä tsꞌe̱di. Nubye̱ yä filisteo bi pe̱ntꞌi Sansón, bi hñäꞌmpäbi yä da ꞌne bi zitsꞌi pa dä kotꞌi ha rä fadi.

Nꞌa rä pa, yä mꞌotho yä filisteo xki muntsꞌi pa mi xo̱kämbeni näꞌä rä zidada mi rä thuhu Dagón. Nuꞌu̱ xa mi mafi ꞌne mi enä: «Mä zidadahu̱ xä yꞌe̱ntꞌi ha mä yꞌe̱hu̱ Sansón. Guä ju̱kihu̱ de rä fadi pa dä jakhu̱ gä nthedehu̱». Nguntꞌä bi ma toꞌo bä ju̱ki, ꞌne bi ꞌmaꞌmi mädetho de nuꞌu̱ yoho yä nꞌo̱tse rä templo. Nubye̱, Sansón bi xatuäbi rä Zi Dada Jeoba ꞌne bi ꞌñembäbi: «Oh Jeoba, po rä mäte, di bänteꞌi gi rꞌakägi rä tsꞌe̱di ke xi mä nꞌa mꞌiki». Pa nunä tiempo, Sansón ya xki te yä xtää mänꞌaki, hänge bi mihi ko ngatꞌho rä tsꞌe̱di nuꞌu̱ yoho yä nꞌo̱tse rä templo ꞌne bi yꞌentꞌi asta xa bi dagi ꞌne bi hyo gatꞌho nuꞌu̱ yä jäꞌi xki muntsꞌini. Xi Sansón, ¿bi za bi ñäni rä te? Hinä, näꞌä ja bi duni ꞌnehe.

Jeoba xki hñutsꞌi yä nzaya pa dä gu̱hni rä hnini Israel, pe mäske njabu̱, nuꞌu̱ mi ne dä me̱ꞌtsi nꞌa rä rey. Hänge nuꞌu̱ bi ꞌñembäbi rä profeta Samuel: «Gatꞌho nuꞌu̱ märꞌa yä dähni pe̱ꞌtsi nꞌa rä rey, po rängeꞌä nuje ꞌnehe di nehe nꞌa rä rey». Pe Samuel xa himbi ho näꞌä mi adiꞌu̱ ꞌne nguntꞌä bi xatuäbi rä Zi Dada Jeoba. ¿Gi pädi te bi dädi Jeoba? Näꞌä bi ꞌñembäbi Samuel: «Rä hnini hingo xä rechazaꞌi, go di rechazagi. ꞌÑembäbiꞌu̱ ge dä za dä me̱ꞌtsi nꞌa rä rey, pe näꞌä rey ma dä yꞌapäbi ndunthi yä tꞌo̱tꞌe». Mäske njabu̱, yä israelita bi dädi: «¡Hindi mporta! ¡Nuje di nehe gä pe̱ꞌtsihe nꞌa rey!».

Nubye̱, Jeoba bi mändabi Samuel dä ma ha Ramá ꞌne dä huahni nꞌa rä rey. ¿Gi pädi te mi rä thuhu näꞌä rä mu̱di rey? Hää, mi rä thuhu Saúl. Rä profeta Samuel bi xiꞌspäbi rä aseite ha rä ñäxu Saúl ꞌne njabu̱ bi fädi ge Jeoba go xki hñutsꞌi de gä rey.

Mꞌe̱fa, Samuel bi muntsꞌi gatꞌho yä israelita pa dä ꞌñutiꞌu̱ toꞌo xki huahni Jeoba de gä rey. Pe mi da ngue̱nda Samuel, Saúl himi joꞌoni. ¿Gi pädi por hanja? Ngeꞌä näꞌä xki ñꞌägi. Nuꞌmu̱ bi thini, bi ju̱ki de habu̱ xki ñꞌägi ꞌne bi tsꞌitsꞌi ante rä thandi gatꞌho rä hnini. ¿Gi pädi? Saúl mänꞌa mi xä ñhetsꞌi de gatꞌho ꞌne xa mi mähotho. Nubye̱ Samuel bi ꞌñembäbi rä hnini: «Hyanthu̱ toꞌo xä huahni Jeoba». Yä israelita nguntꞌä bi mafi: «¡Dä mꞌu̱i pa nzäntho rä rey!».

Nuꞌmu̱ ja xki thutsꞌi de gä rey, Saúl mi o̱te rä profeta Samuel ꞌne mi pe̱fi gatꞌho näꞌä mi mändabi rä Zi Dada Jeoba. Pe mꞌe̱fa ya hinä. Nꞌa rä pa, Samuel bi ꞌñembäbi Saúl ge xä do̱ꞌmi asta xä zo̱niꞌä pa go xä uni yä sacrificio. Rä rey himi pe̱ꞌtsi rä se̱ki pa go dä uni yä sacrificio. Pe ya mi bi ndee ꞌne rä profeta Samuel tobe himi tso̱nitho, hänge Saúl go bi uni yä sacrificio. ¿Gi pädi te bi xipäbi Samuel? Näꞌä bi ꞌñembäbi: «Nuꞌi ngi pädi ge pe̱ꞌtsi te gi yꞌo̱te Jeoba, pe hingä pe̱fi njabu̱». ¿Gi kamfri ge Saúl nubye̱ hää ma xä yꞌo̱te Jeoba?

