ਫੁਟਨੋਟ

c ਇਕ ਸਬੂਤ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਿਚ ਇਬਰਾਨੀ ਅਭਿਵਿਅਕਤੀ “ਉਹ ਨਾਂ,” ਪੂਰੇ ਜਾਂ ਸੰਖਿਪਤ ਰੂਪ ਵਿਚ 19 ਵਾਰੀ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਹਾਵਰਡ ਲਿਖਦਾ ਹੈ: “ਇਕ ਯਹੂਦੀ ਵਾਦ-ਵਿਵਾਦੀ ਦੁਆਰਾ ਉਤਕਥਿਤ ਇਕ ਮਸੀਹੀ ਲਿਖਤ ਵਿਚ ਈਸ਼ਵਰੀ ਨਾਂ ਪੜ੍ਹਨਾ ਮਾਅਰਕੇ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਹ ਇਕ ਯੂਨਾਨੀ ਜਾਂ ਲਾਤੀਨੀ ਮਸੀਹੀ ਲਿਖਤ ਦਾ ਇਕ ਇਬਰਾਨੀ ਅਨੁਵਾਦ ਹੁੰਦਾ, ਤਾਂ ਇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਮੂਲ-ਪਾਠ ਵਿਚ ਏਡੋਨਾਏ [ਪ੍ਰਭੂ] ਨੂੰ ਪਾਉਣ ਦੀ ਆਸ ਰੱਖਦਾ, ਨਾ ਕਿ ਅਕੱਥ ਈਸ਼ਵਰੀ ਨਾਂ ਦੇ ਲਈ ਇਕ ਪ੍ਰਤੀਕ YHWH. . . . ਉਸ ਦੇ ਲਈ ਅਕੱਥ ਨਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨਾ ਵਿਆਖਿਆ-ਅਯੋਗ ਹੈ। ਸਬੂਤ ਜ਼ਬਰਦਸਤ ਤਰੀਕੇ ਤੋਂ ਸੰਕੇਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਸ਼ੇਮ-ਟੋਬ ਨੂੰ ਮੱਤੀ ਦੀ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਤਿ ਮਿਲੀ ਤਾਂ ਮੂਲ-ਪਾਠ ਵਿਚ ਈਸ਼ਵਰੀ ਨਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ ਅਤੇ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਸ਼ਾਇਦ ਇਸ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਲਈ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਨ ਦੇ ਖ਼ਤਰੇ ਨੂੰ ਮੁੱਲ ਲੈਣ ਦੀ ਬਜਾਇ ਇਸ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਿਆ।” ਨਿਊ ਵਰਲਡ ਟ੍ਰਾਂਸਲੇਸ਼ਨ ਆਫ਼ ਦ ਹੋਲੀ ਸਕ੍ਰਿਪ­ਚਰਸ—ਵਿਦ ਰੈਫ਼ਰੈਂਸਿਸ ਮਸੀਹੀ ਯੂਨਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿਚ ਇਸ਼ਵਰੀ ਨਾਂ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਸਮਰਥਨ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਸ਼ੇਮ-ਟੋਬ ਦੇ ਮੱਤੀ (J2) ਨੂੰ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਦੀ ਹੈ।