Mꞌe̱fa, Saúl bi ma bä ntunkui yä amalequita, ꞌne Samuel bi mändabi ge xä hyo gatꞌho. Pe, Saúl himbi hyo rä rey Agag. Nubye̱, Jeoba bi ꞌñembäbi Samuel: «Saúl xä ꞌuege de geki, näꞌä ya hingi o̱tkägi». Samuel xa bi durämu̱i ꞌne bi ꞌñembäbi Saúl: «Jeoba ma dä huahni mä nꞌa rä rey, ngeꞌä nuꞌi ya hingi o̱te». Oraꞌä, Samuel bi gu̱ rä ꞌñuu pa dä mengi ha rä nguu, pe Saúl himi ne dä hye̱gi dä ma, hänge bi pe̱ntꞌi de rä mahe ꞌne bi tu̱mbäbi. Nubye̱, Samuel bi ꞌñembäbi Saúl: «Geꞌä ma dä me̱fi Jeoba kongeꞌi». Hää, Jeoba ya himi numäñho Saúl. Jeoba ma xä huahni nꞌa rä jäꞌi näꞌä hää di pe̱ꞌspäbi rä tꞌekꞌei ꞌne rä hogä yꞌo̱de, pa go xä hñutsꞌi de gä rey ha Israel.

Jeoba bi ꞌñembäbi Samuel: «Ri ma ha rä ngu Jesé. Nꞌa de nuꞌu̱ yä tꞌu̱ ma dä zo̱ho̱ dä nrey ha Israel». Hänge Samuel bi me̱fi njabu̱. Mi hyandi näꞌä rä tꞌu̱ mädä Jesé, Samuel bi mbenise̱: «Zäi ge go gehni xä huahni Jeoba». Pe rä Zi Dada Jeoba himi mbeni ngu Samuel, hänge bi ꞌñembäbi: «Nuga di handi näꞌä ja ha rä koraso yä jäꞌi, hingä ho̱nse̱ tengu di nheki rä mꞌai».

Nubye̱, Jesé bä tsimpäbi Samuel mä rꞌato yä tꞌu̱. Pe Samuel bi ꞌñenä: «Jeoba hinxä huahni nixi nꞌa de gehyu̱. ¿Se̱he̱ gehyu̱ ri tꞌu̱?». Jesé bi dädi: «Di ꞌme̱di näꞌä mä gäxä tꞌu̱, rä thuhu David, pe bi fadi yä de̱ti». Mi zo̱ho̱ David, Jeoba bi ꞌñembäbi Samuel: «¡Go gehni xtä huahni!». Nubye̱, Samuel bi xiꞌspäbi rä aseite ha rä ñäxu David. Njabu̱, bi fädi ge go geꞌä xki huahni Jeoba pa dä zo̱ho̱ dä nrey ha Israel.

Nꞌa rä tiempo mꞌe̱fa, yä israelita mi ntuhni ko yä filisteo. Pe yä filisteo mi zi nꞌa rä däta soldado mi rä thuhu Goliat. ¿Gi pädi te mi pe̱fi Goliat? Hyaxtho xa mi theni yä israelita ꞌne mi enä: «Guä pe̱nkägihu̱ua nꞌa rä ñꞌo̱ho̱ pa gä ntunꞌmee. Mu̱ dä däkägi, nuꞌmu̱ gä mꞌe̱gohe pa geꞌähu̱. Pe mu̱ gä täpäbi, nuꞌmu̱ go gi mꞌe̱gohu̱ pa gekhe».

David bi ma ha rä kampamento yä israelita pa bi hñäꞌspäbi te dä zi nuꞌu̱ yä ku mi yä soldado. Mi zo̱ni ha näꞌä lugaꞌä, bi yꞌo̱de te gatꞌho mi mängä Goliat. Nubye̱ David bi ꞌñenä: «¡Nuga go ma gä ntunꞌmee!». Pe Saúl bi ꞌñembäbi: «Pe nuꞌi xa gi bätsitho». David bi dädi: «Jeoba go ma dä maxkägi».

Hänge Saúl bi hmipäbi rä armädura, pe David bi ꞌñenä: «Nuga hingi tsa gä ntuhni kongehya». Nubye̱, David bi gu̱ rä ntꞌe̱ndo ꞌne bi ma ha rä ñhee, bä jo ku̱tꞌa yä kongädo ꞌne bi yꞌu̱tꞌi ha rä murra. Mꞌe̱fa de geꞌä, bi ma pa dä ntunkui Goliat. ¿Gi pädi te bi mängä Goliat mi hyandi David? Näꞌä bi ꞌñembäbi: «¡Guä ekua, ma gi nuhmä te gä o̱tꞌäꞌi! Ma gä umbä ri ngo̱ yä pada ꞌne yä zuꞌue pa dä zi». ¿Gi kamfri ge bi ntsu David? Hinä, näꞌä bi ꞌñembäbi: «Nuꞌi xki ꞌñepu̱ ko ri majuai ꞌne ko ri lansa, pe nuga xti mabu̱ po rä thuhu Jeoba. Nuꞌi hingi ntuhni kongekhe, gi ntuhni ko rä Zi Dada Jeoba. Gatꞌho nuꞌu̱ yä jäꞌi yꞌoua, ma dä hyandi ge rä Zi Dada Jeoba mänꞌa ja rä tsꞌe̱di ke nꞌa rä majuai ꞌne nꞌa rä lansa. Näꞌä go ma dä yꞌe̱ntꞌäꞌihu̱ ha mä yꞌe̱he».

Nubye̱, David bi yꞌe̱ntꞌä nꞌa rä do ha rä ntꞌe̱ndo ꞌne bi yꞌe̱mbäbi Goliat ko ngatꞌho rä tsꞌe̱di. Ko rä mfatsꞌi Jeoba, näꞌä rä do bi zu̱päbi ha rä de Goliat. Näꞌä bi dagi ꞌne bi du. Mi hyandi njabu̱ yä filisteo, nuꞌu̱ xa bi ntsu ꞌne bi nextꞌi bi ma. Xi nuꞌi, ¿gi pe̱ꞌspäbi rä komfiansa rä Zi Dada Jeoba ja ngu David?

Rä rey Saúl bi hñutsꞌi David ngu nꞌa rä ndä de gä soldado mꞌe̱fa de bi hyo Goliat. David bi dähä ndunthi yä tuhni ꞌne xa bi mfamoso. Kada mi pengi de nꞌa rä tuhni, yä ꞌme̱hñä mi nei ꞌne mi tuhu njaua: «Saúl xä hyo nꞌa hängu mꞌo yä nkontra, pe David xä hyo xa ndunthi yä mꞌotho yä nkontra». Po rängeꞌä, Saúl bi mu̱di xa bi u̱tsa David ꞌne dende geꞌmu̱ bi hyoni hanja dä hyo.

David xa mi pädi dä me̱i xä ñho rä arpa. Nꞌa rä pa, nuꞌmu̱ David mi pe̱i rä arpa, Saúl bi tsapi dä hyo ko nꞌa rä lansa. Pe David nguntꞌä bi ꞌuengi pa himbi zu̱di, ꞌne näꞌä rä lansa bi nꞌo̱tꞌe ha rä jädo. Mꞌe̱fa de geꞌä, Saúl mi sigi mi honi hanja dä hyo David. Po rängeꞌä, David pe̱ꞌtsi te bi ꞌmatꞌi ꞌne bi ma bä ñꞌägi ha yä yꞌotꞌä hai.

Nubye̱ Saúl bi zitsꞌi 3.000 yä soldado pa bi ma dä hyoni David. ¿Gi pädi te bi thogi? Saúl bi yu̱tꞌi ha näꞌä rä kueba habu̱ xki ñꞌägi David ꞌne yä soldado. Nuꞌu̱ yä soldado David, bi ꞌñembäbi: «Gehnä ri oportunida pa gi hyo rä rey Saúl». David bi joni rꞌamätsꞌu̱u̱ habu̱ mi hudi Saúl ꞌne bi hye̱kuäbi nꞌa xe̱ni rä hee nsinke bi da ngue̱nda. Pe mꞌe̱fa de geꞌä, David xa bi u̱ rä mfeni ngeꞌä xki ꞌme̱tuäbi rä tꞌekꞌei näꞌä rä rey xki huahni Jeoba. David himbi hyopäbi ge nuꞌu̱ yä soldado xä hyo rä rey Saúl. Pe nuꞌmu̱ Saúl bi bo̱ni de rä kueba, dende yabu̱ David bi maꞌti ꞌne bi ꞌñembäbi: «Xä za xtä hoꞌi, pe hindä pe̱fi njabu̱». ¿Gi kamfri ge nubye̱ Saúl bi mu̱di bi numäñho David?

Hinä. Saúl mi sigi mi honi David pa xä hyo. Hänge nꞌa rä xui, David ꞌne Abisái, näꞌä rä sobrinu, bi yu̱tꞌi mä ntꞌägi ha rä kampamento Saúl mientra gatꞌho nuꞌu̱ soldado mi ähä. Asta Abner; näꞌä toꞌo mi su rä rey Saúl, mi ähä ꞌnehe. Nubye̱ Abisái bi ꞌñembäbi David: «¡Nubye̱ hää ma gä hohu̱ Saúl! Hyopkägi gä ho». Pe David bi ꞌñembäbi: «Jeoba go ma dä hñämpäbi ngue̱nda. Mänꞌa dä hogi gä häꞌspäbihu̱ rä lansa ꞌne rä mpothe ꞌne gä maha».

ꞌNepu̱, David ꞌne nuꞌu̱ yä soldado bi bo̱tsꞌe ha nꞌa rä tꞌo̱ho̱ ꞌne dende gehni bi maꞌti Abner ꞌne bi ꞌñembäbi: «¡Abner! ¿Por hanja hingä su rä rey? ¿Habu̱ ja rä mpothe ꞌne rä lansa?». Saúl nguntꞌä bi bädi ge mi geꞌä David ꞌne bi ꞌñembäbi: «Xä za xkä hyogägihmä, pe hingä pe̱fi njabu̱. Di pädi xä ñho ge go ma gi nrey ha Israel». Nubye̱, Saúl bi mengi ha rä nguu. Pe hingä gatꞌho rä familia Saúl mi u̱tsa David.

Näꞌä rä tꞌu̱ mädä rä rey Saúl mi rä thuhu Jonatán, näꞌä xa mi pädi dä ntuhni ꞌne himi tsu. Hänge David bi ꞌñenä ge Jonatán mänꞌa mi tihi ke nꞌa rä nxu̱ni ꞌne mänꞌa mi ja rä tsꞌe̱di ke nꞌa rä lion. Nꞌa rä pa, Jonatán bi hyandi ge rꞌa yä filisteo mi yꞌoni ha rä tꞌo̱ho̱. Hänge bi ꞌñembäbi näꞌä rä ꞌme̱go mi ñꞌoui: «Ma gä ntuhnihu̱ kongehyu̱, ho̱nse̱ mu̱ Jeoba dä rꞌakägihu̱ nꞌa rä señä. Mu̱ yä filisteo dä matkägihu̱ ꞌne dä ꞌñengägihu̱: “Guä po̱xu̱”, nuꞌmu̱ ma gä pädihu̱ ge dä za gä ntuhnihu̱ kongehyu̱». ¿Gi pädi te bi thogi? Yä filisteo bi maꞌti Jonatán ꞌne bi ꞌñembäbi: «¡Guä po̱xu̱ pa gä ntuhnihu̱!». Nubye̱, Jonatán ꞌne näꞌä rä ꞌme̱go mi ñꞌoui bi bo̱tsꞌe ha näꞌä rä tꞌo̱ho̱ ꞌne bi hyo 20 yä filisteo.

Koꞌmu̱ Jonatán mi geꞌä rä tꞌu̱ mädä Saúl, go ri ꞌñepäbihmä xä zo̱ho̱ xä nrey xti du rä dada. Pe Jonatán mi pädi xä ñho ge Jeoba go xki huahni David pa dä nrey, hänge himi pe̱ꞌspäbi rä embidia. En lugar de geꞌä, nuꞌu̱ bi me̱ꞌtsi nꞌa rä hogä ntsitsꞌi ꞌne bi mfatsꞌi nꞌa ngu mänꞌaa. Pa bi ꞌñudi Jonatán ge xa mäjuäni mi mädi David, bi umbäbi rä hee, rä majuai, rä arko ꞌne rä ngu̱tꞌi.

Nuꞌmu̱ David mi ꞌmatꞌi de Saúl, Jonatán bi ma bä tsu̱di ꞌne bi ꞌñembäbi: «Pe̱ꞌtsi te xa gi ze̱ti ꞌne gi mbaliente. Jeoba go xä huahnäꞌi pa gi nrey. Asta mä dada pädi xä ñho ge Jeoba go xä huahnäꞌi». ¿Gi hohmä gi pe̱ꞌtsi nꞌa ri hogä amigo ngu Jonatán?

Ndunthi yä mꞌiki, Jonatán bi arriesga rä te po dä matsꞌi David. Jonatán mi pädi ge rä dada xa mi u̱tsa David ꞌne mi ne dä hyo. Hänge näꞌä bi ꞌñembäbi rä dada: «Mu̱ gi hyo David, ma gi yꞌo̱tꞌe nꞌa rä däta pekado. Näꞌä hinte mä ntsꞌomꞌu̱i xä yꞌo̱tꞌe». Saúl himbi ho näꞌä bi xipäbi Jonatán, hänge xa bi nkue̱ kongeꞌä. Rꞌa yä je̱ya mꞌe̱fa, Saúl ꞌne Jonatán bi du mähye̱gi ha nꞌa rä tuhni.

Mꞌe̱fa de bi du Jonatán, David bi ma bä honi Mefibóset, näꞌä rä tꞌu̱ Jonatán. Ora bi dini, David bi ꞌñembäbi: «Koꞌmu̱ ri dada mi mä amigo, nuga nzäntho ma gi suꞌi. Ma gi ꞌmu̱i ha mä palasio ꞌne mä gi ñuni kongeki ha mä mexa». David nunka bi pumfri Jonatán.

Mi du Saúl, David bi zo̱ho̱ bi nrey. Näꞌä mi pe̱ꞌtsi 30 yä je̱ya. Rꞌa yä je̱ya mꞌe̱fa, David mi to̱ge mäñä de rä nguu ꞌne dende gehni bi hyandi nꞌa rä ꞌme̱hñä xa mähotho. David bi zo̱ho̱ bi bädi ge näꞌä ꞌme̱hñä mi rä thuhu Bat-Seba ꞌne ge xki nthäti ko Urías, nꞌa de nuꞌu̱ yä soldado. ¿Gi pädi te bi me̱fi David? Näꞌä bi mända dä tsꞌispäbi Bat-Seba ha rä nguu pa bi mꞌe̱ngui, ꞌne näꞌä bi ndatꞌhi. David mi ne dä ꞌñägi näꞌä rä pekado xki yꞌo̱tꞌe. Hänge bi mändabi näꞌä rä jefe de rä ejército xä hñutsꞌi Urías ndelante de gatꞌho nuꞌu̱ märꞌa yä soldado pa nguntꞌä bi tho. Mꞌe̱fa de geꞌä, David bi nthäti ko Bat-Seba.

Pe Jeoba bi hyandi gatꞌho nuꞌu̱ yä tsꞌo tꞌo̱tꞌe xki me̱fi David. Hänge rä Zi Dada Jeoba bi me̱hni rä profeta Natán pa dä ñäui David. Natán bi ꞌñembäbi: «Mi ꞌmu̱i nꞌa rä ñꞌo̱ho̱ näꞌä xa mi riko ꞌne mi pe̱ꞌtsi xa ndunthi yä de̱ti, ꞌne mi ꞌmu̱i nꞌa rä ñꞌo̱ho̱ näꞌä mi hyoya ꞌne mi pe̱ꞌtsi ho̱nse̱ nꞌadä rä zi de̱ti näꞌä xa mi mädi. Pe näꞌä rä ñꞌo̱ho̱ xa mi riko, bi hñämbäbi rä de̱ti näꞌä rä ñꞌo̱ho̱ mi hyoya». Mi yꞌo̱de njabu̱ David, xa bi bo̱ rä kue̱ ꞌne bi ꞌñenä: «¡Näꞌä rä ñꞌo̱ho̱ bi yꞌo̱tꞌe njabu̱, pe̱ꞌtsi te dä du!». Nubye̱, Natán bi ꞌñembäbi David: «¡Nuꞌi gi nja ngu näꞌä rä ñꞌo̱ho̱ꞌä!». David xa bi durämu̱i ꞌne bi ꞌñembäbi Natán: «Xtä o̱tꞌe nꞌa rä däta pekado kontra Jeoba». David ꞌne rä familia bi thogi ndunthi yä xuñha po näꞌä rä pekado xki yꞌo̱tꞌe. Jeoba bi kastiga David, pe himbi hyo ngeꞌä mi rä umilde ꞌne bi arrepenti ko ngatꞌho rä koraso.

David xa mi nehmä xä hyoki nꞌa rä templo pa Jeoba. Pe Jeoba go bi umbäbi näꞌä rä nsu Salomón, nꞌa de nuꞌu̱ yä tꞌu̱. Nubye̱ David bi ꞌñenä: «Rä templo rä Zi Dada Jeoba pe̱ꞌtsi te dä gohi xa mähotho. Salomón tobe nꞌa rä bäsjäꞌi, pe nuga ma gä fatsꞌi gä muntsꞌi gatꞌho nuꞌu̱ yä material ma dä ja mꞌe̱di». ¿Gi pädi? David bi uni ndunthi yä bojä pa bi thoki rä templo. Bi hyoni yä me̱fi nuꞌu̱ xa mi pädi dä mpe̱fi, bi muntsꞌi rä oro ꞌne rä plata, ꞌne bä hä yä zaa de gä cedro dende rä hnini Tiro ꞌne Sidón. Nuꞌmu̱ David ya mi ꞌme̱päbi tsu̱tho pa dä du, bi umbäbi Salomón nuꞌu̱ yä plano de rä templo ꞌne bi ꞌñembäbi: «Jeoba bi mändagi gä ofo nuya yä instrucción pa gä rꞌaꞌi. Näꞌä ma dä maxꞌäꞌi. Xa dä mbaliente, xa dä ze̱di ꞌne ja nunä rä ꞌme̱fi».

Nuꞌmu̱ Salomón bi mu̱di bi mända ha Israel, Jeoba bi yꞌambäbi: «¿Te gi ne gä rꞌaꞌi?». Salomón bi dädi: «Nuga xa di bätsitho, ꞌne hindi pädi hanja gä mända. Po rä mäte, rꞌakägi rä mfädi pa gä mända xä ñho ri hnini». Hänge Jeoba bi ꞌñembäbi: «Koꞌmu̱ gä yꞌakägi rä mfädi, ma gä japi mänꞌa dä nja ri mfädi ke gatꞌho yä mexiꞌmhai. ꞌNehe ma gä rꞌaꞌi ndunthi yä ñho ꞌne mu̱ gi pe̱fi gatꞌho näꞌä gä mändaꞌi, ma gi ꞌmu̱i po ndunthi yä je̱ya».

Salomón bi mu̱di bi hyoki rä templo. Bi usa rä oro, rä plata, yä zaa ꞌne yä do. Gatꞌho nuꞌu̱ yä ñꞌo̱ho̱ ꞌne yä ꞌme̱hñä bi mfaxte, xa mi pädi dä mpe̱fi xä ñho. Bi zitsꞌi yoto nje̱ya pa bi uadi bi thoki rä templo. Mi zo̱ho̱ rä pa, yä israelita bi inägura rä templo ꞌne bi uni yä ofrenda ha rä altar. Salomón bi ndandiñähmu ndelante de rä altar ꞌne bi xatuäbi Jeoba: «Oh Jeoba, nuꞌi gi merese nꞌa rä templo mänꞌa rä dängi ꞌne mänꞌa mähotho ke nunä. Pe, po rä mäte, numäñho mä so̱kämbenihe ꞌne nuꞌu̱ mä sadihe». ¿Gi kamfri ge Jeoba bi ho näꞌä rä templo ꞌne bi yꞌo̱de näꞌä rä sadi bi ja Salomón? Mi uadi bi xadi Salomón, bä käi rä tsibi de mähetsꞌi ꞌne bi tsätꞌi gatꞌho nuꞌu̱ yä ofrenda. Mi hyandi njabu̱ yä israelita, nuꞌu̱ xa bi johya ngeꞌä rä Zi Dada Jeoba bi ho näꞌä rä templo.

Po gatꞌho rä hnini Israel ꞌne asta ha nuꞌu̱ yä luga mi kohi xa yabu̱, yä jäꞌi bi yꞌo̱de hängu rä mfädi mi pe̱ꞌtsi Salomón. Gatꞌho nuꞌu̱ yä jäꞌi mi pe̱ꞌtsi yä xuñha, mi hombäbi rä mfatsꞌi Salomón. ꞌNehe, asta rä reinä de Seba xki yꞌo̱de de rä mfädi Salomón, hänge näꞌä bi ma pa dä hyandäse̱ mu̱ xa mäjuäni. Mi hyandi ge Salomón bi dädi xä ñho gatꞌho nuꞌu̱ yä ntꞌani xki yꞌo̱tpäbi, näꞌä bi ꞌñembäbi: «Nuga hingä ndi kamfri näꞌä xki sikägi de geꞌi, pe nubye̱ di handäse̱ ge mänꞌa ndunthi näꞌä rä mfädi gi pe̱ꞌtsi. Ri Zi Dada Jeoba xä jäpiꞌi». Durante nuꞌu̱ yä je̱yaꞌu̱, yä israelita bi me̱ꞌtsi nꞌa rä mꞌu̱i temäꞌentho. Pe himbi njabu̱ nzäntho.

Mientra Salomón bi xo̱kämbeni Jeoba, gatꞌho yä israelita bi me̱ꞌtsi nꞌa rä mꞌu̱i temäꞌentho. Pe mꞌe̱fa, Salomón bi nthätui ndunthi yä ꞌme̱hñä de märꞌa yä hnini, ꞌne nuꞌu̱ bi japi bi ꞌuege de Jeoba ꞌne bi mu̱di bi xo̱kämbeni yä idolo. Hänge Jeoba xa bi nkue̱ ko Salomón ꞌne bi ꞌñembäbi: «Ma gä häki rä tsꞌu̱tꞌhui de ri familia ꞌne ma gä heke pa dä nja yoho yä hnini. Nꞌa däta parte go ma gä umbäbi nꞌa de nuꞌu̱ ri ꞌme̱go, pe ri familia ma dä gohui ho̱nse̱ nꞌa tꞌu̱kä parte».

¿Gi pädi te bi me̱fi Jeoba pa gatꞌho bi ntiende xä ñho näꞌä mi ne dä mää? Nꞌa rä pa, Jeroboán, nꞌa de nuꞌu̱ yä ꞌme̱go Salomón, bi nthe̱ui ha rä ꞌñuu rä profeta Ahíya. Nubye̱, rä profeta Ahíya bi hñäki rä hee, bi tu̱ni ꞌne bi po̱mbäbi 12 yä xe̱ni. ꞌNepu̱, bi ꞌñembäbi Jeroboán: «Jeoba ma dä hñäki rä tsꞌu̱tꞌhui de rä familia Salomón ꞌne ma dä heke pa dä nja yoho yä hnini. Nuꞌi pe̱ꞌtsi te gi ju̱ 10 yä xe̱ni de nunä hee, ngeꞌä go mä gi mända 10 yä tribu». Mi bädi Salomón näꞌä xki thogi, xa bi nkue̱ ꞌne bi tsapi dä hyo Jeroboán. Pa bi ñäni rä te Jeroboán, näꞌä pe̱ꞌtsi te bi ma pa Egipto. Rꞌa yä je̱ya mꞌe̱fa, Salomón bi du, ꞌne nꞌa de nuꞌu̱ yä tꞌu̱ mi rä thuhu Rehoboam go bi gohi de gä rey. Nuꞌmu̱ Jeroboán bi bädi ge ya xki du Salomón, näꞌä bi mengi ha Israel. Nubye̱, ¿gi pädi te bi thogi?

Mꞌe̱fa, nuꞌu̱ yä ansiano de rä hnini Israel bi ꞌñembäbi Rehoboam: «Mu̱ gi trata xä ñho rä hnini, rä hnini ma dä ꞌmu̱i de ri lado». Pe nuꞌu̱ yä amigo mi yä bäsjäꞌi bi ꞌñembäbi: «Pe̱ꞌtsi te xa gi ntsꞌomꞌu̱i ko rä hnini ꞌne japi xa dä mpe̱fi ndunthi». Rehoboam bi me̱fi ja ngu xki xipäbi nuꞌu̱ yä amigo ꞌne xa bi ntsꞌomꞌu̱i. Po rängeꞌä, yä jäꞌi bi nju̱tsꞌi kontra geꞌä ꞌne go bi hñutsꞌi Jeroboán de gä rey ha nuꞌu̱ 10 yä tribu. Näꞌä rä tsꞌu̱tꞌhui de nuꞌu̱ 10 yä tribu, bi fädi ngu rä tsꞌu̱tꞌhui de rä norte. ꞌNe rä tsꞌu̱tꞌhui de nuꞌu̱ yoho yä tribu, bi fädi ngu rä tsꞌu̱tꞌhui de rä sur, ꞌne nuꞌu̱ nzäntho bi yꞌo̱te rä rey Rehoboam. Njabu̱ bi hege nuꞌu̱ 12 yä tribu de rä hnini Israel.

Jerusalén mi geꞌä nꞌa de nuꞌu̱ yä hnini mi mända rä rey Rehoboam. Hänge Jeroboán himi ne ge yä jäꞌi xä ma asta Jerusalén pa dä xo̱kämbeni Jeoba, ngeꞌä näꞌä mi tsu ge yä jäꞌi go xä de̱ni Rehoboam. Hänge bi hyoki yoho yä tꞌu̱kä doro de gä oro ꞌne bi ꞌñembäbi rä hnini: «Jerusalén bi kohi xa yabu̱, mänꞌa dä hogi gi kohihu̱ ꞌne gi ndänehu̱ nuya yä tꞌu̱kä doro». Yä jäꞌi bi yꞌo̱te Jeroboán, hänge nuꞌu̱ bi ꞌuege mänꞌaki de Jeoba.

Ha nuꞌu̱ 10 yä tribu de Israel bi mꞌu̱i ndunthi yä rey nuꞌu̱ xa mi yä tsꞌomꞌu̱i, pe Acab, mänꞌa bi thogi näꞌä bi me̱fi. Acab bi nthätui nꞌa rä ꞌme̱hñä näꞌä mi xo̱kämbeni Baal ꞌne xa mi rä tsꞌomꞌu̱i. Näꞌä mi rä thuhu Jezabel. Acab ꞌne Jezabel bi japi ge ndunthi yä jäꞌi dä xo̱kämbeni Baal ꞌnehe. Pe hingä ho̱nse̱ꞌä, nuꞌu̱ ꞌnehe bi mända dä thopäbi ndunthi yä profeta rä Zi Dada Jeoba. ¿Gi pädi te bi me̱fi Jeoba? Näꞌä bi me̱hni rä profeta Elías pa bi umbäbi nꞌa rä mensaje Acab.

Elías bi ꞌñembäbi Acab ge Jeoba hingä ma xä me̱hni yä yꞌee ha Israel, ngeꞌä näꞌä xa mi pe̱fi yä tsꞌo tꞌo̱tꞌe. Ya xki thogi hñu nje̱ya ꞌne hinte mä sofo mi ja, ꞌne yä jäꞌi ya mi othobi te dä zi. Mꞌe̱fa, Jeoba bi me̱hni mänꞌaki Elías pa dä ñäui Acab. Nubye̱ rä rey Acab bi ꞌñembi Elías: «Nuꞌi ho̱nse̱ gi hä yä xuñha. Go gi tu rä tsꞌoki po gatꞌho näꞌä di thogihe». Elías bi dädi: «Nuga hingo mä tsꞌoki. Hinxä ꞌuäi ngeꞌä nuꞌi gi xo̱kämbeni Baal. Muntsꞌi rä hnini ꞌne nuꞌu̱ yä profeta Baal ꞌne tsitsꞌi ha rä ndehe rä tꞌo̱ho̱ Carmelo. Ja gehni ma gä handihu̱ toꞌo näꞌä xa mäjuäni rä Zi Dada».

Acab bi me̱fi ja ngu xki sipäbi ꞌne gatꞌho rä hnini bi muntsꞌi ha rä tꞌo̱ho̱ Carmelo. Nubye̱, Elías bi ꞌñembäbiꞌu̱: «Pe̱ꞌtsi te gi huahnihu̱ toꞌo ma gi pe̱päbihu̱. Mu̱ Jeoba go geꞌä rä Zi Dada mäjuäni, go dä de̱nihu̱ꞌä. Pe mu̱ Baal go geꞌä rä zidada mäjuäni, go dä de̱nihu̱ꞌä. Ma gä handihu̱ toꞌo näꞌä xa mäjuäni rä Zi Dada. Nuꞌu̱ 450 yä profeta Baal debe dä hyoki nꞌa rä ofrenda ꞌne dä maꞌti rä zidada. Nuga ꞌnehe ma gä hoki nꞌa rä ofrenda ꞌne ma gä maꞌti rä Zi Dada Jeoba. Näꞌä toꞌo dä pe̱hni rä tsibi, go geꞌä rä Zi Dada xa mäjuäni». Gatꞌho rä hnini bi ꞌñenä ge hää.

Nuꞌu̱ yä profeta Baal bi hyoki yä ofrenda ꞌne bi maꞌti rä zidada xo̱ge rä pa ꞌne mi embäbi: «¡Baal, thädi!». Pe koꞌmu̱ Baal himi thädi, Elías bi ꞌñembäbiꞌu̱: «Xa dä maꞌtihu̱ ntsꞌe̱di, xiꞌmu̱ bi ähä ꞌne ja mꞌe̱di gi yꞌatsꞌihu̱ pa dä nuhu». Ya kasi bi yu̱ rä Hyadi ꞌne nuꞌu̱ yä profeta Baal mi sigi mi maꞌti, pe Baal nunka bi dädi.

Nubye̱, Elías bi hñutsꞌi rä ofrenda ha rä altar ꞌne xa bi xiꞌspäbi ndunthi yä dehe. ꞌNepu̱ bi xadi njaua: «Jeoba, dä hyandi nunä rä hnini ge go geꞌi grä Äjuä mäjuäni». ¿Gi pädi te bi thogi? Jeoba nguntꞌä bi japi bä käi rä tsibi de mähetsꞌi ꞌne bi tsätꞌi näꞌä rä ofrenda. Mi hyandi njabu̱ yä jäꞌi, nuꞌu̱ bi ꞌñenä: «¡Jeoba go geꞌä rä Zi Dada xa mäjuäni!». Nubye̱ Elías bi ꞌñenä: «Oxki hopihu̱ dä ꞌmatꞌi nixi nꞌa de nuꞌu̱ yä profeta Baal». Näꞌä rä paꞌä, bi tho nuꞌu̱ 450 yä profeta Baal.

Mꞌe̱fa, bi nheki nꞌa zi xe̱kä gui mäñä de rä ndehe, ꞌne Elías bi ꞌñembäbi Acab: «Xä ꞌñepu̱ nꞌa rä däyꞌe. Ju̱ ri tsanza ꞌne ri ma ri nguu». ꞌNepu̱ bi ñuxä mähetsꞌi ko yä ꞌmo gui ꞌne bi mu̱di ꞌuäi xa ntsꞌe̱di. ¡Njabu̱ bi uadi rä seka! Acab nguntꞌä bi bo̱xä ha rä tsanza ꞌne bi ma. Nubye̱, Jeoba bi matsꞌi Elías pa xa bi nextꞌi ntsꞌe̱di ꞌne bi däpäbi rä tsanza Acab. Pe, ¿nubye̱ hää ma dä za dä mꞌu̱i temäꞌentho Elías? Ma gä hanthu̱.

Mi bädi Jezabel ge xki thopäbi gatꞌho nuꞌu̱ yä profeta Baal, näꞌä xa bi bo̱ rä kue̱. Hänge bi me̱hni toꞌo bi ma dä nuu Elías ꞌne bi ꞌñembäbi: «Xudi ma gi tu ꞌnehe, ja ngu bi du nuꞌu̱ yä profeta Baal». Elías xa bi ntsu, hänge bi ꞌmatꞌi ꞌne bi ma ha rä yꞌotꞌä hai. Dende gehni, bi xatuäbi Jeoba ꞌne bi ꞌñembäbi: «Jeoba, ya hingi tsa gä tse̱ti. Di ne gä tu». Elías xa xki zabi, hänge bi ntsaya ha rä xudi nꞌa rä arbol ꞌne bi doꞌmi rä tꞌähä.

¿Gi pädi te bi thogi? Jeoba bi me̱hni nꞌa rä e̱nxe̱ pa dä yꞌatsꞌi Elías ꞌne bi ꞌñembäbi ko rä mhäte: «Nangi gi ñuni». Mi nuhu Elías, bi hyandi ge mi jani nꞌa rä thuhme ꞌne nꞌa jarra rä dehe. Elías bi nangi bi ñuni, bi ntsithe ꞌne bi ñꞌähä mänꞌaki. Mꞌe̱fa, näꞌä rä e̱nxe̱ bi yꞌatsꞌi mänꞌaki ꞌne bi ꞌñembäbi: «Nangi gi ñuni. Mähyoni gi ju̱ rä tsꞌe̱di ngeꞌä xä ma näꞌä rä ꞌñuu ma gi ju̱u̱». Hänge Elías bi ñuni xä ñho. ꞌNepu̱, bi sigi bi ñꞌo po 40 yä pa ꞌne 40 yä xui, asta xa bi zo̱ni ha rä tꞌo̱ho̱ Horeb. Nubye̱, Elías bi yu̱tꞌi ha nꞌa rä kueba pa dä ñꞌähä. Pe Jeoba bi nzofo ꞌne bi ꞌñembäbi: «Elías, ¿por hanja gä ehe asta ha nunä luga?». Näꞌä bi dädi: «Yä israelita hinxä kumpli näꞌä bi prometeꞌi. Nuꞌu̱ xä hñäki nuꞌu̱ ri altar ꞌne xä hyo nuꞌu̱ ri profeta, ꞌne nubye̱, asta ne dä hyogägi ꞌnehe».

Jeoba bi ꞌñembäbi Elías: «Guä po̱ni de rä kueba». Nubye̱, Jeoba bi japi bi nja nꞌa rä däta bu̱nthi, ꞌnepu̱ nꞌa rä mbiꞌmhai, ꞌne mꞌe̱fa, bi japi bä käi nꞌa rä tsibi de mähetsꞌi. Pa ri uadi, Elías bi yꞌo̱de ge ja toꞌo mi nzofo. Oraꞌä, bi gu̱ rä hee ꞌne bi goꞌmi rä hmi. Nubye̱, Jeoba bi yꞌambäbi por hanja mi ꞌmatꞌi. Elías bi dädi: «Ya ho̱nse̱gi di kohi ngu ri profeta». Pe Jeoba bi ꞌñembäbi: «Hingä ho̱nse̱ꞌi gi kohi. Ha rä hnini Israel, tobe bi kohi mä 7.000 yä jäꞌi nuꞌu̱ di xo̱kämbenigi. Gi ma ꞌne guä xipäbi Eliseo ge go geꞌä xtä huahni pa dä mprofeta mꞌe̱fa de geꞌi». Elías nguntꞌä bi me̱fi näꞌä bi mändabi Jeoba. Mu̱ gi yꞌo̱te rä Zi Dada Jeoba, näꞌä ꞌnehe ma dä maxꞌäꞌi. Nubye̱ ma gä pädihu̱ te bi thogi ha nuꞌu̱ yä je̱ya himbi nja yä yꞌee.

Durante nuꞌu̱ yä je̱ya himbi nja yä yꞌee, Jeoba bi ꞌñembäbi Elías: «Gi ma ha Sarepta. Ja bi ꞌmu̱hni nꞌa rä biuda ꞌne näꞌä ma dä rꞌaꞌi te gi tsi». Nu mi zo̱ngä ha rä goxthi rä hnini, Elías bi hyandi nꞌa rä zi biuda mi yꞌoni mi muntsꞌi yä zaa. Elías bi yꞌapäbi nꞌa zi baso rä dehe. Ora näꞌä rä zi biuda bi ma dä hämpäbi rä dehe, Elías bi ꞌñembäbibye̱: «Po rä mäte, rꞌakägi ꞌnehe nꞌa zi xe̱ni rä thuhme». Pe näꞌä zi hyoya biuda bi ꞌñembäbi: «Hinte mä thuhme di pe̱ꞌtsi, otho te gä rꞌaꞌi. Ho̱nse̱ di pe̱ꞌtsi nꞌa tu̱i rä arina ꞌne nꞌa tu̱i rä aseite pa gä hokuäbi te dä zi mä zi tꞌu̱ ꞌne pa geki». Nubye̱, Elías bi ꞌñembi: «Jeoba xä promete ge mu̱ nuꞌi gi hyogägi nꞌa rä zi tꞌu̱kä thuhme pa gä tsi, näꞌä ri aseite ꞌne näꞌä rä arina gi pe̱ꞌtsi, ma dä dura asta xti mu̱di yä yꞌee».

¿Gi pädi te bi me̱fi näꞌä zi biuda? Näꞌä bi ma ha rä nguu ꞌne bä hokuäbi nꞌa rä zi tꞌu̱kä thuhme rä profeta Elías. Jeoba bi kumpli näꞌä xki promete, ngeꞌä himbi mꞌe̱päbi te dä zi näꞌä zi biuda ꞌne rä tꞌu̱. Himbi thege näꞌä rä arina mi pe̱ꞌtsi, nixi näꞌä rä aseite.

Mꞌe̱fa, näꞌä rä zi biuda bi thogi po nꞌa rä däta dumu̱i. Näꞌä rä zi bätsi bi zu̱ nꞌa rä ñheni ꞌne bi du, hänge näꞌä zi biuda bi bäntebi Elías dä matsꞌi. Elías bi zini näꞌä zi bätsi ꞌne bä pe̱gi ha rä fidi. Nubye̱, Elías bi xatuäbi Äjuä: «Zi Dada Jeoba, po rä mäte, japi dä nuhu nunä zi bätsi». Ha näꞌä tiempoꞌä, nixi nꞌa rä jäꞌi hixki nangi de rä du. Pe mäske njabu̱, Jeoba bi ja nꞌa rä däta milagro.

Hää, ko rä mfatsꞌi Jeoba, Elías bi gu̱tsꞌi de rä du näꞌä zi bätsi, ꞌne bi ꞌñembäbi näꞌä zi biuda: «¡Hyandi! Ri tꞌu̱ ya ja rä nzaki». Näꞌä zi biuda xa bi johya ꞌne bi ꞌñembäbi Elías: «Nubye̱ hää di pädi ge rä mꞌe̱hniꞌi Äjuä. Gatꞌho näꞌä gi mää di kumpli, ngeꞌä bi ehe de Jeoba».